Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 49, 7 December 1872 — HON. WILIAMA H. SEWADA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HON. WILIAMA H. SEWADA.

Na Rev. A. Bihopa. I ka la 10 o Okatoba make iho la o Wiliōma H. Sewada ma kona hale noho i Aubuna, Nu loka, i ke 71 o kona mnu makahiki. He Kuhina Nui kaulnna loa ia oka Repubnlika Amerika. Ua mahalo nui ia knn» hena a pau e pili una ike aupimi no konn makawhau. Inawa a pau oke kaua kipi o Amenka, oia no ke Kuhina o Linekona no na aina e, ame kona hon kukakuka i na mea a pau no ke kaua. Ua hanauia oia ma Fclorida, iloko o ka mokuaina o Nu loka i ka makahiki 1801, he keiki ia na Snmuela Sewada, ke kauka lapaau ma ia wahi. Komo no ia i ke Kula Nui o Uniona, i Kenakede, Nu loka, ika makahiki 1810, ika 15 o kona mau makahiki, a noho hauinana ia malaila iloko ona makahiki eha. li&ila knhi a'u i ike mua ai inin. Noho no maua maloko oka rumi hookahi ama ka papa haumana hookahi. He hoa noho aloha ia no'u ia mau makahiki a pau, aua maopopo no ia'u kona noho pono ana aaoi na mea e naauao ai. Ua mahalo no au iaia mai ia wa mai a hiki i anei. Ma Gosena, he kulauakauhale e kokoke ana me Felorida, kahi ana i heluhelu kanawai ai no na makahiki elua, alaila hele aku ia a noho ma Aubuna, kahi ana i hana ai ika oihana loio. Aohe liuliu ua knulana ia no kona makaukau imua ona Aha Hookolokolo. Nui na mea imi iaia e kokua iko lakou mau pilikia ika hookolokolo ana. Aka, aole i makemake oia e kokua ika poe hana kolohe, aole hoi oia iae e kue ina wahine i hookolokoloia. Ua ikuika nae ia ike kokua ika poe ilihune i hoopii wale ia e hoopakele ia lakou. I kona wa opiopio huli kona manao ina oihana aupuni, no ka hooponopono ana ina mea pono ole oke kanawai. Ika makahiki 1830 ua kohoia oia i lala no ka Ahaolelo Kau Kanawai oNu loka. He kanaka opiopio wele no ia, aka lilo koke ia i luna alakai iwaena ona luna Ahaolelo. no kona makaukau loa ina mea a pau i hoikeia imua o lakou. Ai ka makahiki 1838 ua kohoia i Kiaaina no ka mokuaina oNu loka, ike37 o kona mau makahiki. Akahi noa kohoia kekahi Kiaaina opio e like me keia, nolnila ua kapaia oia e kona poe hoaaloha, "Ke Keikl Kiaaina." A hala ia mau makuhiki, hoi hou no ia ika oihana loio ma Aubuna* He mau makahiki hana ikaika no ia, aua kaulana loa ia ma ia aina a puni, no kona ano loio makaukau a hoomaikai. Ma ia hope mai i ka mnkahiki 1849, ua kohoia o Mr. Sewnda i hon laln o ka Hale Kiekie ma ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni mn Wasinetona. He 10 makahiki o kona nolio ana i Lunakanawai no ke aupuni ma ka mokuaina oNu loka. Ma ia Ahaolelo, kue loa ia ika hooluhiia ana ona npgero ma na mokunina oka hema o Amerika Huipuia. Oia ke alakai o na mea hoahewa ma ia hana. Ikawa i hoomakaukau ai e koho Ptrerideni hou, ika mahahiki 1&59, he nui ka poe rf>akemake e koho ia Sewada i Pereaidena no Amerika Huipuia, aka ua kohoia ni»e o Linekona, a ua kokua nui o Sewada ma ia kohp ana. A komo o Linekona ika oihana Peresidena, koho o Linekona ia Sewada i Kuhina Nui nona, a haawi iaiai ka oihana no ko na aina e. Un makaukau loa ia ma ia oihana, e pale ana ina mea hoopilikia mni ika aina ikawa e kaua ana me na kipi ona mokuaina oka hema. Ikawa e pau ana ke kaua ua koho hon ia o Linekona i Peresraena. aua hoamauia o Sewada i Kuhina. Ia manawa, i Aperila 1865, ua haule o Sewada mai kona kaa iho a naha ka iwi-a oka waha, Ua hawele ke kauka ika uwea mnluna oka iwi-a i mea e paa ai a hoomoeia ma ka moe. I kona waiho ana ilaila, ai ka hora okapo i ki-puia ai o Linekona a inake, komo no o Paine, kekahi hoa ohumu, a iloko o ke keena moe o Sewada, aliahau iaia me ka pahi nui maluna okona iwi-a me ka manao e oki i kona ai. Aka, ua paleia ka a-i ika uwaea e hawele ann. Ua eha nui nāe o SeWbd4, a kap koke ae la ia maluna oka moe, a hsule iho la ma ke kua oka moe e pili ana ika paia o. ka hale. Pela ia i pakele «i me ka eha nui. A inake o Linekona ua paniia kona hakahaka e loneaona ma ka noho Peresidena, a noho no o Sewa<ja i Kiihina noua. * A pau ia mau makahiki hoi huu aku la o Sewada i Aubuna e noho ai ma kona wahi knhiko. Ua elemakuleoia ia manawa, a hoopau ae la i kana mau oihana aupuni. Aka, nole i pOno iaia ka noho wale iho, e like me na elemakule e ae. Lana kona manao e hele e ike ina aina e. Ika makahiki 1869 hele mai la ia ī Kaleponia. e makaikai, a malaila aku holo ia a pae ma Oregona, a holo loa aku a pae ma Alaseka, ka aina hou oka Akau r kuai lilo cri o Amerika me Rusia. A hoi hou mai oia i Kaleponia, a mailaila aku holo hou aku a pae ma Mekiko. A mahope hoi hou mai la i kona aina. No kona kaulana ma ia mau aina ua hookipaaloha ia oia ena kamaaina oia mau aina. Mahope mai holo kaapuni oia a puni ka honua e pae nna ma lapana, Kina, Inia, Anbia, Aigupita a rna na aina o Europa. Hele pu me ia kekahi keiki ame ke kaikamahine hookama ana. Ua make e kana wahine ame ke kaikamahine ponoi ma Wasinetona. Mahope mai, a hoi hou mni ia mai kana kaahele honua ana, ua noho no ia ma Aubuna kona wahi kahiko, e kakau i moolelo no kona mau makahiki hana, a i moolelo no kona kaahele honua ana. Na kana kakauolelo e kakau a nana e hai waha mai ina manao e kakau ai. He 1010 kona kino, aka he ikaika okoa kona naau a hiki ika pou ana. Iloko o Okatoba iho nei, loohia oia ika mai, aikala 10 oia malama no, make iho la ia. Eia kana mnu olelo hope: " E aīoha oukou kekahi i kekahi."