Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 33, 17 August 1872 — Ka Nupepa Kuokoa. HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, HELU ALUA O KA IKAIKA. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO

KA HIWAHIWA O KE KOA, HELU ALUA O KA IKAIKA.

l unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabi&, mai ka olelo Beritania a ka oleU) Hawaii. j

! | MAHELE 11. ! I HEŪI 34. i ' I IA ltobinna Lo i wehe ni j ke pnni o ka j o kuhi i waihoiu'i o ka eke t ilena, \w\k\ aku la no uu wulw manu nei, , a ku anii ma ke alo o Robiana Lo, a ku-j e/iuehu ae la i kona mau hulu i he)e iva>; le q huhuluii i ka ka tnea o ka hoomu- 1 kaulii ana i ka eke talena, holuholo ae la ; oia, a kani ae la me ka olioli. Hemo ae! • i la ke pani, laluu iho la oia i ka pahu pohaku m&ba)a, a wehe He )a me ke ki, a lulau iho )a i ka eke lalena, a wehe ae ia i ke kui omau, a iho la i ka noho !ele, a lawe ae la. Hoopaa hou iho la no i ke eke talena, a hookomo hou iho la no| jiloko o ka pahu mabala, a waiho iho la, iho la i kl puka a paa, a hopu mai | jlu i kahi manu, a honihoni iho la me ka ; hookaawili, a kau ae la iluna o ka poohi* wi, a hoi aku la ina ka rumi hookipa, a liui pu iho la me Puakinamu. | Ai ka poeleele ana iho, ua kalae loft ka lani, a konane mnikai iho U ka mahijna, a hele ae la o Robiana Lo a ku ma j »ka pukn, lele aku )a no uu wnh'i manu , a kau ana i ka poohiwi ; lalau ae la nae| !o Robiana Lo a hookuu iho la, lele liou |mai la no ua vv«hi manu nei a kau ana i Ika poohiwi, ine he ano huolaau ia paha.j lluh ne la nae o Robiana Lo, a pane ne

la, E inakemake ana oee hele pu kaua? Kaui ae la ua wahi mi>nu nei me ku im- ; 'ekeekeu. j | Ano ko Puakinomu manao nae, e )a-| ;we pu ana la o Robiana Lo i ka manu, ! pnne mai la oia, Mai lawe pu oe me ka' manu a kuu keiki, mamuii aua ia mm e Ekemila ma, i mea milimili na kana m«u keiki ! Oko Puakinamu ialau aku la no| ia i ua manu nei, a hooku,u iho la, me ka ji iho, O hoi i ka hale, mai hoohihi oe. j jO ka hoi aku la no ia o ua manu maalea Inei, a komo aku la iloko o ka ru»ni i wa« !iho ai o ka eke t >lena, ku a kanaka ae la oia, ki aku la i ka pahu, a lawe ae la i ka eke talena. Ia Robiana Lo e le)e una, ku aku la o Puakinamu e nana, a ua nanea !oa oia i

ka nana ann. Hete ae la o Deboln me ka hoohaluio iluko o ka rumi. a puiwa ae ta o Puaki-i naniu, me k<ma manao nae, o ka manu uo, oo ka mea, he mea mau no iaia ka hana «na i kekah> wa e like me ia. lai« wae e nanea ana i ka nana, a i aui ae ka hana, e ku aku ana o Dtbolo, kaumal»a iho la kona manuo, huh pono inai la a ninau. O oe mai la ka »a e Debolo ? Q keia nmau nae a Puakinamu, roe he nno hooniaauea h. Emt hou akn la o Debjlo, a noho iho fa ma ka rumi hooki- ' pa« a noho iho la me ka pane ole in«i. Ko<no aku la nae o Puakinamu, a pan» mai U i ka puka o ka ronu, a ike iho (a i ka oiokaki o ka huiu manu, o ka huiU» no oae % Uua v * mawno ae i !a, ua pep«hita la e kekahi oka laua mau I fM»poki t nolaila, imi l>«le aku la oia a loj»a (kekahl pop<»ki e P«'« an * ' kon» h«lu, a imanlko iho la oia, o k« popoki no ia na* |na i pepehī ka manu miliuiili a ka laua keiki, nolaiia, laUu iho U oia a pe{>eh» iho h, a make u* ilw> *» ka mea hewa ole.

