Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 34, 24 August 1872 — Make i Aloha nui ia. [ARTICLE]

Make i Aloha nui ia.

E KA NUPEPA KUOKOA. Aloha nui E oluolu oe a me kou mau hookele * ili ae i keia ukana makamae maluna * nau e hookomo iho ma na rumi * kaawale o ko kakou Kilohana. * na hoa, na kini, na makamaka a me na hoaloha o ka mea i make, e noho mai nei ma Hawaii o Keawe, a Kauai o Manokalanipo huelo loa aku i na kapakai o London West England, ma Beritania Nui. Ma ka hora 4 wanaao o ka * oia ka Poakolu, make iho la ka mea * lana, a i aloha nui ia hoi, oia o George Kingston Lindsey. Ma kona hale noho ma Keanuiomano, Waimea, Hawaii. Ua loaa oia i ka mai hiki ole ke * he puu ma ka opu, a moku ka pale * me ka naau; mahope iho, holo aku * eha ma ka wawae, a hiki ole ke * like me he lolo la. Ua loihi no kona wa * ana i keia pilikia, ewalu paha malama a * aku, me ka imi i na laau lapaau, aole nae oluolu mai ; a hiki wale i ka wa * mai ai oia me ka anela nui o ka make * lua mimilo o na lahuikanaka o ka * Aloha ino! He haole keia i aloha nui ia, no kona oluolu, hookipa maikai i na malihini, malama pono i ka wahine, a me na keiki he * hu wale, a me na makamaka a pau, e * ana ilaila, no ka la makaponiuniu a * maikai oia i na mea a pau. Ua hiki mai oia ma Hawaii nei i ka M. H. 1853 me ka manao e hui kino me kona kaikuaana, e noho ana ma Waimea nei, * make e nae kona kaikuaana. A hiki oia ma Honolulu, a holo mai no a hiki i Kawaihae no Waimea nei. Halawai mai la oia me ka wahine a me ke keikikane a kona kaikuaana William Lindsey. Noho iho la oia he kakauolelo na Capt. J. Fay, e hooponopono i kona mau waiwai a ua ike ia kona naauao, me ka makaukau ma ia hana. A ma ka M. H. 1853, mareia iho la ia me Mary Fay, ka wahine a kona kaikuaana i make, noho oluolu no laua, me ke aloha kekahi i kekahi, a loaa ia laua he mau keiki 9 e ola nei, a elua i make; a ke noho kanikau nei lakou me ke kaumaha, no ka Papa ole. He 19 makahiki ko laua noho pu * a haalele mai la i kona koolua, * aku ma keia kau o ka lua kupapau. A ma ka M. H. 1865, ua noho ia ma ka Oihana Lunakanawai Apana no Kohala Hema nei; ua noho loihi oia ma ia oihana * M. H. 13. A no ka loaa ana i ka hoowale wale nui a ke diabolo, ma ka M. H. 1868 waiho aku la oia i ka oihana ana i malama loihi ai; aole no pela na Lunakanawai ma mua, elua makahiki wale ko kekahi * pau no ia. No kona makaukau ma ia * ua kohoia mai oia he Luna Helu no * apana. Ma ka M. H. 1859, ua kukulu mua * ka Aha Jiure Kaapuni maloko o kona * mailaila mai ka malama ia ana, a hiki i ka wa i paa ai keia hale hookolokolo hou. Noho ae la oia he kakauolelo no ia Aha a ua mahalo nui ia kana mau hana * ia wa no, ua loaa mai iaia ka Oihana * e kokua i na kanaka imua o na Aha Hookolokolo, ma na hihia a pau, a ua kohu (luna * mai he Noteri no ka lehulehu, * kope o na ano a pau.) a ua mahalo nui kana mau hana malaila. O ke Pai Kii, oia kekahi oihana akamai ana i malama ai, nani loa kana mau kii i pai ai, like loa me ka helehelena o ka mea * ia, kane, wahine, keiki, i hele ae ma ka hale pai kii, ua mahalo ka lehulehu * iaia no ke akamai ma ia hana, eia no * ana i hana ai ma kona hale, ke kau nei. O George Kingston Lindsey. Ua hanau oia i ka la 17 o Dekemaba, M. H. 1832 Hanover Square, London West England. * nui kona ohana e noho la ma Beritania i keia wa, he mau kaikuahine kekahi a * hoaloha