Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 33, 17 August 1872 — Aloha Makua—Ua hookoia. [ARTICLE]

Aloha Makua —Ua hookoia.

Ka Naioleio a Rev. L. Laiana, ma Waimea, Hawau, la 16 o lulai, 1872. E like rne ka hoolaha e ana ma ke " Kuokoa !> no kekahi hana aloha inakua, pela no » hookoia'i. Aole nae na ka makua i hoola» hi aku, aole iaia m hana—i ka poe aloha mai ia hana. Na ke Komite o ka ekalesia makuao Waimea, Hawaii, i hoala i keia hana aloha, a kahea aku ma ka nupepa, me ka ike ole o ka makua, e hele mai na hoa aloha e ola ana, ka poe a ka makua i ao ai, i mare ai, i lapaau ai, bapetizo ai, i hookomo ai iloko o ka ekalesia, i kokua ai ma na hana he nui waie, 'loko o na makahiki he 40, e hui mai ma ka halawai aloha, a ahaaina aloha makua, ma Waimea, ma ka la 1Q o lulai, 1572. E like me ka leo kahea, ua hui mai no kekahi hapa o ka poe i kahea ia, ma la la, ma ka luakini, a ma ka ahaaina aloha hoi; na hoa kanaka f!awaii, na hoa Haole, na hoa kamalii, na hoa kamaaina, a hoa malihini. Ua piha loa ka luakini, a nui loa ka poe hiki ole ke komo, a noho lakou i waho. Ma ke ano huakui me ka Hae Hawaii, me na pahu, na ohe, ku nauwe ana a komo iloko o ka luakini, a noho ilalo. Mahope ibo, komo ka makua ; o ke ka iluna no ia o ke anaina a pau—a aloha aku ka makua ia lakou a pau ; a pane mai hoi ko lakou aloha iaia. Noho lakou ilalo, a ku ka papa himeni, a mele mai i ka mele i hakuia no ia hui aloha. Eia ka pauku mua. Hui mai kakou, na boa aloha e, La hauoli nei, hauoli lubi!e, Sā poohina e, na ui, na pokii, Hui 01 ai a oli pu. Hoi mai koouei, na malihini e, Na kupuna pu me na moopuna nei, Na makua e, a mena kamalii, Hui mai a oli pu. Cho—Hui eoai, hui mai, meleae. mele ae, Oii pu, oli pu, i ka hui huakai; Hui mai kakou, a mele oli pu, Ma ka malu no, ke aloha o lesu; Hui, hui mai, e mele oli pu, Hui mai a oli pu. l?a paiia paha na pauku a pau ma ke Kuokoa. I k;a pau ana oka himeni, lilo ka pule ia Re*. S. Kukahekahe. A pao ka pule, ku no ka makua a heiohelu. Kanawailua 2: 7. "Oa hoopomaikai mai o lehova kou Akua ia o« m« na hana a pau a kou iima ; ua ike no ia i kou hele ana ma keia waoaahele nui; me oe no lehon kou Akua i neia mau makiihiki he kanaha ; aole oe i neie i kekahi mea." Ua heluheluia hoi. Kanawailua S; 2—4. Ma ka hoopili ana, olelo ka makua peoei, E like me ko Mo®e alakai ana i ka poe laenela mai Aiguptta ako, ma ka waonahel# aui a weliweli, iloko o na makahiki be 4<), a hiki i ka paleoa o ka aina tnai< kai o Kaeiaaoa, pela hoi au, ua alakai aku ao i na knoaka Hawai», na kamalii Hawaii, na Haole, ma ka waooahele nui weliweli. o ko'u mio kihapai iioko o keia mao makahiki ht 40. Ua hiole kekahi poe ma ka waoeahele, un hiki ako kekahi po« i ka palena o ka aina maikai, a, oa komo aa paha keka. bi poe iieko o Kanaana koa, a e me!e pa atva aoo me .'lioee i ke irelt lanakila ma o leau la. Ma ka paipaiia e ke aloha i kaoaka Ha waii, kaiilele au me ka wahine opiopio, i oa hoa eae he 17, ika aioa hapau, me kom M

