Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 7, 15 February 1873 — Page 4
| This text was transcribed by: | Ruth Iwata |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Work for Jesus,
Leo.-Songs of Salvation, p. 168
1.
E hana mau no Iesu,
E hana oli nae;
E hai I kona aloha,
Ka make e ola’i,
E hana mau no Iesu
Ke ua, ke laelae;
Lulu a mau na hua,
A loaa ka waiwai.
Cho. – E mau, hana mau no Iesu –
Nani e ka hana nei!
Hana mau ma ke ao,
A po mai pii ae
A loaa ke lei maikai.
2.
E hana mau no Iesu,
Ka pule ikaika no:
E kii i na auwana,
Na keiki naaupo-
E hana mau no Iesu-
E kii i na luuluu;
Maloko ae o Iesu
E maha ni lakou.
Cho.-E mau, &c.
3.
E hana mau no Iesu,
Kii I na kini mai,
Ma na eheu o Iesu
Ka laau e ola’i.
E hana mau no Iesu-
Kii i na pio e,
I wehe ia na puka
A hookuu ia mai
Cho.-E mau, &c.
4.
E ohi mau no Iesu
Na pokii o kakou,
Lakou na pua nani,
Ko kakou lei mao,
Hoohuli i na hookuli.
I lilo lakou e
I mau hoku alohi
Ma ko kakou mau lei.
Cho.-E mau, hana mau no Iesu, &c.
HAWAII.
Ka Hoike i ka Papa Hawaii a ko
LAKOU ELELE,
I hele aku maluna o Hokuao i na
Mokupuni o Maikonisia, 1872.
(Koena mai kela hebedoma mai.)
IIELU III.
Hookahi mokupuni Gilibati i koe, o Butaritari: holo aku makou mai Apaiana aku a hiki ilaila i ka la 15 Augate. Malaila kahi e noho ai o Kanoa, kuu hoahele; holo mai la o Kamaka, kona hoa paahana, a uwe’ aloha mai ia makou ma ka moku. Malu loa ka hale o Kanoa i ka makahiki i hele mai ai oia i Hawaii nei. Ua kauoha mai o Nakaiea, kolaila alii i na kanaka i ole lakou e kolohe aku. Hoomalu no o Nakaiea i na misionari u me ko lakou waiwai, aole nae hoolohe i ka lakou olelo ao: oia ke alii i kipu i na kanaka Hawaii ekolu, elua hoi o kana mau wahine I make ia ia. A i ka hiki ana o ka palapala a Kamehameha ke alii o Hawaii nei ia ia, e hoohalahala ana i kana hana ino i na kanaka Hawaii, olelo haanui mai la ia, “Owai la o Kamehameha? makemake @u e halawai pu me ia, a hakuka maua, he mea ole ia imua o’u.”
Ke noho pegana nei oia, he iwakalua kana mau wahine e nohu nei; ke noho nei iloko o kona mau hale i poaiia i ka pa pohaku kiekie me he alii la o T@reke. He alii puni rama, a puni hula. Kokua wale oia mamuli o ka lealea. Ia makou malaila, e hoomakaukau ana oia i hula nui. Ua kukulu oia I hale hula, he 40 anana kona loa, he 25 ka laulia, a he 15 ke kiekie. Ke ku nei ka noho alii iwaena konu me he hikiee la, i hoonani ia me na moena makalii, a me na puukuu, a me na aho niu onionio; malaila e noho ai, a e moe paha ke alii e nana I ku hula. Loaa mai ia’u ma keia hale na kanaka e piliwaiwai ana me na pepa; ua akamai lakou ia hana.
He okoa ke kaikaina o Nakaiea, he haipule ia e kokua pu ana me ko kakou mau misionari. Hookahi o makou Sabati malaila; kekailiahi na kanaka i hele mai i ka halawai. A ia makou e halawai ana, nui na kanaka e hele ae ana me ka hikaka, ua ona lakou. He pono e noi nui kakou i ke Akua e hoohiolo oia i ko Satana aupuni malaila.
O ka mokupuni akau komohana keia o ko Gilipati pue aina. I ka nana ana i keia mau kihapai, ke manao nei au, o ka noho ana malaila o kekahi misionari haole ikaika a hoihoi, oia ka mea e pono ai na misionari Hawaii, a me na misionari Samoa, e hookumu oia i kumu hoohalike e ukali ai lakou, e wehewehe i ko lakou mau pilikia, a e hoomakakau i mau palapala no ka lahui, a nana hoi e hoomakaukau i na kamaaina i kumu kula, a i Kahu Ekalesia no ia lahuikanaka.