no. O kona mau la ma keia ao, he 39 makahiki, 7 malama me 14 la, a hoi aku la i ka hale mau o ko honua a pau. Ma ka hora * A. M., Augate 1, ua hoolewa ia kona * kupapau maluna o ke kaa o Hon. B. Montgomery, a kai aku la ka huakai mai kona hale noho aku, no * ma ke * halekuai, halekalewa. Ua hoonoho * ka huakai kanikau, na haole a pau, ma ka aoao o ke kaa na keiki, mahope pono ona kau ka wahine kane make a me na keiki liilii maluna pono o ke kaa, me ke kupapau a mahope aku ka huakai kanikau, a * aku la ma ke kani o—o—o ana mai a ka bele, e komo aku iloko o ka luakini Imiola. Ia Rev. L. Laiana, ka haiolelo no ka mea i make, aia ma Roma 11 : 7—8. Ua * mai oia i kana mau hana a pau, i kona wa e ola ana, no ka Haku no ia, a hiki i * make ana. Ikaika ka haiolelo ma na olelo elua, i na haole a me na kanaka maoli e * pai ana, e alakai, a lilo i kanaka pono * pono, a makau i ke Akua, a pela aku. A hookuuia ke anaina, e hoihoi i ke * pau ma kona hale. A no ka nui o ke aloha a me ka minamina iaia, a no kona haalele ana i ka wahine, na keiki, na moopuna, e auwana wale. Nolaila, ua haku iho nei • he kanikau aloha nona malalo iho nei. HE MELE KANIKAU NO GEORGE KINGSTON LINDSEY. He u, He aloha ia oe–a E George Kingston Lindsey Kuu kane, kuu hoa pili o ke anu, Kuu hoa hele o ke alanui, Hoa pili o ke anu, me ke koekoe, Koekoe ka noho'na ua hele oe, Noho au me ka minamina ia oe—a, Auwe—e! kuu kane—hoi.

* * * mai nei ia'u. * * * * * * ka ua kipuupuu o Waimea, * * * o ka aina, * * * * * * kanana la o Awiwi, * * * kana e noho ai, * * * kuu kane ho–i, * * * ka pili a kaua ua hele oe, * * * hoa noho o ka hale, * * * hoa anuanu o ke aumoe, * * * o ke ahiahi, * * * hoi mai kau–a, * * * he kane, he makua, * * * paa i kuu kino, Auwe–e! kuu kane ho–i, * * * i ka pane ana mai, * * * mai kaua, * * * o Keanuiomano, * * * ko aloha ke hiki mai, * * * mai ka ua nihi mai ma na pali, * * * ka ua, o ka wai aia i kai, * * * a ike i ka mea nui he aioha, Auwe—e! kuu kane ho—i, * * * nei i kuu puuwai, * * * wai oe na'u, ua kila paa loa ia, * * * kau e hemo ai ka pili ana, * * * hookahi hoi au me na keiki a kaua, * * * ae o Robert. Auhea la o Papa? * * * ka pae lio, mauka o Waimea, * * * kuu kane—kuu mea aloha pau ole, Auwe kuu kane ho—i, * * * au e ike nei ia oe, * * * ke aloha apa i kuu kino, * * * loko e noho nei—a, * * * ana i kahi e ike ai, * * * o ke kino ka'u e hopu hewa nei, * * * me ko kino wailua, * * * ana au ma ka paia, Auwe–e! kuu kane ho—i. * * * me ke aloha, * * * George K. Lindsey i hele aku nei, * * * o ke ao kaalelewa, * * * minamina o na kaikamahine a kaua, * * * ia oe a hele no—a. * * * hoi ole mai, a kiki a kau, * * * paha me Hinakolo i ka uka, Auwe–e! kuu kane ho—i. * * * kane mai ke anu o Waimea, * * * aku i ka la hiki maloko o ka hale, * * * ka makani kuehu lepo la o Lihue, * * * waha nui o ka aina, * * * wau, aloha na keiki a kaha, * * * moopuna, aloha na mea a pau, * * * loaa no i ka imi ia 'ku—a, Auwe—e! kuu kane ho—i. MARY LINDSEY. Kanikau a he aloha nui, No kuu papa aloha e. * * * aku nei oe, * * * mai a ke ao. * * * aku nei no paha oe, * * * pua i ka wao, * * * mai nei oe, * * * he wahine, * * * mau kamalii, Auwe—e! kuu makuakane—a. * * * makuakane pane ole mai ia'u—a, * * * mai no oe e uwe no au, * * * wale no i ke aloha, e oe nalo, * * * waimaka, ke hanini nei, * * * kuu makuakane a, * * * ka hale ua