Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 11, 15 March 1873 — Page 1

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Christina Love
This work is dedicated to:  Kilikina Love ;)

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XII.  HELU 11. HONOLULU. MARAKI 15, 1873.  NA HELU A PAU 589.

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

            -O KA-

MOKUAHI HAWAII

            (IMAGE)

            "KILAUEA."

 

Maraki 17..... Kona.

Maraki 24..... Kaapuni ia Hawaii.

Maraki 31..... Holo i Kawaihae a hoi mai no i ke ahiahi Poaha.

Aperila 4.....No Nawiliwili a hoi mai i ke Sabati.

Aperila 7..... No Kona.

Aperila 16..... Kaapuni ia Kauai.

Aperila 21..... No Kona.

Aperila 28..... Kaapuni ia Hawaii.

                        Kuike na uku ohua

                        SAMUELA G. WAILA

                                    Agena.

 

E IKE auanei na kanaka a pau, o maua o na mea no na na inou malalo nei, ke papa aku nei maua i na mea holoholona o na ano a pau, aole e hele wale ana maluna o ko maua aina, oia o NAMOKU, e waiho ana ma Hamakua, Hawaii, a ke waiho aku nei maua i ka mana hopu ia G. Kanamu, a o ke mea kue i keia, e uku no i $1.00 no ke poo hookahi, a ina e hoopoino i na mea kanu, e uku no e like me ke poho. Ina e uku ole mai, e laweia no ma ka Pa Aupuni.  E lilo keia i kanawai, mai kona la e puka ai ma ke Kuokoa.

                        GEO. M. COFFIN (Koki Kupa,)

                        S. KEAWEOPALA.

Hamakua. Hawaii, Feb, 18, 1873

 

KAPU KA AINA O WAIONO.

KE Papaia aku nei na mea Lio, Bipi. Hoki, Miula, Puaa a me na Kao, aole e hookuu waiu maluna o kuu aina hoolimalima i kapaia o WAIONO, e waiho la ma Kooiauna mea kanu, alaila, e hooukula e like me ka poino.

Honolulu, Ian 21, 1873                                   AMOE (Pake.)

 

Kapu Aina O Lumahai, Kauai!

NO ka mea, ua lilo mai i ka Hui o Kiulana ma ka hoolimalima o ka aina maluna ae. Nolaila, ke papa ia aku nei na mea holoholona Lio, Bipi, ina e komohewa ke kahoopoino i na mea kanu, e hooukuia e like me ka poiuo.  Ke papa pu ia aku nei ka muliwai, aole e hele wale kekahi e lawaia.  Ua hookohuia o Lauki, i Luna no ka Hui, oia ka mea nana e hopu a hoopii.  Aoie e hele wale kekai maiuua o ka aina! Kapu ioa!             CHULAN & CO.,

Honolulu, Ian 12, 1872                       (Kiulana ma.)

 

KAHI E KUAI AI

-I NA-

LOLE MAIKAI NANI LOA

-A ME NA-

Waiwai a pau ma na kumukuai haahaa,

-MA KAHI O-

KAKELA a me KUKE

HELU 80, ALANUI MOI, HONOLULU,

AHINAHINA,                                               KALAKOA,

Kakini,                                                                        Hainaka,

Makalena,                                                        Pio-wawae,

Makalena,                                                        Lole Nahenahe,

Kawele,                                                           Huluhulu moe,

Lihilihi lole,                                                     Kihe nahenahe,

Pine,                                                                Pihi,

Omo-waiu,                                                      Aila lauoho,

Hahano,                                                           Lipine-anuunuu,

Kkaenalo,                                                        Palule,

Lilina,                                                              Huluhulu-apana,

Papale,                                                             Lipine,

Lopi,                                                                Waiala,

            a me na waiwai ano hou a pau.

 

Na laau Lapaau ola a Kauka Jaynes.

Laau Hoomaikai koko,                                    Laau Penikila,

  "     Kuna,                                                     "    Hoopau naio,

  "     Hoopaa-hi,                                             "    Huale,

  "     Aila-naha,                                               "    Paakai,

                                    a me ke Sasiparala.

