Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 41, 12 October 1872 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

I Au tnana o ka naauao. he mea anei ia | e pomaikai ai na kanaka f | l 3 !oea in'u ka oiuolu, e haawi aku i ko'u : mahalo piha la oukou, i ko oukou ae lokomaikai ana mai ia*u e kamailioaku linua o kakou, ma na mea e pili ? na i keia haawma. Ka mana o ka neauao, he mea anei i9 e pomaileai ai na kanaka ?"—Ae, he mea la e pmnaikai ai na kannka, na la.luikanakn, i pa ia e kona mau kukuna f::slaiT»olaina. E nana mua ia mea he n'iauao, he like no ia me ka la, ka mea inna e hoomalamalama mai nei i ka hoi,!M nei; o na wahi a pau i pa ia e kona :n tu kukuna, ua nialamalania lakou; pe!i no ka naauao, o nakanaka & pau a me na Inhuiknnaka i pa ia e na ktjkuna mali i ulama o ka naauao, ua malamalama la'hou. n hoauheeia hoi ke ano naaupo o ka noho hnwawa ana ; a he nui hoi ia, a kn mea i hoakeaia nona iho, a nona | k» i;i mau mea ekolu, ka loa, ka laula a ; u e ka hohonu. O kekahi keia o na wai-| wfji huna e ulu ana inaluna r» kn mole j p loa, ("Ka makau ia lehova"y i nani h"i i na kanaka ke iini aku, e oi nui ana i ! i īmua o ke dula, ke gula a me na pohnku mnkamae o pau loa. A lilo hoi kem mea he naauao i kumu waiwai no na j L'irwika a pnu i loaa ia mea. Ka mana o ko noauao.—Oia no kona : iknikn e hiki ke lawelawe, i waiwai like | lioi me keia, Oin kona hiki ke hana i ke- j knhi men, a mau mea paha. lua pela, e n uiii kakou i kekahi mou mea i hanain e' ka naeuao me kona mana, oin hoi, Anaoe h< oia i ka loa mai kekauwahi n i ke-i kahi ; kuhikuhi ae la oia i ke nlunui o na I moku e holo anu mai kekahl wnhi a i ke- j kahi ; wanana rnua ae la oia no ka pouli ana o ka la n me ka mahina ; hoolilo ae h oin i kekahi mau men i makemake uuku m i mea mak-eumke nui ia. K nann ( nkn i keia mau aniani ma keia mau pukn niakani, he inea nana lakou i hana, a o \ia men lu, o ka na&uao no ia, me kona inana, no ka mea, he one wale no ia ej naiho ana inn na ' kapakahnkai o knkou,; nka. kuhikuhi ne la ka mana o kn naau-! no iloko o ke konnka, e hoolilo i ke one i nniani, a peln oia i lilo ai i nnioni. Pela iio keln wnti e huhikuhi mai nei ia kakou i ns inanawa a pau o ka la, oia ka hora, j nnnule, a «ekona hoi, nn ka nanuno waie • ; u<< iloko o ke kanaka i hnna kela mau| hana akamai. j K nann aku hoi i na lole a kakou e aa- j Im nei, hu mau hulu hipa v/ale no ia, a ! me ka pilupulu e ulu ann ina na innlii- 1 nuni o ka poe e mnhi ann i» mea, aka, hoolilo ka nnnuno iloko o ka kanaka i 10-' le u.ihu, mn ku ulana ana a lilo la i tnea c uhi pnain'i ke kino. A ke kuhikuhi mai iit'i hoi ka uaauao i ka pono he oinikni, & , ka hewa he ino ; a ke alakai nei no hoi | ia i ke knnaka, i na kanaka, a i ka la.hu: i k innka ma ke kupono. | K n.ina nku i nn Kumuknnawni a me; na Knnnwai n pau loa o na aupuni i loao i ku naauno, nawai lakou ? Aole onei na 1 ka naauaoa me kona mnna keia mau ha- i nn ? Nana no, no ka men, un ike ia ka ; pono he maikai, a kn hewa hoi he mo, i nuhula, ua kau ia ke Kuinukanawni a mei nu Knnawai, i mea e koawale ai