Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 15, 12 April 1873 — Page 3

Page PDF (1.85 MB)

This text was transcribed by:  Laakapu Lenchanko
This work is dedicated to:  Ia Nahioleaalapalapaokeaunui

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

oi loa aku ka pono o keia, e waiho nele like aku kakou ia lakou a pau, alaila, aole kakou e noiia mai.

            Eia koe, e malama ia kakou iho no keia hana a mai kakau inoa ma kekahi palapala noi e Panai ai i ke awa o Puuloa, o wela auanaei na lima i ke ahi.  He oi no ka pono ia kakou ke noho malie me ka ae ole aku no keia hana.  Ua lawa pono na aoao elua i na kuikahi e noho nei ma ke ano kalepa.  Oia mau kuikahi no na mea nana i hoomahuahua, a koikoi na ike a ka poe i hoi aku la i na home; a pehea la hoi kakou e ae aku ai i ka molia ana aku ia kakou iho me ka panai aina ana aku ma ko kakou aoao, a he waiwai mai hoi ma kela aoao?

            E Hawaii, e ku kakou me ke akahele, a mai hokiki o hina auanei, a malia he ono i ka olelo ia mai, a he awaawa i ka hopena.

            Alima.  Ina e hooholoia keia kuikahi, aole no ia he mea e pii ai ka uku o na paahana.  Ma na olelo ma ka aoao o na Kalepa, he mea keia e hoopii ia ae ai ka uku o na paahana.  E hauoli io ana paha ko kakou mau paahana i keia lohe ana.

            Ma koʻu manao, he mea olelo wale no keia, a he mea hoohoihoi ia kakou.  O ke kanawai no ka hoopae lima hana, aole no ia e lohe ana (ke ole e hoololi ia, a hoopauia paha,) a e mau ana no ke kii ia ana o na paahana o waho, e ae mai ana no na uku haahaa o ka malama a ina e hoohalahala aku na paahana Hawaii a kiekie ka uku, o ke kii no ia o ka poe kalepa, i na paahana Pake a me na Iapana, e ae ana no eha dala no ka malama, a e nui loa mai ana na kanaka oia ano, a auhea iho la ka pii ana o ko na kanaka Hawaii ponoi?  Aole.   (Aole i pau.)

 

NU HOU O NA AINA E!

 

Hoi hou o Pohakuhauoli i Kuhina.

 

Pau ka Laina Mokuahi o Uwepa.

 

            Ma ke ku ana mai o ka moku kuna Generala Harvey, iloko o na la he 15 mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou malalo iho :

            U unuhi aku nei o Uwepa i kona mau mokuahi, e holoholo nei i Nu Zilani, aole e holoholo hou, no ka loaa ole o na kokua mai ke aupuni mai o Amerika Huipuia, a no ka like ole no hoi paha kahi o ka manao o na aupuni Panalaau.  Ma ka hora 10 o ka la inehinei, (Aperila 11) ua huli hoi loa aku la ka mokuahi Dakota no Kapalakiko, me ka manao ole mai, a he hope kahi o onei.  Hookahi mokuahi i koe o Uwepa, aia i Nu Zilani, oia ka Nebaraka.  He hoi mai koe a hoi loa aku i ka home.

            Ua haawi iho nei o Kamodoa Vanabila, kekahi o na haole waiwai loa o Amerika, he $500,000, i mea kukulu hale Kulanui no na kaikamahine.  Ua oleloia, oia ka lua o na haole lokomaikai loa o na Amerika.  O kela Pibode, i make ai ma Ladana, ka mua, a oia nei ka ukali.  Ua elemakule loa ia nei.  Na keia haole no ka mokuahi a ka Moiwahine i hoi mai ai.  He makana i ke aupuni i ka wa i kaua ai ka Akau me ka Hema.

            Ua haalele kekahi Lunamakaainana o ka Ahaolelo Kiekie o Amerika Hui, i kona noho iloko o ka Hale Ahaolelo, no ke kumu no paha i hookolokoloia iho nei, i kona uku ana ai ma ke dala i kekahi mau lunamakaainana o kona aina iho, i kumu e koho ai ka Ahaolelo iaia, a hoouna loa aku e hele e noho i ka Ahaolelo Kiekie ma Wasinetona.  Ina hoi pela ka poe lunamakaainana e uku dala mai nei i ka wa koho balota o kakou, i hoopauia ai.

            Ua waiho o Generala Makuke (kela Kuhina noho mua o Amerika ma Hawaii,) i kona kulana he Kiaaina no ka aina o Colorado. 

            Ua hooholo mai nei ka Ahaolelo Kiekie o Wasinetona, e hoomahuahua ae i na uku lunamakaainana o lakou.  Ia owaka ana ae no o ia lohe, ua nuku mai la na nupepa i ka hookiekie wale ae no o keia poe i ka pai i ko lakou mau uku a kiekie, a kue maoli i ka poe nana i imi i ka aina i pau i ka make.

            Ua hakahaka ka oihana Waiwai o Amerika Hui i keia wa, aole i loaa ka mea pani, no ka mea, ua lilo ke Kuhina Waiwai mua, i Luna Ahaolelo Senate.

            Ma ka hoomaka hou ana o keia manawa hou o ka Peresidena, ke waiho ae nei oia i kekahi mau luna aupuni ana i manao ai he kupono, a na ka Ahaolelo e hoapono aku, oia no hoi ka lahui.  He hana pono maoli keia, e hahai ai na aupuni loaa ole ia lakou ia mana mamua.

 

No Beretania Nui.