 

Na Nea Ai, e laa ke

Ko-paa,                       Kope,              Ti lau,

Soda,                           Olepe,              Laiki,

i-a liilii,                        Pia,                  Pia uwala,

            a me ka I-a iloko o ke tini.

 

NA MEA PAAHANA, E LAA KA

Palau, na me Mahiai, no O-o kope,

Kapala,                        O-ope,             Pahi oki ko,

Kipikua,                      Kua Bipi,         Koi liilii,

Koi,                             Bulumi,           Kukaepele,

Pakeke,                        Tabu wai,        Pahiolo,

Koikahi,                      Kuea,               Pahi,

Kamare,                       Rula,                Ili-wai,

Kui kolu,                     Kui-kui,           Laka,

Ami,                            Kui nunui,       Makau,

Palau hapuku opala,    Kaulahao kauo,

Huluhipa kuiki kapa,   Wili umauma,

Kui Helu 4 a hiki i ke 60.

 

Na mea pili i ka Hale, e laa ka

AILA-MAHU,

            Aila kohola,

                        Palaoa Kaleponi,

                                    Ipu-kukui Piula,

                                                Pa-tini,

                                                            Ipu-ti,

                                                                        Ipu kofe,

Pa wai holoi, a pela aku, a pela aku.

 

HE MOOLELO KAAO

            -NO-

ROBIANA LO

KA HIWAHIWA O KE KOA,

HELU ALUA O KA IKAIKA.

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia, mai ka olelo Beritania a ka olelo Hawaii.

            MAHELE II.

            HELU 63.

AOIAI no hoi, mahope koke iho no o ko Lo Walena haalele ane ia Pelekane, noonoo nui iho la o Walena, i wahi e nalo ai ka eke talena a me Debolo iloko, no ka mea, ua pilihua oia ma ka malama ana.  A ma kana noonoo ana, ua maopopo iaia kahi e nalo ai, o ka lawe aku a huna ma na kumu pali.  A ma na hora aumoe o ia po ana iho, kau ae la oia maluna o kekahi lio kapu o Kini Ulama, a holo aku la iuka, a hiki ma kekahi kumu pali, eli aku la oia i kekahi lua a hohonu, ma kahi kuponoana i manao ai, e nalo, a waiho aku la i ka pahu mahala, a kau iho la i kekahi papa pohaku nui maluna, a kanu iho la a nalo, a kakau ae la i kona inoa ma kekahi pohaku palahaha e ku koke mai ana, a olelo iho la, Maanei oe e Debolo e noho ai, a hala na makahiki he umi kumamakolu, e like me ko makou.  Aole no hoi he mea i ike ma kela haha ana a'u, e hiki ai ke hoopakele ia oe.  He kuhihewa nae keia ona, no kona ike ole ia Kiaimakani, ka mea i piha ai o na wahi a pau o ka honua, a malaila no o ia ia manawa.  Hoi aku la o Wulen i kai, a noho nanea iho la, me ka manao aohe e kolekole ana kana noa.

            Hoi aku la o Kiaimakani, a hiki imua o Makai kona makuakane, a i aku la, Ua waiwai loa kuu keiki a'u i alakai ai e kuhikuhi i ke aupuni o ka poe Kini, a ua lilo pu no me ua aupuni la iaia, a pehea la wau e lanakila ai maluna o ua keiki la, a  e lilo ai hoi ia'u ke aupuni Kini?  Pane mai o Makani, Aole ou ikaika, aohe no hoi ou mana i oi aku mamua ona, e hiki ai ia oe ke kuko i ke aupuni Kini; aia wale no a lilo ia oe ka eke talena, alaila, e lanakila auanei oe maluna o na mea a pau o ka honua a me ka lani.  Pane aku o Kiaimakai, Ina pel, e lilo ana ia'u.  O ka miki iho la no ia o Kiaimakani, a hiki ana ma kahi a Walen i huna ai i ka eke talen, wehe a e la i ka papa pohaku i kau ia iho maluna, a lawe ae la i ka pahu mabala, a heo aku la.