He oiaio no, aole e oluolu ka haole i kolaila mau ai wale no. Aia wale no malaila ka niu, ka hala, a me ka ape; he kakakahi na ulu; aka, e hiki no ke hoolakoia i na mea ai e ea, mai na aina e mai; a o kolaila ea aole ia he wela ino, he mehana oluolu no. Eia hoi, ke noho mai nei no na haole ma keia mau mokupuni, e kalepa, a e i@i lealea : ke hoomanawanui nei lakou a hala na makahiki he 10, he 15, a he 20; aole anei e hiki ka haumana o leau Kristo ke hoomanawanui pela no kona Haku?
Ua hoalaia ka manao, e pono o Wini, ka misionari ma Ebona, e ao i ka olelo Gilipati, a hookumu i kula ma Ebona; ola kekahi o na mokupuni Morshali, a ma ia kula e ao ai i na haumana Gilipati, a hoomakaukau ai ia lakou no ka Oihana Kumukula, a Haiolelo, a Kahu Ekalesia ma ko lakou lahui iho, Eia na pilikia, aole paha e ae ko Gilipati e hele i Ebona i ke kula, e aho lakou e hele mai i Honolulu nei.
Eia hoi, no ka like ole o ka lakou olelo, aole e hiki lakou ke kamailio’pu me na kamaaina o Ebona, nolaila, aole hiki ke lawelawe ma na helawai, a me na Kula Sabati malaila; a o ka lawelawe pela, oia kekahi hana e makaukau ai lakou ma na oihana i imiia.
Eia hoi, ua piha loa na lima o Wini ika hoomakaukau ana i na palapala, a me na Kumukala, a me na Haiolelo no ka lahui o Marshall, a e piha hoi na Haiolelo no ka lahui o Marshall, a e piha hoi na lima o kekahi haole okoa ma na mokupuni Gilipati.
O kea no aupuni o ka nui o ko Gilipati pae aina, he aupuni makaainana ia. Mai Arorae a hiki i Maraki, aole alii. Ua kukuluia na Hale Ahaolelo ma kela mokupuni keia mokupuni, malaila akoakoa na kanaka makua a kukakuka no na hana aupuni, a o ka lakou e hooko like ai, oia ka mea paa. Makaala loa lakou i ko lakou mana makaainana. Olelo aku la au i ko Maiana, he pono lakou e koho i lunakanawai e hooponopono i na hihia iwaena o na kanaka; i ole e luhi na makaainana a pau e hui e hooponopono i kela hihia keia hihia. Hoole lokahi mai la lakou, e i ana, “E lilo auanei ia lunakanawai i alii maluna o makou: i keia wa, ua hemo ia auamo mai ko makou a-i aku, aole loa makou e ae e noho kekahi i alii maluna o makou.”
Aole paha ulu wawe ka pono ma ka aina kanawai ole. E aho ka ama kanawai. Ina he oolea a kaumaha, e aho no nae; no ka mea, ina i maa na kanaka e hoolohe i ko lakou alii, a i na luna e makaukau hoi lakou e hoolohe i ke Akua.
NA MOKUPUNI O MAKALA.
IIELU IV.
Holo aku la makou i ka la 20 o Augate, mai Butaritari aku, e hele ai. i Mile; oia kekahi o ko Makala pae aina. A i ke kakahiaka o ka la 23 i ka hora 3, hoalaia mai makou e ka leo kahea. “he nalu”!! a hala kekahi mau minute, ili iho la makou. Ua hoolalelale ke au o ke kai i ka holo ana o ka moku, a ia makou e manao ana, he loihi i koe a hiki i ka aina, na hiki io ka! i kekahi o na mokupuni o Mile. Ua poeleele, ua haole nui mai ka ua. Kuu ilalo makou i ka waapa, a loaa kekahi wai hohonu kokoke i kahi i ili ai, a me ka heleuma ua huki aku a hemo, a lana ma kahi hohonu. Kakali ihe la a kakahiaka, a ike iho la, ua komo makou iloko o kahi Kaiwaenahonua o Mile, hookahi mile ke anawaena, he ano poai ke kai, a hookahi puka hohonu e hiki ai ka moku ke komo, a ma ia puka makou i komo ai iloko o ka poeleele, a ili maloko o ke awa. Ina paha i ili mawaho, ina ua make ka moku. O ka puka hou ana iwaho ka pilikia, no ka mea, ua pa mai ka makani e kue i ka puka ana aku malaila. Ua paa makou iloko o ia halepaahao elima mau la, e kali ana i ka luli o ka makani.
I ka la 28 o Augate, ua loaa ka makani maikai i ka wa kai piha, a hoao e puka aku, a ili hou no. Hapai ka nalu i ka moku e kuu ilalo no maluna o na pukoa, iluna a ilalo, a manao iho la au e nahaha ana ka Hokuao. Ua hoopakeleia mai no nae: me ka heleuma ua huki hou ia ka moku a lana hou ma kahi hohonu; hoi aku la iloko o ka halepaahao, a hala ka hapalua mile, alaila hoi hou mai a puka loa, puka lanakila mawaho. E hoomaikaiia ke Akua i kona hoopakele ana ia makou i ka poino. No kona lokomaikai wale no i nahaha ole ai ka Hokuao.
