Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 16, 19 April 1873 — Page 1

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Hilina?i Sai-Dudoit
This work is dedicated to:  Irma Pualani Ching Sai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

buke xii.  helu 16.       honolulu. apelila 19. 1873.           na  helu a pau 594.

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

-O KA-

MOKUAHI HAWAII

 

 

"KILAUEA."

Aperila 21……….….No Kona.

Aperila 28…Kaapuni ia Hawaii.

Mei 5….…………….No Kona.

Mei 12……..Kaapuni ia Hawaii.

Mei 23………….….No Hawaii.

 Mei 26…..…Kaapuni ia Hawaii.

Iune 2……..…….…..No Kona.

Iune 9…………………." Kona.

Iune 18……...Kaapuni ia Kaua'i.

Iune 23……..Kaapuni ia Hawaii.

Iune 30………………No Kona.

Aole e holo ana ka mokuahi ma ka hebedoma eko-

lu o Mei, e noho ana e hana hou i na mekini.

                                                                          kuike na uku ohua

                                                                        SAMUELA G. WAILA.

594-2ms.                                                                                 Agena

 ------------------------------------------------------

HOOLAHA A AKA LUNA HOOKO KAUOHA.

______

Ke Kauohaia aku nei ka poe a pau a Peter J .

Meli-m o Honolulu i make i aie aku ai, e hoike mai

i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na malama

eono mai keia la aku, a o ka poe a pau i aie mai iaia,

e hoakaka koke mai la      JNO.D.ROBINSON,

                               Luna Hooko  Kauoha o P.J. Melish.

Honolulu, apr,2,1873.

----------------------------------------------------------

KAUKA O.S CUMMINGS.

___

HE LAPAAU HOMEOPATHICA.

_______

   O KE ANO O KA HAAWI ANA I KA LAAU I KU-

PONO NO NA MEA MAI

  

    HUI,

            RUMATICA,

                                                         FIVA

a me @a mai kaa loihi wale.

aai kona keena oihana ma ka hale kauka o kenede, he-

@n 63, aianui papu, honolulu.

-----------------------------------------------------------

KAHI E KUAI AI

-I NA-

Waiwai apau  ma na kumukuai haahaa,

-MA KAHI O-

 

KAKELA a me KUKE

HELU 80, ALANUI MOI, HONOLULU,

 

AHINAHINA,                  KALAKOA,

Kakini,                                      Hainaka,

Makalena,                              Pio-wawae,

Makalena,                         Lole nahenahe,

Kawele,                             Huluhulu moe,

Lihilihi lole,                      Kihei nahenahe,

Pine,                                                   Pihi,

Omo-waiu,                              Aila lauoho,

Hahano,                            Lipine-anuunuu,

Kukaenalo,                                       Palule,

Lilina,                                Huluhulu-apana,

Papale,                                              Lipine,

Lopi,                                              Waiaulu,

 

a me na na waiwai ano hou a pau.

 

NA LAAU LAPAAU OLA A KAUKA JAYNES.

 

Palau, na mea mahiai, na O-o kope,

Kapala,           O-ope,         Pahi oki ko,

Kipikua,         Kua bipi,           Koi liilii,

Koi,               Bulumi,         Kukaepele,

Pakeke,          Tabu wai,            Pahiolo,

Hamare,              Rula.               Ili-wai,

Kui kolu,           Kui-kui,             Laka,

Ami,                   Kui  nunui,      Makau,

 

Palau hapuku opala,  Kaulahao kauo,

Huluhipa kuiki kapa,  Wili umauma,

kui Helu 4 a hiki i ke 60.

          NA MEA PILI I KA HALE, E IAA KA

AILA-MAHU,

              Aila kohola,

                               Palaoa Kaleponi,

                                            Ipu-kukui mahu,

                                                         Ipu-kukui piula,

                                                      Patini,

                                                            Ipu-ti,

                                                                   Ipu kofe,

Pa wai holoi, a pela aku, a pela aku.