hele oe, * * * pu no me kau mau hana. * * * noiau i mahaloia, * * * o kuu papa, Auwe–e! kuu makuakane—a. * * * pau ole ia oe, * * * nei makou me ke kaumaha. * * * mai nei oe ia'u, me o'u kaikunane, * * * aloha e noho la i Honolulu, * * * nei i kuu manawa, * * * ia ia e paila nei, * * * i pane mai ai, * * * wa paha keia e hui ai, * * * aku au i ke ala hoi ole mai, Auwe–e! kuu makuakane—a. EMMA LINDSEY. * * * wale ana oe, * * * rose onaona, * * * i kuu poli, * * * a koekoe, * * * i ke anu, * * * mahope, * * * kuu hana, * * * ma kuu poli, * * * ua lilo, * * * aku nei malaila, * * * me Hiku. * * * ka hiwahiwa, * * * wale kuu pua, * * * ike aku. * * * a kuu hoa. * * * o ka wahine, * * * au, * * * na makamaka, * * * nei, * * * ke aloha, * * * paa, * * * a pau, * * * no, * * * ka makani. * * * ka ua Kipuupuu, * * * ma ke kua, * * * mai ke aloha, * * * paiuma nei, * * * ka puu–wai, Auwe–e * aku, * * * ma oi'la. Na ka * menemene ole, * * * ka make i ku mai. THOMAS LINDSEY. Kanikau la he aloha, Na George K. Lindsey, * * * ka uhane i nauwe aku, * * * eha o ka wanaao, * * * nei hoi oe. * * * nui a he keiki, * * * kamakahi a kealoha, * * * me ole he wahine, * * * au e u nei, * * * ia e paa ai, * * *ana o ka lehulehu, Auwe kuu hoapili o ke anu, Anuanu au ua hele oe, Ua lawe pu i na pono a pau, * * * ai ko makou noho ana, Auhea oe? Hoi ma—i, * * * e oe e maliu mai i ka uwalo. * * * ani peahi a ka lau lihilihi, Ke haloiloi nei i kuu waimaka, He makamaka oe no ka mea kuleana ole, He makua no ka poe auwana wale, He puuhonua no ka poe hewa, He kokua maikai i na kanawai, Mahaloia na hua kakau kope, Auwe—e! minamina wale. ILIKINI.

Kanikau, he u he aloha, No papa George K. Lindsey, Kuu makuakane mai ka aina haaheo, Mai ka piha kanaka ia Honolulu, Mai ka hale kula o na Viligini, Ilaila au a ike ole ia oe. Auwe—e ! kuu makuakane ho—i. Kuu minamina pau ole ia oe–a, He elele waha olelo ka'u i lono, O papa, George K. Lindsey, ua pilikia, Mea ole i ka ihu o "Kilauea." Au ana i ke kai o Mamala, Auamo hewa ana au i ko kino wailua, Auwe ! kuu makuakane ho—i. ELIZABETA LINDSEY. Elua maua i ike ole ia oe—a. Me kuu kuaana hoapili, Ua ike no paha oe he pilikia nui, Aole he kauoha ae ia maua, A laa ka hamo hewa mawaho la, Auwe—e, kuu papa, kuu minamina, Kuu auwana wale i ka makua ole, Lokoino oe, he aloha ole, He maliu ole ae ia maua, Hiki kino mai maua aole oe, Auwe—e ! kuu papa aloha nui—a. MISS ANAKALAINA LINDSEY. Kanikau keia me ke aloha, Nou e George K. Lindsey, Ua hala iho nei oe, I ka hora eha o ka wanaao, Noho iho nei makou, Me ka u me ke aloha, Me ka minamina pau ole, Kuu makuakane mai ka ua puupuu o Waimea, Mai ka ua hehi mai iluna o ka laau,

Pulu mai ma ke kua, malu mai ke alo, Mai ka makani kuehu lepo o Lihue, Hue mai ko aloha, hanini ka waimaka, Kuu makuakane mai ka hale imi naauao, Mai ka huikau o na lio i Puuloa, Kuu makuakane mai ka ua naulu i ke pili, Mai ka wai owe mai ma ke kua o ka hale, Ke uwe helu nei mama, Aloha ino no kuu kane, Kuu kane mai ka makani apaapaa o Kohala, Mai ka ihona olu o Kalahikiola, Ola aku kaua i ke ahe a ka makani, Kuu makuakane mai ka ihu o ka lio, I ka holo kauwili a Bosetona, Auwe—e, kuu makuakane ho—i, Nou ka ka uhane i hele hookahi aku nei, aohe koolua, Elua mea nui a ka manao e hana nei. O ke kuko, o ka lia, i ko aloha—a, E hoona ae ana i ko aloha, e oe pau, Ua hele oloko a wela