 

            Ladana, Mar. 20. -- I keia la, ua hele a piha kuineki ka Hale Ahaolelo o ka Poeikohoia i na makaikai, no ka manaolanaia aku, e lohe i kekahi mau olelo mai a Pohakuhauoli mai, e pili ana i ka pioloke no ka Aha Kuhina hou mamuli o kona hoi hou ana e noho Kuhina nui.  Ua piha o na aoao: a o na maka hanohano loa o ia poe makaikai, oia o ke Keiki Alii Arthur, ka Duke o Cambridge a me ke Keiki Alii Caristina.  He lehulehu no hoi na haku o ka Hale o luna i komo mai.

            I ko Pohakuhauoli ma komo ana mai iloko o ke Keena laua o Disraeli, ua huro koke mai la na kokua a laua a elua iloko o ka Hale.  I ko Pohakuhauoli hoea ana ae e ku e kamailio, ua paakiki mai la ko ka hale i na huro a me na paipai lima  mai na paia mai a pau o ka Hale.  Eia kana i olelo aku ai, ua hiki iaia ke hai moakaka lea aku no kona pono e hoolauna me ko ka hale o ka Poeikohoia, ma ka hai ana aku, au makaukau oia a me kona mau hoa Kuhina e lawelawe aku i na hana o ke aupuni mamuli o ko ka Moiwahine ae ana mai.  O ke kumu wale no nana i koi mai iaia a lawelawe hou i keia oihana no ka hiki ole i ka poe kue iaia ke koho i Aha Kuhina.  Ua pakui pu mai hoi o Pohakuhauoli i ka olelo ana i holoholo aku ai imua o ka Moiwahine.  Oia no na mea e kue iaia iloko o ka Hale i ake ai o ka hoole mai i ke kukulu ana i Aha Kuhina hou, ke haawiia aku na lakou e koho, aka o ka hoole kaulei ana mai, au noonoo oia a au like ole me ke kumu o ka hoomaka ana, a oki loa aku hoi ma na rula o na Ahaolelo.  Ua hooki pinepineia ka ke Kuhina haiolelo mamuli o na keekeehi olioli.

            I ka pau ana o ka Pohakuhauoli haiolelo, ua ku mai o Disraeli, ke koo ma ka aoao kue, a wehewehe mai i ke kumu maikai ana i manao ai e hele aku mai ka wa mai i hoomaka ai keia mokomoko o ka Aha Kuhina.  Ua hoakamai mai oia o ke kuee mawaena ona a me na Katolika Irelani, he mea ole no ia.  Ina e koho hou ana i Aha Kuhina, aia wale no a mahope iho o ka la make o ka Haku ke kupono e koho hou.  Ina no nae pela, alaila, e hoohanaia ana no ma na heluna waiwai i koho mua ia e na hikimua ma ka oihana, a ina paha e lawe mai imua o ka hale, e hoole wale ia ana no iloko o ka Hale Ahaolelo i na po a pau.  Ua manaoia e hoopau i ka Hale o ka Poeikohoia, no ke aha hoi e hoopau ai i ka noho ana ma ka noho kue?  Ua hiki ole iaia a me kona mau hoaloha ke hapai i keia hana o ke koho hou ana i Aha Kuhina iloko o ka wa pokole, a aole no i manoia aku e hoopii ana lakou i ka lahui me na kumu kupono ole i oi ae mamua o ka Bila hoonaauao lahui ia Irelani.  He mau ninau no e waiho nei e hookanaka makua ai ka noonoo, oia ka hakoko ma Asia Waena, ka hookomo ana mai i mau rula hou e kau ai i kanawai lahui mamuli o ke alakai ia ana e ka hana nui kaulana ma Geneva, ka uku ana aku i na koina no ka hihia o Alabama, ke Kuikahi Kalepa me Farani a me na ano like.  O keia mau mea nui a pau, ke waihoia mai i ka wa pokole, ua manao oia, aole e hiki ke lawelawe malalo o ka hookumu hou ana i Aha Kuhina hou.  Ua olelo mai no ka Moiwahine, e hoopau i keia Ahaolelo, aka, ua papaia aku ia manao me ka hai pu ia aku, aole paha he kumu nui e ae no na lima lawelawe mua o ke aupuni e waiho mai ai i na oihana, a he pono ia lakou e noho ma ka oihana me kahi lihi ino ole o ko lakou hanohano a me ka hilinaiia e ka lahui o ka lakou hana.  Ma keia wahi, ua loheia aku na leo o ka poe kue, e pa-e mai ana, "Aole!  Aole!"

            O ka loaa makahiki o ke aupuni o Beritania Nui, ua kohoia, he $380 000.000, a o na lilo, e hiki ana i ka $355,000,000.

 

No Farani.

 

            Ua kakau iho nei o Peresidena Tiera me ke Kuhina Noho o Geremania ma Parisa he Kuikahi e Aelike ana, e uku ia ka lima o na uku aie kaua o Farani ia Geremania, ma ka la 5 o Sept. 1873, a ia wa e pau loa ai ka noho ana mai o na koa Geremania maluna o Farani.

            A hiki mai ikeia wa, aole no i hoahewaia o Generala Bazaine mamuli o na lono mea i haiia mai ai, e ninaninauia ana o Bazaine no ke kipi mamuli o ka haawi pio ana ia Meza.

 

No Sepania.

 

            Ua hooholo ka Ahaolelo o Sepania, e hookuu lanakila loa aku i na negero kauwa kuapaa o ka mokupuni o Perto Rico.