Kuu>(» hou nidi U uta iloko o ka hale, a pane nm la ia Dirboio, Heah*. o»ai nei kau o onei ? Kahat^J» oe e oīelo nei ? Kokoke ekolu makahiki o noho pu ana, o kou ike ole iho la noia ia ia'u ; ka i no na ofba no au i m&nma maikai iho nei, epe ke kunukunu S|Lm9i kuu la i lilo ai i manu hanai na ofuaj|%iki i keia po, a | heaha iho la kou mea i hoo(t?#ahewa ai, i kai no hoi ownu no keia, o ka olua manu ;i hoopunahele ai imua o na manu jme ke kuhihewa nae. Nolaila, e like hoi me ko olua malama , maikai ana ia'u, pela nohoi auanei au e I malama maikui ai ia oiuu a me ka poe a ; pau i pili mai ia olua. Hoohamnuiu ko-J ke aku la o Debolo i ka waha o ka eke ] talena, a konio mai la o Puakinamu me ke kanalua ole, oiai aole oia he wana ke- j la i-a lemu nui. ! Haha iho la o Debolo i na mea oloko | o ka eke laiena, loaa iho lu na pahi a : Eki Peki ma, a loaa iho la me na kamaa J ht>lo dme Wal\\ pua aniam. Hoomanaol ae la nae oia i kahi pokii manu o Puaki- | nainu, hemo aku la oia iwaho e nana ai, j a huli ae la ma o a maanei, polie uae he(| loaa, oiai, i mla ike ana mai no i komo ana o ke kaikuaana iloko o ka eke' i talena, ko ia la hiu aku la no ia lele ana M a o Aina Omaomao no ka palenn. Hoaa; ae la na maka nunui o ua o Dtbolo, e au' ana i wahi e ike ai i kahi kaikaina manik 0 Puakinamu. aohe nae he ike aku, no* laila, hooholo iho la oia, "Ei aku no ua manawa e loaa ai." la mnnuwa no, aku la o I>efcroli8ll: ke kapa manu, a o ka lele aku ia no ia me ka hookaulua ole. E waiho kukou no Debolo, a e kamaiiio iki hoi no Robiana Lo, oiai kona hiki ana aku i Furani i ke aumoe, a houla ana i ka hiamoe o Ekemila ma, a ala ae la laua, a lulu lima aloha ino la me ka malihini. A iu lakou nne e nanea ana me na mannohna maikai, me ko R<>biana Lo hahai ana i na mea hou o ko laua noho ana ' i ke Aupuni Dala, uluku ae la na manao | hauoli ma\wrena o ke Ahiwahine a me Rubiana Lo, a o Ekemila hoi, kukule wa* | le mai la no ia,oiaiua hahuliae wale mai | la no iaia o D holo, a imlnla oia i i aku )ai ia Rubianu L<» ma, Ke ike nei au, ua 1 piha oiua i k» olioli, a owau nei la, ua ! piha loa wau i ke kaonmha, no ka mea, lele e wale mai la no kuuoili no Debolo, me he mea la, o oe no a hala mai, a o ia ! mai nei no mahope ou, oiai he mea mau ' no ia ia'u e noho nei, ina e haupu ana | au ua piiikia oe, aole e liuliu, a e hiki i f > ; mai ana no ka oiaio, a pela no ma kela a |me keia mea a'u e haupu ai, a e ko ana i no aohe e hala ; nolaila, ina e ko ana ke'ia mea a'u e halia nei, alaila, e pau ana ; kakou i ka make ia Dtbolo, ua loaa mai 'la ka eke talena f aua komo nku la paha

ka wahme a kaua iloko. U ka'u no ia e olelo aku ann ia oe, na'u no e nialama ka eke taiena a kaua, a o kau mau mea hoi e makemake oi, e haawi no au ia oe, a mamuii 110 nae o kou ano makee, e papau nna kakou ī ka m&ke, ina aku l Debolo a hiki mai. Aohe i pau pono na olelo a Ekemila, m&lu ana ka mahina. me he luakalai la e pani aku an« \ kona malamalama, i alaw» aeauanei ka hana o Ekemila, e lele mai ana o Oepolo, lele aku la keia a honi i ka ihu o ka wahine. e papau ana kakou i ke komo iloko o ka eke talena i keia po. aoheahailonoiloko o keia m^ke. Iloko n«e o ia w», e m»ho ana Ukou mawaho, a iluko o ko Ukou ike ana i keia m«lu o ka iiiahina, hoi eku ia lakou \toko o ka rumi, a pan» uiai la i ka ptta a paa, a noho iho U lakou me ka mui»! 4 le. me ke kalī ana o ka hiki mai, aole oae he hiU m*t, no ka mra, ui hele moa o Debofo i A!abta, e hoomakiu ai no \W lena, olai aole oia i ike mua t ko Walena wahi, A hiki oia aia Ar«bt», huli ae la oia ma o a nvttineī t a ike i ka inoa o Wa> leh?. e W»u stu m&mua o ka hale» hoo-

