Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 28, 13 July 1872 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamana |
| This work is dedicated to: | Kamehameha Schools |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
pau i ka lawe ia o kela ai ino ma ke alanui a ua ike no koa mau hoa ia ai ino, “a ua kookia ka Haawina.
Kamailo o Mr. Kaai ma ka Bila haawina.
No mai o Mr. Kaaie hoopanee ke Komila a noho hoa I ka Poakahi Haule.
Kamailio mai o Mr. Hikikoki aole no kawa wale no keia haawina no na puahao a pau o keia aupuai.
Kamailio hou mai o Mr Mikalemi P—na hoa I ke auhee holo ma kekahi Rami, mahope iho o ka weheweh ana a ka Luna o Honolulu, ua hoopauia ke Komite, a noho hoa I ka poakahi, Aponoia ka hoike a ke Komite
Hoopanee ka Hale.
La Hana 45-Iune 22.
Hoomaikaia na hana e like me ka mau. Hoike ma ke Komite no ke pai, ua pau i ke paiia ka bila e hoololi ana i ke kanawai no ka Papa Ola Hawaii, iaponoia i ka la 23 o Iune, 1868. Aponoia ka hoike a ke Komite.
Noi mai ka Loio Kuhina e heluhelu akoloia keia bila i keia la, ma na bila e heluhelu akoiu ia ana i keia la. Hooholoio.
Heluhelu mai o Mr. Alapaki i kana bila i hoolaha mai ai, e hoonoa loa ana, aole e dute ia kekahi mau waiwai i hookomo ia mai, ma kona heluhelu mua ana. Waihoia inalalo o na rula.
Heluhelu mai o Mr. Kipi he olelo hooholo. Aole e lawi ia mai kekahi bila mahope aku o ka la 3 o Iulai, ke ae ole aku ka hapanui o keia hale, a ua hooholoia.
Heluhelu hou mai o Mr. Kipi he olelo hooholo. E noho keia hale ma keia hope aku ma na la, Poakahi, Poakolu, Poano, mai ka hora 6 aku o keia mau ahiahi a hki i ka wa e e noi ia mai ai e hoopanee.
Hoololi mai o Mr. Halemanu, e hoomakaia ka noho ana mai ka hora 7 aku, a ua hooholoia ka olelo hoohalo me ka hoololi.
Heluhelu mai o Mr. Kekoa, he olelo hoohoʻo, e papa ana i na hoa, aole e holo wale aku iwaho i ka wa e kamailio ana kekahi hoa, mahope iho o ka hoopaapaa ana, ua hoihoi hou i aka olelo hooholo.
Hapaha na hana o ka la, oia ka heluhelu akolu ana i ka bila e hoemi ana in koina o ka Aha Hookolokolo Kiekie, a me na Aha hooponopono waiwai hooilina, Aha Kaopuni, a me na uku Loio.
Noi mai o Mr. Kipi e heluhelu akouia ma ke poo, Hooholoia.
Heluhelu akolu mai ke Kakauolelo i ka bila ma ke poo. Ma ke noi a Mr. Alapaki, ua hooholoia ka bila.
Heluhelu akolu i aka bila e hoemi an aka laha ana o ka mai hebera.
Noi mai o Hou. Kalakaua e kapae loa aku i keia bila.
Kamailio mai o Mr. Keo Kaaka ma ke kokua i ka bila, a noi mai e hooholoia, mahope iho o ka ninauia ona, ua hooholoia ka bila.
Heluhelu akolu i aka bila e hoololi ana i ka mahele 4 o ka pauku 15 o ka mokuna 16 o ke Kanawai Karaima ma ke poo. Ma ke noi a Mr. Aholo ua hooholo loa i aka bila.
Heluhelu akolu i aka bila e hoololi ana i ka pauku 1360 o ke Kanawai Kivila. Ma ke noi a Mr. Alapaki, ua hooholoia ka bila.
Heluhelu akolu i aka bila e hoololi ana ke kanawai no ka Papa Ola Hawaii mai ka pauku 1 a hiki i ka pau ana.
Noi mai o Mr. Kaai e kapae loa i aka pauku 1 o keia bila. Hooholoia.
Noi mai o Mr. Kapuniai, e hoohloia ka pauku 2 o keia bila, i pauku 1 no keia bila.
Noi mai o Mr. Hikikoki e kapae loa ia no keia bila, a kamailio mai no ka palena ole o ka huaolelo “Ohana” iwaena o keia lahui.
Noi mai o Mr. Kaai e hooholo loa ia keia bila, mahope iho o ka hoopaapaa ana, ua hooholoia ka bila.