            Mahope koke iho o ka hooholoia ana o ka Bila Hookuu Kauwa Kuapaa maluna ae, ua hooholo lokahiia ka hookuu ana i ka Ahaolelo, a ua hookuuia me na leo huro iloko o ka hale a ma na alanui, aka, aole nae he haunaele a hiki loa i ka la 24 o Maraki.

            Aole no hoi he mau haole malihini i komo ae iloko o ke kulanakauhale o Madarika, e hoohaunaele ai.

            O ka poe koa Kalika i houluulu ai ma Pamepuluna, ua komo a mai la, e na koa aupuni, a ua auhee aku i o a ianei.

            Ke uni nei ke pioloke ma Geneva, Helevetia, mamuli o ka haiolelo ana a Makua Hyacinthe.

            Ua hoouna aku la ka Moi o Potugala, ia Peresidena Tiera, o Farani, i ke Kea hoonaninani o Sana Iakobo.

            Ke ulu nui mai nei na koa Kalika, ma Bacelona, Sepania; a i ka hele ana o ke poo o ke aupuni kuloko e makaikai, ua anoninoni kona manao no ka hiki i ko na koa aupuni mana e lanakila maluna o lakou.

            He ano omamalu ko Sepania helehelena i keia wa.  Ua hoopauia ka Ahaolelo, a e koho hou ana i mau Lunamakaainana hou no ka Ahaolelo hou e halawai ana i keia mua iho.

 

AINA KUAI!  AINA KUAI!

MA KE AWAWA O KALIHI:

 

E Kuai Io Ia Aku Ana, -- NA KA -- POAONO, . . . . . . APERILA 19, Hora 12 awakea, Ma kuu Keena Kudala, e kuaiia aku ai, kela Apana Aina nui, e waiho la ma KALAEPAA, KALIHI, Oia ka Apana 4 i hoikeia maloko o ka Palapala Sila Nui, helu 2,921, nona na eka he Umi 58-100 (105S-100)  Me ka hale hou i kukuluia iho nei no maluna ona.  O keia ka aina a J. Pickford i hoolilo iho nei -- IA -- P.McDERMOTT. ma ke kuai.

            Ua pa ia me ka pa-pohaku kekahi aoao o ka aina, a o kekahi aoao, ke waiho la he mau kula. 

E. P. ADAMU,

 

 

NA OLELO HOOLAHA.

 

            E IKE ana ae i na kanaka pau, owau o ka mea nana malalo iho, ke papa aku nei au i na mea a pau o kela ano a me keia ano kanaka, mai k@ mai oukou i kou wahine @, ia Mrs. EMALIA OOPUIKI,

            Ina oukou e h@, maluna @ ko oukou paha, aole @ e @ i kona alo, oiai ua @ mai @ iaʻu. 

APA (Pake)  Koloa, Kauai, Aper. 5, 1873. @

 

            E IKE E auanei na mea a pau, @ nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au ia oukou, ua kapu loa ka hele ana e lawaia ma ke kai lawaia, e waiho ana mawaena o ka Lae o Kahuku a hiki i ka P@. O na mea a pau e ku ana i keia me ka @ ae au ia lakou e like me ko Kaaawa. 

Dav D B@.  P@, Hon. Ian 8 1873.@

 

            E Ike auanei na mea a pau ke nana mai, o kou aina ma Waiakamana, Haiku, Maui, @  ua kapu loa mai @ la aku, aole e hele wale ua holoholona Pipi, Lio @, Kekake, a pela aku.  O ka poe e hookuli ana no keia olelo hoolaha, e ake na @ i Elua Dala ($2.00) no ka poe hookahi, a i ole ia, e hoopii ulu a@ ma ke Kanawai. 

KUAPUU (w)  Haiku, Maui.  Aper 5, 1873. @

 

            NO KA MEA, ua lilo mai iaʻu ma ka hoolimalima ana mai  Keawe (k) mai ka aina o Kumuola a me Kahuapahu o @ ma Waiau, ewa Oahu.  Nolaila, ke papa ia aku nei na mea @ a pau, mai hookuu wale i ko lakou mau holoholona maluna oia mau aina, ke papa pu ia aku nei na @ kanaka o na ano a pau, mai na hewa maluna oia mau aina, e uku lakou hookahi dala $1.00 i @ ia Lui (k.) 

NAKIH@ (k.)  Waiau, ewa, O. Apr. 5, 1873. @

 

            E IKE auanei na mea a pau ke nana mai, o makou o ka poe nona na inoa malalo nei ke hookapu loa aku nei makou i ko makou Aina @ Hai, e waiho ana ma Kawainui, Hilo, Hawaii, aole e @ na holoholona Lio, Pipi, Hoku Mi@, Puaa a me na ano holoholona e ae a pau.  Ina e loaa ia makou i ka makou @ na paha, kekahi o na holoholona i oleloia maluna, e uku no keia mea holoholona. I $1.00 no ke poo hookahi.  E lilo keia i Kanawai mai keia la aku. 

Na H Wahamu, Piliwale, Puaohi, a me Kahau.  Kawainui, Hilo, Mar 3, 1873.  @

 

            E ike auanei na mea a pau ke nana mai o makou o ka poe Hui Hoolimalima i ke Aku@ puaa o KULAIMANO, e waiho la ma ka Apana o Hilo, Mokupuni o Hawaii ke hookapu loa aku nei makou i na ano holoholona a pau, aole e @ wale maluna o ua aina la, a o na mea holoholona e hookuli i keia papa ana, e uku oe i hookahi dala no ke poo hookahi ke loaa aku i ka makou Luna, ia Hanale Wahamu -

Na Ka HUI.  Kulaimano, Hilo, Hawaii, Mar 3, 1873. @

 

CHARLES SMITH!