ka pono i a iih> ka hewa. E nana aku ia Solomo-! \\H ke ahi o ka Iseruela, aohe ana mea e; ae i noi aku ui i ke Akua, o ka nanuao : waie no, i loaa »i iaia kn inano kupnno e | hainnniu ai i k» lahui nui o ka Iseraela.; Peln no na aupuni a pau i p« ia e na ku-; kuna ninluinalama o kn naauao, imi no j l.ikiui i ka mea e maluhia ai a e pomai-! k?»i ni hoi ko lakou noho ana ; aka, ma i koi.i kau iho nei, ka Ahaolelo Kau Kann-; w ti, nui nu ma oa maanei e pi.'i nnn no ua Lunamakaainann hoopili i nn Kuhin»—ina he oiaio ia mau walaau nupepn a Maknainana ma, alaila, ke ka(«i pono ukii nei keia Kumumanao ia lakou, (ua ]jiinnfnakn.iinana) he poe kalepa imi pohn lakou, no ka mea, ua kuai n kn pono i ke Kumukanawni hoopili Kuhma. A i ka nana aku, ua like loa me k-i kn Baibnla, penei: Alakai ka hoopili Kuhina i ke ake Oihana, haule pu laua i ka aie kna ole, aole keia he hana naauao, he ao pouli okoa keia o ke apuka, i knuweweia malalo o nn lehelehe o hoopunipuni a me hoohiki wah»hee imua o na makaainana, (koe na Lunamakaninana i huna e like me ka lakou i olelo ai i mua *> na makaainana, n« lakou ka ma» halo pihn a keia a hookoia uku la na imi o Hoiele hoopoii dala, i moeuhane kona mau loaa in\ua o na da» U l'.lo. Kia kekiihi mau mea i hanaia e ka nauuao ; <» ka uwea uila e moe la niawaena o Amerika Huipuia a me Beritan»a, e moe « \ la hoi ma ka poli o ka Moana A-ielanika. i ua hooliloia ka uila i elele maeua nana e i j lawe na olelo mai kekahi wahi a i keka-

hi, iloko o kek&hi mau minule me ka hif kiwawe loa, a h!o i(& i mea e kamaiho ai na aupuni nui elua, me he mau kanaka la m&i kahi hookahi.. i Nana aku no hoi ika mokuahi Kil&u--s ea, na ka mana o ka naau&o i hoolilo i ka i mahu i kauwa innikai, nana e honkaa ae i i kona huila, a ltlo ae la ia i ikaika nona. e paio aku ai me na ale o ka moana. A ke hana nei no hoi ka naauao iloko o ke kanaka, i ka paakai a me ka pitumena i pauda ; a ke hanu nei no hoi i ka hao i poka, a lilo ia i mani ikaika no na aupuni naauao_ nana hoi i luku iho nei i na : laaani koa o Farani n me Geremania, a : ; pela no me na mea a pau i hanaia me ke • kupono, he hana naauao no ia, nolnila, ua huli nui na aupuni nui a pau i ka naouao, i lilo ia i mnna ikaika no ke Bupuni, a i kumu waiwai no hoi—pela no hoi ■ ko kakou makua m>sionari nei, (Rev. L.; Laiana) ke mnhalo nei kakou iaia, i ko- ! :na hookele kupono ana ia kakou rna na haawina a ke Kahukula Nui, i paiia ma ke " Au Okoa," no ke aha la ko kakou i mahulo ia ia ? kainoa no ka loaa ana o ka ! naauao, a me kona mana ia iu, pela no hoi paha kakou, un loaa no hoi ia knkou j keia mnna nnaunn, nolaila, ua kohoia kai kou i mau Kapena nana ealakai na puali koa liilu (haumana) i ke kahua kaua o ;ka naauao, e kaua anu i ka nnaupo, a li- ; lo ae Jakou i poe akamai ina na mea i no> | in aku ia lakou. ; | Ka pomaikai i loaa ma ka mnna oka | ; naauao.