Hapaiia ka noonoo ana no ka olelo hooholo a ka luna o Honolulu Mr. Keo Kaaka, e hoololi ana i ka pauku 45 o ke kumukanawai e noho nei, oia hoi e hookaowaleia ka hale Ahaolelo o no ‘lii a me na makaainana.
Noi mai o Hon. Kalakaua, e kakauia na ae a me na hole i ka wa e ninau ia ai keia hoololi kumukanawai.
Kamailio mai ke Kuhina Hairasi ma ka pono ka pauku 45 o ke kumukanawai e hu nei, a kue i ka hoololi.
Kokua mai o Mr. Kaukaha i ke Kuhina Hairasi, a kamailio mai no ka pono ole ke mahele i elua Ahaolelo.
Kamailio mai o Mr. Kaiue i ka pono ke hoololua ka pauku 45 o ke kumukanawai, a olelo mai, he ekolu mau kau Ahaolelo i hala, o ka pas ana o kou manao, aole pono ka hookaawale ana i elua Ahaolelo, aka, i keia kau a’u e ike nei, ua loli ae ko’u manao, a eia au ke hoapono aku nei i ka hoolali a ka luna o Honolulu, e hookaawaleia na hale Ahaolelo, I kou nana ana i ka haawina o ka Moi, ua nui na palapala hoopii main a apana mai, e noi ana e hoemi i ka uku o ka Moi a ke kupono, a ua koho no hoi ka hapa nui o na Lonamakaainana ma ka hoemi loa i kona uku, a he 17 ia poe, aka, aole nae i ko, o ka 11 poe ma ka hole i hui pu ia me na lii he 14 i hiki aku ka huina i ka --, oia ka mea i ko ole ai ka, ka hapa nui ona luna Makaainana i keia Manawa, aka, aole pela mamua i ka wa elua hale ahaolelo, i—o kela 11 ma ka aoao o na Lunamakaainana, a no hookaawaleia na hale Ahaolelo elua, alaila, aole e koana ka ia hana nook.
Kamailio mai o Mr.Koai, Ahele, Kalakaua, Komoikehuehu, Naihe, Halemanu ma ke kue loa i ka hookuwale ana i elua hale Ahaolelo.
Kamailio mai o Mr. Mikalemi, Loaoaea, Hanaike, Paikuli, Nawahi, ma ke kokua i ka olelo hooholo, e hookaawale i elua Hale Ahaolelo. O ka panina o na wehewehe maikai ana no ka pono o ka hookuawale ana i elua Hale Ahaolelo, mai ka Lonamakaainana Poli mai. No keia hui ana o na lii me na Lonamakaainana, ua kauo aku na Kahaioa i kekahi mau hoa, a ua pili wale aku no kekahi mau Lonamakaainana i loaa ka hana o ke aupuni ma ko lakou mau lima no ka no ka makau i ko lakou nei (na Kuhina) noho koke mai. (Keo iki ae la o Mr. Hakakaooi, u aka paha, aka, ke lohe nei ao i kekahi how e kamailio iaia nei, ina paha o Kahananui (lalau koke iho o Mr. Kahananui i kekahi nupepa i wahi ia a nou aku ma ka umauma o ka Luna o Honolulu, a lalau hou iho no i kekai bake me ka manao no e hailuku hou ka, paa e kona lima i na hoa. Hiki mai ka Makai a kai huluhulu aku iaia, Kauoha hou ka Peresidena e hoonoho hou ma ka noho, a ua noho hou iho.)
Hoopii mai o Mr. Keo Kaaka i mua o ka Hale a olelo mai, aole au i ike i kekahi hana ano e e like me ka hana a ka luna o Hana i hana iho nei, a he mea hilahila loa ia’u ka ike ana i keia hoa Kau Kanawai e pepehi aku ana i kona hou kau kanawai, he hana hewa loa keia i haia nolaila, ke noi nei au, e ao, ka Peresidena ia Mr. Kahananui, no kona hana ana i keia hewa.
Uhiuhilau mamane mai o Mr. Kaai, aole keia he hewa nui e ao ai, (aia ka paha ka pono a eha, e na maainana o Kona Akua.) Ke noi nei au e kapae loa i kela noi e ao ia o Mr. Kahananui, mahope iho o ka ulu aoa ia ana o ka hale noka haunaele. Ku mai la o Mr. Kahananui a pale nona iho, me ka mihiae, aole au i manao ino mua me kuu hoa o Honolulu, ke Haui nei au he mau hoaloha maikai loa maua, aka, ano, ke ike nwi au ua ana aku au i ke ino maluna ona, aole au e hana hou aku ana. (Me kona manao paha aole e ao ia mai, aole nae pela.) Mahope iho o kona noho ana, ua hooholo ka hale e ao ia oia, nolaila, ua ku ae la oia iluna me ke kulou o kona pou ilalo, a haawi mai ka Hope Peresidena i keia mau olelo ao. He mea kupono ole no i ka hanohano o kei hale kau hana ana i keia hana, a he mea hilahila no, no na hoa kau kanawai o keia hale ka pepehi ana aku i kekahi, a ua maopopo no kou hewa ma keia hana ana au, nolaila, ma keia hope aku, aole oe e hana hou i keia hana, aole non hoi kekahi hana i ano like me keia, a kunou malie aku la oia i mua o ka Hoe Peresidena. Me na hoailoua o ke kaumaha.