Ia ahiahi no komo makou iloko o ke awa o Mile, kahi e noho ana ko kakou misionari o Kahelemauna. Ua holo ka hana ma Mile. Ua apo na kanaka i ka olelo euanelio. Ua akaka ka pipili ana o ko lakou naau i ko lakou kumu. He mau haneri i ike i ka heluhelu palapala, a ua huli io mai kekahi poe i ke Akua. Malaila hoi ua lohe makou i ka holo lanakila o ka pono ma Mejuro, he mokupuni ma ka Akau ae o Mile: malaila i noho ai o Aea mamua, a e noho ana kekahi mau kumu i keia manawa no Ebona, he mau haumana a Mr. Keno. Ee mai la o Kahelemauna laua me Kauiawahia, kana wahine, a holo pu me makou a hiki i Ebona. A ua hiki aku makou ilaila i ka la 2 o Sepatemaba. Nani ka olioli o kolaila mau misionari, o Keno laua me Wini i ka halawai pu ana me makou. La po iho akoakoa pu na kanaka i ka halawai, a oli iho la i kekahi mele a Wini i haku ai, e hoike ana i ko lakou aloha i ka Hokuao.
He mahuahua na hua euanelio ma ka mokupuni o Ebona. Na lakou auanei e hoolaha i ka malamalama i na mokupuni pouli i koe o ia pae aina.
Ua hooholoia e hele pu o Mr. Keno laua me kana wahine ma ka Hokuao a Ualana, i ko laua kihapai mua, e paipai i kolaila, a i ka hoi ana mai o ka Hokuao, e hoi mai laua i Ebona.
Nolaila holo aku la makou i ka la 4 o Sepatemaba, a ia la iho hiki aku la makou i ka mokupuni o Namarika, kahi e noho ana ko kakou misionari o Kaaia. He kihapai maikai kona, be ano akahai a hoolohe ko kanaka. Ua loohia nae o Kaaia laua me kana wahine i ka mai, a ua nawaliwali i keia Manawa. Aole o makou i kali malaila, holo aku no nae ka manao e launa hou i ka hoi ana mai. A hiki aku makou i Kusaie, oia ka inoa nui o Ualana, i ka la 9 o Sepatemaba.
O ke kihapai maikai keia o Maikonisia. Ua huli nui na kanaka i ka pono, Ua ao ia mai lakou a pau. Ua ao ia mai lakou a pau. Ua aahuia e like me ko na aina naauao. Ua ike hoi lakou a pau i ke kamailio ma ka Olelo Beritania. He maemae a maikai ka noho ana. He lahui uukulakou; ekolu wale no haneri kanaka, he kihapai nae e hoike ana i ka mana o ka olelo a ke Akua. Malaila i hoomaka ai ka hana misionari o Mr. Keno i ka 1852, a noho @@o la oia me lakou eiwa makahiki. Malaila hoi i make ai o Opunui, a ke waiho nei kona kupapau malaila. He aina kiekie keia e like me ao Hawaii, a he uliuli loa. O na mokupuni Gilipati a me na mokupuni Makala, he mau kapuai wale no maluna o ka iliwai o ka moana, aole puu, aole kuahiwi, aole mauna, aole muliwai. Aka ua loaa keia mau mea a pau ma Kusaie. He mona hoi, he nui wale kolaila mau mea ai. Ua hookahuia o Mr. Libiak Sa i Kahunapule a Kahu ekalesia no lakou.
E hoomaikai aku kakou i ke Akua i kana hana kupanaha ma ia aina.
He nui na mokupuni Makala i koe iloko o ka pouli, a ke hoomakaukau nei o Wini laua me Keno i mau haumana kamaaina o Ebona i mau kumu e hele a hoolaha i ka malamalama mailaila. (Aole i pau.)
Na olelo Wehewehe no na Oihana a na Lunaolelo.
MOKUNA VIII.
P. 34. “I olelo mai ke Kaula i keia mea nowai?” O ka ninau akaka keia o ke alii Aferika. Aole ia i noi e weheweheia mai na mamala olelo okoa o ia pauku. Eia wale no kana makemake, e ike i ka mea i olelo ia e ke Kaula e eha @na a e make ana no kakou.
“Nona iho anei, no kekahi mea e paha?” Ua lohe paha oia i ka hoopaapaaia o keia ninau iaia e noho ana ma Ierusalema. Ua manao ka poe kakau moolelo iwaena o na Iudaio i ka wa kahiko loa, o ka Mesia no ka mea i olelo ia iloko o keia mokuna o Isaia, e hai ana i kona ano a me kona eha ana. Mahope mai, ua olelo kekahi poe kakau moolelo iwaena o na Iudaio, e olelo ana ke Kaula nona iho iloko o ia mokuna, aole no ka Mesia; o ke kumu paha o keia hoololi ia, o ko lakou manao o ka hoopaapaa me ka poe Kristiano. Malia paha ua ike ia keia loli ana o ko lakou manao i kelu wa, oia hoi ka wa i hele ai ke alii Aferik a i Ierusalema. Ua manao kekahi poe Iudaio o Ierusalema ka mea i oleloia ina kela pauku.
