Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 11, 15 March 1873 — HE KAAO GEREMANIA! NO KA MANU HULU GULA! [ARTICLE]

HE KAAO GEREMANIA! NO KA MANU HULU GULA!

[ I Unūhiia no ke Kuokoa.] HELU 3. IKA wa i hanaia ai keia mau mea a pau me ko hololea, me ka hulihoiaku 0 ke Keiki Alii me kana waiwai, pane mai ka Alopeke, " Ano, e uku mai oe ia'u no keia mau kokua ana a pau i manawalea aku ai ia oe." " Heaha kau uku i makemake ai e loaa mai a'u aku ?" wahi a ke Keiki Alii. Alopeke—"Aia a hiki aku kakou i kela moku ululaau e ku mai la, e ki mai oe ia'u i ka pu a make, alailn, e oki ae oe i kuu poo a me na wav*ae." j Keiki Alii—" Haohao loa au, ina o ka'u hana aioha ia nou, aole loa no hoi au e ae aku ana e hana pela." Alopeke—" Ina aole oe e hana mai pela ia'u, e haalele ana au ia oe ; aka, mamua o kuu haalele ana iho ia oe,e haawi aku ana au i kekahi mau oleloao, a e makaala no hoi oe no keia mau qiea elua, oia hoi, mai kuai oe i na io o ka e liia ana, aole hoi e noho ina kopa o ka wai!" I loa no a pau keia mau oleloao, o ka holo aku ia no ia o ka Alopeke iloko o ka waouahele, a nalowale aku la. A nalo aku la ka Alopeke, kupu mai la iioko o ke Keiki Alii ka manao haohao, me ka i iho, "He holoholona kupanaha ioa keia, me kana mau olelo a pau ! Owai la e ae aku e kuai i na io o ka poe e iiia ana ? A aole no hoi au i ike i ka oluolu o ka noho aku ma kapa o ka wai!" Holo aku ia no oia imua me kona kokooiua nani; a mamuli o ka ulia wale ana, o ke alanui a ioua e holo nei, e hele pololei ana no ia i kahi o kona mau kaikuaaha e uhauha ana. 1 ko iaua nei hiki ana aku nae ma ua wahi kauhale ia, he uwe a ha kanikau nui ka iaua i lohe mua mai; a i ka ni-

nau ia ann aku i ke kumu, haiia inni ana, he elua mau keiki e kokoke aua o liia. I ka hookokoke nna aku oua Keiki Alii ; nei, ike pono aku la io, o na k&ikuaana i no ona, ua liana l«ua i kekahi inau hana | ino loa, me ka uhauha pono ole i ka luua | mou Uiila. { Iloko no o ia maonwa, hoonionninau i aku la oia i kekaln poe ; Ina pah;i he hiki j ke hookuuia keiu niau keiki ma ka uku j (iala. Haiia mui la nae oia, he hiki no, i nka, aohe nae o laua waiwai i keia inana- | wa, a he mea poho wale kou gula ke uku j no laua, a nolaila, he pono no e liia laua J ma ka amana. Aole keia i pupuahulu, ; aka, uku aku la nae keia i na <lalu, a ua | hookuu koke ia mai la kona nmu kaikuaana. Mahope iho nae o ka pakele ana o kein mau kaikuaana, hoi like aku ia lakou nei i ko lakou aina ; oohe i emo, hiki ona lukou nei i ka punaha ululaau,a iakou no ekolu i halawoi mua lon ai me ka Alopeke, oini ko lakou hoouna mua ia ana e liele e huli i ka Manu Hulu Gula. A no i ka wela loa o ka lu, ;a me ka malumalu '■ hoi o na laau, pane alku la na kaikuaana, ! "Ilele mai kakou ma kopa nei o ke kn- | hawai, e ai a e inu wai ai." Ae aku la ua ! pokii nei, a poina lou iho la no hoi iaia na oleloao i haawiia tnai ai iaia e ka Alopeke hoomanawanui. loia nei i hookokoke aku ai, o ka lahiu mai la no in o na lima hookaha o na kaikuaana, a kiola aku ia iaia aei ilokp o ke.kcil»Vii me k« mekane. ' I ua mau keiki nei i hiki &ku ai imua | o ko laua makuakane, eia ka laua mau ; olelo imua ona, " Ua hoihoi mai nei maua ia oe, aole o ka Manu Hulu Gula wa- j le no, aka, he lio hulu gula kekahi & me | ke kaikamahine o ka Haie Alii Gula." No keia mau mea, nui loa ae ia ka hauoli ma ka aina a puni, no ko iaua hoi ola ana mai me ka hua o ka laua huakai hele, (ina no hoi na iaua ponoi.) Aka, he mea kupanaha nae iloko o ia manawa, aole he hiki i ka lio gula ke ai i ka ai, a o ka manu hulu guta hoi, aole no he hike iaia ke ; inele mai, a oki ioa aku hoi ke kaikamahine alii, aohe pane leo, aka, he kaheaw&i wale no o na waimaka. Aohe aku la no nae i make ka muli loa o iakou i haina ia aku ia. Mamuli o ka iaki 0 ua keiki muli nei, maloo koke iho la ke kahawai, a hookau ia iho la maluna o kekahi moku limu me ka eha ole, aka, nole nae oia i ike i kahi e pakele ei oia. iloko o keia popihkia nui o ia nei, aole no 1 haaleie mai ka Alopeke iaia, aka, hoea koke mai ia oia mai ka waonahele mai, a nuku mai ia iaia nei, no ka hooiohe oie i kana mau oleioao, a i mai, " Aole no ! au i poina ia oe, e kokua hou aku ana no : au ia oe a hiki i ka maiamalama o ka la. j E pan oe a paa i kuu huelo, a na'u e hu- j ki ia oe u hiki i ko-honua." ; I ka pau ana o keia <nau oiea i ka ha- | naia, pane hou mai ia ka Aiopeke, i ka i ana mai, "Aohe no i pau kou pilikia ma : keia hana ana, no ka mea, aohe no i manaoio loa ou kaikuaana ua make oe, noiaila, ua hoouna liilii mai ia iaua i mau kiāi ma na wahi a pau o ka uiulaau, me ' na kauoha in lakou, e pepehi ia oe, ke ikeia mai oe e hoi aku ana." | No ia mea, hele aku ia ua Keiki Alii | popilikia pinepine nei, o halawai me ke- i kahi kanaka elemakule, a kuapo lole iho ! lo iaua. A me keia mau kahiko oka j elemakule, i hoi eku ai oia a hiki imua o j ka makuakane. Aohe nae he mea eae 1 i ike iaia ; aka, ua ike no ka Manu Hulu Gula, a mele mai la oia i na mele, a pela no i ka lio, akahi no a ai i ka ai, a o ke Kaikamahine Alii hoi, pau iho la kona uwe haaloulou ana. A no ko ka Moi haohao no keia mea, ninau iho la oia i .ke Kaikamahine Alii, "Heaha ke ano o keia ?" Pane mai ke Kaikamahine Alii, "Aole no hoi au i ike, aka, ua uwe no au me ka ehaeha mamua iho nei, a i keia wa • - ■ , ; . " :