            Aia nae a hiki aku o Kiaimakani imua o kon makuakane, wehe koke ae la no oia i ua pahu pohaku mabala la, a lawe ae la i ka eke talena, a olelo aku la i kona makuakane, Eia anei ua eke talena nei la?  I mai ka makuakane, Auhea oe e ke keiki, pau pu kaua la a ka ike ole, aka, e haawi mai nae oe i nana aku au, oiai he lohe wale no ko'u i kona mau ano, a ina oia kena, akahi no kaua a ike maka. 

            A i ka haawi ana aku a Kiaimakani, nan koke iho la no o Makani no na ouli ana i lohe ai no ua eke talena la, a ma kana ike, ua like no ia me kana i lohe ai, a nolaila, pane aku la oia i ke keiki, Auhea oe e kuu keiki, ua pomaikai oe i ka loaa ana o ka eke talen ia oe, a e lanakila ana oe malunna o na enemi a pau o ka lani a me ka honua, a maluna no hoi o ua mea la au i manao ino ai, a e lilo io ana no ke aupuni Kini ia oe, a e noho hauohano ana oe maluna o ua aupuni la, a o ua enemi la no hoi oe, lilo ana ia ia kauwa nau a mau loa aku.

            Aia nae iloko o ka wa a Makani i wehe ae ai a hemo i ke kaula gula i hoopaa ia ai ka waha o  ka elte talena, me kona lohi mua ole nae, eia no o Debolo iloko o ka eke talen, nolaila, hoohuli naaupo iho la oia i ka waha o ka eke talena ilalo, a ia wa i oili aku ai o Debolo, a ku ana iwaho.

            A ia Debolo e ku ana iwaho, ike aku la oia ia Makani, e paa ana me ka eke talena, o kona lele aku la no ia a paa ma ka waha o ua eke nei, a aumeume iho la me Makani, a no ka pakela ikaika o Debolo imua o Makani, lilo mai la ka eke talena; a o Kiaimakani hoi, holo aku la oia ao ka ike ana ia Debolo, aka, alualu ia aku la nae oia a loaa, a hoopaaia iho la iloko o ka eke talena.

         Hoi aku la o Debolo a hiki ana imua o Makani, a ninau aku la, Pehea la ka loaa ana o ka eke talena ia olua?  Pane mai o Makani, Aole i loaa ia'u, ia Kiaimakani wale no ka loaa ana, a o ka weana ae nei ka'u e nana, eia ka oe iloko.  A ma keia olelo a Makani, hookau ae la o Debolo ia Kiaimakani, mailoko ae o ka eke talena, a ninau aku la, Mahea la kahi i loaa ai o keia eke ia oe?  Pane mai o Kiaimakani, Ua loaa ia'u ma kahi a ke kanaka i huna ai, me kuu ike mua ole nae, eia oe iloko kahi i noho ai, ina la ua kauwa make loa oe ia'u.  Pane mai o Debolo, Pela io no ka mea, ua ike no au, he keiki ino loa oe, a nau no la hoi i alakai ae i ua keiki la, a lilo mai ai keia eke, a mai make au ia oe, nolaila, e make ana oe ia'u ano.  Pane aku hoi o Kiamakani, Mai pepehi oe ia'u, aia ka hoi a owau o kou mea i ola ai, owau iho la no ka kau mea e kui mai ai e make ina aole au e kii aku nei, a kou...(DIFFICULT TO MAKE OUT) no ia e noho ai a make.  Pane hou (FOLD IN PAPER? DIFFICULT TO MAKE OUT) Debolo, Ina paha wau e hoola (AGAIN) ia oe, kii hou ae no paha auanei (AGAIN and AGAIN but looks like) eke talena, nei a a ka hana (THEN BLACKED OUT AGAIN) ha auanei ia, make io au ia oe?  Hoole aku la o Kiaimakani, me ka i aku, Aole loa au e hana pela, no ka mea, aole o'u mana nui e hiki ai ke kii aky e like me kou, no ka mea, ua hiki wale no ia oe na mea a pau.  Ae mai la no o Debolo, a hoi aku la i Pelekane.