P. 35. “Ma ua palapala la kana hoomaka ana”-ua lawe oia ia olelo a ke Akua i poolelo nona. “Hai mai la iaia, ia Iesu,” hai aku la ia i ka nu hou maikai no Iesu. Oia ke ano o ia mau huaolelo. Ua hui aku oia i ka hiki ana mai o Iesu i keia ao, kona eha ana a me kona make ana i hoola ia na lawehala, e like me ka wanana ana o ke Kaula.
P. 36. “A i ko laua hele ana ma ke ala loa, hiki aku la laua ma kahi wai.” He kakaikahi ka halawai ana o ka poe kaahele ma keia alanui waonahele me ka wai; a i ka ike la’na aku o kela wai olioli iho la ka naau o ke kanaka Aferika; no ka mea, ua ikaika loa kona makemake e helu pu ia oia me na haumana o Kristo. “Heaha ka mea e keakea mai ia’u e bapetisoia’i?” Ma ka nana ana’ku i ka ninau, me he mea la o ka nele i ka wai, oia wale no ka mea keakea iaia. I ka nana’ku, ua hai aku o Pilipo i ka pono o ka mihi, o ka hoole iaia iho, ka manaolo, a me ka bapetiso ana-ka bapetiso ma ke ano he hoailona no ka naau maemae a me ke ano hou ana.
P. 37. “Ina ua manaoie oe me ka naau a pau, ina ua pono.” Ua hai nui aku o Pilipo iaia i ka nu hou maikai no Iesu, a i ka wa i olelo ai ke alii Aitiopa e bapetiso iaia, ua hai ia aku ia iaia, eia wale no ke kumu e hiki ai, o ka manaoio maoli aku i ka euanelio i haiia mai e Pilipo.
P. 38. “Kona aku la ia e ku malia ke kaa.” Ua haawiia keia kauoha i ke kahu kaa. I ka nana’ku he poe ukali e ne no ko ua alii la. “Iho pu iho la laua i ka wai, a bapetiso ae la oia iaia.” Pela i bapetiso ia o Iesu ma Ioredane.
P. 39. Mahope o ko Pilipo hai ana i ka euanelio i ke alii o Aitiopa, a me ka bapetiso ana iaia, ua kono ia oia e ka maoa o ke Akua e haalele koke iaia. Ua pau ka hana I hoounaia ai oia i ona la, a ua kaili ia’ku oia e ka Uhane o ka Haku. Ke manao nei kekahi poe ua lawe ia’ku la o Pilipo ma ka hana mana, a i ka hana’ku i keia olelo, me he mea la ua hopu ia aku la me ka lima ikaika a halihali ia aku la. 2 Korineto 12:2, 4. 1 Tesalonike 4: 17. “Hoi aku no ia ma kona ala me ka olioli.” Ua loaa iaia ke kumu e olioli ai; no ka mea, ua loaa iaia ka momi maikai loa, kumukuai nui, a ua lilo ia momi nana ponoi. Mataio 13:46. Ua hoomaka oia i ke ola hou ana, a oia ola, he ola mau loa. Ua ai oia i ka berena ola, a e ola mau loa ana oia. Ioane 6:51.
P. 40. “Ikea ae la o Pilipo ma Azoto,” lohe mua ia iho la malaila ia, mahope o kona haalele ana i ke alii Aitiopa. O Azoto, i kapaia o Asedoda ma ke Kauoha Kahiko, he kulanakauhale ia ma kahakai, ma kahi o ka 25 mile ma ka hema aku o Iopa. 1 Samuela 5:2,3. “I kona hele ana, hai ae la la ia i ka euanelio ma na kulanakauhale a pau, a hiki aku la i Kaisereia.” He kanalima mile mai Azote aku, loaa o Kaisareia, ma ka hikina akau. Aole keia ke Kaisareia i olelo ia ma na euanelio, aka, he kauhale ma kahakai: kapaia mamua ka hale kiai o Strato. I keia wa ua oneanea loa ia wahi aole uhane ola malila, aole hookahi. I ka hele ana mai Azoto aku a i Kaisareia, ua hai aku o Pilipo i ka euanelio ma na kulanakauhale a pau, o ka pololei ma ka lakou olelo, ua hoeuanelio aku oia i na kulanakauhale. Me he mea la, o Kaisareia kona wahi noho paa, kona home. Ua hookipa pinepine ia o Paulo me kona poe iloko o ka hale o Pilipo @awaena o na makahiki he umikomamaono. Oihana 21:8-10.
