Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 10, 8 March 1873 — Page 1

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Paul Robins
This work is dedicated to:  Mary Kealiʻiaukai Robins & the family of Roy

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XII. HELU 10. HONOLULU. MARAKI 8. 1873 NA HELU A PAU 588

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUAHI HAWAII

 

"KILAUEA"

 

Maraki 8…………………………No Kona.

Maraki 10……………………..…….." Hilo.

Maraki 17………………………….. " Kona.

Maraki 24………………Kaapuni ia Hawaii.

Maraki 81…Holo i Kawaihae a hoi mai no i ke ahiahi Poaha.

Apelila 4….No Nawiliwili a hoi mai ke Sabati.

Apelila 7………………………….No Kona

Apelila 16…………………Kaapuni ia Kauai

Apelila 21…………..…………….No Kona.

Apelila 28………………Kaapuni ia Hawaii.

 

587-2ms.         Kuike na uku ohua: SAMUELA G. WAILA: Agena.

 

KE papaia aku nei na mea waiwai a pau o kela a me keia ano, mai hoale mai oukou i kuu wahine mare, ia Mrs. L. KAUPEA, no ka mea, ua haalele mai oia iau ma ka la 2 o Dekemaba 1872, a mai ia ia ma i hiki i keia la, aole he hoi mai,  a in a iho no i Honolulu kahi i hoopukapuka ai. a in a na aie aku ia i ko oukou mau pono waiwai, aole au e hookaa ana ia aie, a maluna no on a ko oukou poho.

            N. KAHUELAAU

Kainalu, Molokai, Feb 7, 1873           583 ft*

 

E IKE auanei na kanaka a pau, o mana o na mea no na na inoa malalo nei, ke papa aku nei maua i na mea holoholona o na ano a pau, aole e hele wale ana maluna o ko maua aina, ola o NA MOKU, e waiho ana ma Hamakua, Hawaii, a ke waiho aku nei maua, i ka mana hopu ia G. Kanamu, a o ka mea kue i keia, e uku no i $1.00 no ke poo hookahi, a in a e hoopoino i na mea kanu, e uku no e like me ka poho. Ina e uku ole mai, e laweia no ma ka Pa Aupuni. E lilo keia i kanawai, mai kona ia e puka ai ma ke Kuokoa.

                                                                                                                                                GEO. M. COFFIN (Koki Kupa)

                                                                                                                                                S. KEAWEOPALA.

                                                                                    Hamakua. Hawaii, Feb 18, 1873.                                           586 3t*

 

KAHI E KUAI AI

I NA

LOLE MAIKAI NANI LOA

A ME NA

Waiwai a pau ma na kumukuai haahaa,

KAKELA a me KUKE

HELU 80, ALANUI MOI, HONOLULU,

 

                                    AHINAHINA                                                                                                KALAKOA

                                    Kakini,                                                                                                            Hainaka

                                    Makalena,                                                                                            Pio-wawae

                                    Makalena,                                                                                            Lole Nahenahe

                                    Kawele                                                                                                Huluhulu moe,

                                    Lihilihi lole,                                                                                         Kihei nahenahe,

                                    Pine,                                                                                                    Pihi

                                    Omo-waiu,                                                                                          Aila lauoho

                                    Hahano,                                                                                               Lipine-anuunuu

                                    Kukaenalo,                                                                                          Palule

                                    Lilina                                                                                                   Huluhulu-apana

                                    Papale                                                                                                  Lipine

                                    Lopi,                                                                                                   Waiala

 

a me na waiwai ano hou a pau.

 

Na Laau Lapaau ola a Kauka Jaynes.

 

                                    Laau Hoomaikai koko,                                                                        Laau Penikila,

                                    " Kunu                                                                                                 " Hoopau naio,

                                    " Hoopaa-hi,                                                                                       " Huale

                                    " Aila-naha                                                                                          " Paakai

a me ka Sasiparala

 

Na Mea Ai, e laa ke

Ko-paa,                                                                       Kope,                                                              Ti Lau,

Soda,                                                                           Olepe,                                                              Laiki,

I-a liilii,                                                                       Pia,                                                                  Pia uwala,

a me ka I-a iloko o ke tini.