3 j } m«u pono a pmo, m* iu U 26 o .N&vemibi, 1 1S3I; k« Uk»ia i ba&ao at eni Hooo-ala, ) tr«i« Ketki Dari<it B*iowini. k» h'«c*> « kaa \ v boa lohi ro» Waime» nei, o R?t D. B*lawī-| j na. Ik» bo!n an« ra« kt w»ipt noi, m*i ki 1 • kih*kji » i ki n>oka. a.ikou \ ka Hi- : , meni 51isiooart ī ooehii» m« ka okk» Haiwni. Hiawoi 490, m» ks Bake Himeoi hoa. j u Aloha »q !» i kao *io« H u Yes m? o»tīve | !»cd I ]ore tbe«," &e. £e »e !» makoo mi I k» moka, be moko okofcoSa, s bo'o m»i. >'ui j wale d» ioo, aa pii?kk, m» km mo%na. P«kele mahooehone i oa make be oui. Mai I pea i ke ahi i kekahi wa, i ke kai nui i popoi mai i kekahi «ra, i na makani ikaika loa i I kekahi wa. £iua wahi i ku ai make alinai, i ma Eio f*neiro, Amenka Hema. i ekola po- | )e, e hana hoa i kekahi kia i popopo ; a ma Jaanafan*ni, be mokopooi liilii mawaho ae ! o Kili, a loaa kekahi maa mea ai. A hala na malama elima a oi, mahope o ka ko!o aoa i oa m*!e he 15,000. ma ke kokua nuiia mai e ka Hako, ku ka moko ala ke awa o Hooolulu, ma ka !a 17 o Mei, 1832. He wahi ko!anakaohale uuku ia, ia wa, uuku na bale. be mau hale piii ka nui, uuku !oa oa hai« haole, me na hao!e hoi. He!e makou i oka, a hul me na Misioßari maa, Binamu ra«. Ma ka ia 18. hele makou imua o ke ahi Kamehameha 111, me ona mau aiii, he haie piii oo ka hale alii, a afoba aka, aloha ma/, p ae oluolu lakou e noho makoa, a ao i oa kanaka Hawaii ma Da mea e pono ai ke kino, a me ka ohane. iNoho no makou ma Honoiulu he mau pule no ka haiawai misienari, i akaka kahi e noho &i na misionari hou. Uuku no na misionari ia wa, uuku na wahi i noho ai. Binamu, Wini, Kakina, Keiki, Hihopa, Kikiki.ī Gulu, Kamelina, Guiika, Kalaka, Gcrma. Aneru, Kauka, Kahuhipa, loane, Dibela,Tineka, Baiuina, me na wahine a Ukou» na misionari. Ma wahi i noho ai, Honolulu, Wai-j mea Kauai, Lahaina, Lahainaiuna, Kailua, j Kaawaloa, Hiio, Waimea Hawaii. Oia wa-| ie no na wahi i nohoia e na misionari ia wa. I

Ma ka Aha Misionari, ua hoonohoia na misior»ari hou, ma Waialua, n»a Lahaino, ma Molokai, ina Hilo. Owau hoi, ua hoonohoia me Brtluwina, ma Waimea liawaii. Ma ka la 4 o lulai, haaiele makou ia Hono* lulu, Takina ina, Eihopa ma &c., owau hoi me ka'u wahine opio, Buluwina me kuna wahine, me kahi keiki uuku Davidn, ma kekahi moku Hawaii, J. W. Naihe, ka Lunamakaainnna, ke kapena, me na ohua he 300 paha. Piiikia loa makou. Ma ka holo ana mai, mai pau ka moku i na ale nunui i pii weliweli ae a hooluhluii loa i ka moku, n nahne na p«*a, n hai na inau pea, dcc. Ku ka moku ma Kailua ma ka la S, Sabati ia. Pau makou i uka, a hele i ka halawai. Ma Kailua, ike au ina hoailona oka hoomanakii kahiko. Eku ana he mau lalani akua kii Inau, he kit-kie nn kino, he ino weliweli na pou. Ka inoa, ua pau ka hoomanakii ana, un pau ka mana o na kii; no ke aha ke ku mau ana o keia mau kii n»ana ole ? no ka makau paha, e kua, <? wawahi, e puhi i ke ahi, i mea paha e maopopo ai ia makou na misionari hou, he lahuikanaka hoomanakii maoli keia mamua. A, ma ka la 9, hele makou i Kaawaloa, a ike i kahi i pepehiia ai o Kapena Kuke, (Lono,) ena kanaka Hawaii ma ka makahiki 1779. A lone Beritania me Ainen'kn, kuhi koke lakou he aina pepehi kanaka keia, he poe aikanaka keia, a makau loa i ka holo mai, i ka hoouna ana mai i na misionari, a hiki i ka makahiki IS2O. He 40 k,« na makahiki i noho makau «i, a aa e hoao ia lakou, i kanaka Hawaii. Malama ua kuhihewa kakou, aole paha lakou he hupo loa, a aikanaka ioa. A, ma ka hoao ana, aole ka he hupo loa, a pepehi'wale, a aikanaka wale. Na na haole ka i hookonokono e pepehi kanaka, a hana ino i na haole, ma ka lakou hana ino mua ana. Maikai na kanaka Hawaii, oluolu, aloba, hookipa, ke hann maikaiia. Ma Kaawaloa, ae, ike makou, a hoao i na hua o ka aina ; oia hoi na huihui hua waina nui, a maikai ioa, me na hua e ae. Maikai no, a ono hoi. He aina maikai na Hawaiū lia hana hou ia ka moku, na pea i nahae, na laau i hai, a holo mai ma ka la 11, a ku

