Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 24, 14 June 1873 — Ka Nupepa Kuokoa HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu akolu o ka Ikaika.

I imu'hiin mni loka mai n ka B».Tc. Amhin. mni ka Olelo Beritania a kn Olelo Huwnii. Mahele 111 —Hklu 75 HOI »ku la o Lo Hipa a hiki ma ke aupnni Poepoe, e n.»ho mai ana no o Ilipn, me ka m-ikaiikau nae e liele e liuli, no ka men, na haoliao oia no ka hele K)ihi loa o Lo Hipa, aka. aole n;ie oia i manao ua m ike, elua wale no ana mea i mauao ai, o ka lilo i ka hoowalewaleia, a o ka manao hoohihi uiaoli iho no, no ka nni o na kanaka, no ka nni o na hana lealea a me ka nani o na anpnni ana e kipa aku ai, a he mea hou loa ia i kona ike ana, oiai ua hookuli oia i ko 1 uia aupuni, paani no oia wale iho, a oki pu wale iho la no me ke koliu ole,, me ka liiki ole aku i ka palena e pau ai o ka lealea. Aka, iloko o keia wa a Hipa e makaukau ana, malu ana ka la, a i alawa ae ko ia nei liana, ike aku la i keia mea nui kupaūaha, me lie ao nui eleele pannpano la, a ua manaoio no oia pela,, aka, no ka hooinau loa o ka panee ana mai o ua mea nui nei imua o ka makani, aole hoi i emi aku i liope, e like me ke ano mau o n.i ao imua o ka makaiii. A ma ia moa, i hoomanao ae ai keia, o kana keiki no, oiai aole oia i poina no ka pohai manu nui ana i ike mau ai, nolaila, hoopau ae la oia i kona manao imi, a noho iho la, e kali ana, aole no hoi i liuliu iho, pioloke ana ke kani a na maiiu, a komo ana ka lio o ia nei iloko," me ka palanehe ole, a lele iho la keia ilalo, a hoihoi iho la i ka lio iloko o kahi buke, a haawi ae la i ke aloha ia Ilipa, me ka ha-hai pu aku no hoi i na mea hou he nni, ma na wahi a pan ana i makaikai hele ai, me kona nonoi ia mai e ho »o ma ka hana i maa ole iaia mamua. Maanei. e hoomaka kakou i ke kamailio ana no Hipa a me ke'kua poowaln, ka makuakane o ka wahine dia, ka mea nona kekahi kamailio loilii ana ma keini mua akn, ka pnn kalahala hoi iloko o nn la popilikia o Hipa ma, a ma ona la i loaa ai ke ola ia laua, ma ka npua o ka mana o kaomole laau a ke'kua poowaln,ka Moi nona ke aupnni waoakua, ka inea hoi i noho paonioni me Hipa 110 na makahiki elima, aohe nae i loaa ka laiiakila niawaena onaaoio elua, a hoomalia iho la no na makahiki hou eliina. A o ke akua poo walu e oleloia nei ma keia moolelo, oia no ke kane a ke k-iikuahine o ko Hipa makuakane, nolaila, ua pili pono loa lakoii aohe weheua aku, aka, o Hipa m*e. aole oia i maopopo no keia mookuauhau o lakou, oiai aole oia i kuhikuhiia e kona makuakane aole hoi e na pilikana o ua makuakane nei ona. Mamua ae o ka pau ana o na makahiki hoomaha eliina, ua hni mua ae la o Hipa me ka Knilioaukai, a ua kuka lana ma ka mea e hiki ai fce hana aku i ke akua poo-walu. A mamuli hoi o ka Kailioankai mau olelo kaena, ua hanaia kekahi olelo nelike mawaena o laua, oia hoi, Ina e make ana ke akua poo walu ma ka Kailioaukai hana ana, alaila, e lilo iaia ka hapalua o ke aupuiii poepoe, no na makahiki elima, a o na pono a me na pomaikai e loaa m'ii ana iloko o kela man makahiki, nona no ia. 0 Kailioaukai nae. aohe ana mau mea mana, aka, he pono ikaika wale no kona, noliila, mainuli o ka mana o Hipa, e hao aku ana laua nei i ka lele ; a no ka makemake o Kailioaukai, e makaikai i na aupuni o ka lewa a me ka honua i ike mua ole ia e ia, ua ae no o Hipa, a mahope, hiki aku la i ke aupuni waoakua, ke anpuni hoi o ua akua poo walu nei. Aia nae a ike mai kela ia laua nei,