 

NA MEA PAAHANA, E LAA KAA

Palau, na mea Mahiai, na O o Kope,

Kapala,                                                                        O-ope,                                                             Pahi oki ko,

Kipikua,                                                                      Kun Bipi,                                                        Koi liilii,

Koi,                                                                             Bulumi,                                                           Kukaepele,

Pakeke,                                                                        Tabu wai,                                                        Pahiolo,

Koikahi                                                                       Kuea,                                                               Pahi,

Hamare,                                                                       Rula,                                                                Ili-wai,

Kui kolu,                                                                     kui-kui,                                                           Laka,

Ami,                                                                            Kui nunui,                                                       Makau,

Palau hapuku opala,                Kaulahao kauo,

Huluhipa kuiki kapa,              Wili umauma,

            Kui Helu 4 a hiki i ke 60.

 

Na mea pili i ka Hale, e laa ka

AILA-MAHU,

            Aila kohola,

                        Palaoa Kaleponi,

                                    Ipukukui Piala,

                                                Pa-tini,

                                                            Ipu-ti,

                                                                        Ipu kofe,

Pa wai holoi, a pela aku, a pela aku.

584                                                      3m

 

Ke kii o ka Moi i haalele mai nei i ka Nohoalii o Sepania.

 

            O ke kii maluna ae oia no ke kii o ka Moi opio i haalele mai nei i ka Noho Alii o Sepania. Malalo iho nei e loaa ai na nu hou no ke Auhulihia ana o ke Aupuni Moiia kukuluia i Aupuni Ripubalika.

            Madarida, Feb.10-Ua hoopuka ae ka nupepa Carrespondencia o keia la, e hoo paneeia ana ka Ahaolelo no kekahi mau la; a i ka wa e ako i koa hou ai, e waihoia mai ana imua o lakou, he palapala na ka Moi Amadeus e haalele mai ana i ka nono ana Moi no Sepania. A malia paha, e hapaiia ai kekahi kumu e hoololi ae ai i kona haalele mai. Ina ia e hoopaakiki loa, alaila, e hooholia ana i kanawai ku i ka wa e kohoiai i Hope Moi a me ka Aha Kuhiea.

            Ke walaau mai nei na nupepa e ae in a e haalele ana ka Moi, alaila, e mau no ka noho ana o na Luna aupuni mua, aka, ke manao wale ia nei, e hoomalielieia ana ka manao haalele o ka Moi i ka Noho Alii e like me ke kumukanawai, a i haunaele ole hoi.

            He halawai ka na Kuhina o ko na aina e, waiwai a me Kalaiaina me ka Peresidena o ka Ahaolelo; a he halawai okoa no hoi ka ke Kuhina Kaua me na Alii koa, i ka po nei. A he halawai okoa ka ka aoao Alii i ka po nei.

            KE KUMU O KA HAALELE O KA MOI.-Ina e haalele ka Moi i ka Nohoalii, alaila, e hui ana ka Hale o ka poe Senate me ka Hale Ahaolelo, a noho i hookahi hale hui, a hiki i ka Nohoalii, o ka like ole o kona manao me ko ka Aha Kuhina, a penei no ia; I ka malama o Novewaba i hala aku nei, i ka wa i hookiekie ia ae ai o kekahi Alihikaua Pukaa o Don Hidalgo i Kapena Generala, no no okana aina o Basque, ua haalele mai la ka hapanui o na Alii Pukaa, i ko lakou mau Palapala Hookohu, me ke kue pu mai ia hookiekie ia ana o Don Hidalgo, no kona kupono ole a hemahema, a oiai hoi, oia kekahi i komo pu iloko o ka luku nui ma San Gil, i ka 1866. No ko Don Hidalgo halawai pu ana mai me keia mau keakea, haalele iho la ia i kona kulana, a hoi hou mai la na alii koa mua i pau nui ai i ka haalele, aka, hookiekie hou ae la nae na Kuhina i ua Don Hidalgo nei ma kekahi kulana e ae, oia hoi he luna nui o na koa ma Catalonia. Kue hou no na alii koa mua i keia hookiekie ana, a waiho mai i ko lakou mau palapala hookohu. Hoowahawaha aku la ka Aha Kuhina i na alii koa, a hoopii aku la i ka Ahaolelo, no ko lakou hoapono mai i keia hookiekie ana, aka, ua loaa nae i na Kuhina ma ka balotu ana o na hoa Ahaolelo ka hilinaiia o ia hookiekie ana. Mai kinohi mai, aole i makemake iki ka Moi, no ka hookiekie ae ia Hidalgo, a ua anoninoni kona manao no ka waiho e ana imua o ka Ahaolelo, i apopo e ia ke koho hope ana.