         Aia nae a hiki aku ua o Debolo ma ka Halealii o Pelekane, e noho akoakoa mai ana no kona mau enemi a pau, e nanea ana me ka olioli, a e haiamu ana me ka lealea, me ke ake nui hoi o ko Lo Walena hiki mai.  Aku, aia nae a ike lakou ia Debolo, kaha-maha like iho la ka lakou mau huaolelo, a kulolou like iho la na poo ilalo, me ka maka'u i ke komo hou aku iloko o ka eke talena, kahi a lakou i noho loihi ei no na makahiki he umiku mamkolu.

         Ia Robiana Lo ma e kulolou ana, pane aku o Debolo, E kuhi ana paha oukou he hapa mana ko'u, a oukou i hoopaa ai ia'u iloko o ka eke talena, a kanu iho la iloko o ka lua me he kupapau la, nolaila, wahi a'u ano, e pau loa ana oukou i ka make ia'u, a hiki ole hoi i ua keiki mana nei a oukou ke hoopakele ae ia oukou mai loko mai o ka luakpapau, no ka mea, o kona mana a me kona ikaika, aole no ia nona iho; a ina mamuli wale iho no o kona ikaika ponoi e hakaka ai, alaila ua oi aku ka ikaika o ke keiki uuku iluna ke alo, mamua ona.

         A pau ae la ka Debolo kamailio ana i kana mau olelo kaena, hoohuli koke aku la oia i ka wa

ha o ka eke talena, a o ko Robiana Lo ma mikiia aku la no ia, a

                   "Komo aku la i ke puhi,

                    I ke anapuni a Limaloa,"

a koe wale no o Lo Walena, no ka mea, nole oia iloko ia huikau.

         Iloko no o ia manawa, huli ae la o Debolo a ninau i kekahi koa kiai e ku kokemai ana, Auhea la o Lo Walena?  Pane mai ke koa, Aohe au i ike, no ka mea, akahi no a ku mai nei ka makou laina.  A noho iho la no o Debolo maloko o ka Halealii, e kakali ana o ka hoea mai o Lo Walena.

         E waiho iki kakou meanei ia Debolo, a e huli ae kakou ia Lo Walen, oiai oia e nanea ana me na'all o Galatia, aka, iloko no o ia wa ana e nanea ana, aole no oia i hoopoina no ka Hipa olelo, nolaila, pane aku la oia i na Moi, E hoi ana au e puhi ia Debolo i ke ahi, e kile hoi me ke kauoha a kuu wahi aikane.  Ae mai la na Moi, me ka i mai.  Aole ka oe e hele e ike i ko wahine?  Ke pono nei paha kona noho ana aole puha?  Pane aku o Lo Walena, Aohe o'u kaumaha nona, no ka mea, ua ike no au, ua pumehana no kona noho ana, mamuli o ka malama maikai ana a kuu aikane, aia wale no ka mea kaumaka a kuu manao o Debolo, a ina e pau oia i ke puhiia i ke ahi, alaila, kii mai au i kuu wahine, a mare aku maua i Pele kane.  Ae mai la na'lii a pau, a haawi ae la i ko lakou mau aloha hope, a lele aku la.

         E na hoa, mai nana aku no ko Lo Walena lele ana, aka, e huli ae kakou a nana aku ia Hipa ma ke aupuni poepoe, oiai, mamua ae o ko Lo Walena hoomakaukau ana paha e lele, kau e wale aku la no ka halia ia Hipa no Debolo a me ka lilo ana o ka eke talena iaia.  Nolaila, pane aku oia ia ia Kanaika Abe, Auhea oe, e noho no i ke aupuni o kaua, a e lele wikiwiki ae au i Galatia, i lona aku ai o Lo Walena ia'u, oiai aia paha oia ke maakaukau la e hoi i Pelekane, no ke pu hi aha ia Debolo i ke ahi; aka, he kaumaha nui nae ko'u manao, no ka mea, eia o Debolo ke ku mai nei oia imua o'u me ka eke talena , a me he mea la,ua pau paha o Robiana Lo ma i ke komo iloko o ka eke talena a e kali wale ana no paha no Lo Walena.  Pane mai hoi o Kanaika Abe, Ina hoi ha pela, e wikiwiki akku oe ano, o hala e aku aunei kela, a komo aku hoi iloko o ka eke talena.  Ina oia e loaa aku ia oe, hohohoi koke mai no lua.  Pane mai o Hipa, Ina pela, e aia wale no ko lakou pakele komo pu me Lo Walena, alaila, e hiki no ia'u ke hoopakele ia lakou a pau.  Pane mai o Kanaika Abe, Ina pela, e hana aku no oe e like me ka mea i pono i kou manao.