Mahope iho o ka pau ana o kea o ana ia Mr. Kahanui. Ua ninau ka hoololi i ka Pauku 45 o ke Kumukanawai i elua Hale Ahaolelo a na hooleia, me ke kakau ana i ka ae a me na hole, he 21 ma ka hole, a he 18 ma ka ae. Eia ka poe e hole ana, aole e hoololi ia ke Kumakanawai Mr. Kaai, Kipi, Halemanu, Naihe, Aholo, Kuihelani, Nui, Kahananui, Komoikehuehu, Kapuniai, Kaukaha, hui aku me 10 o ka aoao alii like me 21.
Eia ka poe i makemake e hookaawale i elua ele Ahalolelo, i hiki ke hooko ia ka makemake o na makaainana o Mr. Kupakee, Matina, Nawahi, D.H. Hikikoki, Hanaike, Kaukau, Lonoaea, Nutuna, Kaiue, Alapaki, Keo Kaaka, Mikalemi, Poli, Paikuli, Kekoa, Raiki, hai me na alii aloha makaainana elua Ka Mea Kiekie Lunalilo a me Hon. Kanaina, ua like me 18 no, nolaila, ua haule, ma keia ua maopopo ke pii ae nei ka ikaika o ka aoao kuokoa, oiai ma ka Ahaolelo o ka M. H. 1868, ua lawi ia mai keia hoololi Kumukanawai, a he 8 wale no poe i ae, mawaena o keia mau makahiki, ua loaa hou he 10 nolaila, eia aku no ua wa hou ke nee mai nei
Hoopaneeia ka Hale.
La Hana 46-Iune 24.
Hoomakaia na hana e like me ka mau.
Heluhelu mai o Mr. Alapaki, he hoopii mai ka Hui Kalepa mai o Honolulu nei, e noi ana e wehe loa i aka dute maluna o na ko-paa, malakeke, a me ke kope, a me ka raiki main a aina e mai. Waihoia i ke Komite Kupono.
Heluhelu mai o Mr. Halemanu, he hoopii mai Kohala Hema mai, no na kumu 4 penei.
1 E hookaawaleia i 83,000 no ke alanui mai Kohala Akua a i Waimea. 2 E hookaawaleia i 4200. no ka Hale Hookolokolo o Wainea. 3 E hoololiia ka Pauku 1217 a me 1219 o ke Kanawai Kivila. Kapae loaia.
Heluhelu mai o Mr Keo Kaaka, he hoopii no Honolulu mai, e noi ana, e hoopau a e hoololi paha i ke Kanawai e pili ana i ke kuai liilii ana i na wai ona. Waihoia i ke Komite kupono.
Hoike mai ke Komite Pai, ua pau i ke paiia ka Bila e hoonoa ana i kekahi mau waiwai i hookomoia mai me ke dute ole. Aponoia.
Heluhelu mai o Mr Raiki i ka hoike a ke Komite Wae i kohoia no na mea e pili ana i ka hoomahuahua ana no ka mokuahi hoia pili aina. Ua hooholo ke Komite, e hoomahuahua aku i ka haawina o ka mokuahi holo pili aina, e like me na hoopii mai Kauai mai, a e kuai hou ke aupuni i mokuahi nui, a e hooholoia oia i Hawaii, a e Kilauea hoi, e houholoia oia no Kauai, ma keia hope aku. Ua hoaponoia ka hoike a ke Komite, a e waihoia ma ka papa.
(Aole i pau)
laehiaei i hoopaapaaia ai ka olelo hooholo a Hon. Keo Kaaka, e hoahewa ana i ke Kuhioa Waiwai, aole nae i holo a pai wale ka pepa.