            Inehinei, ua halawai ae la ka poe Kipubalika o ka Ahaolelo, e noonoo no na hana e hana aku ai, ke hiki io mai keia mea nui, ka haalele ana o ka Moi. he kanakolu paha na hoa i akoakoa mai. ua hooholo lakou e malama i ka maluhia, aka, ua ikaika loa nae ko lakou manao, in a e haalele io ka Moi, alaila, e kukuluia ke aupuni Ripubalika.

            Halawai Aumoe O Ka Ahaolelo. Madarida, Feb. 10-11 p.m.-I ka halawai ana o ka Ahaolelo i keia wa, ua olohelohe na noho o na Luna Ahaolelo Senate. Ua puiwa o Figueros, ke alakai o ke aoao Ripubalika, i ke ike ana, ua hakahaka pu na noho o na Kuhina, a kauoha ae la oia, e konoia aku na Kuhina e hele mai. Aohe i liuliu ia nalo ana aku o ka Elele, hoi mai la ia me na olelo a ka Peresidena o ke Senate, e hai mai ana, e hiki aku ana na Luna o ke aupuni. Komo koke ana no o Zorilla, ka Peresidena o ka Aha Kuhina, a hoike mai la i ka hale. Eia kaua; O ke kuleana o ke aupuni, he ana e no, aka, aole nae he wahi manao iloko o ke aupuni e hana iho i ke ano. papa ae la oia i ka aoao Ripubalika o ka hale, aole e hana ino. Aohe mau mea pili aupuni i pau i ka hana ia. Ua kue nae ia i ka noho ana o ka Ahaolelo malalo oia kumu. Olelo mai la o Zorilla i ka hale, i ka Poaono aku nei i hala, ua hoike aku ka Moi i kona manao ia ia, ua hooholo oia e haalele i ka Nohoalii o Sepania. Ua hoohulihuli aku na Kuhina e hoopau i kona manao, me ka hoopanee ana i 24 hora e noonoo ai. O na mea wale no a ke Kuhina Nui e hai aku ai ia oukou, aole i loaa kino mai kekahi mea pili aupuni mai ko ka Moi alo mai, a nolaila, ua hiki ole iaia ia wa, e ninau aku no ko ka Ahaolelo balota ana.

            Pane mai la ka Luna Hoomalu o ka Ahaolelo, aohe i like kona manao me ko ke Kuhina Nui, i ka hoole ana mai i ka manao o keia hale e noho. Noi mai la oia i ka hale, e noho paa ka hale ma ka hana Ahaolelo, a ua hooholoia.

            KA HAALELE ANA O KA MOI I KA NOHO ALII.- Madarida, Feb. 10. Aumoe-I ka hora 8 o keia po, ua hoike aku la ka moi i kona manao paa e haalele i ka Noho Alii, i kona Kuhina Nui. I ka lohe ia ana mai ua haalele ka Moi, ua lilo ia i mea kamailio nui loa ia e wawa ai, aka, ua malamaia no nae ka maluhia.