i helu e mii la na mane i, a ku no hoi i j ka hoo,maka'nka'n ki na niau hana, a he mea'weliweli kona inau lielehelena i ka . nana aku, a kamailio inai na waha i na | j huaolelo like ole, a palu kela a me keia elelo e like me kona m ikemake, a hoo- | pnka mai la i ka huaolelo ninau, He-iha ka huakai o ka olua hiki ana mai uei i auei ? P.ine aku o Kailioaukai, He hnakai hakaka. P«ne like īn ii la na leo o ua akua poo walu nei, A nui no hoi paha ko ikaika i na la, hoi kino aku a. liiki imna o ke alo o ka wahine, a honi i ka ihu o ko wahine i aihue m ii ui, me kou | man lima menemeue ole, aka hoi, i ha- ! pa ka ikaika, o ko I i no keia, hoi uhane iko aupuni. No ka mea, he nui no na kupua ikaika i liele mai ianei, aka, hele mai lakou me na ikaika a hiki ma na palena o kuu aupuni nei, opiopi lakon i ko lakou ikaika a huiia, a o na kino wnle no ke hele mai a ku an i imua o'n, a, liki mai la me ke kaen i m ii i ka aka, na ike aku la au, he liookeke nilio wale iho no, akā, i ka hoao ana iho nae; e hakaka, na knu walii holoholona diai la no la e paani mai, a oka m-ike mai no ia, a hoi uhane aku i ko lakou mau puni,- a o na kino, pau ia'u i ka ai ia, a d na p "o, aia no ia ke kuakea mai la ika la, a ina he makemikeko olna, e liele mua e makaik i, a hoi inai, alaila, paani mai olna imua o'u, a lilo ati i ka nanea 'i ka lealea, alaila, e hoo'<uu aku no au, ei hoi oliia me ka lanakila, oiai ua ike ni| an, he mau holoholona olua, a lie hilahjA au ke hakaka pu me ka holoholona, tifl ka mea, o ko'u kulana. aole no ia i lrkjf me ko olua. Pane aku o Kailioaukai, Aohe o'u manao pela, no ka mea, ua hele mai nei inaua me ka m-inao e lawe i kou ola, i hookoia ai ka m ikemake nei 0 kuu hoa, koii hoa paio no hoi o im makahiki i hala, a no ka hooko ole ia ana o kona makemake, nolaila, ua hele mai nei au e koku i, i mea e hookoia'i, no ka me-i, ua ike no au, aole no oe e lanakila ana malnna o'u. Kulou iho la ua akua poo walu nei, a 1 mai, A īmi io no hoi paha l?a ikaika i na la, hoi no me ka pomaikai, aka hoi, ina e hapa ka ikuika, loaa hoi ka'ii mau wahi mea paina o keia la, o olua, a o na poo hoi o olu i, ka mea e puni ai o kun pa poo hoikeike i ka poe liele mai ianei e makaikai ai. Ku ae la ua akna poo walu nei me ke ano ku i ka hooweliweli, a i mai la, i ka i ana niai, Ia wai auanei ka mua o kaua ? Pane akn o Kailioaukai, Li'u no hoi paha mua i ka nialihini, a i make no !rni au imua ou, nani make no ia, nou no keia kahua, aka, aole no hoi i ik« ia na ai a kaua i keia la, niu p iha na ke kamaaina, a i oie, na'u paha na ka malihini, aka, i ko'u manao, na'u no. Ia Kailioaiik >i nae i hoomakankau ai e lele akn inaluna o ke poo hookahi e» ua akua poo walu nei, ala like inai la nae lia poo a pau o ua akua poo w >1 n nei, me ko ianei mauao hoi, e liakaka pakahi ana oia ine na poo, eia ka auanei, e iho makawalu mai nna lakou i ka m «nawa hookahi, Ano keia mea, peki hope mai la keia a kaawale, a i aku, He kuhihewa ko'ū, me kuu manao, e hakaka ana au me ke poo hookahi, e like ia me ko'u hookahi, eia ka e alu like mai ana no na poo a pau i ka manawa hookahi. A ina pela, aole ia i ku i ka hakaka ana a ka poe maikai e like me oe, nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, i hookahi no poo e hakaka ai me a'u i ka manawa hookahi, e like me ko'u hookahi e ku nei imua ou, a imua hoi o oukou i keia la. Pane mai la ke'kua poo walu, Ina pela ka makeinake o kuu liaku, e hooko koke ana no au me ka hoopanee ole. Pane mai o Kailioaukai, He oiaio, he haku io no au nou i keia la, a ma o'u nei no hoi. e pakele ai kou ola i keia la, no ka mea, ke ike e uei no au, aole oe e lanakiia ana maluua o'u. A ma keia tnati olelo hooweliweli a Kailioaukai, komo iho la ka ihak&'u iloko o ke akna poo walu, a h »awi pio mai la iaia iho me ka haknka ole.

