Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 13, 29 March 1873 — Kumumanao. Pehea la e hookeleia'i na kanaka Hawaii i ka pomaikai pookeia. [ARTICLE]

Kumumanao. Pehea la e hookeleia'i na kanaka Hawaii i ka pomaikai pookeia.

(Koena mai kela pule inai.) I ka naua aku i k« kuu i bala ae nei, o ka hapa uuku wule no ka i hooikaika e hoomalu pono i na kanaka, a o ka hapa nui paha aole no. Ame he mea la, no ia pnlaualelo ana o na luno, luna haakei ai ka manao o i na kanaka raa na hana e popopo ai ua kino, > a e make mau loa ai na uhane. No ka mea, j ua ikeia oku na hana pono iwaena o kakou, ua emi lon, oiai t ke lapa nei no ka elemaku- j le i kana lapa, uilani hoi ka u'i maluna o ka ; noho kapakahi, a o ka opio hoi maluna o ka ' noho Mekiko ; maī ka makuakane e ka mn- ! kuahine, ke nui hoi u ka-ukulii, a hookahi | ka luu ana iloko o ke kiolepo oka pelapela ame ka poino. Ame he inea ia, eia no ka- ! kou ke ku nei ina ia aoao. : Eia nae hoi i keia wa. he mau luna hou ! kekahi, e like me ka Moi hou, nolaila, e po- j no no i na luna a pau, mai ka poe hou a ka | poe kahiko, e imi i ka pono o ka lehulehu, ! aole i ko oukou pono wale iho no. 3. Ma ka hooikaika e maluma like na 1 makua i ka ohana. i 0 ka ohana, oia ke kane a me ka wahine , i ae ia ma ke kanawai, me ka laua keiki a 1 mau keiki hoi a me na ohua maUIo iho o ; laua. Ke hooia iho nei uu, o ka malama ; pono ia ana oka ohana me ka maluhia, oia | ke kumu nui nana e hapai ae i keia lahui i i ka nohona pomaikai loa ; no ka mea. he 1 n>ea makehewa wale no ka hooikaika ana e ! malama i na kanawai o ka aina, ke ole e maiuhia ka noho ana o ka ohnna, ke kumu hoi o ka Lahuikanaka, oiai, o ke kanawai o ka aina, he mea hoomalu wale no ia i ko ke kanaka mau pono i hiki ai ke imi aku i na ! pono o keia noho ana, a he kokua hof ia no j keia kumu nui. | E like me ka moku i haoia na pea a pai- | hiihi e holo haaheo ona ma ka ili o ke kai, j aia nae mulalo o ka iwikaele ua popopo na j papa, a ua pukapuka, kohu anei kona holo ana pela ? Ea, e pau poo a pau hiu ana la j iloko o ka opu piha ole ō ka moana me na j kanaka a pau iloko ona, aka, ina e hoopauia ) kela mau mea e poino ai kela moku, alaih, ! e oolea auanei ka helena o ke kai, — j " O ka holo a ke kialoa, • I Paki kai ole ke ama." i Nolailo, o ka na makua hana mua e pono ai, e hoolilo lakou i kumu hoohalike no na ' keiki. E hooliloia ke kanawai oka mare i j mea nui loa iloko o na puuwai o na makua • Hawaii, a e hoohuiia keia malama me ka j pono i paaia e Kaahumanu, nona na maka- , hiki he kanalima a oi ae i keia wa. ! Mai hana i na hana pono ole imua ona keiki, mai hakaka, mai kamailio iki ma na mea haumia a me na mea e paumaele ai ka manao o na keiki, o lele mai auanei ka hewa maluna o lakou, no ka mea, oia no ka hoomaka ana o keia haumia ino iwaena o ; na keiki liilii loa i keia wa. lna e ike ana na makua i ka hookiekie, ka hoopunipuni, ka mnkaleho a me na ano ino eae e kau ana maluna o na keiki, mai noho palaka na makua, aka, e imi koke i na mea e pio ai keia mau manao, oiai ka wa palupalu o ka manao ona keiki. Aole nae e hana aku me ke oolea, o mahuahua auanei ka hewa, aka, e ho aku ine ke aloha, ke ahonui a me kn oluolu o ka lfo no, mai paupauaho na mākua i ka hoopoloiei i nn keiki, oia ka wai- i wai nui mahope aku, i Mai hookuu wole i na keiki e hele auwa- ; na i kela wahi i keia wahi, i ke ao a me ka j po e like me ko lakou makemake, aka, e hookaawale loa mailoko mai o ka poe hnna ! kolohe, no ka mea, he nui wale o lakou e ; holoholo nei iwaena o kakou. lna e launa na keiki me lakou, aole e pakele ana, lele knke mai no lakou a hoino i ka pono o na keiki, pela kakou e ike nei i na keikikane a me na kaikamahine i manaoia he pulapula kupono no ka lahui. Eia nae ka mea i ike nuiia, ua halahu na keikikane mawaho o ka ; rula, a o na kaikamahine hoi, ua eha mua j akahi; e pale loa aku na makua ina hewa e hookokoke mai ana ma na puka bale. E honlako i na keiki mn na mea a pao e pono ni keia noho ana, a e ao aku hoi i ka naauao a me ka oleio o ka malamalama, oia ka inea e paiupalu ai ka naau o na keiki. Ke manao nei au, ina e hooloheiā na olelo ao kupono a na makua o ka malamalama, me ko kakou hoohalika aku hoi tne ko lakou noho ana, alaila, aole o'u manao e etni ino ana keia lahui ma na makaukau o keia noho ana ; aka, ua hooliloia na olelo ao kupono i mea ole, nolaila, ke ike nei kakou i ka hia-