            Madarida. Feb. 11, 1 A.M.-Ua paa loa ko ka Moi manao e haalele. Ke manao wale ia aku nei, ke akoakoa mai nei kekahi Komisina Hooko e kukala aku i Ripubalika. I ke akaka loa ana o ka haalele o ka Moi, ua akoakoa ae la na kanaka he nui ma na alanui, a hoao ae la e hoohaunaele. I ka po nei, ua hookupaa iho la ka Ahaolelo e koho i Komite Kumau he 30 na hoa.

            Ladana, Feb. 12-I Nehinei, ua hui na Hale Ahaolelo a elua, a ia wa i heluheluia aku ai ka olelo alii a ka Moi, e haalele ana i ka Noho Alii. O ke ano nui, ua nui ko ka Moi noonoo no keia haalele ana. Ua ae aku oia e lilo i Moi no Sepania me ka manaoio e kokua ana ma makaainana iaia. Ua hoopunipuni eia. Ina, o kona mau enemi i keia wa a he mau haole no na aina e, aole oia e haalele. Ua noho iho nei o Sepania me ka maluhia like ole, a ma kana mau hoomalu ana a pau, e hookuikahi aole hooloheia. Aole ia e manao e noho ma ka Noho Alii i Moi no ka aoao hookahi.

            Ladana, Feb. 12-Mahope o ka pau ana o ka heluhelu ana o ka olelo haalele a ka Moi, ua kohoia he Ahakuka Alii. Ua hai pokole mai ka Peresidena o ka Ahaolelo, ua makaukau oia e pane mai no ka malama ana i ka maluhia. Ua ae like ko ka Hale i ka haalele ana a ka Moi. Koho kokeia he Komite Hui o na Hale Ahaolelo elua a pane aku i ka olelo alii, a koho pu ia no hoi he Komite, e ukuli pu aku ai i ka Moi a hiki i ka palena mai o Sepania.

            Ia manawa, waiho mai la o Senora Pio, he olelo hooholo e kukuluia i aupuni ma ke ano Ripubalika, a penei na kumu: E kukulu ia i Ripubalika o Sepania; O na Ahaolelo hui, oia ka mana nui maluna o na mea a pau; nana e kukulu i aupuni kupono a e hooko ia e like me na kanawai; o ka Ahaolelo e kohoia ana ma keia hope aku, na lakou ka noonoo ana i kumukanawai. ua noonoo pakahiia na kumu, a hooholoia. he 258 poe ae he 32 kue.

            KE KUKALAIA ANA I AUPUNI RIPUBALIKA. Wasinetona, Feb. 11, 1 P.M.-Ua hoouna mai ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia ma Madarida maloko o ka waea, he lono ano hou loa, a penei no ia: I ka hora 9 o ke ahiahi nei, ua hooholo na Ahaolelo elua e kukuluia i aupuni Ripubalika o Sepania nei, mamuli o ka ae ana o 259 a kue he 32.

            Vasiele, Feb. 11 1 P.M.-Ua loaa mai i ka luna Ahaolelo Ripubalika Quinet, i ke awakea o keia la, he olelo waea mai a Figueros a me Castelar, e olelo ana, e kukalaia ana he Aupuni Ripubalika i keia ahiahi.

HE MOOLELO KAAO

NO

ROBIANA LO

KA HIWAHIWA O KE KOA,

HELU ALUA O KA IKAIKA.

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia, mai ka olelo Beritania a ka olelo Hawaii.

MAHELE II.

HELU 62.

 

            Ku koke ae la o Kanaika Abe iluna, a naku hele mai la iloko o ia pouli nui, a puka aku la ma kahi a Hipa i eli mai ai. Huli ae la nae oia ma o a maanei, aohe ana kanaka i ike, he wahi hipa wale no ke holoholo ana. A iaia hoi e nalu ana i ka mea nona ka leo, pane mai ana o Hipa me ka leo moakaka, E kau ana oe nialuna ou-aole no i pau pono kana mau huaolelo i manao ai, puiwa ae la o Kanaika Abe i ka makaʻu, a holo hou aku la iloko o kona halelua pouli, no ka mea akahi no oia a ike i ka hipa, e kamailio ana ma ke ano kanaka.