         Lele aku la o Hipa a hiki ma ka hapalua paha o na aupuni, e kaawale ai ke aupuni.  Poepoe a me ke aupuni o Galatia, ike aku la keia ia Lo Walena e' ele ana mawaena o ka lewa me ka mama loa, no ka mea, ua lena ae la kela i na kihi eha o kana ili lele, me ka manao e hiki koke aku i ka Halealii o Pelekane.  Ua hoao no o Kipa i ke alualu ana aku mahope, aohe nae he wahi mea a kokoke aku, a hiki wale i ka hiki ana o Lo Walena ma ka Halealii, a komo aku la iloko o ka eke talena; a o Hipa nae, lele loa ae la no kela a komo iloko o ke aupuni Kini, a ia wa no keia i ike ia iho ai e ka wahine a ke Kuhina Kalaiaina o ua aupuni la. he nani kona kino, hinuhinu maikai no hoi kona hulu.  Nana ae la nae na maka o ua wahine nei ma o a maanei, aole nae he kanaka Pelekane malaila, hopu iho la oia i ua wahi hipa nei, a huna iho la iloko o kona poli, a holo aku la iloko o ka hale, me kona manao nae, ina no e ike ia mai e ka mea nona ua wahi holoholona  nei, hoihoi mai no.  A ia laua nae maloko o ka hale, hana maalea loa iho la ua wahi hipa nei, me he mea la ua noho pu wale a kamaaina, ka hoohonehone mai i ua wahine la, make loa nae kela i ke aloha no ua wahi hipa nei.

         A pau ka Debolo mau hana ma ka Halealii, hoi mai la oia a hiki ma ke aupuni Kini, kahea ae la oia me ka leo nui, i ka i ana ae, E hoi na kanaka a pau mailuna aku nei o kuu aupuni, a o ke kanaka Pelekane e hoohihi iho i ka nani o kuu aupuni, he oiaio, e make koke no ia ano.  A i ka lohe ana o na kanaka Pelekane a pau e makaikai ana malaila, i kana holo, i kana lele, i kana hina, i kana palaha, a pau loa aku la.

         A ike hoi o Debolo, ua kaawale na kanaka a pau mai luna aku o kona aupuni, a koe wale no o ka poe Kini, a ia wa no oia i hapai ae ai i ua aupuni nei ona, a kaikai aku la a kukulu ma kona wahi i ku mua ai, a hooponopono iho la i na hemahema a pau, a kuapoi hou iho la me ke aupuni hao maluna iho.

         A pau ka Debolo mau hana no ke aupuni, kauoha ae la oia i ka poe Kini a pau, mai na kane a na wahine; a i ka akoakoa ana mai o na mea a pau imua o kona alo, helu aku la oia i ka nui o ka poe Kini, a maopopo iaia, oia mau no, aole hookahi mea o lakou i nalowale aku.  A iloko no oia wa, hai laula ae la oia i kana olelo i ke akea, i ka i ana aku, A i ka la apopo e hiki mai ana, e akoakoa hou mai oukou a pau maanei, a e pepehi hoomainoino aku ana au i ko'u mau anemi a pau, aole ko hookahi.

         Ma kela manawa nae a Debolo e kamailio ana, aia no o Hipa e noho pu ana me kona haku wahine, a e haka pono aku ana no na maka ia Debolo, a ua kua uluhua loa oia no ka nana pono loa o ua wahi hipa nei ieia.