HONOLULU, IOLAI 13, 1878
Na Katolika Roma ma Geremaia
Ma keia Manawa mai ne, he anoaiao kuee mawaena o na katolika Roma ma Germania a me ke aupuni o ia aina. Faa ke kumu ua makemake na Kahuna Katolika Iesuiti ma Germania, e noho maua lakou maluna o na kula hoonaauao o ka aina a me na Kulanui, e like me ka lakou mau hana ma kekahi mau aupuni e ae o Europa. Ua papa ikaika loa mai nae ke aupuni o Geremania, oiai he Houlepope lakou, no ke komo ana aku e hana pela maluna o na kula. No ia mea, ua makemake ole ua poe Katolika la i keia hooleia ana, a ua imi lakou e hana aku e like me ko lakou makemake me ke kue i na Kanawai o Geremania.
Ano, ua lawe mai nei waea olelo i ka lono hope loa, ua hooholo iho la ka Ahaolelo Alii o Geremania, he Kanawai e kipaku ana i na Kahuna Katolika Ko ma o ka papa Iesuita main a pono @u a pau ke kupa. Ua nooholia keia Kanawai ma ka balota, he 183 ma ka ae e kipaku aku, a he 101 ma ka hole Nalalo o keia Kanawai, e kipakuia ai na Iesuita a pai mai Geremania aku.
He Kanawai ikaika loa keia, a ina e nana iho i keia hana mai anei aku, me he mea la he hana naaupo, no ka mea, o na kanaka a pau e hoowahawaha ana i kekahi ma kona ano hoomana, he hewa loa. Aka, eia ka Basimaka, aole oia i imi e hoahewa aku i na Kahuna Katolika, no ko lakou manaoio, aku no ko lakou ohumu e kue mai i ka mana o ke aupuni a me kona mau Kanawai. No ka mea, he mea pono no ke aupuni e malania iaia iho ma na hana Kumukanawai ole mai a pau a ka poe e imi ana e liahaki i kona mau Kanawai
Ua hoike ae na nupepe auipuni a pau ma Berelima, ua konoia ka Ahaolelo e hooholo i ke Kanawai maluna ae, i mea e pale aku ai i ka hoomakaukau ana mai a ia aoao hoomaoa.
Aka, ke mauao nei makou, ua law aka ikaika no Geremania, e pale aku ai i ka poe e hooweliweli mai la, me ke kipaku ole aku i na Kahuna Ketolika Roa@ mai ka aina aku. E ike koke ana paha lakou i ka hewa o ia Kanawai, a hoopau koke ae. Ina e like me ko ka lahui naauao o Geremania, e pono ia lakou e hoomaoao iho, aohe kumu nana e hooikaika mai e kokua ia lakou ma na Kanawai, ma ka hoomaau ana aku i kela poe.
Na Mea Hou o ke ao nei.
Ma na ku ana mai nei o na mokuahi Mohongo a me Nebraka mai Amerika Haipuia a me na Aupuni Panalanu mai ma ka hema, ua loaa mai ia makou na mea hou ano, a e loaa lakou malalo iho nei ma na hua olelo pokole:
O ka mea hou ano nui no paha ma Amerika huipuia, oia ka liuliu koho baloca Peresidena ana o ia Ripublika nui o kea o nei, a e hoolilo ae i kekahi o ko lakou hoakanak i alakai no lakou, ke kahe ke au o ka pomaikai maluna o kekahi o lakou. Ma ka Aha Elele nui i malamaia ma Cinitinati i na la mua o Iune, ua kohoia ka inoa o Horace Greeley kela luna hooponopono nupepa kaulana o ke Taribiune, i Peresidena e kohoia aku ai ma ka halawai hoi o ka Aha Elele o na kannaka Ripubalika i malamaia ma ke kulanakauhale o Piladeliia, ua koho hou i aka inoa o Peresidena Kalani, a me Hanare Wileson i Hope Peresidena. E halawai hou ana kekahi Ahaelele ma ke kulanakauhale o Balatimoa a o ka ino paha a ia poe e lawe mai ai e hooikaika, oia o Horace Greeley.
Ma ka la 10 o Iune i hala, ua hoopanee ka Ahaolelo nui o Amerika Huipuia, aka, aole no i hooholoia ka haawina e hookup aku ai no ka laina hooholo mokuahi a Kaleponi a me na panalaau ma ka hema aku nei.