                  584                                                      3m

---------------------------------

HE MOOLELO KAAO

--NO--

ROBIANA LO

KA HIWAHIWA O KE KOA,

HELU ALUA O KA IKAIKA.

-------

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia, mai ka olelo Beritania a ka

olelo Hawaii.

--------

MAHELE II.

----

HELU 68.

---------

            HULI ae la o Keoki Laea, a ninau mai la ia Robiana Lo, Nau io no anei i pepehi kuu kaikuaana ma ke aupuni Liona? Ku lohaloha iho la o Robiana Lo, me ka manao e huna, aole nae e hiki, nolaila, ae aku la oia, me ka i aku, Ae, ua pepehi au iaia ma na rula no ke kaua ana, e like me ka mea i hooholoia ma na aoao elua, e kaua no a waiho na iwi i ke kahua kaua.

            Huli hou ae la ua Keoki Laea nei, a ninau ae la ia Ekemila, O oe io no anei ka mea nana i luku wale iho no i na koa Mesiko, mahope iho o ka make ana o ka Merio? Aole nae he hiki ia Ekemila ke ekemu aku, no ka mea, e noonoo ana no oia ia manawa, no ka lilo ana o ka eke talena ma kana malama ana, nolaila, ku pouli mai la oloko on a, a nanao iho la i kana wahi kanikani pakeke, a o oki ae la i kona puu, a haule a make iho la maluna o ka papa hele.

            O Robiana Lo nae, e ku koke ana no oia malaila, aole nae oia i ike aku i ka Ekemila mea i hana ai, aka, he pahu ana kana i lohe ai, a i nana iho ka hana ilalo, e waiho ana ke aikane, a e kahe a wai ana ke koko. Lalau iho la oia ma ke poo o kana aikane, a hapai ae la a kau iluna o kona mau uha, a papani iho la kona mau lima ma kahi i moku i ka pahi, aole he wahi mea a paa iho o ke koko, no ka nui loa o kahi i moku, a maule loa iho la.

            A o Lo Walena hoi, ike aku la oia, ua makaukau loa o Keoki Laea, e hoohamama mai i ka eke talena, nolaila, pane aku la oia, i ka eke talena, nolaila, pane aku la oia, i ka i ana aku, E kali iki oe ia makou, no ka mea, in a e komo ana ke kanaka i paumaele i ke koko iloko o ka eke talena, e haumia ana ke na eke, a pau no hoi kona mana, a he mea makehewa ka malama ana, no ka mea, aohe ana waiwai i koe. Eia wale no ka pono, e hoomanawanui iki oe, a e hele ae au e hana i laau kupono no ka hoola ana ia Ekemila, a mahope iho o kona ola ana ae, e komo ai makou iloko o ka eke talena.

            A no kela mau olelo ae la a Lo Walena, ae mai la o Keoki Laea, a pane aku la ia Lo Walena, Ina pela, e wikiwiki oe ano, a in a aole, e hookomo koke no au ano, no ka mea, aole no au i ike i ka pomaikai o keia eke, e hiki ai iaʻu ke hoomakamae nona.

            Hele aku la o Lo Walena, a komo aku la iloko o ko laua rumi moe, a lawe mai la i kahi omole laau a Kauka Lo, a lawe pu mai la no hoi me kana pahi wakawaka, a huna ae la ma kona kua, a o kahi oole laau wale no kana i paa hoikeike mai ma ke alo.

            Aia nae i kela wa a Lo Walena i hoi mai ai, e kupopou like ana o Keoki Laea ma ilalo, a ia wa no i hahau iho ai oia i kana pahi wakawaka ma ka aoao akau o Keoki Laea, a moku pahupu iho la i na pauku elua, a make iho la.