         A i ka pau ana ae no hoi o kana mau olelo, hoi aku la na mea a pau, a koe wale iho no o na Kuhina a me ka lakou poe wahine, a ia wa, haka pono loa aku la no kona mau maka i ka wahine a ke Kuhina a me kana wahi holoholona, a no kona ake nui e hookoia kona makemake no kahi hipa, nolaila, hele aku la oia a ninau iho la i ka wahine nana kahi hipa, i ka i ana iho, Mahea hoi kahi i loaa mai ai o keia wahi holoholna maikai ia oe?  Pane ae la ka wahine, Ua loaa mai nei no ia'u ma Pelekane, i ka wa e ku ana no o ke aupuni Kini nei o kakou malaila, a no kuu ike ana aku hoi i keia wahi holoholona e holoholo ana me ke kahu ole, hopu malu aku la au a huna iloko o kuu poli nei, a hoihoi aku la iloko o ko maua hale, a he wahi holoholona laka loa no hoi ia'u, a he hahai no hoi ma ka'u wahi e hele ae ai, a ina wau e hookuke aku, o ka uwe mai (DIFFICULT TO READ) ia ma ho wahi kui la na'u i hanau ponoi aky, a nolaila, ua nui loa kuu makemake i keia wahi holoholona, no ke ku o kana mau hana i ka hoalohaloha.  Iloko o ia manawa, hamohamo iho la o Debolo maluna o ke poo o ua wahi hipa nei, aka, lehei aku la nae oia a kau ana iluna o na uha o Debolo, a moe iho la me ke ano hoomaalea.

                                                                                                                                                                                                       (Aole i pau)

 

HE KAAO GEREMANIA!

         -NO KA-

MANU HULU GULA!

[I UNUHIIA NO KE KUOKOA.]

         HELU 3.

 

Ika wa i hanaia ai keia mau mea a pau me ka hololea, me ka huli hoi aku o ke Keiki Alii me kano waiwai, pane mak ka Alopeke, "Ano, e uku mai oe ia'u no keia mau kokua ana a pau i manawalea aku ai ia oe."

         "Heaha kau uku i makemake ai e loaa mai a'u aku?" wahi a ke Keiki Alii.

         Alopeke-"Aia a hiki aku kakou i kela moku ululaau e ku mai la, e ki mai oe iu'u i ka pu a make, alaila, e oki ae oe i kuu poo a me na wa ae."

         Keiki Alii-"Haohao loa au, ina o ka'u hana aloha ia nou, aole loa no hoi au e ae aku ana e hana pela."

         Alopeke-"Ina aole oe e hana mai pela ia'u, e haalele ana au ia oe; aka, mamua o kuu haalele ana iho ia oe, e haawi aku ana au i kekahi mau oleloao, a e makaala no hoi oe no keia mau mea elua, oia hoi, mai kuai oe i na io o ka poe e liia ana, aole hoi e noho ma kapa o ka wai!"  I loa no a pau keia  mau oleloao, o ka holo aku la no ia o ka Alopeke iloko o ka waonahele, a nalowale aku la.

         A nalo aku la ka Alopeke, kupu mai la iloko o ke Keiki Alii ka manao haohao, me ka i iho, "He holoholona kupanaha loa kela, me kana mau olelo a pau! Owai la e ae aku e kuai i na io o ka poe e liia ana? A aole no hoi au i ike ika oluolu o ka noho aku ma kapa o ka wai!" Holo aku la no oia imua me kona kokoolua nani; a mamuli o ka ulia wale ana, o ke alanui a laua e holo nei, e hele pololei ana no ia i kahi o kona may kaikuaana e uhauha ana.

         I ko laua nei hiki ana aku nae ma ua wahi kauhale la, he uwe a he kanikau nui ka laua i lohe mua mai; a i ka ninau ia ana aku i ke kumu, haiia mai ana, he elua mau keiki e kokoke ana e hia.  I ka hookokoe ana aku o ua Keiki Alii nei, ike pono aku la ia, o na kaikuaana no ona, ua hana laua i kekahi mau hana ino loa, me ka uhauha pno ole i ka laua mau dala.

         Iloko no o ia manawa, hooninaninau aku la oia i kekahi poe, Ina paha he hiki ke hookuuia kela mau keiki ma ka uku dala.  Haiia mai la nae oia, he hiki no, aka, aohe nae o Iaua waiwai i keia manawa, a he mea pho wale kou gala ke uku no laua, a nolaila, he pono no e liia laua ma ka amana.  Aole keia i pupuahulu, aka uku aku la nae keia i na dala, a ua hookuu koke ia mai la knoa mau kaikuaana.