Ka Inoa o ka Puuku Aitiopa.
O ka inoa o ka puuku o ke alii wahine o Aitiopa i kapaia e a’u @aanei he alii, eia ia, ma ka olelo Helene: dumastes. Ua hoike ia ke ano ma na b@ke wehewehe huaolelo penei: he Moi, Alii, Lunakiekie, Kuhina. Ua ikea ia huaolelo ma Luka 1:52; ua unubiia malaila, na mea mana, na’lii; aia no hoi ma 1 Timoteo 6:15, ua haopili ia i ko kakou Haku Iesu Kristo, a ua unuhiia, Ka Moi. Ma ka olelo Helene o ke Kauoha Kahiko ua ikea pinepine ia huaolelo. 1 Samuela 2:8, unuhiia alii, na’lii; aia no hoi ma na Solomona 17:26 me 25:7, unuhiia ma ia hua hookahi no (alii). Ma ka nana’ku, o ka olelo ke alii, oia no ke ano o ia huaolelo ma Oihana 8:37. (Aole i pau.)
Ka pono Owaho, ka pono Oloko; Mahea ka oi?
E ala mai ka noonoo, ka nowelo, ka halalo, no ka mea he ninau nui keia. Pane koke mai paha kekahi, o ka pono oloko ka i oi. Pelo io no ma ko ke Akua nana ana mai; oia wale no ka i ike pono i ko loko o ke kanaka. A, ina ua nele kekahi i ka pono oloko a ma ka pono owaho oia e paulele nei, e hoka ana no oia, aole e loaa ana ko ke Akua mahalo a ho@pono ana mai.
Ka hewa o na Paresaio, o ka paulele nui ma ka pono owaho, ka pono i ikeia e kanaka, a piha oloko i ka hewa, i ka ino, a kau mai ka auwe a Iesu malona iho o lakou.
Nana Mataio 23: 25-28.
Ua akaka no ia, o ka pono oloko ka i mahalo nuiia e ke Akua, ka mea i ike ko loko. Aka, aole o ka maka o ke Akua wale no ke nana mai ana ia kakou. He maka anela, a he maka kanaka kekahi.
Mamua Ioa ‘ku, he luna anela ka i hoounaia mai Aigupita e luku i na makahiapoa ka poe Aigupita, u e hoopakele i na makahiapo a ka poe Iseraela. Ua haawiia nae he hoailona i mea e maopopo ai na hale o ka poe Aigupita, a me na Hale o ka poe Iseraela. Ina i nana mai ka maka o ka Anela a ike i keia hoailona, alaila, Akaka he hale Iseraela ia. apono ia ia ke maalo ae, aole make e komo iloko e luku i kekahi mea malaila. Ina aole i ikeia keia hoailona, ke komo no ia o ka anela e pepehi i na makahiapo oloko.
Heaha keia hoailona? a mahea hoi e kau ai? maloko? mawaho? E nana ma Pukaana 12:22,23. He koko ka hoailona a o kahi e kau ai, mawaho ia, aole Inaloko.
E lawe i ke koko, e hamo ma na lapuila, me na hoaka o na puka ma na aoao owaho, i hiki i ka anela ke nana, a ike, a haalele ia hale. Ina ua hamoia ke koko ma na aoao oloko o ka puka, aole i ike ka anela i ka hoailona, a no ka ike ole, o kekahi hewa iho la no ia, aole oia he hale Iseraela, he hale Aigupita no paha ia, a komo iloko a pepehi i na makahiapa olaila. A i ka huli mai e puka iwaho, ike oia, aia ka ka hoailona e kau ana maloko, aka, ua makehewa ke kau ana iloko, ua pepehi e ia na makahiapo mamua o ka ike ana.
Ua pono hoi ia pepehi e ia na makahiapo mamua o ka ike ana.
Ua pono hoi ia pepehi ana, no ka mea, aole i kauo@a ke Akua e kau i ka hoailona maloko, aka, mawaho o ka hale, i ikeia e ka anela i kona maalo ana me ke komo ole iloko e huli ilaila. Aole i hewa ke kau ana i ka hoailona maloko o ka puka, aka, eia ka hewa, o ke kau ana i ka hoaila maloko wale no, aole mawaho kekahi.
Ua ike kakou ma keia wehewehe ana, o ka pono owaho ka i oi i ka pono oloko. Ua make ka makahiapo Iseraela no ke kau ole i ka hoailona mawaho, e like me ke kauoha, maloko wale no ke kau ana ‘ku. Ane like ia me ka hookuli, a hoomaloka, a kau ole i ka hoailona.