            Hopu koke iho la no o Lo Walena ma ka eke talena, a hookuu ae la ia Piuka iwaho, a hanuhanu koke iho la no i kona mea nana i hoopaa, hopu iho la i kekahi pauku o ke kino o Keoki Laea, a kiola aku la iloko o ka muliwai, a malaila i kanuia ai, a o ke koena ikoe, kanu ia iho la ma ka waha o na liona hoohakaka o Pelekane. A o na koa hoi i hele pu mai ai me Keoki Laea, kau iho la maluna o lakou ka makaʻu nui, me ko lakou manao kuhihewa, e hoohalikeia ana lakou me Keoki Laea, nolaila, kani iho la ke u hu, a kulu iho la na waimaka aloha no ka wahine, no na keiki, no ka ohana a me ka aina hanau, a mihi aku mihi mai lakou ia lakou iho, nolaila, aohe a lakou mea hoomaopopo iloko o ia wa, no ka mea, ua kokoke mai ka make imua o lakou, wahi a ko lakou manao, aka, o Lo Walena nae, aohe on a manao pela.

            Iloko nae o kela manawa, haawi aku la o Lo Walena, i kahi oole laau a Kauka Lo, ia Robiana Lo, me ka olelo aku, E nini oe i keia omole laau ma kahi o Ekemila i moku i ka pahi. Ua hoomaka koke no o Robiana Lo ma ka lapaau ana, a ola ae la o Ekemila e like me kona wa mamua, aole no hoi he alina i koe ma kahi i moku ai i ka pahi.

            Huli ae la o Lo Walena, a ninau aku la ia Waleparaiso ma, i ka i ana aku, Ua like pu no anei ko oukou manao me ko keia kanaka ino i make iho nei? Hooho like mai la lakou, me ka i mai, Aole, no ka mea, he poe kauwa makou a pau nana,a i hele mai nei makou a pau mamuli on a, me ko makou manao kuhihewa nae, he pono la keia hele ana mai nei. Pane aku o Lo Walena, Ina pela, e hoi oukou ano. Ae mai la lakou la, me ka i mai, Ua ae no makou, aka, ke noi aku nei nae makou i kou lokomaikai e ke koa lanakila, e kena ae oe i kekahi moku, e hoihoi ia makou i ko makou aina, no ka mea, o ka moku a makou i holo mai ai, ua hala aku la oia ma kana huakai holo moana, aole hoi i maopopo kona kipa hou ana mai ma keia awa.

            Ia wa kauoha ae la o Lo Walena i ke Kapena o kekahi moku kaua, a mamuli o kana mau olelo, ua hooko no ke Kapena, a holo aku la.

            Iloko hoi o ka wa a na mea a pau e lulumi ana no ka make ana o Keoki Laea, puka mai la o Keoni Hemolelel, a pane mai imua o Robiana Lo, i ka i ana mai, E ke alii, o na kulana o kaua, aole i like, aka, aole nae ia he mea e kanalua ai o kuu manao, no ka pane ana aku ia oe, e puhi i ka eke talena i ke ahi, a in a no oe aole e ae mai ana i keia olelo hope aʻu, alaila, e mau ana i keia olelo hope aʻu, alaila, e mau ana no ko oukou mainoino ana mamuli o keia eke ino, a e papapau hou aku ana no oukou i ka paa iloko o ua eke talena nei, a na na kokua paha auanei o ko keiki e hoopakele ia oukou. Pane mai o Robiana Lo, Ke ae nei au mamuli o kau olelo, e puhi i ka eke talena i ke ahi, a e noho mau no hoi oe maluna o na kulana kiekie, a o na hooponopono ana a pau o ke aupuni, malalo no ia o kau alakai ana.

            I loa no a pau na olelo a Robiana Lo, ku mai la o Lo Walena a i mai la i kona makuakane, Owau no kekahi minamina i ka eke talena, malia hoi paha i lilo ma ka Ekemila malama ana, a in a hoi paha naʻu e malama, aole no paha e lilo ana. A iloko o na kuka ana, ua hooholoia, na Lo Walena e malama i ka eke talena, a o Keoni Hemolelel nae, aole no oia i ae, a hoi wale aku la ma kona rumi.

            O Robiana Lo hoi, pane aku la oia ia Lo Walena, i ka i ana aku, Ua pau kaʻu olelo no ka eke talena, aole no ohi au e hoopa a lawelawe hou aku iaia, a eia no hoi au mamuli o na olelo a Keoni Hemolele a hiki i koʻu la hope.