            Iloko nae o ia manawa, komo hou aku la o Hipa iloko, a kahea aku la, Auhea hoi oe i holo mai nei? Aole nae he wahi mea a ekemu iki o Kanaika Abe, no ka mea, ua piliaiku loa oia i ka makau. Pane hou aku la o Hipa, Mai makaʻu oe, no ka mea, aole au i hele mai nei me ka manao e hana ino aku ia oe, aka, ua hele mai nei au ma ke ano kokua ia oe, mamuli o kuu aloha i ko kane, i ka mea hoi i pili iaʻu; a nona no hoi koʻu aloha ana, aloha wale mai nei no hoi au ia oe; a mamuli hoi o kana olelo kauoha, makai wale mai nei no au, a eia ka ua komo oe iloko o ka pilikia, a nolaila, in a he aloha kou i ko kane, e ku mai oe ano, a e kau iho oe maluna o kuu kua, a e ele aku kaua a hiki i kuu wahiaupuni, a nau e malama ia oe a hiki i ka wa e hoi mai ai ko kane, mai kana huakai imi makua mai, a mai ka imi ana hoi ia Debolo, kona enemi ino loa.

            Noonoo nui iho la o Kanaika Abe no na olelo a Hipa, a ua like loa no ia me na olelo a Lo Walena, ana i lohe pono ai, oiai ko laua mau la e noho pu ana, a nolaila, nalu iho la oia iloko ona i ka mea pono ana e hana ai, a hooholo iho la oia, me ka i mai, Heaha la hoi kana, e hele ana au m oe, mamuli nae o na huaolelo au i hoopuka mai nei, ua like loa no ia me na huaolelo i kamailio pinepineia iloko o ko maua la, a e hele ana au mamuli o ia leo, a i loohia hou au i ka pilikia e like me keia, e kanikau mau no au no kuu kane a hiki i kuu hoi kohana anaʻku i ka opu o ka honua. Pane mai o Hipa, Ina e ae ana oe i kaʻu, e noho pu ana oe me aʻu iloko o ka maluhia a hiki wale i ka hoi ana mai o ko kane, a ia wa paha oe e komo aku ai iloko  o ka pilikia, aka, i kou mau la me aʻu, e noho wale ana oe me ka lanakila, aka, hookahi wale no pilikia e loaa ia oe, oia hoi, aole oe e ike iki ana i ka maka o ke kanaka, ke hiki aku oe ilaila, owau a me oe wale no kau e ike, aka, e hoonanea mau ia ana nae oe e na ea oluolu a me ke ala like ole o na pua.

            Eo mai la o Kanaika Abe, a puka aku la iwaho, a kau iho la iluna o Hipa, a lele aku la, a hiki ana i ke aupuni Poepoe, iloko o na minute pokole loa.

            A hiki laua nei, nana ae la o Kanaika Abe ma o a maanei, aohe mea e ae ana i ike ai, o Hipa wale no. A iloko nae o ia manawa, ua nui loa ka opu keiki o Kanaika Abe, a ua kokoke mai hoi ka manawa e hanau ai. A he mea mau no hoi i ua o Hipa, ka  lele ana i Galatia, e nana i kana aikane, i na la a pau.

            Aia nae ma ka la a Lo Walena i hiki aku ai ma ka Halealii, o ke aupuni o Galatia, aole nae i hiki ae o Hipa malaila ia wa, aka o na makua o Kanaika Abe a me ke aupuni holookoa, ua aahuia lakou me na kapa kanikau o ke kumakena, a e naauauwa ana no ke aloha ia Kanaika Abe. Ninau aku la o Lo Walena, heaha ke kumu o keia naauauwa ana o oukou? Hai ma la ka Moi me na huaolelo kaumaha, Ua lawe aihue aku na lima menemene o ke kanaka powa i kau wahine, a ua nele oe i keia la i ka wahine ole. Ninau aku la o Lo Walena, Aia i hea ua kanaka powa la? Kuhikuhi ae la na lima o ka Moi iuka, me ka olelo aku, Aia iuka o kela inanuna, a oia hoi ke kanaka aʻo i olelo aku ai ia oe, mamua ae o ko hakaka ana me Mahu leka.