Ma ka la 17 o Iune, ua weheia ka Aha Mele nui o Bosetona, a penei ka hoike ana mai a ka waea olelo: Ua piha ka hale i keia auina la. Ua weheie na hana me ka pule a mahope o laila, ua haiolelo hookipa mai ka Meia Gasetona, Na Generaia Banks i heluhelu mai ka haiolelo o ka hoolau ana, a ua hookuia ma kana haiolelo me na olioli a hauoli nui o ka lehulehu. O ke mele mua i himeni ia, e na leo hui he 16,000 na puhi ohe he 1,500 a me ka ogana nui, oia no Ka Haneri Kahiko. Ua panina ka mahele mua o na papa hana me kekahi leo wae mai a Rosini mai a na Madame Rodesdoaff i mele i ka leo Solo. (pakahi) aohe i piha kona leo e like me ka ke anaina i manao lana wale aku ai. Ua weheia ka mahele alua o na hana, ma ke puhi ana mai o ka Poe Puhi Ohe Holokai o Amerika Hui ma na leo hoolealea i maa i ka poe Amerika. O ka mele ana i ka Mele kaulaoa Star Spangled Banner mahope koke iho e o ka lea hui nui ua meleia me na leo pukaniahi a me n abele, na koa a pau, ua ohe, ka ogana nui a me ka leo hui nui. Ua hele pioloke ke anaina i ka olioli, a he mau leo e iho kekahi i meleia.
Ma ka la 19 o luae i loaoia mai ai, ua ili ka mokuahi Idaho. oiai e holo ana mai Esekimo’s i Namaimo, a me ka mokuahi Kuliponoia ma kahi kokoke no i Namaimo.
Ke pahola la no ka mai puupuu hehela ia No loka.
Haiolelo a Hon. Keo Kaaka,
No ka pono o na makaainana, a e pala ana i ka uku ana aku ia $116,000 no ka Hotele, Iune 25, 1872.
E – LENA HOONALO: He manawa loihi aeoei i hala ka noke ana a ke Kohina I na Luna o Honolulu, a nolaila, ke makemake nei au e hoike aku i ko’u lohe ana i hoike mai nei imua o kakou, mamua o ka hele ana aku e hoopaapaa. Ua kue ikaika loa aeoei ko’u hoa o Alapaki ma na ano kupono ole he lehulehu o ka Bila e hoopaapaaia nei; Aole --- au e hoopa aku ana ma ia kumu. Ua like oie ko’u manao ma kekahi mau kumu e ae. Ua kukulu mai nei ko’u hoa i ke kahua, o ke Kuhina Waiwai ka makuakane o keia bila; aka, ke manao nei au o ka makua, no ka mea, he lehulehu wale na hiohiona e hoikeia mai ne ia’u, o ke Kuhina no o Ko na Aina e. Aka, no na mea e pili ana i ka moolelo o na la mua o ke ola ana o keia Hotele, e like me ka hoike ana mai nei a ke Kuhina Waiwai, ke manao nei au ua Akaka loa no ka hoohilahila aku-he ano oomamalu, aka, aole nae he mea maa iloko o na moolelo. I ko’u ike ana, i ko ke Kuhina pili loa i ka Hotele, ua manao la hoi au, e loaa mai ana la ia’u he hoike moakaka lea, i oi ae mamua o ka mea i hoikeia mai nei. Ua hoike ia mai nei kakou, ua hoolaha akeaiano ka noonoo ana i keia kukulu Hotele. Aole loa he wahi mea iki o ia ano; no ka mea, ma ko’u hoomanao ponoi, he elele waha wale no, a i oleia, he opta paha, ka i hoounaia i ka poe wae kakaikahi, a ua ikaika loa au ma keia kumu mamuli o ka hoike ia ana mai ia’u e kekahi poe i kono e ia aku. He mea oiaio, aole no he halawai no ka lehulehu e like me kea no o ka mea i kamailio nui ia iho nei, maloko o na nupepa, a i ole ia, ma na bi-la-pai paha ma na pipa alanui. Aole no hoi he halawai i konoia ai ka poe hookaa auhau a pau e hoike mai i ko lakou manao no ka lilo nui no ke kukulu ana i Hotele, aka, he halawai wale no o ka poe waiwai i konoia ai, aole na makaainana, no ka mea, o ka lakou (poe waiwai) dala wale no kai mahaloia e ne Kuhina, aole ka o makaainana. Ina he halawai no ka lehulehu, heaha ka mea i konoole ia mai ai o ko’u ko koolua a me a’u? A heaha ka hana ma ua halawai la? Aole au malaila e ike ai, aka, mailoko mai o na nupepa o ia mau la, ua ike iho au, ua hoomakaia he palapala hookup dala, a ua kakauia e ka poe i ae aku e uku iloko o ka Waihona Dala Aupuni Hawaii, i ka huina dala i kauia ma ka akau o ko lakou mau inoa,” a ua hoomaopopo loa ia e ka poe hookup a me ke Kuhina Kalaiaina, e kohoia i Komite elua lala, a kuka pu me ke Kuhina Kalaiaina, i kohi e ku ai a me ke kii o ka hale.
E ike oukou, o ke Kuhina Kalaiaina ka mea nana ia hana ma ka moolelo o ka hoomaka ana, a e ike hou auanei oukou, aole i emo, o ka nalowale pu no ia o ke Kuhina Kalaiaina mai ka lawelawe ana aku ia hana, me he mea la, ua poholo ilalo ok a lua pani.