(KALE KAMIKA,) 

 

MEA PENA HALE, Moku, Papa inoa a kau lio, Kau Papa hale, a hana puka aniani.  Ua konoia na mea a pau e hele mua ae i ona la.  Hale Hana Alanui Kaahumanu.  @

 

NO KA HOOLIMALIMA AINA!

 

             E HOOLIMALIMAIA aku ana ka Aina Leii AH, oia ke Ahupuaa o OLAA e waiho la ma ka Apana o Hilo, Hawaii.  He aina maikai keia no ka hanai holoholona, a o ka Pulu kona waiwai nui.  No na mea a pau e pili ana, e ninau ia JNO. O. DOMINE.  Agena a Komiaina o na Aina Lei A.H.  

Honolulu, Mar 28, 1873. @

 

PALENA AINA. 

 

            MA ka waihola ana mai o ka Palapala noi, e hooponopono ia na palena o Kalokohonu, Iliaina ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu a me Kamooiki, Iliiaina ma Waikikikai, Mokupuni Oahu.  Nolaila, ua makemakeia na Ona, Na Hooilina, na Lunahooponopono Waiwai Hooilina, o ka poe nona na aina i haiia malalo nei, e pili ana ma na aoao a puni--@ahupakupuaa, e akoakoa ae lakou ma ka @.  Hookolokolo ana Honolulu, Oahu, ma ka Poakolu, la 16 o Aperila, A.D. 1873, ma ka hora 12 awakea, me ka makaukau pu i na hoike. 

W.P. KAMAKAU, Komiaina Pa@a Aina.   Honolulu, Aperila 3, 1873. @

 

Hoolaha a ka Luna Hooko Kauoha. 

 

            Ke Kauohaia aku nei ka poe a pau: Peter J. Meli-II o Honolulu i make i aie aku ai ehoike mai i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o ka malama eono mai keia la aku, a o ka poe a pau i ae mai iaia, e hookaa koke mai la. 

JNO. D. ROBIISON.  Luna Hooko Kauoha o P. J. Meliah.   Honolulu, Apr. 2, 1873.

 

KUAI A KA ILAMUKU. 

 

            MA KA OIAIO o ka Palapula Ilooko i hoakalala e k@  Hookolokolo Kiekie o @ Kanawai a me ke Kaulike o ko Hawaii Pae Aina, ma ka olelo hooholo e kue imua W.H. Colea, ka mea pale ma ka hooko, ma ka hookoia aia o ko Mr. S. Handchett aoao, ka mea hoopii no na $135.16.  Ua haawiia mai iaʻu ka mana e kuai aku i ka mea koho kiekie la, ma ka Poaono, la 30 o Aperila, M.H. 1873, ma ka hora 1 awakea, maluna o ua pa alua nei na pono a pau, kuleana a @ pomaikai o ua mea pale nei, maloko o kela apana a@ i ike la, ai kapaia hoi, "MALUMALU," e waiho la ma Lihue, Mokupuni o Kauai, a he 30 eka ka nui a oi aku a em@ i pu@ me na mea a pau maluna iho, ke ole nae e hoola@ mua la mai ma ka hoopai o ka olelo hooholo, ka uku@anee, @ o ka hoopiiia ana a me ko'u mau lilo a me na Komiaina. 

W.U. P@RKK, Ilamuku.  Honolulu, Mar 21, 1873.

 

            N.B. - Ma ke ano he wahi noho kuaaina, o kela aina maluna ae ka oi o ka maikai o na Mokupuni.  He nani kona kii, a he kahawai maikai ke kahe anna mawaena o ka aoao haahaa o ka aina, a ua kanuia me na kumu laau hua--e pili pu mai ana me au aina nei, he ekolu eka aina kalo a oi aku a umi mai paha, au pau i ka mahiia. @

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI

EHA O KO HAWAII PAE AINA.

MA KA HOOPONOPONO WAIWAI.

 

            Ma ka waiwai o Hiram Fredinburg i make aku nei.

            Olelo kauoha e hoike ai i ke kumu o ka nonoi ana mai a na Luna Hooponopono Waiwai no ke kauoha kuaiia ana waiwai paa.

            MA KA heluhelu a me ka waiho ana mai o na Palapala Moi a Pau Isenberg a me W.H. Wright, na Luna Hooponopono o ka waiwai o Hiram Fredinberg i make, e no@ i ana no ka olelo kauoha no ke kuai aku i kekahi waiwai i ka mea a ka mea i make a e hoakaka ana i na kumu e kuaiia na waiwai la.

            Ma keia, ua kauohaia o na pilikoko o ka mea i make, a o na mea a pau ke pili i ua waiwai nei, e hele mai lakou  imua o keia Aha ma ka Poaono la 12 o Aperila, 1874, hora 10 kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo ma Wahiawa, Kauai, malaila e hoike mai ai i ke kumu e ae ole ia ai ka olelo kauoha no ke kuai aku i ua waiwai la.

            A ua kauohaia no hoi, e hoolahaia kekahi kope o keia olelo kauoha, no ka pule hookahi mamua o ua la nei no ka hoolohe ana maloko o ka "Hawaiian Gazette" me ke "Kuokoa," he mau nupepa i hoopukaia ma Honolulu.

DUNCAN McBRYDE.  Luna Kanawai Kaapuni.  Wahiawa, Kauai, Mar. 1873.

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI,

APANA EHA O KO HAWAII PAE AINA.

 

Ma ka Hooponopono Waiwai, ma ka waiwai o KA@IKI.