ma Kiw&ihae, ma ka la 13, a ku pu no kekahi moku e, me Laimana me kana wuhine, na hoa hele o'u mai Amerika mai, e holo ana i Hilo, i ko laua home hou, a puka no laua i Hilo, ma īa la hoakahi no—la ]6 o luiai, i puka mai ai au ma Waimea, I ka hele ana i uka, ua hookipiia makou ma ka hale o Olohana (John he haole o Beretania ia; ua noho hoi .be 40 mak»hiki ma Hawaii. SsKni no makou ilaiia. Ha* Uwai oo ma kahi halepuie pili lepo loa, i« B«tuwina ka haiolelo ana. Ma ka nana'ko, he wahi ino ioa Kawaihae ia wa, he wa aa, panoa, oiohelohe, wela ioa, e nana roai ana kekahi heiau kahiko, o Puukohola i hoohioloia a lilo i mea ole. Hihin hoi na kanaka, ua j iiona iki msi oo nae, a aioha mai hoi. Ke-I ; kahi palena hoi ia o ko'u kjhap«i. | j Ma ka Poakahi, la 16 o lulai, 1802, puka | na kaoaka no Waimva ma ke kakahiaka nui ■ me na mamaka, na laau amo, me kahi kaa 1 ukana i hukna e ka iima kanaka, a me kahi j lio kahiko hookahi. Ua hooliuliu koke mi* j kou, paa na ukana liiiii i na mamaka, kaa , ka ukana kaumaha ma ke kaa. nakiuina oa | noho hooluliluīi elua i oa laao amo. a kao na wahioa tlua maluna, me keva keiki e ko nei rae a*o, D*Tvda Baluw»na. ma ka poli 9 koaa makuwahine, a, o maua hoi, mt B«luwi»a kane, no maoa ia ito kahiko hookahi. a kmi huakai po roai makoo. lno loa ka ke ialanui, he aa wale no, he maloo, be iepo, he