1 iele ona knne ina vrahine, na wnhine hoi I i na kane, na makua hoi i na keiki, n me na i I | keiki i namakua. j ! Hui nn keiki o ka maiamnlama me no ke- ; iki oka pouli, pouli loa ka aina. l£ti, e na ; : makua, e kokua pu me na makua o ka pono' | i ka malama aoa i ka ohana, pela auanei e 1 pii ai kakou i ka nohona pomaikai. jj 4. Ma ka lokahi like ana •ka manaoo na < : kanaka naauao a pau e kokua pu ma ka oia-; ■ io wale no. j ; He oiaio, oka poe i hoonaauaoia ma na kahua o ka naauao, o lakou no ka poe kupo-| ne loa nana e hookele i ko kakou lahui i ka j nohona i like pu me ko na aina naauno; no 1 ka mea, be mana ko ka naauao e hoolilo i . , ka mea uuku i mea nui, i ka mea hoi i ma-; nao ole ia, i mea i makemake nuiia, n pela j ' aku. j Ke lana nei kuu manao, ina eku ana ka ' i poe naauao ma ka aoao kue aku i ka pono j ole, me ka lokahi o ka manao, e hoopio i na i ino, ua aneano hiki o!e i ka enemi ke ku | : mai e poio. | Ua ike maopopo lea ia, o ka poe naauao' , ka men nana e hoohiolo nei i na hana pono I ma Hawaii nei. Na Ukou no e huki nei ij ) ka lahui iloko o ka poino, oiai, ua kokua pu ! aku mamuli o ka poe naaupo. j Auhea oukou e o'u mau kaikuaana a me i na hoa aloha, a me na makamaka i hoonaa-; uaoia, e huli mai, e pau ka hookuakaeo ma , ka hewa, e huipu aku ko kakou mmao alo-| ha rae ko kakou iMoi aloha, e kokua pu ma j na mea a pau e pomaikai ai ko kakou lnhui. | £ hooikaika, mai kuaukunu, a paupauaho no ka lilo ona hana aupuni ina haole. £ hoomau i ka hami pono a hiki i ka ioaa ana ; , ia kakou ka hnawina ī makemakeia ma keia j ' kukulu manao ana. ; Ina e hookoia keia, alaila, e ike no kakou j i ka hoonaue o ke olai, olapa ka uila, kui ka ! 1 hekili, haule mai na paki ua o Kulanihakoi, puapuai mai na waipunn o ka honua, a hoo- j mau-ia na wahi ponoa o ka ainn, a e ulu ! ! mai auanei na hua o ka honua, me ke oha-j | ha. a ikeia aku na pua o ka uina e mohala ! ! ana i ke awakea me ka popohe mae ole, ala- 1 ; ila, ua oluolu na maka o na lani i ka nana : i ana mai i keia Lahui Hawaii e ku ana ma-! luna o ka oiaio wule no. i ; Aole noe e hiUi keia ma ka manao kana-j j k-i wale no, aka, ma ko ke Akua alohi» wa-| I le mai. Oiai, " Nana no i huawi mai a na- ■ na no e lawe aku," wahi a ioba. Aka, ina i . nao e noi aku ia ia me ka oiaio, a hapai i j I k*ia hana nui, alaila, ua hiki. Nolaiio, e; | nn opiopio Hawaiii o kakou no ke kumu o; | ka lahui, ina he aloha i ko kakou lahui, oka j j wa kupouo keia e ku ai kakou iluna a hele : ma ka oiaio. Ina eia kakou ma ka oiaio, ! moi haalele a kuemi hope no na keakenia j mai o keia ao, aka. e kuoo ma ka oiain me i ko kakou kino opiopio, i mea e hoohilahilaia : ai ka poe naau kamalii, o ma ko lakou mau ! kino ua elemakule. j Me ka Luna Hooponopono oka " Nupepa j 'Kuokoa" kuu aloha ame kona Hope. Ahe mahalo piha i na keiki ulele hua kepnu. J'etero A. Kekuaiwahia. Kawaiahno. Honolulu, Feb. 22 18715. |