Ma ka hoopili ana i keia i na hoahanau, a i ka poe e manao ana he poe pono lakou, he poe haumana na Iesu, a e hoopakele ana ka anela hoopai ia lakou i ka make, eia ka ninau, ma ka aoao hea o ka puka ko oukou pono, mawaho? maloko? Ua akaka ka pono oloko, na ke Akua e nana ia. Ka pono owaho ka mea nui, oia ka na anela, ka na kanaka e nana mai nei. O ka pule ma kahi mehameha, maloko o ka naau, a maloko o ka hale noho paha, he mau hoailona no ia, na ke Akua e nana mai, a na na anela hoi, me na kanaka pu, aka, he mau hoailona kekahi he pono ke kau mawaho, ma kahi akea, i mua o na anela a pau, a me na kanaka a pau.
E ka hoahanau, ke manao nei paha oe, e malama oe i ke Akua ma kou hale, ma ka pule mehameha, a pule a heluhelu ohana, a haule ka halawai Sabati; ka halawai haipula, ka halawai malama hou, me ka ahaaina a ka Haku paha; a hoapono mai no ke Akua ia oe, a hoopakele ka anela hoopai ia oe i ka make. He kuhihewa ia. Eia ke kauoha, e kau i ka hoailona mawaho, ma kahi akea. E hele mau oe, ke pilikia ole, i na halawai nui, a halawai liilii, na halawai haipule, halawai malama hou, i na Kula Sabati, i na ahaaina a ka Haku; i ike na anela ia oe, a @uku ole mai ia oe, a i kau hiapo.
He kahu ekalesia au, a i ko’u kaapuni ana, a komo iloko o na hale, a huli huli ilaila, ike au he mau hoailona iloko, he pule, he heluhelu Baibala, aka, ma kahi akea, ma na halawai, aole ikeia kekahi mau hoahanau. Makau au o lukuia lakou e ka anela hoopai.
A, o kekahi poe, he poe pili i ko loko no. Aia no lakou iloko o ka luakini, iloko o ke kuia Sabati, iloko o ka ekalesia, a iloko o ka ahaaina a ka Haku; aka, aia hoi lakou iloko o ke ao nei, aole i puka loa mai iwaho e like me ke kauoha ma II Ko. 6:17. E puka mai oukou mawaena mai o lakou i kaawale oukou; mai hoopa aku hoi i ka mea haumia, a e hookipa mai au ia oukou. Ke huikau nei ia poe me ka poe hewa, a hoohalike me lakou, a e kuhi ana paha na anela hoopai, he poe Aigupita lakou a, pakele anei lakou i ka lukuia @ A i makemake a pakela, e wikiwiki i ka puka iwaho; e kau i ka hoailona, i ke kaawale, i ka hemolele, iwaho i ika pono ia e na anela, a e na kanaka hoi, i luku ole ia, i ka la hoopai.
He poe hohanau ole kekahi, aka, ma ko lakou manao, he poe pono, no ua huli mai, ua pule, ua hele i na halawai, ua kokua mahina hou, a kahu ekalesia; aka, aia no lakou iloko o ke ao nei, aole i puka iwaho, aole i ku ae i mua o na kanaka, a me na anela e hoohiki e lilo loa no ke Akua, a e bapetizoia ma kahi akea nona. Makau, hilahila, hopohopo, minamina i kekahi mea. Ea, e nana ma Roma 10:10. E manaoio maloko o ka naau, aka, ina makemake oe e ola, e hoopakeleia i ka make ma ka la hoopai, e ku oe iluna, e hoomaio ia Iesu, ma kou waha, ma kahi akea, mawaho o ku puka. E wiki koke mai paha ka anela hoopai.
HAWAII.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU VIII. SABATI FEBERUARI 23, KA BERITA ME ABERAMA.
Pauku Baihala. Kinohi 15: 1-7.
1 Mahope mai ola mau mea, hiki mai la ka olelo a Iehova ia Aberama ma ka hihio, i mai la, Mai makau oe, e Aberama, owau no kou palekaua a me kau uku nui loa.
2 I aku la o Aberama, E ka Haku, e Iehova e, beaha kau mea e haawi mai ai ia’u, no ka mea, ke nele keiki ole nei au, a o ka puuku o kuu hale, oia o Eliezera no Damaseko.
3 I aku la o Aberama, Aia hoi, aole oe i haawi mai i keiki na’u; a o kekahi i hanau iloko o ko’u hale, oia kuu hooilina.
4 Aia hoi, hiki mai la ka olelo a Iehova ia ia, i ka i ana mai, Aole keia o kou hooilina; aka, o ka mea e hele mai ana mailoko mai ou ihe, o kou hooilina ia.
5 Kai aku la oia ila ia mawaho, i mai la, E nana aku oe iluna i ka lani, e helu i na hoka, ina e hiki ia oe ke helu: i mai la kela ia ia, Pela auanei kau poe mamo.
6 Manaoio aku la oia ia Iehova, a hooili mai la oia ia mea i pono nona.
7 I mai la kela ia ia, Owau no Iehova nana oe i lawe mai nei, mai Ura o ko Kaledea mai, e haawi aku nou i keia aina i wahi e noho ai.