            A lohe o Lo Walena i na olelo a kona makuakane, hopu aku la ia i ka eke talena, a hoihoi aku la a ho-o iloko o ka pahu pohaku mabala, a lawe loa aku la no maloko o kona rumi moe, a waiho ia iho la maloko o kekahi pahu-ume nui.

            E ka mea heluhelu, e waiho iki kakou ia Ekemila maanei, a e nana pu ae kakou i ka poe koa Mesiko, i hoihoiia ae e ka moku manuwa Pelekane, mamuli o ka Lo Walena hana maikai ia lakou. Oiai, i ko lakou hiki ana aku i Mesiko, ninau mai la ka Inifaoa, Pehea ka oukou huakai i hele aku nei, a auhea hoi o Keoki Laea? Pane aku la o Walaparaiso ma, Ua make o Keoki Laea, i ke keiki koa hana maalea a Robiana Lo ma.

            I keia Inifaoa, o ko Keoki Laea kaikaikaina ponoi no ia, a e noho ALihikaua ana oia maluna o na koa Mesiko ia manawa, a o kana hana mua nae i ao ai, he powa moku ma ka moana. A ma keia lohe ana nae on a, ua make kona kaikuaana, haalele koke iho la oia i ka oihana Alihikaua, a hoomakaukau iho la oia i kona moku powa, a hooili iho la i na mea kaua a me na koa eha tausani, a holo aku la i Pelekane.

            Iaia nae i kokoke mai ai ma na palena kai o Pelekane, loaa mua iho la iaia kekahi moku lawe leta mai Pelekane mai, hao ia ae la na waiwai a pau, a koe wale no o ke ola o na kanaka, a hoi hou aku la i Pelekane. Pela iho la i hana mau ai ka Inifaoa a pau na pule ekolu, pau loa iho la na Kapena o na moku lawe leta i ka makaʻu a me na moku e ae e holo ana malalo o ka have Pelekane.

            A hala he mau la mahope iho, nele loa iho la ua moku powa nei i na mea ai hou ole, nolaila, Pena hoano e iho la ua Inifaoa nei i kona moku powa, a hookomo mai la iloko o ke awa ku moku o Pelekane, aohe no hoi he mea nana e manao ae he moku powa ia.

            O na Luna Leta nae o ke aupuni, he makemake loa lakou e hoouna i na moku leta, aohe nae he ae mai o na Kapena, no ka makau loa i ka moku powa.

            I ka lohe ana nae o Lo Walena no keia pilikia nui, nonoi ae la oia ia Robiana Lo, i ka i ana ae, e pono paha iaʻu ke hele e hopu i ka moku powa ma ka moana, i hiki ai i na moku lawe leta ke holo mamuli o ka lakou hana, o poho nui auanei ke aupuni no ko lakou noho wale iho no. Ae mai la o Robiana Lo.

            O Lo Walena nae, ua manao oia, maluna o ka ili lele, e lele ai, pane mai nae o Robiana Lo, Ina pela, aole paha e loaa ana ia oe ka moku powa, ke lele aku oe maluna o ka ili lele, no ka mea, in a lakou la e ike mai i kou ano mana, huna no hoi lakou la i ko lakou ano powa, a nawai e hai mai ia oe? A ina maluna o ka ili lele, no ka mea, in a lakou la e ike mai i kou ano mana, huna no hoi lakou la i ko lakou ano powa, a nawai e hai mai ia oe? A in a maluna oe o ka moku e holo ai, e ike mai ana no kela ia oe, a o ka hahai koke mai no ia, no ka mea, o ka ia la hana ia ma ka moana; a o ka moku e hahai ole mai ana ia oe, aole no ia he moku powa. Ae aku la o Lo Walena.

            Iloko no o ia manawa, hai ia ae la ka lohe ma na wahi a pau, no ka holo ana o Lo Walena e hopu i ka moku powa, a ua kauohaia kekahi moku kaua, e hoolako i na pono a pau o ka holo ana. Hele aku la nae keia lono, a lohe ka Inifaoa, hoomakaukau e iho la oia iaia iho.

