Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 10, 8 March 1873 — Ka Hoike i ka Papa Hawaii a ko LAKOU ELELE, i hele aku maluna o Hokuao i na Mokupuni o Maikonisia, 1872. [ARTICLE]

Ka Hoike i ka Papa Hawaii a ko LAKOU ELELE, i hele aku maluna o Hokuao i na Mokupuni o Maikonisia, 1872.

(Koena mai kela kebedoma mai.) lIELU VII. O fea niea a kakou e kapā nei i ka misiona i Maikonieia, he mau misiona okoa no ia. He mau lahuikanaka okoa kolaila mau kamaaina, okoa ka olelo, aole e hiki ke kamailio pu. O ka lahui o Gilibati, o k« lahui o Makala» O ka lahui o Kusaie, a me ka lahui o Bon«;be, a ua hui me lakou ko Mogil a me ko Finglap. lloko o keia, ekolu mau misiona okoa ke lawelawe nei. 1. Ko Gilibati, mai Arorae a Butaritari, He 30,000 kanaka maiaiia ; a ua loaa malaila na kumu Samoa efw«, a mena kumu Hawaii eiwa, a hookahi kumu haole o Binamu ; ke hooikaika nei ma Honolala e anuhi i ke koena o ke Kauoha Hou Hoko o ko lakou olelo. . 2. O ka misiona o Makala a me Kusaie. He okoa no ka olelo o Kusaie, a okoa ko Makala, «iole e hiki ke kamailio kekahi me kekahi i aka, o Mr. Keno ke kutoo mua i ao i ko Kusaie, a hoomakaukaa i mati btikt no x lakou, ke noho nei oia ma ke kihapai o Eboha, a hele i kela makahiki keia mnkahiki e launa hou me ko Kusaie ; he kahu ekaleaia okoa ko lakou, o Libialc Sa ; oo ka lahui Kuaaie in, nolaila ua hui keia me ka misiona Makalla. Aole i akaka ka nui o na kanaWa ma na mokupuni Makala, he umi paha tausani. Aia mafāila eiua kumn haole, o Mr. Keno, a me Mr. Wini, a elua kumu Hawaii, o Kab«letnauna a me Kaaia. 3. O ka roisiona o Bonebe, ua komo malaila ko Mugil a ne Pinglap: a ke manao +h. " -

nei na misiona malaila, na lakoū e mahi i na kihapai nui e waiho ana i ke komohana aku. Elua wale no na misionari malaila i keia manawa, o Mr. Sturges a me Mr. Ooane. He nui aunnei ka hana, ke holo hou aku ka Hoku Ao. Aole paha pau, a hala na maiama eiwa. He hana nui ko Mr. Binamu i ka hooponopono iwaena o na mokupuni Giiibati. Ke makemake nei o Mr. Keno laua o Mr. Wmi e kaapuni i na mokupuni a pau i koe 0 Makala, ko Kadak a me ko Ralik, a hoonoho i na kumu Ebona ma na wahi i ae mai na kamaaina e apo mai. A o ua rnisionari ma Bonebe, he nui ko laua iini e hali aku i na kumu i oa mokupu#ni e moe ana i kekukulu komohana, he tausani inile hou aku a keu. " Aia hoi, ke olelo aku nei au ia oukou, E alawa ae ko *u.kou mau maka, a e nana ina mahinaai; ua keokeo mai ano no ka ohi ana." 10ane4:35. lla like ole na lahui Maikonisia, kekahi me kekahi ma ka lakou ai, ma ka lakou mau hana akamai, a ma ka hana aupuni. O na inea ai i loaa i ka lahui Gihbati, oia na mu, ame na hala, me ka api; aua loaa iki ma kau wahi ka ulu hua anoano ; aka, ma na monupuni Makala, ua ioaa na ulu maoli, na maia, a me ke kalo; a ma K&saie a me Bonebe, ua lako i na mea ai e like me Hawaii ,nei. Pela hoi ma na hana akamai, o ka lahui Gilibati ka poe hemahema. O ko lakou mau waa, ua kapiliia ma ka humuhumu pu ana i na apana papa niu liilii, i hookuiia na aho niu. Ona hale o lakou, he mau kaupaku wale no, ua hamama wale no na paia a me na knla. Olohelohe wale ka nui o kolaila mau kane, a o ka aahu o na he wahi papalu o na lau niu e uhi ana i ka puhaka wale no. Ko lakou moe, aole hikiee, malaio no mawaena o ka hale, maluna o kahi moena lauhala, a uhiia i kekahi moena like. Ua oi iki ko lakou akamai i ka hana ana i na mea kaua, na ihi niho mano a nie na pololu, ame na newa; ao ko lakou mahiole, a me ka paleumauma i hanaia i ka pulu niu me he lole la mawaena, ua paa loa a puka ole i ka ihe. Ko Makala lahui, ua pau loa i ka aahuia, aoie mea olohelohe malailn. He pa-u ko na kane i hoopaaia i kekahi ano lauhala ma ke kikala ; a he mau moena pawehe ko na wahine, ma ke alo kekahi, a ma ke kua kekahi, 1 hoopaaia ike kuula ma ka puhaka. Oko lakou mōena moe, he moena makalii pawehe, i hoonaniia kona mau lihi i ke kilohana. Maikai hoi ko lakou maueke,amena hinai, ao na lei hoi e paa ai ke poo. Ko lakou mau hale, ua maikai a paa,a o ko lakou inau waa, ua nui me he moku haole la. Ua akamai ko Kusaie a me ko Bonebe i ka hilolope makalii o kamaia manila.a ula*. na i kaei nani me he lole maikai la,a he hana moena ano e ko lakou i oi aku k<i paa mamua o na meena mai Kina mai. He aupt ni makaainnna ko na Gilibati mai ka hikina a kokoke pili me ko Makala; malaila wale no ua loaa kahi mau alii, e like me Tarawa ame Butaritari. Aia ko Makala a pau malalo iho o na lii ; pela hoi ko Ku--Baie a me ko Bonebe. lna e hele ana ke alii ina ke alanui ma Kusaie a ma Bonebe pu'na, a haiawai me na makaainana ma ke ala, moe ilalo na makaainana a hala aku la ke Alii. Ina e noho ana ke Alii ma ke ala, a hiki mai na kanaka, noho ilalo lakou ;aolelo mai ke'lii, »e ku a hele oukou." He oi aku nae ka malu ma ka aina alii mamua o na aina makaainana.