            A no keia mea, hoopuka ae la o Lo Walena i kana huaolelo hope, Heaha la hoi kana, he powa no hoi ia, a he powa no hoi au, aia no ia i na hana ana a maua, a ina oia e lanakila maluna oʻu, nana no hoi ka wahine, a i lanakila hoi au maluna ona, alaila, e inu auanei ka maka o kuu pokii pahi i kona koko, a e hoolilo auanei au i kona mau koa i mea ole, ke hoohewahewa mai nae oia iaʻu, aka, in a e ike mai ke akua popaki on a, e pakele ana ia, a ona koa nae, e anai loa aku ana au ia lakou, a ko aku ka mea i loaa ole aku i ka ike a kuu maka.

            Puka aku la oia mailoko aku o ka pa o ka Halealii, a pii aku la i ka mauna, aia hoi, oili mai la kahi aikane hipa a ia nei, ahalawai pu iho la laua nei i ke alanui, a aloha aku aloha mai me ka olioli. Lilo koke no ia Hipa ka ninau ana, Pehea kau huakai imi makua? Pane mai o Lo Walena, Ua loaa no na makua, a ua paa hoi o Debolo iaʻu iloko o ka eke talena. Olelo hou aku la o Hipa, E hoi koke oe ano, a e puhi ia Debolo i ke ahi, o make auanei oe, no ka m@a, ua hoomauhala aku la keia ia oe, a e lilo ana oe i enemi ino loa nona; a ina kela e hemo mai, e komo ana oe iloko o ka eke talena a me ka poe a pau au i hoopakele mai nei. Pane mai o Lo Walena. Ka! lilo hou paha auanei hoi au ilaila, a pehea hoi auanei ka wahine a kaua, ua lilo la i ke kanaka powa o ka mauna, a oia kaʻu e hele nei e huli? Pane mai o Hipa, Ua loaa ia iaʻu, mailoko mai o ka lua pouli a ua kanaka powa la i hoopaa ai, a ua hoihoi au iaia iloko o kahi aupuni poepoe o kaua, a ua kokoke nae hoi e kanau ka opu keiki ona, a e hanau ana paha i ka pouli mauka.

            A lohe o Lo Walena no na olelo a Hipa, pau ae la kona kaumaha no Kanaika Abe, aka, ninau hou aku oia no ke kanaka powa, Ua ike no nae paha oe i kahi i noho ai ua kanaka powa la, i kii ae ai au iaia e pepehi mua a make, a mahope iho o kona make mainoino ana, e hoi ai au a puhi ia Debolo i ke ahi. Ae mai la o Hipa, me ka olelo mai, E pii oe a hiki i kela ahua, a nana aku oe i ka poonaha oneanea e waiho laula mai ana imua ou, o k kahua paikau no ia o na koa,  a ma ke kae o ua kahua la, aia malaila na hale lua o na koa; a o ke ahua nui au e ike aku ai ma ka aoao hikina o ua ponaha la, o ka hale no ia o ua ahi powa la. A i kou wa nae e hoea aku ai i kela wahi e ohuku mai la, e ike mua ia mai ana no kou ano, e ua alii powa la, mamuli o ka mana o kona akua popoki. A i hiki nae oe ilaila, e nana pololei loa oe i ua popoki la, a o kau no ia e pephi mua a make, a mahope oe e luku aku ai i ka poe powa, a e hoi no hoi au i ka wahine a kaua. Ae mai la o Lo Walena, a pii aku la i ka mauna, a huli hoi no hoi o Hipa.