(Olelo e hoike ai i ke kumu o ka nonoi ana mai o ka Lunahooponopono Waiwai no ke kauoha e kuai aku i ka waiwai paa.)

            MA KA heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala a G.B. Roweta, ka Luna Hooponopono Waiwai Kahiki i make aku nei, e noi ana, no ke kauoha ana e kuaiia aku i kekahi waiwai paa o ka mea i make a me ka hookaka ana i na kumu e kuaiia ai ua waiwai nei.

            Ma keia, ua kauohaia, o ka pilikoko o ka mea i make, a o na mea a pau ke pili i ua waiwai nei, e hele mai lakou imua o keia Aha, ma ka Poaono, la 12 o Aperila, M.H. 1873, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Wahiawa, Kauai, malaila e hoike mai ai i na kumu e ae ole ia ai kekahi olelo kauoha no ke kuai ana i au wahi la.  A au kauohaia no hoi, e hoolahaia kekahi kope o keia olelo kauoha no ka pule hookahi, mamua ae o ua la nei, no ka hoolohe ana maloko o ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, he mau nupepa i hoopukaia ma Honolulu.

            Kakauia ma Wahiawa, Kauai, e ka H.P.A., Mar. 12, 1873.

DUNCAN McBRYDE, Luna kanawai Kaapuni.

 

$100, MAKANA.

EIA, EIA, EIA, EIA MAI:

PULUPULU SI AILANA!

 

            E uku no ae i 6 Keneta no ka Paona no ka Pulupulu Si Ailana ma ka hua, ke laweia mai i Ko'u Hale Kuai ma Honolulu.  A ina @ ia @ e uku no au:

20 KENETA NO KA PAONA!

            Ma keia mau kumukuai kau' e uku aku ai o na pulupulu wale no i ohiia iloko o ka 1873.  Aole au e kuai ana i na pulupulu i ohiia mai no kumu mai ina au kanuia mamua o Ianuari1, 1874, no ka mea, aohe maikai o ia pulupulu, a aohe kupono iki no ka hoouna ana i @

MAKANA GUI A $100.00!

@

 

NA OLELO HOOLAHA.

 

            UA KUAI a @ aku au i k@ aina, oia o @ a me @ ma Waia@, Oahu ma ka la 30 o Maraki 1873, @ Mrs. @ aku

Wa@, Oahu, Apr. 3, 1873.

 

            Ua kapu loa na apana lawaia ma ke kai o Halawa, Ewa a koe nae na apana i @  wai.

LUI.  M@, Ewa. Mar 25, 1873.

 

            OWAU o KOUAI, ke hoolaha aku nei @ e ka Papa Ola, i Kahuna Lapaau no ka Apana o Koolaupoko, Mokupuni Oahu, a me ka @ ana mai o ke Kahuna Kaha@; a ke papa pu aku nei @ ko lakou palapala lapaau, aole e lawelawe i ka makana lapaau ma na Apana. @ ma ke Kanawai.

KAKONAI.  Honolulu, Maraki 28, 1873.

 

            E IKE auanei ae @ a pau ke nana mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo, ke hookapu loa aku nei au i keia mau aina kuai e waiho la ma @, Kona Hema, Hawaii, i kuai ia e a'e me Nahaku, ka wahine a Mak@ i make mamua, @ na kuleana Helu @ a me ke kuleana Helu 9, 4@, @ wale na ano kanaka a me na holoholona ma o keai ma keia aina, maluna o keia mau aina i oleloia maluna.  Ao o @ a o kekahi mea paha @ a me Ako pake, alaila, e uku no @ me ke Kanawai.

DIMERA.  Honolulu, Mar. 25, 1873.

 

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu loa aku nei au i keia mau aina, oia hoi o K@, Kama'u a me Pi@, e waiho la ma ka Apana o Makawao, Maui, aole e @ wale i na holoholona maluna o ua mau aina la i oleloia maluna.  Ina o ka @  i keia, a kuai aku na holoholona @ e i kau hope paha la Ua@ koa, alaila, e @ no ka mea holoholona, i $1.00 no ke poo hookahi.  E @ keia i olelo paa mai @ aku.

W. KEKAHA.  Waiehu, Maui, Mar 19, 1873.

 

            KE papaia aku nei na mea waiwai a pau o kela a me keai ano, mai @ mai oukou i kuu wahine mare, ia Mrs. LUCE MALUAE, no ka mea, ua haalele kumu @ mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, aua kapakahi aku la k@.  Keokoi ka moku," me he waa pee la i ka la makani; a ina oukou e hookuli a pani paha i kana mali leo mai, maluna no ma ko oukou poho, aole loa e hoo@aa ana ia aie a mau aie paha

ELIA KAAHEKINO.  Waipouli, Kauai, Mar 19, 1873.

 

OLELO HOOLAHA!

 

            KE Kauoha aku nei au i ka poe nona na Lio e hele ana ma na aina i hoakakaia malalo iho nei, e hookaa mai i ka uku o ka hele ana i ke kula, no ka makhiki i hala, oia o 1872--EKOLU DALA no ka Lio hookahi.  Eia na aina:

            WAIAWA, ma ka Apana o Ewa,

            WAIPIO,         "            "       "

            WAIKAKALAUA       "       "

            Ka aina o D. Hinau,       "      "

            POUHALA,    "            "      "

            WAIKELE       "            "      "

            HOAEAE        "            "      "

            HONOULIULI.            "      "

 

Mai ka Pili o Kahe, a mai laila ae a hui me Puuloa, a mai laila a hiki a hui iho me ke kula o Poupouwela.