I hoi, ma olioii au, me he mea Ih ke hoi mai l nei kuu kane oiaio. ka mea i ne ia na'u, I a hiki i kuu lilo ana ma ka limao na powa.:' i Ia wa i kuupau loa aku ai ua kaikamahine alii nei i ka h«hai ana aku i ka moolelo o ko lakou lioi ana mai a me kona | hooweliweliia e na kaikuaana o ke kane,' a he make kn honpai, ke oia i iia 1 hana ino ma ke alanui. lioko no o ia manawa, lioopukaia ae la ! kekahi Olelo Hoolaha Alii, e kauoha ana ; ina kane a p< r iu, mai ka poe kiekie ai ka poe haahaa, e nkonkoa mai ma ka Hale: ' Alii, a ua hiki wawe loa, a piha a hu ka j pa oka Hale Alii. Aia nae mawaena o 18 poe, he wnhi keiki ua kahikoia i ka lo- \ le ekaeka oke kanaka ilihune. Aka, ike | koke akn la no ke Kaikamahine Alii, a haule iho 1.-i ma kona ai. i Hopu koke ia ae la na kaikuaaua ha- j naino, a hookolokoloia iho la ; a o ke Ke- J iki Alii opio hoi, mßreia iho la oin me ke! Kaikamahine Alii, a lilo ae la i Hooilina no ke Kalannu, a noho iho la he lani iluna a he honua ilalo. Aka, heaha hoi ka mea i ulia mai maluna oka Alopeke ? He wa loihi mahope iho, hele aku la ke Keiki Alii iloko o ka waon»hele. a halawai koke mai la no me ia ka Alopeke, a pane mai la : "Ua loaa ia oe na mea a pau au e makemake ai, oka, o ko'u popilikiu, aohe pna hopena ; aka, oia nae ; ia oe ka mana e hoopakele mai ai ia'u mai i keia nuho kuapapanui ana ma ke ano holoholona." Me na waimaka e houle ana, no- ■ noi aku Ia oia ike Keiki Ahi. e oki mai i j kona poo a me na wawae. Hoole loa no nae ke Keiki Alii no ka manaonao a menemene p»ha, aka, mahope iho nae, ae aku la oia e oki. ' Eia hoi ka mea kupennho ; i ke okiia ana aku, kua kanaka ae la ua Alopeke nei ; a o . ka mea haohno loa nae, aohe no la he kana- ; ka e, aka, o ke kaikunane no o ke Kaikama- ! hine Alii i mare iho la. A nana no i hahai i mai i kona moolelo i hoano e ia ai oia. Mai ia la mai a hiki i keia Ja, aohe mea i i like o ka oluolu, e like me ke Koa oka Ma- ! nu Gula.—Pi-pi-holo Kaao.