manao ae la oia, o ko Waiena haie no 14. Hoi aku ia oia i Farani. Ia Ekemila e noho ana maloko oka nimi, me ke knli ana o ha hiki ma» o Debolo t aohe nse he wahi mea a hiki mai, • eia ka ua hal« !oa kela i Arabia. * _ ] Ano keia haohao 0 lakou. puka «ku ♦ h o Enemila iwaho, a nana ae la ma 0 a jmaanei o ka lewa, aohe nae he «ahi meaj īa ike ia, nnlaila, pau ae la kona manao*; īlana no Debo/o, a hoifrku )a oia iloko o (ka rumi, a nouoi aku la ia Robiana Lo. je liahai pau loa mai i ke koena o na mea ! hou o ko laua noho aaa i ke Aupum: ! Dala. | Aole no hoi.i pau pono loa i ka hehai | ia, hao ana keia kikeke o ke aumoa, a kii! jia mai la ka puka e wehe, nie ko lakou! ,manao kulnhewa, o kekuhi la o nhMii i |inoeuhane ma ia po, no ko Robiana Loj jl»iki ana mai, nolaila, i kii aku ai o Eke-j jtuiia e wehe i ku puka» me ka ninau ole| nku nae mumua, u no ka poina no hoi kekahi*b ko Ukou hoomanao ana no Debolo. j I loa no a hemo ka puka, ku ana o iDebo(o nie ka eke talena. Iko Ekemila ike ana aku no, kaumaha koke iho la oia, a hiki ole hoi ke hoopuka inai i kekahi Ihuaolelo, aka, huli ae la oia i hope, a ninau nuii la ia Rcbiana Lo, Ei ala, auhea| ,i»a eke tilena ? Aole nae i hiki ia Ro-| bianu Lo ke pane mai, aka, hookuoo iho la oia me ke kuhihewa, me ka manuo, mai Keahialoa mai no la o Debolo, aka, ji kona ike ana aku i ka eke talena e paa mai ana ma ka lima oDebolo, hoomanao ae īa oia, mai ke aupum ?fa!S mai, ai hoomanao ae ia oia no na olelo a Ekemi-

1 1a i hahai mua iho ai. lloko no o ia manawa, pane mai la o Debolo io Ekemiia, Ooe ia ea ! Kupanaha no hoi oe i hoopunipuni mai ai ia'u - iloko o Keahialon, me ko lawe aihue ana mai i ka eke talena nei a kuo mau moopuna. A auhea hoi ko kokoolua i hoo-| Ipunipuniai ia'u, a lawe kolo/ie mai aij olua i o'u lio aloha. Ua hoowahawahal loa au ia olua, me kuu ukiuki nui. Ua| manao paha oe,aohe e loaa hou ana ia'u. keia eke taiena ea 1 Hooiewalewa aku| •la o Debolo i ka eke talena imua o na ; Jmaka o Ekemila, eanehe koke aku ana jnae o Ekemila e hopu, hala nae ka hopu lana, a e loaa pono aku, ina ua lilo mai ia jEkemila. Ke lilo hoi. j ( Huli ae la (ia Dcbolo nei, a ninau ae; jla ia Robiana Lo, Ei ola hoi ! Ua hoo-1 |maau loa au ia oe, no kou li ana i kuu|

moopuna, me ko manao paha, he mea ia, aole i minaminaia, a he mea loaa wale ke hopu ae. Nolaila, aoieau e nana ana ia oe, no kou malama maikoi ana ia'u no na makahiki i hala, oiai au he kino monu a oiua i malama ai iloko o ke aupuoi dala, a o ko ? u mea ia eiioopakele ai ia oe, aole loa. A e like no mc ka'u \ hooinki ai, oiai ko oukou lawe ana mai m'u moopuna a me ka eke lalenn, aole loa wau i po* ina ia mau mea, noliiila au i hoomanawanui ni i ka noho pu ona me olua, no ka hoomakakiu no keia eke talena, o hiki wale i kona loaa ana mai nei ia'u, a ua hookomoia mai nei o Puakinamu e a'u, eia no iloko o keia eke. | 1 keia po, ke hoohiki nei au ma o'u |iho t e komo ana oukou iloko o keia eke lalena, a hiki i ko oukou make ana ; aole |he mana e «e ma keia hooua, aohe hoi jma ka Uni iluua, nana e hoopakele mai o J u lima aku. ma o kei% eke talena I». | A iohe o R><bian& Lo ma no keia mau iolelo a Drb >10. na ka waimaka no e he(le, na ka wahi no e hau. 1 k« lohe ana mai o ke kauwa n Ekemila ma i n« olelo Hoohiki a Dt?bolo, |pane mai U oia, me kona maoao paha, ! aole ia o Dt;bolo, Kahaha ! He make ka ho« kau oo ke kaio a oia aku i ka &aio, ;a nou aku ka make. Moe malie i ke kai o ko haku. Pane hou aku o Deboio, Ina pel», o oe kekahie komo pu ana ilokn o keta e*»e. P«ne *!ua m»i ua wahi k»u- . neī. ihu Wu me* e ko i»<«