Ua hooholo pu ia no hoi i ka wa e kaa aku ai o ke dala, alaila, na ke Kuhina “e hoopuka i Palapala Bona hoopaa i ka inoa maikai o ke aupuni i ka poe e uku dala mai ana.” Heaha la kea no o no bona i hoopaaia ai ke aupuni? Ke hai aku nei au, o na bona i hoopaaia ai ke aupuni, oia no na bona i ae ia e ke Kanawai e hoopuka, aka o keia, aole i hana Kanawai ia.
O kekahi kumu e ano kahaha ai ka manao, aole keia ha hana oa ka poe hoopukapuka dala, e like me ka ua Kuhina e akena mai nei, no ka me, ma kekahi halawai mahope koke io, ua hoopuka ke Kuhina o ko na Aina E, penei: “ Ua hooholo iho no ko ka Moi aupuni, e panee aku a pp ka hale hotele.” Nolaiala, e ike oukou, he hana keia na ke aupuni i kukulu, no ka mea, pehea auanei e hiki ai i ke aupuni ke panee aku a hiki i ka paa ana ina he hana n aka poe imi dala?
I mea hoi e hoopuipui loa mai ai i ko’u aoao, e ae mai oukou ia’u e lawe mai e heluhelu i ka olelo a ke Kuhina Waiwai, penei “E ike oukou ano, e na Keonimana, o ka oukou wale no e alu mai ai e kokua i keia hana, me ko oukou mau dala mai a e loaa na bona no ia mea. Ua hooholo iho nei ko ke aupuni hapa, ma o’u nei, e hoolilo i na dala no ka hana i hoana e ia ai.” Aole keia he hana n aka poe imi dala. Eia hou, ua olelo kakahi mea aku dala penei! “ Ua hookaa au i ka’u mau dala me ka manao bilionai i ko ke aupuni mau Luna Hooko, a me ka maupopo lea, e loaa mai ana keia mau bona no ia mau dala.” Nolaila, ua laweia kela mau palapala hoopaa aie aupuni me ka manaoio ua waiwai io ia mau bona. Ua manaoia i kinobi, o ka lilo no ka Hotele, mawaena o ke kanalima a me ke kaoaona tausani dala, a ua waiho wale ia ke kapili i hale loaa a i pohaku paha. Eia hou kekahi kumu ana anoiaiaoai, no keia Hotele, ma ko ke Kuhina o Ko na Aina e manao: i ka wa no i halawai ae ai ka poe waiwai a hooholo e kukulu i hale Hotele, hoikeike aku la i na kii a pela aku, ua nana kee ia mai ka lehulehu, oiai na pulumiia na kii o ka manao ana a ke poe dala i manao ai a pau ma kekahi aoao, a ua hana aku ke Kuhina e like ma kona manao ho i ke kulana, ke kii o ka hale a me ka la ko e hahauia ai. O na hoopilipili hoomaauea a ke Kahina Waiwai no na mea e pili ana i ka Hotele a me kona holomua ana, aole –ale ke pohihihi, aka he mea ole maoli loa no, a ke maoao nei au, ua haawiia mai ia mau kumu no kela ka--- hookah a ka hee e puhi mai ai i kona lepo oli a poeleele ke ike aku. O ka Hotele, ma kona ano kii, ao le ia he mea maikai ma ka hoopaapaa ana. O kekahi mau kumu nui, ua hakihaki wale ia, a no keia mea au e makemake nei e nana pono mai oukou, loa au ua hea, alaila ua kaawale au no ka hoopololeiia mai. Ua hoolilo io ia anei ka Waihona dala o ka lehulehu? Ke hai aku nei au i ka haina, ae. O na waiwai “oia no ka aie lahui; ka hoopaaia ana o ke aupuni; ke dala i hoaieia mai i ke aupuni.” Aole paha oukou e nalu iho ana, o ke dala i hoaieia mai i ke aupuni ua hoopuka ole ia. Aohe ia he mea e okoa ai, ina no e ukuia ana i ka wa e palahalaha mai ai na lima o ka mea dala i hoaie mai, a ina paha e waiho e hala he elima makahiki; ua ae lakou i ke dala i hosiees i ke aupuni he oiaiok, a e panina mai ana e ke dala mai ka waihona aupuni mai.”