 

WAIANAE UKA, APANA O EWA,

(Eia nae na wahi i koe o Honouliuli -- Ka pa aina o Honouliuli -- Ka aina ma Poupouwela -- O@ula mawaena o Puuloa a me Kualakai -- O Mokumeha a me ak Pa Uhi).  Kia kekahi:

            O ka poe mea Lio e manao ana e hele e hookuu aku i na aina i haiia mamua iho, no keia makahiki 1873, e hoike mai lakou i ka nui o ko lakou mau lio a me ka hao kuni a e hooponopono  i ka uku makahiki o ka hele ana i ke kula.  Pela no hoi lakou e hoike mai ai no keia makahiki 1873, no na lio ma na aina i hoakakaia malao, oia hoi,

            KAHAUIKI a me KALUAOPALENA, Apana o Honolulu, MOANALUA, Apana o Honolulu -- HALAWA, Apana o Ewa, LUALUALEI, Apana o Waianae.  E hooponopono a e hookaa mua i ka uku makahiki no ka hele ana o na holoholona ma kela mau aina.

J. I. DOWSETT (KIMO PALEKANE).  Honolulu, Mal. 20, 1873.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE

O KO

HAWAII PAE AINA MA KE KEENA.

 

            Ma ka waiwai o Martin Beck i make.

            He noi a ka Luna Hooko Kauoha, e kuai i ka Waiwai Paa.

            MA KA HELUHELU a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a C.W. Clark, ka Luna Hooko Kauoha, o ka waiwai o Martin Beck,  i make, e noi ana e  ae ia aku e kuai i kekahi apana aina o ka waiwai, e waiho la ma Kamananui, i Waialua, o Oahu, me ka hoike ana mai i kekahi mau kumu kupono e kuaiia ai: Nolaila, ke kauohaia aku nei na mea pilikana a pau e kokoke ana ma ia wahi a me na kanaka a pau i kuleana iloko o ia waiwai, e hoike mai ko lakou @ o keia Aha Hookolokolo, ma ka Poalima, oia ka la 11 o Aperila, A D 1873, ma ka hora 11 kakahiaka, ma ke Keena maloko o keia Hale Hookolokolo, malaila e hoike mai ai, ina paha he kumu e hiki ole ai ke ai ia aku keia noi.  Ke kauohaia aku nei no hoi, e hoolahaia keia noi no na hehedoma ekolu, maloko o ka nupepa, ka "Hawaiian Gazett" a me ke "Kuokoa," he mau nupepa i paiia ma Honolulu nei.

H.A. WIDEMANN.  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

IKEA: Walter R. Seal, Kakauolelo.  Honolulu, Mar. 24, 1873.  591-8t

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE,

O KO

HAWAII PAE AINA.

 

Ma ka waiwai o Nakuapa (w) o Honolulu i make kauoha ole.

Ma ke Keena, imua o ka Hon. E.H. Allen, ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

            MA KA HELUHELU a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka Papa Hoike Waiwai a A.F. Judd, ka Luna Hooponopono Waiwai o ka Waiwai o Nakuapa (w), o Honolulu, i make kauoha ole, e noi ana e aponoia na hoolilo ana o $2,239.71 mailoko mai o $4011.25 i loaa iaia, e nana ponoia, a e kauohaia e mahele i ka Waiwai e waiho nei ma kona lima, i ka poe i kuleana, a e hookuu iaia a me kona mau Hope, mai ka noho ana ma ia ano.

            UA KAUOHAIA, o ka Poaono, la 26 o Aperila, A.D. 1873, ma ka hora 10 kakahiaka, imua o kela Lunakanawai ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia ka wai a me kahi e hoolohe ai i ua noi la a me ka Papa Hoike Waiwai i oleloia, a o na kanaka a pau i pili, e hele mai a e hoike, ina paha he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia kauoha, e hoolahaia ma na olelo Beritania me ka Hawaii, e paiia maloko o na nupepa "Hawaiian Gazette" a me ke "Kuokoa," he mau nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu mau hehedoma mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe.  Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i kela la 24 o Maraki A.D. 1873. 

E.H. ALLEN.  Lunakanawai Kiekie o ka Aha Kiekie.

Ikea: Jno. E. Barnard, Kakauolelo Kokua Aha Kiekie.  591 8t.

 

PALENA AINA.

 

            MA ka waihoia ana mai o ka Palapala noi, e hooponoponoia na palena o Kaliu a me Kapahaha, he mau iliaina ma Kona, Honolulu, Oahu, a me Waieli, iliaina ma Ewa, Oahu.  Nolaila, ua makemakeia na Ona, na Hooilina, na Lunaponopono Waiwai Hooilina o ka poe nona na aina e pili pu ana.

            KALIU, Apana 1 -- Keoni A @ William, Mr. B@r, Lopea no John K@

            Apana 2 -- W.L. Lee, kuakea, U@, me S.P. Kaiaka.

            Apana 3 -- W.L. Lee.

            Apana 4 -- W.L. Lee a me ka Mea Kiekie.

            ILI AINA O KAPAHAHA -- Moi @ Aupuni, Kakaau Mikapala, H@, Atoni Perry, John Robinson.

            KAA@LUA, Apana 2 --Kapaahu.

            Iliaina o WAIELI, ma Ewa -- R. Gill@and, Openal, Kaahea, a akoakoa ae lakou ma ka male @, ma m@, @ a ka P@ la 10 o Aperila A D 1873, ma ka hora 12 awakea, me ka makaukau pu i na hoike.

