Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 6, 8 February 1873 — Ka Hoike i ka Papa Hawaii a ko LAKOU ELELE, i hele aku maluna o Hokuao i na Mokupuni o Maikonisia. [ARTICLE]

Ka Hoike i ka Papa Hawaii a ko LAKOU ELELE, i hele aku maluna o Hokuao i na Mokupuni o Maikonisia.

IiKU 1. Holo aku ia makou, inai Honolulu nei aku ; ika la o iulai, A. D lS*7iJ. a halm na la he I 137 hoi hou mai i Honolulu i ka Ia l7 o j Novemaba. Ua kipa makoa ma na mokupuni a pau, ; kahi e noho ana ko kakou inau mi?ionari., a ' me na niisionari Samoa. Aia ma na mokupuni o Gilipati na ir.isio- • nari Sumoa 9. Ma Aronae elua, oLehilo- | tu laua me Naiwaiita ; ma Nukumau elua, ! o Lelo laua me Lemuelu; ma Taamna hoo* | hi, o Samuela ; ma Peru ekoiu, o Elisaia, | Isaia, a me Esia ; ma ()naatoa hookahi, o f Sumeo. O kein mau inisionari Samoa, a me ka lakou mau wahme Samoa, a me na | keiki a lakou. ! He okoa ka olelo Samoa, a okoa ka olelo i Hawaii ; oolaila nole e hiki ia'u ke knmailiio : pu me lakou : Ua ike nae lakou ika olelo ! Gilipati, n ua ike hoi oJ. Kanoa, kuu hoa* | hele ia olelo, a oia ka wehewehe olelo 1 iwaena o'u ame iakou ia. Mahalo no wau i ia iakou. ika nana'ku he poe paahana ikn--1 ika lakou; ua lilo ioa i ka hana noa i ka la- : kou hana ponoi, ka hana misionnri. Ke no- | ! ho nei iakou ma ka malu o ka Fapa Misio- | | nari Ladana. a o ka uku o kn misiomari hooi | kahi, me kona ohana pu, he $60.00 wale no. ■ Ua lawa keia e hoolako ia lnl(ou i k«hi lolo; i a na iakou uo e imjf i ka lakou ai, a me nu ! hale e noho oi iwaena o na leamaaina pega- | ua, k&hi a lakou e noho ai. He hemahemn hoi keia īnau inokupuni īna inea ai. Eia wale no kolaila ; o na niu, na hala, a me nai ! ape, 8i tne kekahi mau ia oke kat. ia makoui I malaila he wi loa ko Aronae ; e make nne ' na niu, ame na puhaia, ika ua ole. Uwe i na misionari o Aronae i ka poioli, ia e kali ! ana i ko Ukou moku o John j Williarns. me ka manaolann e haliia i keknhi 5 kihapai oiuoiu ae.

' lsa oluolu wale no na mea e ae a pau, a ua hauoii iloko o ka iakou hana.