Mele. Him. 2, Leo, Grell, C. Cacra p 38.
Ule pokole kekahi-kumu i piha i ka Uhane Hemolele.
P.!. Na maui. – Hai like mai i ka pauku 1.
Mahope mai o ia mea aha? Mokena 14.
Ua komo anei Aberama ma iloko o ia kaua?
No ke aha?
E kaua kakou nowai ? a me ke aha?
Hoapono anei ke Akua i ko Aberama kaua ana?
Heaha kana olelo hooluolu?
Owai kona palekaua a me kona uku nui loa?
Ma ke aha kana olelo ana?
Ma na hihio anei i kamailio ai ke Akua me kanaka mamua?
Me wai mahope o Aberama?
A, he oiaio no anei ia mau hihio?
Ma ke aha e kamailio nei ke Akua me kakou?
No hea Aberama ? Mok. 11:28. Owai kona makuakane?
Ua kamailio e mamua Iehova me Aberama?
Heaha kana kauoha? Mok. 12:1.
Ua hoolohe anei oia?
Oukou a pau. –Owai ko kakou palekaua?
Ina o Iehova ka palekaua, heaha ka kakou e makau ai?
Heaha ko ke kou uku nui ke malama pono kakou i ke Akua?
Ina o ke Akua ko kakou uku, heaha ka uku i oi aku? aole paha –pau na pono a pau ilaila.
P. 2. Na keikikane. – Pualu mai pauku elua –
Heaha la ka ninau?
He keiki anei kana?
Owai kona puuku?
Heaha kona manao nona?
Heaha Damaseko? Aia mahea ia? Nana i ka buke Wehewehe hua Baibala.
P. 3. Na kaikamahine.-Heaha ka Aberama i hoole ai ma ke ano hoohalahala?
A, ma kona manao owai kona hooilina?
No ke aha kona manao, he hooilina no kona? Mok. 12:2.
Pehea la oia e lilo ai @ lahoikanaka nui ke loaa ole ka hooilina?
P. 4. Oukou a pau.-Heaha ka ke Akua i hole ai?
Nohea ka hooilina?
Owai ka wahina a Aberama?
Owai la keia hooilina?
Owai ka hooilina i oi aku ia Iseaka?
P. 5. Na makua.-Heluhelu like i keia pauku.
I ke kai ana Iehova ia Aberama iwaho, heaha kana kauoha? E like ana kana poe mamo me ke aha?
Hiki anaei ke helula na hoku?
Ehia la lakou?
Owai ‘na mamo a Aberama? Na mamo maoli no ma ke kino, a na mamo hoi ma ka ohane, oia hoi ka poe manaoio. Roma 4:16. Gal. 3:29.
A lilo na hoku ke nana ‘ku i hoailona no ke aha? No ke Akua hoehiki a honoko ana e hoomahuahua loa i na manio a Aberama.
P. 6. Na keiki.-Hai mai I ka pauku 6.
Heaha ka mea i hoolilo’a i pono no Aberama? Kona manaoio. Hooiaio. Gal. 3:6. Iakoba 2:23.
Pehea ia i lilo ai i pono nona? Panei : ma kona manaoie i hookoia’i na olelo hoopomaikai a ke Akua, a loaa ia ia na pono he nui wale.
Ma ke aha e lilo ai ookou i poe mamo na Aberama?
Ma ka manaoio ia wai? A, manaoio oukou ia Iesu, heaha na pono e ili mai ana ia oukou?
Owai ka makua o ka poe manaoio?
P. 7. Na makua.-Hai like mai pouku 7.
La we mai ke Akua ia Aberama mai hea mai?
Mahea Kaledea? E nana i ka Palapala Aina.
Heaha ko Aberama eno ma kona aina hanau? Iosua 24:2. Hoomana kii paha oia, e like me na makua, aole paha.
No ke aha kona lawe ana ia ia @ailoke mai o ka poe hoomanakii? E hoolilo ia ia i kupuna no Iesu, a i makua no ka poe pono.
Owai ke kupuna nui ona?
Owai ka aina e lilo ana ia ia me kana poe mamo?
Heaha ka olelo a Setepono no keia haawina? Oihana 7:3.5.
Ua hookoia no anei keia olelo a ke Akua?
Keia Kanaana he hoailona ia no ke Kanaana hea?
Nowai ke Kanaana maluna?
Ma ke aha i komo ai na manao o Aberama iloko o keKanaana mua? Ma ke aha oukou e komo ai ileko o ke Kanaana hou?
Ma ka Manawa hea i komo ai ka poe Iseraela, oia hoi na mamo a Adamu, iloko o Kanaana mua?
Ua mau anei ka noho ana ilaila?
Heaha ka mea i mau ole ai?
A hea oukou e komo iloko o Kanaana hou?
A komo iloko, e mau anei ka noho ana malaila?