&i ih>ko o keoa eke ? O oe no ko'u mea e komo n ? A heihi iho U hoi ko'u hewA oui woe ? Ooe no paha ke ko-; onnloko o kau eke iao ! j' i Ma keia mau olelo a kahi kau«a, oa piha loa o Debolo i ka inaina, nolaila, ua ! hoohamama koke ae !a oia i ka waha o ka eke t?»lena, a hoohuli aku la la Ekemita, a komo mai Ia oia, a pela no hoi ia Robiana Lo, Lulsa Tab ta ; a o ua wahi knuwa nei, i kona ike aua ua komo aku U o Ekemila ma iloko o ka eke talena, hoao aku la oia e holo, aole nae i hala na ka ina wawae eliia, o ka miki ia mai la rio ia, paholo ana iloko o ka eke |ale- j na, pau ka palena o ka pono, hala ktt ma- J naolana ana no ke ola. ; Ia Ekeuūla n»a i pau ai i ke komo ilo-: ko o ka eke lalena, imi hele aku ia o De-! boU i na mea mana e waiho ana iloko o ka h >!e, a loaa aku la ka Buke Aniani a me ke auiani pouli, e waiho ana iloko o ka pahu ume ; a o ka noho lele o Robia- | na Lo i lele mai ai, e waiho kaawale ana | no ia ma kahi e. | Haalele īho la o Debolo i ka Hale Alii: 0 Ekemi'a ma Fan»i, a lele koke oku la oia i Pelekane, a ma ka wanaao, komol aku ia oia ma ka Hale Alii, a hookomo iho la ia Kini Uilama a me Ane iloko o ; ka eke talena. lluli iho la oia iu lok» 0 ka hale, me ka inanao e loaa la kekahii mea mana e ae, aohe nae he loaa iki; & ; hOokahi mea i loaa ae, oia ka Buke Moolelo, nona ka maheie mua i kaana ia iho | nei imua o kakou. j Wehe ae ia o Debolo i ka buke, a i; kona h*lu/uhelu ana, ike iho la oia i ka | inoa o Walena, ka mea nana i kakau keia Moolelo. i Haalele iho la o Debolo ia Pelekane, a lele aku la a hiki i Ar>ibia, a kipa aku iu ma ka hale o Walena, a kamailio iho la, me ka ninau aku o Deboio, He kakau mooleio anei oe / A nau no anei i haku i keia moolela ? Ae aku la ho hoi i o Walena, me kona manao, he kanaka | la i piha i k& makemake i ka moolelo, a I i hele mai )u e kuai. eia ka nuanei, o DeJ bolo keia ana i ike ole ai mamua. Hooj hamama aku la o Debolo i ka waha o ka i eke talena. komo inai la o Walena a me ' kana wahine. ; Ia Walena ma i komo ai iloko o ka ! eke talena, nukunuku iho la o Debolo mawaho, E noho oe iioko o keia eke a 1 . | hiki i kuu la e hooko ai i ka make ma- . inoino maluna o oukou, i loaa ai ia oe ka I uku o kau hoolaha ana i keia mooielo j ino. (ke hoolohe ae la no o Walena ilo- , ko o ka eke talena). Ma ia po no, i lele loa ai o Debolo a 1 hiki i Keahialoa, me ka manao nae, eia I no la ka Inidanio a Finita iloko o ka hR- , lepaahao o Aina Hoki, eia ka auanei, Ua 1 pupuhi ka i-a o Ukoa. Ama na hora , molehulehu o ka wanaao, hiki aku la o ! Debolo i Keahialc«a, ike mai la ke kiai i hale a me ke kahu ho. miki moa mai la | laua e hui aloha me ko Uua haku. j ( Aoleipau.)