Ua ao nui kolnila poe kanakn i kn heluhelu palapala. Nui ka poe i paananu ika Puio a ka Haku, ī na kanawaii he Umi.a ine na Ui Kerisetiano ; a ua uo iki hoi ma helu, ka Palapalaaina, a me ke kakoiuiima. Ua alohaia mai oo hoi e na kamaama j>egana. Ue hoolakoia ina hale noho a rne na halepuie, kupono i ke|j niua ineiuana, i ua hanaim mai hoi i kn ai i loaa miimla. Ua haaiele kekahi poe i ko lakou lioomana pegana, aka hoopaakiki kekahi poif. Hoike aku ia au ia |akoi> i ka unanao i ko lakou mau Kahu mu Laduna e baavri i i»a kihapei Gilipati a pau i ka P<»pa u ua olelo lokahi mai Ukou, ua oiuoiu Inkou o noho ma ka maio oka Papa Hawaii. Hoo» kahi no pilikia ; ina paba e hookooia kekahi i kasa oihana oiisionari, ua makemn* ke e hoi i Samoa, aole i Honolulu. I ko'u manao, he poe paahana maikai!». kou, aole i •{ aku ko kakou mau miiionairi imua o> iakou. 39abaio ioa a«i ia Samueio ma Tamaoa a rae Sumeo ma Ooaaioa. He niiao malama mamua aku o ko niakon hiki anm liaiia. ua ku i o aī ma Peni kekahi moku kiaioa no Figi o»ai, e imi &wit i m peuhamu' Ekoiu mau misieaari Sam«* mn Pero ; o Eliaia. ka mea i pwilii» ki» hele ota maiuna o keia moku Figi,, aka ia i ka kapena e hoopau ik»oa baot ka> J«ha t kw hoowalewaie aoa i kai»aka«tiaai«> Ui iko i»koa aioa; a pap* ikaikaako ii imt kaaaka. mai aeako e k«le po \saa ia nioko. iho !a oa kapeoa oes t a ltte nMM k • MMiii » Eiiaia. a kkr kek >k*9 o k« leai,, m M «kfi la ā kiki S kdtaki mol(ti eke&ak t m- Akw h *|«atii M»

I aibue toa i ou kaoitia o &a mokupooī o keu ' eio» na e kiwe a hooiiiio » kaowa koapaa ! 0 ka paho o oa f«Upasa i piu ia ma ka j \ olelo GiUpoti t ka roea a Blr. Biitamo i hoo> i | makaukau no na misicoari Samoa; ua. iiaa- j [wi ako h ao ia paho o&a ka h'mii o Leleio- i j loio ma Arorae, oaoa e malama a hiki mai : Ike eleie mai §amoa mai maioeia o kolaila j I m.oko miaiooaii o John WiUtams, naoa no •e pnooaoeiwaena r e» paahana Samoa. j lIKLU 11. 1 ka ia 26 o loiai, hiui aku makoo i kahi lo oa ioisioaBTi Hawaii ma Tapiteoea, ma|§-| ilu o W. B. l£apo !aoa me H. B. Nalimo.! | Aia o Kapa nia Kekapa; a o Nalimu ma | : Ukiioa; eba pnba mile mai ka hale o kekehi 1a i kekahi. Noi na kaoaka ma keia mao | wnhi i ao i ka paiapala, he lehuieho hoi na kanalea mo keia mekupuni, eono tsosaai a j | keo ; eia nne, ao'.e holo ka hana—aole pili , pono Saoa nei Uekahi me kekahi.— \ Hookahi o makou &»bati maiaiia, oa piha ka halepule, ua hoolohe m&i na Uanaka me ' ka makaaia, me he poe ia t makaukau e apo | i ka euaneiio. | Mailaiia oku makou o Nonoun, kahī e no- . ho aoa o G. Leieo inua me T. Kaehoaea. ] Mnmua ee oko i«ua hiki ans ilaila, ua • hiki e mai' kekikhi kanaka o Tapiteoea. Ua jlohe ua kauaka nei i i Binamu i kekaht olelo •no ka pono Kerist)ano. Heie mai la ia i | Nooooti, a oieio ia, ua haiawai oia me lehova m ia eao aku i kanaka i ka hooma> . na. Kukulu oia i uiia. a kau mai li inaiuna

ona. i kea hulumanu, a nui na kanaka i hahai mauiuii ona, a ua kapaia ko iakoo houmann, "ka hoomana hulumanu." He kue )oa oia i ko kakou mnu misionari,e papa ana i knnaka. aole e iaun;i pu me na misionari, aole hoi e ao aku i ka palapala.

Ua kaahele pinepine keia mau kumu e ao aku i kanp.ka ; ua hemahema nae i ka waopa ole. iua i lako ia mea, hikiwawe ka holoholo ana. He nui na kanaka mu keia mokupuni, eha tausani a keu aku.