Oukou a pau.-Ehia makahiki mai ka hookahuliia ‘na o ka olelo a hiki i ka wa i kaheaia’i Aberama e hele i Kanaana? E huli i loaa.
E ola ana anei Noa, a ike Aberama ia ia?
Ua mau anei ka inoa Aberama?
I ka wa hea i hoololiia’i? Mok. 17:5.
Owai me Aberama a hiki i Kanaana hou? Hai like mai i keia pauku, Galatia 3:7. “No ia mea, e ike oukou, o ka poe ma ka manaoio, o lakou ka poe keiki na Aberama.”
He poe manaoio anei oukou a pau?
Mele.-Pii i ka mauna ia Pisega, Him 169.
Pule pokole ka mea i manaoio.
HAWAII.
KA “NUPEPA KUOKOA.”
Hoopuka mau ia
I KELA POAONO KEIA POAONO.
$2.00
No Na mahina he Umikumamalua!
$1.00 no na mahina eono,
ME KA HOOKAA MUA MAI.
@a OLELO HOOLAMA-aole i oi mamua o 10 laina o@ aa hoopuka hookahi ana, $1.00; aina komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ked ala o na ek@heolaha a pau e hoounala ana mai e pai.
KANIKAU-he 4 keneta no ka lalaoi hookahi-p@mei:he 25 ialani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela’ku.
LA U@@ NO NA OLELO HOOLAMA-ka uku pepa, a me ka uki o ke Kanikau, e haawila no ma ka lima o na Luna o @ Kuokoa, a i oleia, e hoo@na mai ia Pokae.
KA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MEA MAI NO-aole e kanika inoa o kekahi haole a kanakamaoli paha. Ma ka inoa ka poo lawa pepa ke ole e hookaa e mai ma@ua. E po@@ ke hiipolia keia mao r@ia, no ka mea, he e@ai no ka au@@@ no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA-maluna ae o ka Bale Leta. O ua hora hana, mai ka eiwa o kekahiaka, a I ka ha o ke ahiahi.
H. M. WINI. Luna Hoopuke.
NABUKE.
HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII.
Baibela Hemolele Nui @@ gula mani me na kuhikuhi ma na aoao…………………$12.00
“ “ Nui-ili eleele kaekae wai gula ……….5.00
“ “ uuku iki iho, “ “ ……………...8.00
“ “ pananiki iho ili eleele ………………..4.00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi ……….2.00
“ “ eleele kaekae wai gula ……………….1.00
“ “ “ …..…………75
Kanoha Hou Hapa Haole …………………………..75
Lipa HAWAII 1848 me ke kanawai ……………….25
“ “ 1855 ……………………………………25
Moolelo Ekaleeia ……………… ………………...50
Haiao III lahilahi …………………………………...10
Hele Malihini ana …………………………………..25
No ko ko Akua@ano..................................................25
Lira Kamalii ………………………………………...25
Hoike Palapala Hemolele ………………………….. 75
Moolelo o Heneri Opukahaia ………………………..25
Iloike Akua …………………………………………..25
Wehewehehaia ………………………………………. 25
Ninau Hoike ili manoanoa …………………………..25
“ “ “ lahilahi …………..………………….10
Kumumua Kula Sabati ………………………………15
Buke Lawe Lima ……………………………………..15
He Buke no ka Pope …………………………………10
Ui Kula Sabati Heiu 8 ………………………………..25
“ “ “ “ 4 ………………………………….06
“ “ “ “ 5 …………………………………25
Buke Euanelio a Ioane ………………………………..10
Himeni ……………………………………………… !.00
Himeni Ili nani ……………………………………….1.75
Na Kauoha Hou Pakeke.
Ili Gula nani …………………………………………..1.50
Ili eleele kaekae nani ……………………………………50
Ili eleele …………………………………………………35
Kauoha Hou Pakeke me na Halelu.
Ili Gula nani …………………………………………….1.75
Ili eleele kaekae wai gula …………………………………60
Ili eleele …………………………………………………...50
Na Halelu Pakeke.
Ili Gula nani ………………………………………………50
Ili Eleele kaekae wai gula …………………………………30
Ili eleele ……………………………………………………20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele) ……………………………..25
Buke Wehewehe Huaolelo Baibaia ……………………….2.00
“ “ “ Ili nani …………3.00
Eia na Buke haawi wale.
Palapala Liilii-
Heiu 4--Makemake anei oe i ke ola?
Heiu 6--@hele i o Kristo la.
Heiu 7—Ka hei ana mai o ke Keiki Uhaaha
Heiu 11—No ka hoohiki wahehee i ke Akua.
Heiu 16—Ka kehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a ma ka Bapetiso ana.
Heiu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Heiu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka lau ama i Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimen Pumaiki.
J.F. POKUE,
Kakamolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Ke @@ n@tio ko Hawaii Pae Aina.