W.P. KAMAKAU.  Komiaina Palena Aina.  Honolulu, Aperila 3, 1873.   591 8t.

 

Aha Hookolokolo Kiekie

O KO

HAWAII PAE AINA MA KE KEENA.

 

            Ma ka Waiwai o Polani no Honolulu, i make.

            Ma ke Keena imua o ka Hon. A.B. Har@lt.

            MA KA heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike Waiwai a Alapani a me Kahiou, na Luna Hooponopono ao ka waiwai o Polani i make, ma Honolulu, Oahu, e noi ana e aponoia na h@ ana ia $78.00 maloko mai o na @ i @ ia laua, e m@ a hooponoia, a e kauohaia e na @ i ka waiwai a pau nei iloko o he @ i ka poe i ku@, a e @ no @ mai ka noho ana ma ia aina.

            Nolaila, ua kauohaia, o ka P@, la 5 o Mei M.H. 1873 e hiki mai ana ma ka hora 10 kak. i mua o ka Lunawaiwai i kohoia, ma kona Keena maloko o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka nupepa e hoolaha ai i ua mau la a ma ka papa hoike waiwai i oleloia; a o na kanaka a pau i @

 

L. MAKALE.

 

            He Loio, a he kokua no na hihia o kanaka, (koe na hihia hewa.)  Aia kona keena ma ka Hale Hookolokolo. @

 

Hoolaha Lunahooponopono Waiwai.

 

            No kohoia ana mai o na mea @ i mau Luna Hooponopono Waiwai no APO (he kanaka no Ki@) i make ma Hilo, mokupuni o Hawaii.  Nolaila, ke haiia aku nei ka @ in a mea a pau i na @ e @ koke mai; a i ka @hoi ana i @ aku ai, e hoike koke mai.

Na Luna H. Waiwai, KAHUE (W), L. SEVERANCE.  Hilo, Feb 4, 1873.  @

 

Ai hanai i ka Moa!

 

Mai keia wa aku, e kuai @ aku ae au i ka ai e hanai ai i ka moa, i ka poe e makemake ana, a e hana me na @.

CHELAN & Co.  Honolulu, Mar 23, 1873 (381 1y) (@)

 

WILLIAM RYAN

(MEA KUAI LAKO AI,)

 

            MAU KA @ o ka Uapo ma Peleula, Alanuui Nuuanu, @ i ka hale o ka poe Olelo K, e ku pu la, aka makai iho.  Mai oia aina e kuai me ka makepono.

 

KA HALE PAI KII HOOLELE AKA

O

AGIU a me AKIONA!

 

            Ua wehe ae nei maua i Hale Pai Kii no na mea a pau ma ke ALANUI NUUANU, HELU 65. 

            E paiia na kii maikai o na ano a pau, e like me ko oukou makemake.  E hanaia ana a pani kupono e like no ka uku oleloia E hele mai.  O @ komo i ka wa e pai ai, eia no ia mamo kupono no na wah@ a me na k@ -- na kuka paia a kokua ae Kakeponi, ka uka-wati, komo@ a me na mea hoo@ a pau pela no ko na wahine lako, oia na peahi, a me na pua hoe nani.  E paka na kii pepa a me na kii aniani e like me ko oukou makemake, keokeo, eleele, ulaula a ahiahia paha.

            I ka wa e pai ai i ke kii, e hookaa mau la ka hapalua o ka uku, a pau ke kii i ka hanaia, alaila, hookaa pau loa, a lawe no hoi ke koi.  Me ka mahalo.  311 @

 

OLELO HOOLAHA AKEA!

 

            E IKE auanei na kanaka a pau loa, na Haole, Pake, kanaka Hawaii.  Owau o AHI (PAKE,) e noho ana ma ke Alanui Nuuanu, Helu 63, malalo o ka Hale Pai Kii.  E hana ana au me ka uku makepono @, oiaoia a haahaa na kumukuai -- @ loa.  Na Pahu-kupapau na anu, Na Pahu-lole koa maikai loa.  Na Moe laau nani loa.  Na hana mamalu.  Na mea hana moe.  Na Pahu nahaha o kela ano keia ano, no ke kumukuai makepono loa.  E hele mai oukou e kamailio pu me a'u i ike maka.

AHI (Pake,)  Maraki 19, 1873.   590 6m.

 

           

            E IKE AUANEI na kanaka a pau, Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i ka poe waiwai na Haole a me na Pake, a me na kanaka waiwai a pau o kela a me keia ano, Mai hoaie mai oukou i ka'u kane mare ia  J.P. KAAUAMO.

            No na mea hoi; ua haalele kumu ole mai kela ia'u, a me ko maua wahi moe, a ua hele aku la aia me kahi noho, ko pakahi.  Nolaila ko'u hopohopo, o hele wale aku kela a hoale wale aku i ko'u waiwai e waiho la ma Hamakua, Hawaii, oia hoi na bipi a he mau eka aina no kekahi, a me na lio.  Aole au e ae aku i ka lilo ana o keia mau mea, mamuli o ka manao o kou kane mare, ke ole au e ae, a kakau aku i ko'u inoa ma ka Palapala Kuai aku , a hoolilo hoi.  Ina oukou e hoolohe ole i keia, maluna no ona ko oukou poho, aole au e ae e lilo aku kekahi hapa o na waiwai i hoike mua ia aenei.  A no ka oiaio o keia, ke kakau nei au i ko'u inoa ma keia Palapala Hoolaha.

            TIKGA KAIPUKAR.  Hamakua, Hawaii, Feb. 28, 1873.  583--4ta

 

AKIU PAKE.