O ke kumu o ka hooliloia ana o na da dala aupuni, oia ka mea nui a kakou e alawa aku ai. Ke hoonene mai nei ka ninau iloko oʻu, a pela aku la no paha iloko o oukou a pau, Nawai i haawi i ka mana i ke Kuhina Waiwai e hoopuka i kela mau bona, e hoopaa ana aole iaia wale, aka, o kona mau hope pu ma ka Oihana kekahi no ka hookaa ana aku? Ua ike e no ke Kuhina he mau bona oiaio kela. Ka manaoio nei au ua hoopuka oia i na bona me ka manao maikai, a me ka manaolana maikai e uka ana ke aupuni i kela manaolana maikai e uka ana ke aupuni i kela mau bona. Aka, o na bona, aole i mana iki malalo o ke kanawai.
Ano ke makemake nei au e ninau aku no kekahi mau kumu maopopo, Heaha ka like ole o ka waiwai maloko o keia aupuni a me ka waiwai ma ka Pae Aina o Fiji? Aole no ke kumu he aupuni keia i kukulu ia ma kea no aupuni; aka no ka mea he Kumukanawai a he mau Buke Kanawai ko kakou.
(Aole i pau)
Ko Kakou Nupepa
Ua hala aku la ka hapalua mua o keia Buke o ke “Kuokoa,” a he lehulehu wale o ka poe lawe-pepa aole i uku mai i ko lakou uku-pepa, aka, o ko makou rula nae, o ka hookaa mua. Ke paipai hou aku nei makou i ka poe lawe-pepa aole i hookaa, a uku ae i ko lakou mau luna nupepa no ka makahiki holookoa. O kekahi poe, ua hookaa pau mai, a no lakou ka makou e hohola aku nei i na lima aloha.
Aole paha i ike ka poe heluhelu i ka nui o ka lilo no ke pai ana i nupepa puka hebedoma. O ko makou Bila aie no ke pai wale ana no i ka nupepa no na malama eono, he $1,500. O na bila aie hoi no na pepa wale no no ia manawa hookah, he $1,000. No ka makahiki holookoa, e ikeia na lilo o ke “kuokoa” malalo iho:
Bila no ke pai ana-52 heb. . . 2600
Bila no ka pepa pai ai . . 1800
Uku Luna Hoop. a me na kokua 500
Uku luna lawe nupepa . . 1,000
Na lilo e ae . . . . 200
Huina o na lilo $6,000
No ia mea, ke lilo nei ke “Kuokoa” i kela a me keia hehedoma he hookah haneri dala a oi aku, a pela a puni ka makahiki. E ike iho ko makou poe heluhelu i ke kumu kupono no ka hookaa pau ana i ko lakou mau uku-pepa, no ka mea, o keia mau Bila aie no ke pai ana a me ka pepa he hookaa mua wale no.
I KE KUOKOA.
E hoomaha pokole ana ke kula kaikamahine ma Makawao, mai ka la 29 o Mei a hiki i ka la 26 o Iune, i eha hebedoma. Ma ia la, a maloko o ka pule hope o Iune, e hiki no i kekahi mau haumana hou ke komo mai, eia nae kea no e komo ole ai.
1 Aole e hiki ke komo mai, a aie ma ko lakou ola kino, ke lawe nei makou i na haumana a pau o keia kula ma kou papa aina ponoi me he poe keiki ponoi la na makou i hoakamaai, o ka lilo ma keia papa aina ua haahaa loa no ia, hookah wale no Dala pakahi no ka pule hookahi, oia ka kela a me keia makua e haawi e mai mamua ihiki ke kuai e i ka ai, me ka ia a me na lilo lehulehu e ola ai na haumana maanei, he $12.50 e heawi e mai i ka pule mua o kela a me keia hapaha makahiki.
2 Aole komo kekahi haumana, e hono pokole, he mau mahina wale no.
O ka poe wale no e noho ana ha mau makahiki ke komo hou iloko o keia kula ma keia hope aku.
3 Aole make komo hou main a kaikamahine i @o ko lakou kino, ke ole he nui ka liai o ko lakou naau a naauao ai a e hoomahuahua ko lakou Akamai. Aole hiki ia makou ke hoomaunauna i ko makou ikaika i ka lalau wale, a me ka nanea ka poe manaka i kea o ia mai.
ke lana nei ko makou manao, no ka hiki hou mai o kekahi kumu hou, mai Amerika mai, e lawelawe pu me makou iloko o keia kula. Na’ona C.B. Andsers.
NA BUKE HAWAII HOU!- 1.KE HEA?
B@ke Wehe wehe Ba@ Bake miaikai nani. Ala i ke kaena kuai Bake a ka Papa Hawaii, @ @ ka @ @ Hou ana, a me ka hae hoonani @. @ me, e @ana, e @, a i A ia e pak@ mai.