            Ia Lo Walena e pii ana, a hiki ma ke ahua a Hipa i kuhikuhi mai ai, nana aku la keia i ua ponaha nei a me na mea a pau i kuhikuhiia mai ai. Iho aku la kela a hiki i ua ponaha nei, a hele aku la a kokoke ma kahi i ku ai ka hale o Keoki Laea, o ka manawa no ia i oili mai ai o ua popoki eleele nei, a o Keoki Laea mai no mahope. Lele koke mai la no ua popoki nei maluna o Lo Walena, a o ko ia nei manawa no hoi ia i hahau ae ai me kana pahiwakawaka, a moku ue la ma ka ai, waiho mai ana ke poo i kahi e, a o ka make iho la no ia me ke kauoha ole.

            A ike mai la nae o Keoki Laea, ua make kona akua popoki, kahea koke ae la oia i kona mau koa, E kuu mau koa, E holo koke oukou i pakele ai, no ka mea, ua hiki mai nei ka mea nana ka wahine, a kakou i lawe mai ai i kela po aku nei, a na ia nei ae no hoi i pepehi ia Mahu Leka a me ka moo ai kanaka, a nolaila, o ka holo wale no ko kakou pakele i keia manawa, no ka mea, ua hala aku la ko kakou pu-kaua lanakila, ka mea nona ka ikaika i oi aku mamua o na koa he iwakalua tausani, e like me oukou, aka, ua make nae i keia keiki hookahi wale no i ka wa pokole loa, nolaila, aole e hiki ia kakou ke ku aku imua ona, nolaila, he holo honua wale no ko kakou pono i keia manawa.

            A lohe na koa no keia leo kukala o Keoki Laea, o ko lakou pau iho la no ia i ka holo mahuka, me ka haalele iho i na loko kaua a me na pono a pau, a o ke ola wale no ka lakou mea o ka lawe ana, me ka manao e pakele ana, a honi i ka ihu o ka wahine a me na keiki.

            O Keoki Laea hoi, komo iho la oia i kahi kapa hulu hipa on a, ana i hoomakaukau mua ai no ka wa pilikia e hiki mai ana-he poo hipa no a me na ano no a pau o ka hipa, a hele no hoi e like me ka hipa.

            A ike nae o Lo Walena i ke auhee ana o na koa, lena ae la oia i kana ili lele, a lele aku la maluna o na koa e auhee ana, a luku aku la me kane pahi wakawaka, a pau loa iho la na koa i ka make, a koe wale no o na koa i loaa ole aku i ka ike a kona maka.

            O Keoki Laea hoi, ua pakele oia iloko o kana hana maalea, no ka mea, ua manao o Lo Walena, he hipa maoli no la keia e holoholo nei, nolaila, aole keia i hahau iho me kana puhi wakawaka maluna ona, a no kona menemene no hoi kekahi i na holoholona ano hipa e like me kana wahi aikane, nolaila, ua hamani ka oi o kana pahi.

            Iloko o ia manawa, aohe mea i koe ana e hana aku ai, nolaila, huli ae la oia a hoi aku la i kai, a komo aku la iloko o ka Halealii, a hahai aku la i na mea a pau ana i hana ai maluna o ka poe powa a me ka loaa ana o Kanaika Abe ia Hipa, a lawe lanakilaia aku la i ke aupuni Poepoe.

            A lohe ka Moi a me naʻlii, no keia olelo a Lo Walena, pau ae la ko lakou mau manao kaumaha, a lu aku la i na aahu kanikau, me ka hoolahaia aku o ka lohe ma na wahi a pau o Galatia; a kauoha pu ia aku la no hoi na koa a me na mea a pau e huli la ia Kanaika Abe iloko o na ululaau, e pii ana ma na mauna, e iho ana ma na oawa, a e auwana ana ma na kula oneanea, a pau mai la lakou i ka hoi.

            E ka mea heluhelu, e haalele kakou ia Lo Walena maanei, a e hoi hou kakou i Pelekane, oiai ua paeuwini ka makani, a e makaikai hoi ia Walena, a ia Debolo hoi iloko o ka eke talena. (Aole pau)