Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 11, 15 March 1873 — Ka Helu Kanaka o ka Pae Aina Hawaii. [ARTICLE]

Ka Helu Kanaka o ka Pae Aina Hawaii.

Me keia heiu, ke waiho aku nei makou ma ke ano pepa manawalea i ko makou poe heluhelu, i ka papa helu kanaka o ka Pae Aina Hawaii nei, no ka makahiki 1872. 1 ka poe aapo i ka papa helu, o manao ana lakou he mea waiwaii ia, aka i ka poee manao | ana aohe waiwai, he pono paha ia makou e j iawe mai mn ha ano nui. I Oka heluna ona kanaka ika 1866, iloko I o keia aupuni, he 34,395 kane, a he 28,564 1 wahine—huina pau, he 62,959 ; aka, ma ka j helu o ka 1872 i haia iho nei, he 31,650 wa- j j le no.kane a he 25,247 wahine, a o ka huina ! pau, he 56,897. j O ka emi iu»i ka 1866 a hiki i 1872, he 6,062, he pa 11 hapa haneri a oi īki aku. O ka oi o na kane i ka 1866 imua o na w&hine, he 5,8-iI ; aka, i ka 1872 iho nei, ua ikeia j he 6,403 ka oi o na kane imua o na wahine. | j O ka oi pakela ana nae paha ona kane imua ! j o na wahine, no ke komo nui ana mai o na! | pake, ro ka mea, he 755 o na kane i keia ! | wa i ko ka 1866, oiai hoi, he ekolu o na wa- \ j hine i hnule. • J | Oka heluna ona kanaka Hawaii ponoi; t wale no ke huiia me na hapa.haole, he 51, j ! 531 ; o ka huina nui nae o laua i ka 1866, < i he 58,765, nolaila, ua akaka he 7,234 ka | J emi iloko o eono makahiki i hala. Mailoko) j mai o keia heluna, ua maopopo ia makou,! he 8,081 ka emi o na kanaka Hawaii ponoi, | ! oiai hoi, e pii ana na hapa haole htf 847. | j O ka heluna hoi o na haole i ka 1866, he 4,194; i ka 1872 hoi, he 5,366, he hoike' &na ia, he 1,172 ko l&kou nui. Ika mahele ana i na kama o na haole, he 3,328 kane a j he 866 wahine i ka 1866, he 2,462 ka oi o j 'na kane imua o na wahine. Aka, i ka 1872, ua ikeia, he 4,295 na haole kane, a he 1071 | na wahine, oia hoi, he 3.224 ka oi ona kane !* imua o na wahine. Ua hui puia na pake iloj ko o keia heluna. I £ka 1866, oka nui oka poe i mareia, he j 31.287, aka, i ka 1872, he 25,759 wale no j poe i mnreia, he 5,528 ka emi. O ka poe I mare ole i ka 1866, he 31,672, a i keia heiu hou ana iho nei o 1872, he 31,138 poe rt)£JP o, e. O ka poe malālo o l5 makahiki. heluna o 1866,, he 16,6.78 a i ko ka 1872-106 nei, he 15,800 wale no. Oka poe hoi waena o 15 a me 40 makahikj, ma ka heluna o 1866, he 26,497; a i ko ka 1872, he 23.5&1 wole no. Ika 1866, he 19,784 ka heluna 0 na kanaka mamua aku 0 40 makahiki, aka, i ka 1872 iho nei, he 17,536 wale 110. Oka hapa'haneri oka poe malalo iho 0 15 makahiki, ua pii iki ae no i na makahiki eono i hala. Me he mea la, he hoohoihoi v ana mai ia. ! Oka huina oka poe mea kuleana aina i ! ka 1866, he 7,154, oiai hoi, he 6,589 wale no i ka 1872, lia haule he 574 poe 0 ia &no. 0 ka poe oihana lawelawe i ka 1866, hesl2, aka i keia wa, he 1,310, he pii mahuahua loa ana keia, pehea la ka pii nui aua, aole makou i ike. O ka poe inahiai i ka 1866, he 8,258, aka Ika 1872, he 9,670. J\a kumakahiki ika 1866, he 5,025 a he 4,772 wale no i ka 1872. O ka pe paahana lima i ka 1866, he 1,146, | a i ka 1872, ua pii ae he 2,115—he hoike ana mui ia i ka iilo nui ae i poe paahana. " Malalo 0 ke poo hanauia ma Haw&ii nei, he haoienaena makua," ua maopopo, he4lS na kane a be 431 na wahine ma ka heluna 0 1872. O kekahi mea an» nui ma ka heluna 0 1872, oia no ka helu papa ia ana, o na ano lahui e noho nei i Hawaii nei, e iike »ne keia malalo iho : 49.044 na kanaka Hawaii ponoi, 2,487 na hapa haole, 1,93S na pake, 839 na Amenka, 849 na keiki i hanauia ma Hawaii nei, be haole nae na makua, 619 na Beritania, 395 na pukiki, 224 na haole Geremania, 88 na Farani a he 364 na. haole o na lahui e ae. O ka heluna 0 na kanaka ponoi o ka aina 1 ka 1832, he 130,000, aka, i ka hala ana 0 na makahiki he kanaha, ua emi loa ka poe nona ka aina ai ke 49,044 wale no ! Mailoko mai o keia heluna, he 438 poe mai pa« ke mn Kalawao. O ka kakou e noonoo ai o ke oia o ka lahui, a pehea ia e pii hou ai ?