         Mahope iho nae o ka pakele ana o keia mau kaikuaana, hoi like aku ia lakou nei i ko lakou aina; aohe i emo, hiki ana lakou nei i ka ponaha ulu laau, a lakou no ekolu i halawai mua loa ai me ka Alopeke, oiai ko lakou hoouna mua ia ana e hele ehuli i ka Manu Hulu Gula.  A no ka wela loa o ka la, a me ka malumalu hoi o na laau, pane aku la na kaikuaana, "Hele mai kakou ma kapa nei o ke kahawai, e ai a e inu wai ai."  Ae aku la ua pokii nei, a poina loa iho la no hoi iaia n oleloao i haawiia mai ai iaia e ke Alopeke hoomanawanui.  Iaia nei i hookokoke aku ai, o ka lalau mai la no ia o na lima hookaha o na kaikuaana, a kiola aku la iaia nei iloko o ke kahawai me ka menemeno ole, a (DIFFICULT TO READ)... ka  manu, a hoi aku la i ke laua makuakane.

         I ua mau keiki nei i hiki aku ai imua o ko laua makuakane, eia ka laua mau olelo imua ona, "Ua hoihoi mai nei ma ua ia oe, aole o ka Manu Hulu Gula wale no, aka, he lio hulu gula kekahi a me ke kaikamahine o ka Hale Alii Gula."

         No keia mau mea, nui loa ae la ka hauoli ma ka aina a puni, no ko laua hoi ola ana mai me ka hua o ka laua huakai hele, (ina no hoi na laua ponoi.)  Aka, he mea kupanaha nae iloko o ia manawa, aole he hiki i ka lio gula ke ai i ka ai, a o ka manu hulu gula hoi, aole no he hiki iaia ke mele mai, a oki loa aku hoi ke kaikamahine alii, aohe pane leo, aka he kaheawei wale no o na waimaka.

         Aohe aku la no nae i make ka muli loa o lakou i haina ia aku la.  Mamuli o ka lai o ua keiki muli nei, maloo koke iho la ke kahawai, a hookau ia iho la maluna o kekahi moku limu me ka eha ole, aka, aole nae oia i ike i kahi e pakele ai oia.  Iloko o keia popilikia nui o ia nei, aole no i haalele mai ka Alopeke iaia, aka, hoea koke mai la oia mai ka waonahele mai,  a nuku mai la iaia nei, no ka hoolohe ole i kana mau oleloao, a i mai, "Aole no au i poina ia oe, e koi ua hou aku ana no au ia oe a hiki i ka malamalama o ka la.  E paa oe a paa i kuu huelo, a na'u e huki ia oe a hiki i ka-honua."

         I ka pau ana o keia mau mea i ka hanaia, pane hou mai la ka Alopeke, i ka i ana mai, "Aohe no i pau kou pilikia ma keia hana ana, no ka mea, aohe no i manaoio loa ou kaikuaana ua make oe, no laila, ua hoouna liilii mai la laua i mau kiai ma na wahi a pau o ka ululaau, me na kauoha i lakou, e pephi ia oe, ke ikeia mai oe e hoi aku ana."

         No ia mea, hele aku la ua Keiki Alii popilikia pinepine nei, a halawai me kakahi kanaka elemakule, a kuapo lole iho la laua.  A me keia mau kahiko o ka elemakule, i hoi aku ai oia o hiki imua o ka makuakane.  Aohe nae he mea e ae i ike iaia; aka, ua ike no ka Namu Hulu Gula, a mele mai la oi i na mele, a pela no i ka lio, akahi no a ai i ka ai, a o ke Kaikamahine Alii hoi, pau iho la kona uwe haaloulou ana. A no ko ka Moi haohao no kei mea, ninau iho la oia i ke Kaikamahine Alii, "Heaha ke ano o keia?"  Pane mai ke Kaikamahine Alii, "Aole no hoi au i ike, aka, ua uwe no au me ka ehaeha mamua iho nei, a i keia wa.