HANA I NA KAMAA

HILA AULII MAIKAI

 

            ALOHA OUKOU e na kanaka Hawaii a pau a me na wahine maka onaona o Honolulu nei, na Iwa kiani o Paliuli.  Owau o ko oukou hoa aloha ka mea nona ka inoa malalo nei, he kumeka kamaa, e noho ana ma ke Alanui Nuuanu, ma ka hale nona ka Helu 65, malalo o ka Hale Pai Kii Hoolele-aka.

            Na Kanaka hua maikai loa i hanaia me ka ili Farani makai loa, no ka uku haahaa me ka oluolu.

            Na Kamaa wahine maikai loa o kela a me keia ano, no na ili Farani maikai loa no ka uku oluolu.

            No ka hana ana i na hila o ke kamaa me ka paa loa a maikai kupono i ka makemake me ka uku oluolu loa --- A no ke poho ana i na kamaa nahaehae me ka maikai loa no ka uku oluolu loa.

            Na ili noho lio o kela a me keia ano -- he nui wale na ili maikai loa.  Eia kekahi, o na kamaa a pau a'u e hana ai, a ina ua ikeia ua kapakahi a nohae a kahuli a puka paha iloko o ka makahiki hookahi, e hoihoi mai, a na'u no e hana me ka uku ole.  A o na kamak i waihoia ma kou lima a hala na mahina 3, o kuai kudala aku no au no ka loihi loa.  Nolaila, e hele nui mai oukou ma kuu hale hana kamaa e ike make i na mea hana a pau, i pau ke kuhihewa, a e hana no au e like me ko oukou makemake, ka aulii hulali o na kuihao malalo o na hiia, e uheuhene ana i ka papa o Maukele,  e aloha ana i kona hoa, ka uwe a ke kamaa ke hanaia.   590-6m.

 

J. NOTT & CO.

NA MEA HANA

TINI, KELEAWE,

A

HAO PAPAA,

Helu 9 Alanui Kaahumanu!

Ua hiki ia laua ke hana i na ano a pau e pili ana i keia laina, e lihe me ka

Hoomoe ana i na Piula Wai,

HAO A PIULA PAHA

HAWAI PIULA NO NA HALE LAAU

EIA HOI KEKAHI

Eia ma ko laua wahi i na wa a pau,

-- NA --

LAKO PIULA,

O KELA ANO KEIA ANO.

KAPUAHI HAO,

O NA ANO A PAU

A ME NA KUMUKUAI A PAU,

Papaa, Kepau, Piula Wai, Paipu Hao, Papaa Ziniki, Pauma Wai, Ki Wai,

NA KIPU A ME NA PAKEKE HAO!

apa Holoi, Na Ipu hao, Iliwai Laho Lio, Pa Palai, Kui kakia moemoe, Na Papaa Hao Kaupaku Hale 26x84, Na Palaki hamo puna me Holoi hale, Na Ipukukui hele po, A me na mea e ae he nui wale ke helu aku ae.

 

 

'OHI KA IO O KALAAU!'

HE AHA LA IA.

-- I KA --

Pa Kuai Papa

-- O --

SAMUELA G. WAILA MA!

HE PAHEE I KALIAE PAHA!

AIA NO MA KA

PA KUAI PAPA KAHIKO

-- O --

KINO PELEKANE MA

-- IHO NEI --

E KUAI MAKEPONO LOA

IA ANA

-- ME KE --

KUMUKUAI HAAHAA LOA!

-- NA --

PUU PAPA NUI, NA LAAU,

-- A ME NA --

LAKO KUKULU HALE

A PAU MALAILA.

-- OIA HOI NA--

LAAU NOUAIKI O NA ANO A PAU.

PA PAPA MANOANO NOU AIKI.

NA PAPA NOUAIKI.

NA AAHO PAINA ULAULA.

NA PAPA HOLE PAINA ULAULA.

NA PINE PA,

NA AAHO PA a me

NA POU PAINA ULAULA.

NA PILI LAAU CIDA.

NA PILI LAAU PILA ULAULA.

Na Puka 2-0x6-0 a hiki i ka 3-0x7-6.

Na Puka komo laau aniani, 2-6x6-6 a hiki i ka 5-0x9-0.

Na Laau Puka Aniani, 7x9 a hiki i ka 12x18.

 

NA PANI OLEPELEPE

I PENAIA A PENA OLE IA.

O NA ANO A PAU.

NA ANIANI PUKA ANIANI.

NA PAINA ULAULA MOLINA.

1 INIHA A HIKI I KA 5 INIHA.

NA ANO PEPA HALE MAIKAI LOA,

A ME NA LIHILIHI.

AILA HOOWALI PENA MAIKAI LOA.

AILA HOOMALOO PENA, VANIKI.

NA PENA KEOKEO.

KA LEAD & ZINC.

PENA ELEELE O

NA ANO PENA E AE

O KELA ANO KEIA ANO.

 

NA LAKA PUKA.

NA LAKA POEPOE,

NA AMI LOLOA,

NA AMI POKOPOKO,

NA LAKA UWAI,

NA KUI-NAO,

NA AMI LELE,

NA PUKA ANIANI, &c.

NA KUIHAO

KUI WAI,

A KUI KUI.

3d a hiki i ke 60d &c.  &c. &c.

            O keia mau mea a pau, e kuai makepono ia ana ma ke dala kuike.

            O keia mau mea a pau a o kahi paha o keia, e hiki ae ke hoo@naia ma kekahi o na @ o keia Aupuni.

            He mau Agena no hoi makou no ka mokumahu,

"KILAUEA," Kap@ Gregor.

583 @