Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 17, 26 April 1873 — I na Kanaka o Hawaii nei. [ARTICLE]

I na Kanaka o Hawaii nei.

E ka Lona' Hooponopono :—He pono e noonoo akahele loa ia ke Kuikahi Panai Like e oukou ena kanaka Hawaii. Mei pupuahulu a haawi wale aku i ko oukou ae, ke ninauia mai, a mai noho no hoi a kakau wale i Jio oukou mau inoa ma kekahi palapaia hoopii, ke noiia mai. Ina e hana ana kakou i kuikahi, aia wale no a ae oukou, hiki. Mailoko ae o ka 12,000 poe koho balota, he 11,000, hepoe baloti Hawaii waie no, a malaila oukou e ike ai, aia iloko o ko oukou lima ka mana e oielo, ue, a e hoole, aole.

O na haole, he poe manuo nui loa lakou no ko lakou pomaikai iho, n me ka hoolala ana i kahua no ke aupuni. He hiki īa lakou ke olelo mai ia oukou i ka mea e loaa'i ke dala a nui ia lakou, a me ka hookomo pu iho i dala no ko oukou mau eke. U'a noonoo anei oukou a pela io no ?

O ka poe makemake e loaa ona paahana, hanwi mai lakou i na uku haahaa, oiai hoi, o ko ka paahana makemake ka mahuahua ae oka uku hana. Ikawa i hala, ika wa a na paahana o onei e makemakeana i wahi uku mahuahua ae, kii aku la ka poe mea hana i na pakē o Kina a me lapana, no ka uku hana hnahaa loa'. Malaila e ike maopopo aku no kakou, o ka poe nana ka hana, o lakou kai pomaikai i ka pae paahana nana e hana ka lakou. Mamua iho nei, ika wa aohe kuikahi o keia ano, aohe i papaia ke kii ana ina pake ame na lapana. Pehea, aole anei kakou e hiki i keia wa ke kau i kanawai e papa aku ai i ka laweia ana mai o na pake a me na lapana ?

Eia kekahi, i na hebedoma a pau, e lohe ana au i na hoohalahala no ke kanawai o na Haku a me na Kauwa. Mamua ae o ko kakou ae ana i ke kuikahi, he pono ia kakou ke hooponopono i na hewa o keia kanawai ino. I ka wa i hala, ua hooikaika loa au e hoopau aku i keia ino, aka, ua like nae au me ka mea e huki ana i ka piha ukana kaumaha iluna o ka puu, mamuli o ko ka Moi make hoopaakiki k me kekahi o kona mau kuhina.

Aka ano, eia kakou molalo o ka Moi i hapaiia ae maluna o Ue Kalaunu, e ke koho baloto oka lahui. Aole anei he pono ko kakou e manaolana aku ai no ka hooponopono hou ana ae i na- kanawai inoino ? E hoole mai ana anei keia Moi i na kanawai i hanaia no ka pomaikai o ka lahui a hoihoi wale mai me ke kakau inoa ole ?

Aole o'u makemake iki, e hoohakaka oukou i na haole, no ka mea, he hana naaapo ia, a mamuli hehi waleia ko kakou pomaikai, aka, o ka'u e oielo aku nei, e makaala loa kakou i ko kakoa mau pono ma ke koho balota. E makaala ike kanaka a oukou e hoouna mai ai i lunamakaainana mai ko oukou mau apana mai. E makaala.

Ua ike no au i kekahi pōe i oleio ma keia wa koke iho nei, ina e hoounaia aku na palapala hoopii e koi ana i ka Moi e holo « ba-

|na kuikahi a ano e ae paha ia lakou, ua hiIkiwnwe loa ia lakou ke loaa na kanaka Ha* Iwaii e kakau ana. He poe kamnl«-wrile no |anei oukou ealnkaiia ni pela ? Ua hoouna jmai keknhi o keia poe he mau palapala m? | ka manao e imi ma na ano e ae a'u i ike ai, iaohe wahi kanaka hookahi e makemake ana. ! Ua manao lakou pela, no ka mea, o ka mea !i paa mua, aole ka oukou e hoole ana mahojpe. Oka mea wale no e holo ai na hana a Ipau o ke aupuni, o ke kupaa o kela a me keia aoao ma ka pono, me ka hooikaika iike ana ma na mea a pau. Oia auanei ka mea e mahaio ai kekahi aoao i kekahi. Ina ua makemake ka poe kanu ko e loaa ona kuikahi, e hiki ai i ko lakou ko-p»a ke komo dute ole aku iloko o Amerika Huipuia, aole anei lakou e makemake e kokun i na kanawai ma ka malama ana i ko oukou mali pono ? Ina e.loaa eke kuikahi i keia poe, : mamin o ka hooponopono ia ana a hoopau ; loa paha i na kanawai inoino, manao anei oukou e hoopnu aku ana lakou i na ino mahope ? E noonoo pono oukou a nui i kein mea. Ina ua makemake na kanak» Hawaii i keia kuikahi, ua hoolala e au i ko'u manao no ka hoopiha ana i ke poho o ke aupuni, mamuli o ke dute ole ia ana o na waiwai o Amerika ke komo mai. Aole o'u makemake e hoomnhuahua hou ae i ka auhau o na kanaka a hiUi -i ka wa e ikeia ai ka pomai- ! kai ona mea & pau ma keia kuikahi. Ma- i nao anei oukou, he pono ke hoomahuahua , hou i na auhau maiuna o oukou mamua o i ka ike maopopo ana i ko oukou loaa mamuli ; okeia kuikahi ? i i ka mokahiki i hala, ua hoouna aku kakou he 17,000,000 paona ko-paa, akn, ina kakou e makemake ana i kuikahi e hoopau ae ai i ko Amerika dute ana, oia heelua*a ekolu palm ]ceriētyy e pono ole ai ia kakou ke kau i ke dute ma- ! luna o ko ko-paa e laweia uku ana mai ka 1 aina aku i hookahi keneta o ka paona. i hoihoiia mai ai 1 ka waihona aupuni i $170,000 a me ka waiho aku no hoi ī ka poe kanu ko mai ka eiūa a ka ekoiu hnneri tausani dala i puka ma keia kuikahi ? Me he la ia'u iho, l he mea pono ke hoomahuahuaia ka auhau ' maluna o ka poe i pomaikai ma keia kuikahi, i hoopihaia'i ke poho o ke aupuni. A ina e ikeia mahope o ka hala ana o ka ; elua a ekolu piha makahiki, e pomaikai ana kakou a pau, alnila, he hiki no ke hoemi hou iho i ke dute maluna o ke ko laweia i waho. Heaha ko oukou noonoo no keia kumu? Keo Kaaka. Honolulu, Apr. 1573. :