            Ma ka hora 10 paha o ke kakahiaka o kekahi la ae, hele aku la o Lo Walena a hiki ma ka uwapo, me ka ukalina e Robiana Lo ma, a koe wale aku no o Keoni Hemolele.

            Ia lakou nei nae i hiki aku ai ma ka uwapo, aia no ka Inifaoa e holoholo ana ana mawaena o ka poe makaikai, i hele a lehau na uwapo. Aole nae he mea hiki ke hai mai no ko ka Inifaoa ano, oiai aohe mea nana e hoomaopopo mai i kona ano a me kana hana.

            Waiho mua ia iho la ka pahu pohaku mabala iluna o ka waapa, ma kahi a Lo Walena e noho ai, aia pu no hoi iloko o ka eke talena, ke kumu o ka pahi wakawaka a me kekahi mau mea mana e ae. Haawi ae la o Lo Walena i kona aloha imua o naʻlii a me na makaainana, me ka hoopuka ana ae i kana mau huaolelo, Mamuli o ka ikaika i loaa iaʻu a me ka mana oʻu mau kokua, ke holo nei au e huli a e imi hoi i ka pukoa nana e wawahi nei i ko kakou mau moku, a hoohaiki hoi i ko kakou mau pono; a in a e loaa aku ana iaʻu, e loku no au me ka mana o ka pahi wakawaka, a in a e koe aku kekahi, na kuu eke talena ia e pulumi mai. Kau iho la oia iluna o ka waapa.

            O ka Inifaoa nae, hookokoke loa aku la oia ma kahi a naʻlii e ku ana, a pane ae la, Lele aku la ka manu eheu, koe iho la ka poe manu punua, i aina-kakahiaka na ka ilio hihiu o ka waonahele.

            A lohe nae o Lo Walena no keia huaolelo hooweliweli, huli hou mai la oia i hope, a ninau mai la, Owai hoi ka mea nana i hoopuka mai nei keia mau huaolelo hooweliweli? Kuhikuhi ae la nae ka lima o kekahi kanaka i ka Inifaoa, a o ka Inifaoa hoi, kuhikuhi mai la i kekahi kanaka, me ka i mai, Na ia la no. Hoole mai la nae kela kanaka. Pela wale no lakou i kuhi aku ai a kuhi mai, a lilo loa ae la i mea haunaele, a hui aku hui mai ka aha.

            A no ka maopopo ole o ka mea nana ua huaolelo nei, lele hou mai la nae o Lo Walena iuka e hooponopono ai; a ia wa no i palamimo aku ai ka Inifaoa, a kau ana iluna o ka waapa, a wehe ae la me ka eleu loa i ka pahu pohaku mabala, a lawe ae la i ka eke talena kaulana a lakou i lohe ai, a wehe ae la i ka waha o ua eke nei. A ike hoi o Lo Walena, lehei iho la oia maluna o ka Inifaoa, me ka manao e hoolei iloko o ke kai, hamama e nae ka waha o ka eke talena, paholo ana o Lo Walena iloko.

            O ka Inifaoa hoi, lehi aku la oia iuka, a ninau ae la, Auhea la o Robiana Lo a me Ekemila? Aohe nae he mea nana i hai aku, aka, o kekahi wahi keiki uuku nae, kuhikuhi ae la oia me kona mau lima, me na huaolelo e i ana, Eia iho no hoi o Robiana Lo, a ei aku no hoi e Ekemila. Ia manawa no, e hoohuli koke aku ana ka Inifaoa i ka waha o ka eke talena, a poholo mai la o Robiana Lo a me Ekemila iloko, a pane ae la, Maluna auanei o ka amana li kanaka o Mesiko, e liia ai naʻlii ino o Pelekane nei!