i ko aloha, Auwe, kuu makuakane ho—i, Kuu makuakane mai ke a hauliuli o ke Kaha, Mai ka ulu niu la o Puako, Mai ka piina loa ana ana e Kahinihiniula, He loa ia piina a hiki i Anualele, Hoomaha aku i ka olu o Awiwi. KALUNA WILLIAM. Kanikau la he aloha, Nou no e papa George Kingston Lindsey, Ua hala e aku oe i ka hapa hora eha, Noho iho nei makou, Me ka u, me ka minamina, He uwe helu mai o Mama, Aloha ino no kuu kane—a, Kuu hoapili o ke ao, hoa kuwili o ka po, Kuu hoahele o ke alanui, Hele aku maua o ke kula loa, O kanahele anu o Aiku, Kuu aku ka luhi i Hanakahi, Akahi la a ke aloha i hiki mai ai, A hiki mai ko aloha, e uwe no au, Kuu kane mai ka ai haaheo o ka aina, Mai na piha ualua i ka lai, Lai ana ka uhane i hele iho nei, Kuu kane mai ka ua lihau mai i kanahele, Ke kilihune mai la i ke oho o ka palai, Palanehe ole ka uhane i hala iho nei, Kuu kane mai ke kai hawanawana o Kawaihae, Mai ka nalu hai mai e Kaaha, Mai ke pili enaena i ka la, Mai ka piina ikiiki ana e Kaala, Aloha ia wahi a kaua e hele, Auwe—e, kuu kane aloha nui—a, Kuu hoapili, hoanoho o ka hale, I pili ia e kaua ka la wela, Koekoe kuu po ua hele oe, Ua wehe oe i ka berita o kaua, Noho au me ka u me ka minamina, Aloha oe i hele aku nei. A haalele mai nei oe ia'u. Me na keiki a kaua, Kuu kane mai ka malu hale o Kiilohi, Mai ka piha kanaka i ke awakoa, Me ka huikau ana o na lio, Me ka oo ana o ka makani, Hele oe, haalele iho ia makou—a, E u, e uwe, e kanikau aku ia oe, HAALOU. Kanikau la he aloha nui, No papa George Kingston Lindsey, Aloha ino no makou, I ka nele i ka makua ole, Ke au nei makou, O kahi e ike ai, O ko kino wailua. Ka makou e ike nei. Aia paha ka uhane, I ka wai o Waiau, Oia wai halana, I ka piko o Maunakea, I walea paha ka uhane. I ke kui lei Ahihi, Hoohihi oe ilaila, I ka nani oia pua, A he pua ku kamahao, Ua hala e aku nei, I ke ala huna a Kane, Huna na maka nalowale, Akahi au a ike, I ka mea nui he aloha, Wela mai i ka puuwai. Koni ana i ka nui kino, Kanikau la he aloha. Nou no la e Papa, Kuu hoa alo o ke anu, O ka wai hui o Waimea, He aloha no Wiliama, I ka uwe kanikau mai, Aloha ino no papa, Kuu hoanoho o ka hale, O ka olu o Manuahi, Ahi paila kuu kino, Ka ukana nui he aloha, He aloha no Papa, I ka nalo ana iho nei, Haalele iho nei oe, I ka pono o ke ao nei. Au i hoomanawanui ai. I ka ike me ka noiau, Auwe ka mea aloha, Ka makua uahele loa, Hemahema wale ka noho na, O ka hale hoopili wale, PEKE.

He uhane la he aloha, Nou na papa George Kingston Lindsey, Ko kino wailua ua hala e, I ka hora eha wanaao, Ninau ae nei o Mama, Auhea iho nei la o Papa, Ua hala ka uhane, ua hele loa, Ma na aha hookolokolo, I ka wehewehe kanawai, Wehe i ka pau a na lawehala, Ua mau ua hele loa oi'la, Ma ka wailele o Hiilawe, Ua lawe aku ka mea Mana Loa, A paa i kona lima akau, Kanikau la he aloha, No ke kamaeu o Beritania, Ua hala, ua hele loa oe, I ke ala hoi hou ole mai, Haalele iho nei hoi oe, I ko mea nui hoi he wahine, O na keiki ka mea aloha, I ka uwe helu ana mai. O makou ka ka mea aloha, I ka nele i ka makua ole, Aloha ino no hoi oe—e, E ka makua o ka lehulehu, Ua hoi aku nei paha oe, Ma kou one hanau hoi, He aloha no Mama, I ka uwe helu ana mai, Aloha no kuu hoa, Puupuu o ke anuanu, Hele oe nalowale loa, Pau ka ike 'na i ke ao nei, He uwe helu mai e Kamaki, Aloha ino kuu makuakane a. MR. MOSE. Waimea, Hawaii, Augate 7. 1872.