—Lehulehu ivale nn pomaikaii, l<iaa ma ka mana oka naauao. K nana ; iki knkou i keknhi mau pomoikai i loaa ; i ma ka mann o k:i nnauao, aka, o ka hua-! ; olelo poinaikni, oia no ke ko nna o ko ke j | kanaka makemake. K nana aku i na mea 1 ji hookoia, i kapaia hoi he pomaikai. Ke kainailio nei na aupuni nui elua, o Beri-i lania a «ie Amenka Huipuin, me he men la he mau kanaka mn kahi hookahi, a ke j loaa mai nei na nu hou mai laila mni ma nn leta, o pomaikai kakou, ike kakou i kn noho nna o kela n me keia hihui, nn hana ! a lakou, ka nohoana o ka ohann a me ka ! | hoa'loha. Pela no hoi ko kak(>u nupepa | Kuokoa, pomiiikai knkoa ia kukuna ina-! lamnlama o ka naauao, ike lea i ka hana a kela a me keia, ike no hoi i na mea hou • ma kona niau aono a pau,a ua kapnia keia nupepn e keknhi haole, tk he hookama-j |ni ole," mamuli no ia o ke nknmai o ka i . mea nana e hookele t»na. Pela no hoi kn | i pc»e knlepa e noho nei ma ko kakou | puni, o ka loan mai, oia ko lakou mnke-| ! : make, a he pomaikai nui ia no lakon, a ! ua lilo keia aupuni i lua waiwai no lakou, : ■ e ohi ana i ka wuiwni n Inwe aku i ko la- ī | kou mau home. Pela ka ike nna i keka-; hi poe knlepa a me kehahi poe i noho ! ma na oihnna aupuni, mnanei no i hann ai i ka eke a pokeokeo ka mea a ka }eilehu, alaila, uwahi aku la keln mn o. he ! | wahme makole mannei, (Pae Aina d Ha • | waii) nlaila, kani aku la ka aka a ke tt-j |ata o ka aina e, no ka men, na ''Hoi luu- ! luu i ke one o Ilanakahi ;" a ke olelo la j kela, 4 'o ka pomnikui ia.'' : E nann nku hoi kakou ika wa kahiko jokeia lahui, he n;3au|>o uale no, aka, i i ; keia wa, ua kuawale nku na mea knhiko. | ja ua ano hou ae ln na mea a p«u ; ke \ 1 hoonaauaoia nei ka. Inhoi ; ke uhi paa ia j

uei ka ili o ke kone, ka wahine a fue ke j keiki ; ke hoakeaia nei ka pono pi!i paa; t kela n me kei! t kanaka ; aun haawiia | iioi i ke kanaka iui am i nlodio 8 me na ; I kuleana aina, e hnoiilo ann nona a no ko« | na mnu hooiima no ka manawa pau oie.; Aoie anei keia o k«i pomaikai ? Oia no. j | lna pnha ke hooinio mai nei kuu mau hoa ; i keia inau weheweUe iki nna a ko oukou ! hoa lawehana nei, nlmla, ke kahea aenei wau • ime ka ieo nui mnopop ; £ ala! E aln!! E I ' imi i ka mea e kukulu paaia'i ka naauao ma > i keia aupuni, no ka mea, oia kekahi koo ika- ; ika loa o ke aupuni e paa ai, no ka mea, ua j [ ik« ae ia no kakou, ua hiiinai nui na aupuni i I naauao i ka imi i ka naauao a loaa, a iiio ia j !i mana ikaika, a i kamu waiwni hoi e po- | |inuikai ai ko iakou la inau aupuni ; • pela ' ; na hoi kakou e hana ai i lilo hoi ka noauao,; : i inana e loaa mai ni na pomaikai i ko ka*! kou aupuni, aka, ke lohe aku nei wau i ke- | kabi niau haiuumu e i ana, " ua oi ko kakou | luhi mamua o na kumu o na kula oui, a me ; na kuia e noho ana na kumu haoie, ia kakou | kahi uku uuku loa, 11 ia iakou o& uku kiekie ; j ioi» ; no ka mea, ua pau ke ano naaupo )oa ; j o ke keiki, ua hiki m ia ke heluhelu, ke ho-1 ' uluuiu, hoolawe, lioonui, puunaue a pela: aku, no ke aha ia kein ? No ka ike aku no | peha o ke keokeo i ke niai. nolaila, hookie-1 • kie aku ai i ki uk a la/' p«la paha, aoie r ! mnopopo ia. tk«. « hookelekakou i kokakou j j Uhui i ka naaoao, a me ke akamai. Ua pau j j vruu maanei. Me ka mahalo. \ i S. Kahaaheo. Kohila, Hawai», 1872. j