jv A ike hoi o Kailioaukai, ua haawi pio |nai ke akua poo walu iaia iho, nolaila, |ta waiho iho oia i ka olelo kauoha, me ka i aku, 0 oe no ka liaku o kou aupua e nolio no oe e like me kou kulana !mua, a o kau m iu hana ino a pau, e haa4ele loa oe, no ka mea, ua nui ka poe i *hiki inai imua ou m i ke aiio e like la ine anaUH, a o ka nui, ua hele' wale mai no i'ma ke ano makaikai honua, aka, i ka hiJki an » m «i nae iloko nei o kou aupuui, pulumi koke ae la oe i ko lakou maii ola- a o na kino, pau ae la ia oe i ka ai ia, a e ole ia, ola ia la palaUalelo ou, a o na poo hoi, lawe ae la oe a kanlai hoomaiuoino i ka la. Nolaila, ma kei» hope aku, mai han i hou oe, no ka mea, o kou ola, eia no ia maloko o kuu waha i keia ia, a iua niaua e hoi an i, a hoolohe mai ati,a ke< hana ino hou nei no oe, alaila, kii oe, i ai na o'u makaainana I.ikou mau opu, e kanuia'i I kou kino 'kupapau. me ka haule ole ilio 0 kekahi kulu koko ma ka honua,no ka men, ua ahnlu ko lakou mau puu, i ka ai i na mea kahiko a paakai wale no hoi, a he mea ole loa palia oe ke hiki kino aku imua o lakou. - 0 ke akua poowalu nae iloko o ia wa, aohe i komohia iloko ona ka m-in io han©li, no ka mea, ua piha loa oia i ke kanmaha, no na olelo liooweliweli a Kailioaukai, nolaila, pane mai la ua akua poo walu uei, me ka i mai, Imua hoi o olua 1 keia la, ke hoohiki ae nei au, ma keia n[iua akii, aole loa au e hana hou e like iue ko na la i liala, no ka mea,<. ua ike 4ea ilio nei au i ka hewa o ia hana, aole no hoi he pomaikai i loaa ia'u ma ia ha-1 na ana, a eia no au ke noho nei iloko o i Ka pelapela a me ka lepo, a liiki i ka wa j e uhi ai ka lepo maluna o ka lepo. A makaukaii laua nei no ka hoi, lawe hele ae la ua akua poo waln la ia laua uei, e hoomakaikai ai ma na wahi a pau 0 kona hale lua, a ua hoikeikeia mai na wahi a pau oloko, a koe wale no ka rumi e noho ana ke kaikamahine a ine ka wahine a u i akua poowalu nei, a he mea haoliao no ia i ko laua nei m inao, aka, aole nae e hiki ia laua nei ke nonoi aku 1 kona lokoino ma ia wahi, no ka mea, ua oi pakela aku kona lokom likai. Haalele iho la laua nei i ke anpuni waoakna o ke akna poowaln, a lele ae l.i ma o a inaanei e like me ko laua inakemake, a hiki wale i ke aupuni poepoe, a nolio iho la o Kailioaukai ma kona maliele iloko o ke aupuni poepoe, a o Hipa no hoi ma kona wahi, a uolio li ke ihola laua me kaoluolu. Iloko o ka Kailioaukai mau hana kokua ia Hipa, na ku wale no i ka m ūkai, a ua komohia no paha iloko o kakou ka uiahalo, aka, ma keia hope aku nae, e komo an i ka manao hoowahawaha iloko o k «kou nona, no ka mea, ma ka olelo aelike i hanaia inawaena o laua, ua lilo ka hapalua o ke aiipuni poepoe a me na poin iikai a pau maluua iho ia Kailioau kai, no na makahiki elimi. Aka, i ka pau ana nae o ia mau makahiki, hele aka la o Hipa, a olelo aku ia Kailioaukai, i ka i hii i aku, E kuu makamaka aloha, eia kaiia i keia la, ka palena hope o na makahiki a'u i hooliuv«lima ai me ōe, a o na poinaikai a pau i loaa ia oe iloko o na makahiki me oe, e lawe no oe ia muu mea a pau. Iloko nae o keia wa a Hipa e kamailio ana, ke lioole e wale la oloko o Kailioaukai. I loa ho hoi a pau ka Hipa maU olelo, e ka paue mai la no ia o Kailioaiikai me ke ano liookaha, i ka i ana mai, E kahi Hipa lal iU, ke haohao nei au i kaii mea e kamailio inai nei, no ka inea, ke ike lea akii nei au i k iu mau olelo, me he mea la oe e hookuke m'ai aiia ia'u, ka mea aku non i kou nolio ana ina keia walii. He aina kauolia keia iio ko'u maU kupuua mai kalnko loa mai, ae hoi uu a, aohe inea kupouo nana e m.ilama, uolaila, hoonoho ai au ia oe maanei, a miu ka malama ana, aka, i keia la, ke ike nei an, ua lawe kaokoa h6 nei oe a nou ilio, a hoonele mai nei ia'u i ka mea aku uona kou, nolaila, mai

keia la a m;iU akli, Hole oe e Holio hou ina keia nupuni, no ka mea, ke ike nei hu, aolio pono o kau liana. A ina oe e hoole inai ana i keia mau mea a pau a'u e olelo aku nei ia oe, e hopu koke aku no au i kou kino, a lawe aku i mea ai na na ilio kupele a kuu wahine. A no ko Ilipa ike no hoi, aole oia e l;tii;ikila ana malunao Kailioaukai, nolaiia, ku ae la oia a hele auwana aku la ina o a inaanei o ka lewa a me ka ho* nua, me ka maiiaoe loaa iaia kekahi kokaa Linakila. He oiaio, u»t loaa oLo Walena iaia ma ke kapakahakai o Galatia, a ua kamailio ia e kakon ma ka Mahele H, a aole no palni i p«»ina ia kamailio ana ia oukou. (Aole i pau.)