IKE auanei na mea a pau ke @ mai i keia @ B@, owau o ka mea non aka l@ @ @ ka haku aka nei @, aka ma koʻu wahi ma Ho@, @, Oahu, kekahi @ @ a me @ @ @ he wahi @ @ me ka l@ aole @, @ koke @ ka mea @ koke @, me ka @ @ mai i na poho o kaa makua @ a me ka @ @. Ina aole oe e kii mai a ha@ @ la he 15, @ @ keia @ laʻa i @ ai ea @ a o kaai no ae i @ @. KAALA@A@I.
@, @, lak@ B, 1878 664@
HOOLAHA! HOOLAHA!!
I KO MAUA MAU MAKAMAKA
-A PAU-
MA HONOLULU,
Ke makemake nei maua e lohe oukou
O KA HALE KUAILOLE MAUKA IHO
O KO MACA HALEKEAI
MA ALANUI NUUANU,
A e noho ia la e ka poe Paniolo.
Aole ia i pili ia maua a i ko maua
MAU HALEKUAI.
Ke papa aku nei maua mai hooolohe i ko lakou Niania mai i na mea e pili ana i ko maua
Mau Hale Kuai ame ka maua Hana.
-HE NUI LOA-
Na Lole ia Maua
NO KE KUAI AKU
ME KA MAKEPONO LOA NO!
-NOLAILA-
He Pono ke Hele mai a e Ike Maha no.
A.S. CLEGHORN & C
(AKE MA
HE
Ahaaina Nui
LULU DALA NO KA AIE
-O KA-
Luakini o Waikiki-kai.
KE HIKI AKU I KA
POAHA, IULAI 25, ’72.
I na ‘Lii Hanau o ka nina.
Poe Hanohano o ka Hale Ahaolelo,
Poe koikoi o ke one o Kakuihewa.
Poe Loio o keia Kulanakauhale.
Poe opio e hoomahui ana ma ia Oihana maikai
Na hapahaole o ke kaona,
Poe jiure kepa kanaka,
Poe pakaukau ia o ka makeke,
Poe e ae i loaa na oihana o na
ANO A PAU.
Ua makemakeia oukou na kane o na ano a pau, na kaikamahine na keikikane maka onaona o ke kaona, a me na hoahanau o na aono hoomanu a pau ma Kona nei a na Pali hauliuli o Koolau
E KELA AMAHI LIKE MAI
E hoike kakou ia kakou iho i ko kakou o komaikai, e kokua me ko kakou mau wahi dala i mea
HOOPAULA AI KA AIE OLA LUAKINI
-UA LAKO NA-
MEA AI A PAU.
I hoomakaukauia no oukou.
E LAWA AI KE TAUSANI KANAKA.
Nolaila e hele main a mea a pau mai o a o, e hoonui i na kohiu kelekele a ka puukoa mai ana i kou lokomaikai a me kou ahonu o ko ke Akua la koele iho la no @
KE HIKI AKU
I KA LA 25 O IULAI, POAHA HOPE
Aohe loeo i ku Waiopu. Elele like mai
J.S.K. Komite
E IKE ananei na kanaka a pau ia @ kao kai@ @ @ @ a @ mai oia iaʻu a me ke hoike opio @ laeua iloko o na la he @ai i hala ae, @ o koʻu @ hope keia e kaa@ aku nei @, e hoi mai e malama i ko maua o kipa, a loa aole oia e @ mai e @ koke ai@ ana au ma kou @ i ka poe waiwai mahope iho o ka pau ana o keia @ aka, i mea e malamaia ai kou ola a me ke kam@i a@ nana. Mrs. KAU@E.
H@, Hilo, Iolai 1. @. 644 @
UA lili ko pa hale o Pajukaina i ke kuai ia. Ua koe mai no ne iaʻu na hale laau e ka nei iloko. Nolaila; Ke hoolaha aku nei au i na kanaka a pau O na kanaka a pau i makemake e kuai i hale @ paa a lawe aku ma ko lakou mau wahi. E hele ma ao me aʻu e kamalilo ai no ke kuai, a e loaa no me ka kamakuai oluolu. CHARLES KAKAINA.
Honolulu, Oahu, Lilai @, 1872. 664 @
Hookapu Ia Auakai. @ IKE au@ ke nana mai, ma ka la 17 o Iune 1972, ua lili mai aʻu ma ke kuai ke kul@ o Mao mana @ aona ka Helu @ @ a Pakapala @la Naii Hel@ 2833 ola o AUAUKAI e wahine @ ma Waikiki-kai. Nolaila, ke papala aku nui @a mua a pau aole e kii 2 i na mea kanu, a aole @ e mah@ maluna @ O ka mea hookaii i keia, e hoopiiia ma ke Kanawai.
Honolulu, lalai 9, 1872 (668 @) KAMALI@