Mailailu aku a Maiano, aole inahina ia manawa, :i i ka holo ana iwaena o Apemama a me Kuria, !imi ili makou inaiana o Arariuka ; ikaika ke nu o ke kai, a i ka hora S ike makou ina laniaku o na v\oa lawaia, a pnkele iho ia; 1 ole ia amu lama. ina ua iii makou.

Eia ma Maiana o Nehemia Lono, he misionar» maikai e hooikaika nui ana ma kana hana ; a o Paulo Ken.imoku no Apuiana, he haumaoa a JBin;\mu kona kokun. E holo auanei ka hana aka Haku rr»a Maiann. ia makou malaila ua pihoihoi na kanaka me ka hooinakaukau i ke kaua ; no ku mea, mamua iki ae ua hookolokolo Inkou ikekahi lawehala, a mahuka aku la kela a holo i Tarawa ; a ua hiki mai ka olein, ua hoi mai ia me na kokua noTarawa mai ; nolaila hoomakaukau

ko Maiana e kaua aku. Na ka mana o lesu, ke 'Lii o ka Malu, e hoopau i keia mau ino.

Muilaila abu makou, a i ka ia 6 Augate, kuu Ika'holeuma ma Maraki, a hoopaa i ke* kahi kaula o ka moku ina kekahi kumuniu mauka. Aia malnila 'ko kakou misionari D. Kanoho, a o Kekapule no Apaiana ; he kokun maikai keiu, a ko holo nei ka hana, nole nae e makaukau koke o Kanoho ma ka olelo Gilipati.

Aole o makou i holo aku i Tariwa. Oa haalele ko kakou misionari ia mokupuni i kel» makahiki. no ka nu« o ka haunaele ma« iaila, aua noho mn Apai*»«a. Loaa malaila ka mokuahi manuwa Amerika, o JNaroga7i• sett, o Meade ke kupena. Ua holo mai oia e obi i ka aila hoopai i hooholoia i keln makahiki e ka manuwa Jameitoicn, e uku ai kela aiii ino, nana i wawahi i ka hale a Mr. Binai:i)u, a hao wale a hai:»a ino i ka luakupapau <:> kana keiki. Aun ohi mai nei oia i $79.00 ; a i keia makahiki ae e kii mai ana ik? koena. Ua kipaku »ku nei oin iua alii hana ino nei a me kooa poe kanaka, e hoi hou n liu i Tarawa iko lakou aina iho. ISoiaila e malu ana o Apaiana ma keia hope aku. Loaa ia makou ma Apniana ko kakou mau misionaii, J. Ahm, nme J, H»ina. E noho pilikia ana a kaumaha o Ahia, no ka make una o kana w.ihine, a he mau keiki uuko »"kolu a lnua. A » Ikalewa wale ana o Haina malaila, e noho nna ina kekahi haie hoolimalinie. rne ka mamao e hoi hou aku i kona kihapai ma Tarawti.

Ua heohoio makou e boi mai o Ahia me kuna «uau keiki maluna o Hokuao; a e noho ma» no o Haina ma ko Ahiia haie, a rralama i ke kihapt&i o Apaiana i keia makahiki.

U« makem»ke o Mr, Eioama e i«vre mai ka Holi uaa i WaoaUa naao«o, e ko* ku« itt i« ena k* unuhi ama i ka B»ib«ihi tn& ka olela Gilipfeti. O iosepJt k«oa i makemake no», Imi au i« ia, a eie akaka, os hefe loa o I<i«epa ik« bewa; nolaik imi ako U makou 1 koktt« okoi», • ua Uwe mai ii Ten Tek<» ime Nei Arsho kiiioa wahioe: eia ke iaweiawe po nei me Bīoamo. A0« aneaoe makaoliao |e Hon okoae poiia om ka olehi (|i3tsKft. Pomaiini kela 2aboi. (J3oli tp«m)