            Hoi aku la ua Inifaoa nei a kau iluna o kona moku, a huki ae la i kona have powa iluna, huki ae la no hoi i kona mau pea a pau, kau ia ae la na pea kau aoao, welo aku la i ka makani na have hookano, ae la oia iloko o ke awa, a ia hoohuli ana no, o ka hoopuka aku la no ia, a o Mesiko loa no ka ihu.

            I ka moku nae o ka Inifaoa i hoike ae i kona ano powa, hooho ae la na alii wahine a me na makaainana me na leo kumakena, ia wa, lele ae la ka hauli o Kini Uilama, a o ka make loa iho la no ia, no ke aloha i na keiki a me ka moopuna.

            Hapaiia ae la ke kino o Kini Uilama, hoihoiia aku la iloko o ka Helealii, a ua waihoia iho la maluna o kekahi pakaukau i haliia me ka pale gula, i  hana loea ia e Nalo-Silika.                    (Aole i pau.)

---------------------------

O ke Kuikahi Panai Like mawaena o

KEIA AUPUNI A ME AMERIKA,

ua pono anei ke hapai hou la?

-------

(Koena mai kela mau pule mai.)

            He mea hoolana manao keia, i mea e hiki ai i na mea a pau ke hooiaio aku, a he mea oiaio nae keia o na pomaikai e loaa ana no keia ano kuikahi, hookahi no mea e pomaikai nui loa ana, a he emi loa, a he oleloa no paha i kahi aoao la auanei ke pomaikai ana, o ko kakou anei, a o ko lakou la paha?

            Aono.--E waiho malie aku kakou no keia a in a e manao ko Amerika e koi mai ia kakou, e manao ko Amerika e koi mai ia kakou, alaila, e ala kakou a lawelawe pu ma ko kakou aoao aku.

            Na kakou ka lele mua, a ua haule kakou i na hoao mua ana; ua hoi mumule mai na Elele a kakou me ka hoka, a me ka lilo wale o na dala a kakou. Aole keia he mea hou i kela aupuni, he kuikahi kalepa kana i hana me Canada ma Beritania Amerika, a ua poho loa oia, a pela no mawaena o Beritania me Farani, a hookahi mea i ikeia, ua pomaikai kahi, a ua haule ino kekahi, a he ahona nae ia haule ana o kahi aoao, oia mau aupuni, he nui ko lakou mau kumu loaa e ae nana e hoopiha i keia mau hakahaka, a o kakou nae, aole e like ana pela.

            He mea aneane hiki ole no ia Amerika ke ae mai, a he mea makehewa hoi ia kakou ke hoao hou aku, ma na ano a pau a ko kakou poe mahiko e hooikaika nei, a malia, o ka io o keia hana, "O ka Hoohui Aupuni aku no," a oia ka mea e oleloia mai nei. "E kaheawai mai ana ke dala, a me na ano waiwai e ae he nui loa," "aole hoi e makau ana ka poe waiwai i ka lawe nui mai i ka waiwai." Aole he kumu e makau ai na malihini in a kaiaulu o Hawaii nei. E like me ko lakou malu e noho nei, pela no lakou ma keia hope aku.

            I ka nana aku no nae, i na no kakou e noho malie me ka hapai ole no keia mea, aole no e onioni mai o Amerika, aole no hoi paha e ohi pau ia aku ka waiwai i ka wa hookahi. ua elieli kulana a na kalepa, ua kikoola ka noho ana, a pehea la e hiki ai ke hoeu ae? O ka hapanui o ka poe i ke kulana e noho mai nei, aohe wahi pahu kapa, a me he mea la, i Hawaii iho nei no kahi i hanau ai--a ua lilo na kualono i mea aloha, a o na puu a me na owawa, he mea oluolu loa ia.