w«U. Pel« ao«i a h.ki i Wtk-c«? A©->, īka b«4s t»4 ona b»p«kc ! .a eto« oke »U.: hinu nwii la nt iha 1 kew, i ka oleOvO oo ka sa«una m*i; oh oa ika ni »oi i na koi* olioU, i ni w>\ e eīuou ana, i o« l«i*ct puo oaaomao nn kfk«hi «o--«o. «. ia« maua» kiekie, « hmahioa mst. ni* kek«bi toao. K« kle oo ii Uilo, « ba«leie i J ka lio, ma oeho amo, a īao i ka wn bojhst a īnu, ina, ma. Akahī oo a ioaa ka ini haihat ok« m»una. Pohala m&i ia. A pii hoa ; eoai me ka oiuoiu, me ka oi«h«lo i a« roea i ike makiia,—a, i ke komo loaaoa lioko ok« ! papu pakhaiiha, a oiiuh i na mahiaaaī m« ! ds ao«o o d« pao, a i na mali ko, m mah j maia i pooi i oa pa t< uliuiī, ane mauie ka ; oaao i ka hooho oīi aoa ; o ko kakoa aina hanaa hou paha keta, ka mala p«ha o £de- i oa elua ! he Kaoaaoa hoa paha ! Ka home j paha keia eo ke koena o ko kakoa oia aoa ; ma keia ao! Me ka makaio a oii ka nauwe [ ana a hiki ika haie o Baiuwina. Keanol ka keia o ka haie raisioneri kuaaioa, he haie j iaaa ka hale misionari ma ke kuianakauhaie alii, a, ma kahi kuaaina, be haie oiii ka, me ke kapaahi pohaku ma«aena koou, he moena ka ka popa behi. Aiia nae, he maikai no. Ka hana mua, ka wehe ana ika ukana, a uku aku i na kanaka ma ka papa pohaku, a ma ka paiapala liilii, me Mataio. Oihaoa, &c. Hookahi Oihana, hookahi hapaha, a peia ka papa pohaku. Aohe daia maoii ia! wa, aohe ioie ; nohea ka iole ? aohe haie ku- j ai. Ke kapa Hawaii ka iole. ( Nana oukou ma ka paia, ma ka aoao he-| mn, heiuhelu, īfa kahiko, 1532. Aia ke kauia maiaio iho, tia loie kahiko oonei, na kopa inamaki, keokeo, na maio, na pa u, na kihei iahiiahi, ke kilohana o ke k»pa moe, ka i-e kukukapa, ke olona ka iopi humuhuniu, ka huewai; a nana iiuna'e, aia ke kii o ke kane Hawuii i uhiia i ke kapa mamakū me Ua wahine Hawaii i paa ka pa*u. me ka iauoho ku kalakala. 0 oukou in,e na kane, na wahine, na keiki, ma lulai 16, 1832. i\ana ma ka aono akau; Wa hou 1572. Eia hoi ka wa hou maiuna o kooukou rnau kino, j ua kahikoia i ka noni haoie. I Pau ka uku ana i na kanaka, o ka luiumi' mai no ia o kanaka e iko. e aloha mai, a alo*J ha aku hoi. A, ika ike ana ia maua me | ka'u wahine, kahaha iakou, ka, he mau keiki ko kakou mau kumu hou, naaupo hoi, aoie ike, aoie iohe ika kakou oleio, pehea e hiki ai ke ao mai ia kakou ? Aole nae he nui ku poe olelo peia. Ualuwina ka'u mahe-i leoleio, {

He mau la i hala a kuonoono maua iloko o kahi hale lauhaln, me na puka aniani eiua, eono paha noho, me kahi noho hooluliluli, he papakaukau, he laau moe, he mau iako uuku wale iho no. Kuhi pnha kanaka, he nui ko'u waiwai, ko'u dala. Aole ka hoi he dala—elima wale no paha na dala iloko ko'u pakeke. He mea hwa ? aole hiki ke kuai me ke d:tla, aole ikte kanaka ike ano oke dala. Aole hoi he nui ko'u lole. Aole i hele mai maua me ka wui<ifai, aole hoi i hele mai i mea e waiwai ai. Ua hoolakoia me ka hnle lauhala, me kahi mnu hale i puni i ka pa ti, a e ulu ana maloko na laau kilika, ke ko, ka maia, ka weuweu haole. Ua oluolu no kahi noho. Maikai Waimea ia wa, palahalaha ka papu nahelehele uliuli—piha i na hale pili, aphe hale haole ; piha i na kanaka Hawaii, kaka* ikahi loa nae na haole, aole elima. Okoa Waimea i kela wa ; okoa loa i keia wa. Maa?ici ka hoomaha iki ana o ka makuu, a himeni ia ka Himeni 74. 1. Haleluia iu lehova, Ka Makua o kakou, Haleluia me ke Rloha, Me na leo ano hou— Haleluia nu makua, Haleiuia kamalii, Haleluia pu na kumu, Na puali himeni, 2. Haleluia ke anaina la lehova ke Lii mau, Oia ke Lii lanakiia, * Ke Lii o na lii a pau. Haleluia ma na !ira, Ma na kimahaU pu, Ma na pahu kani nani, Me na leo lani no. 3. Haleluia na mea nui, Me na mea makalii, Oia ka Makua like O na'Lii. me na pokii; Nana lakou pu i hana, Nana Ukou i hanai; Haleiuia like la ia, Haleluia a hoomnikai. [Me i pau.)