            Eia ka mea i koe, "O ke poho nui o ka poe mahiko." Ua manao nuiia, oia ke kumu waiwai nui o keia aupuni, he mea akaka no ia, aka, he mea hikiwawe loa nae ka puka ana mai o keia olelo no ke poho nui o ka poe mahiko. Ke oleloia mai nei, in a ka e hooloihiia mai ke ola ana o Kamehameha V., a hiki i keia wa, aole no e loohia ana ke aupuni, elike me keia ano e oleloia nei, a pehea la i ala koke ai ka pilikia a ku mai ana imua o kakou i keia wa? A ma ke ano hea la i komo koke mai ai a o ka wawa koke ae nei no keia o ka lono kumakena, ua poho ke ko? Ina he oiaio, aole ia no na malama elua a me ka hapa wale no i hala, mai ka make ana o Kamehameha V., aka, he mea mua, ua komo iloko o kona au, a o na ano olelo kau, he mau olelo i pailaniia e ka poe a Kamehameha V. i hanai ai, a he mau hoinono ana hoi ia i ke au o Lunalilo I. Mai ae oukou e ka lahui i keia mau olelo inoino a ka poe malihini a ko kakou aupuni i pailani ai. Eia na kumu i poho ai ke ko, in a he oiaio ke poho.

            1. Ua kukulu kekahi poe i ka mahiko me ke dala ole, a ua aie aku i ka hai; a o ka mea dala ke poho, malia; ua hana ka mea aie, a i ole ia, ua hawawa no kona hooponopono ana. Nolaila, ua hiki ole ke hoihoi aku i ke dala a hai, a o ke poho no ia.

            2. O ke kukulu i ka mahiko me kahi dala uuku, a pau e kahi dala, o ka aie aku no ia i ka hai.

            3. O ka hookelakela o na on a mahiko i na wili a lakou. Ua lohe mua ia, o ka wili a Wale ka oi ma Hanalei Kauai, a mahope o ka Lui ma Waihee Maui, a o kekahi, o ka Aukina ma Onomea, Hilo, Hawaii. A no keia hooioi, ua nui ka lilo, a nui no hoi ka aie ana i ka hai, i mea e ko ai keia hooioi ana.

            4. Malia paha, ua apuka na luna mahiko i ko lakou haku, a ua komo i ka Hagai eke kekahi; a no keia mea, ua nui ka lilo, a ua hiki ole i na loaa mai ke hoopiha i na lilo aku,--a o ke poho no ia.

            I kuu manao, me keia mau mea i alualu ia ai ka hopena o ka poe mahiko e na poino.

            O ke dute a Ameriha Huipuia i ko kakou waiwai komo aku, aole ia he mea hou, aka, he mea kahiko loa no, aole no keia mau malama e oleloia nei, aole no ia he mea e ulu ai ka manao o ka poe ike hoopono, he mea no keia mau malama ke dute ia mai, a e hiki ai ka oleloia, ua poho ke ko, a penei e hana ai.

            He elua no hopena o ka poe imi dala a pau, in a aole e halawaime na poino, alaila, ua puka ka hana e hanaia ana, aku, in a e halawaiia mai e kekahi keakea, alaila, ua poho no.

            O kekahi poe mahiko, ua nui no ko lakou puka, a ua poho kahi poe, a he pono anei kakou e puiwa wale i ka hoomakaʻukaʻu a ka poe waiwai. A oahaia no hoi kakou ke ku malie pela, a e nana aku no hoi i ke auhee ana o ua poe la i ka hoihoi aku i na wili ko, a me na hale o lakou, a malia, o ka manao keia o ka mea nana kakou i hoonoho mai iluna o keia mau mokupuni, e kipaku aku i ka poe hookano, nana i hookiekie ia lakou iho maluna o kakou, ka poe nona ka aina. Ka poe hoi keia i ikeia, ua oi aku ko lakou mana imua o na Aha Hookolokolo o kakou, ka poe hoi i manao ia kakou, he poe ua haahaa iho i ke kanaka.

            Ina e kaawale ana lakou i na mea a kakou e lohe nei, alaila, he pono no kakou ke imi aku ma kekahi alanui e ae e hookuonoono mai ai ia kakou, a e pono hoi ke hoemiia ka uku o na lima hana o ke aupuni ma kahi kupono, a oia kaʻu e kamailio hou ai ma keia hope aku.                                           KAUMAKAPILI.

            Honolulu, Maraki 15, 1873.