Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 27, 5 July 1873 — Untitled [ARTICLE]

Ma k;» p>» Poukahi iho nei, ua malaaiaiu ae he halawai o na kanaka Hawaii, malo- ; ko o na paiao Kauaiakapili, rae he mea la i aa hookaokoa e ia kela halawai, no ka hooi lohe i ka haiolelo a Kapeua Loke. No ka ' loihi loa o kana haiolelo, aole i komo maI loko o ka pepa o keia la, aka, o ke aoo nai ! nae, oia no kona kue loa i ka haawi ana ia | Ewa. Ina he anaina olelo haole kana i i kamailio ai, ina la aole e ala mai na manao | inaina o na kaoaka, aka, he auaina maoli, i nolaila, na ano e. Ua hoikeike mai la oia ] i na kii o na haunaele a me na luku nui i I ike ia ma Amerika a-me Inia, a ma Nu Zilani, a ua hoeueu mai ia i na kanaka Hawaii no ia mau hiohiona ino, o.hiki mai auanei ke haawiia ke awa o Ewa. Eia ka ; hopena o ia haiolelo, o ka hooholoia ana o • kekahi mau olelo hooholo e hoahewa ana i kekahi o ka Aha Kuhina, ina ua ae oia e haawi ia Ewa, a me ka hoike ako, he kue ia halawai i ka haawi ana i kekahi wahi o Hawaii nei no hai. A o ka hana kn i ke kanawai, ka laweia ana toai o kekahi ōlelo hooholo, e kipaku ia Mr. Kakela a me kona ohana, e hele loa aku mawaho o na paI lena o Hawaii, no kona ake hoohui aopuni. Ua olelo ua Kapena Loke nei maloko o kana haiolelo, o ka haawi ana ia Ewa, aole no ia i oi aku mamua a emi iho mahope 0 ka hoohui aupuni. Ua oi ae keia i ka nele. No ka mea, ua laweia mai ka haawi ana aku ia Bwa, he mea ia e hooki aku ai 1 ka hoohui aopuni, mamuli o ka loaa ana aku o na mea a pau i ka pod e ake ana pela ; a i kukuluia hoi ke kuokoa maluna o ke kahua ikaika, e like ka loihi me ka manawa e loaa ana na alii nana e noho ae ko kakou kalaunu. Ua hooweliweli pu mai hoi ia i na kanaka, m» ke kahakahaana Dpai, "E make koke ana a nalowale loa ka Uhni nawaliwali o na lahdi eloa ; ka luku w»le, pepehi kanaka a me ka hao wale i ko na kanaka nona ka aina" ma Amen'ka, e waiho ana ia lakon e luku ia mai e ka pahikaua a me ka p U e hoopau ia auanei ko lakou noho ko-

le«oa aoa maluoa o ka aioa, • hemohemo wale auanei oa hipnn o ka noho ana kolo* ko, a e hooleia aoar<.. k» mana aoponi alii, "a hiki i ka wa e kaiia-ai ka poopua hope, alaila, o ka hala mao loa t»ku no ia o ka noho ana kookoa." Ina, aole keia e hoonaukiuki ako ana i kanaka, alaila, heaha la ka !

Ke olelo hoa nei oia, "o ka haawi ana aku i ke awa o Ewa, ke hooikaLa loa ia nei e na nupepa haole elua, hookahi o laua he nopepa aupuni." Ua ike maopopo maoli no u Kapeua Loke, aohe nupepa u ke aupuni i keia wa, a o ka nupepa Gaztttt keia, he waiwai ponoi oia no koua Luna Hoopuka. Oke ano maoli o keia hoopukapuka ana pela, i mea e hoonaukiuki aku ana i na kanaka Hawaii, e kue mai i na lima laweluwe o ke aupuni a me ka Luna na Hoopuka. O kana hoopili ana no na hoa oka Aha Kukamalu, ina ua mauao ia ua hewa, alaila, na pau pu nae aua no, mamuli o kona kukalekale wale aku i na olelo oiaio ule, me ka waiho aku i na huaolelo e hoonaukiuki mai ai, a lawelawe i ka haua ku i ke kauawai, e pau pu mai ai la paha, ina e peahiia mai ana e na poe e ae o ka uoho ana maluhia. Mai hoopapau ioa oukou mamuli o ka na haple haiolelo, e mali aku ana ia oukou. 0 ko lakou makemake ke kamailio a e lo heia ko lakou alelo e holoke ana. Malia no paha, he poe maikai uo lakou ma ia mau wahi, aka, aole lakou i heluia he poe kumuao qo ka lahui E ake ana paha e lilo 1 Lunamakaainana uo ka Ahaolelo, a i ole, i K.ubiua p;iha no ka Mui. O kekahi pue o lakou, ua hoao a lilo i mau Luuamakaainana, alea, no ko na makaainana ike ana, aole lakou i hooko pono i ko ka lehulehu manao, nolaila, ua hookuu aku lakou e noho ua poe la ma ka lakou man hana ponoi iho, a e imi i mau Lunamakaainana oiaio no lakou. Eia no he poe e ae iwa ena o kakou, e hoakamai nei, he aloha i ka Hawaii, aka, e makaala oukou, o ike auanei oukou he mau ilio hihia hae lakou, i uhiia i ke kapa hulu hipa. Eia no hoi mawaena o kakou nei, he poe Hawaii a haole maoli—aohe o lakou makemake i ko kakou ano aupuni maikai e ku nei, no ka mea, he poe hoopono loa na luua aupuni, e huli aua no na hoopunopono hou, aohe no nae he manao nui, ina e ioaa ana kahi oihana aupuni. Aole loa o Ukou inakemake epu-a ae na olelo o ko lakou manao ino, aka, ke hoopahee nei lakou uakekahi poe e ae e hana maalea no lakou. 0 lakou no ka poe nana i hoala ae nei i na halawai ma Lahaina a me Honolu--1» iuii. TH ilhilin ynmi IH> l«llini| whi», I>n pepeiao a me na huelo e hoike mai, owai l:i lakou.

I ka poe a pau 1 Kokua i ka olelo hooho* lo a David i Malo, ma ka halawai o ka Poakahi iho uei, uaike no lakou, e kokuaana lakou i ka hana ku e i ke kanawai. Ua ike anei lakou, he mana ko lakou e kipaku aku i kekahi kanaka mai keia aupuni aku, oiai 0 ka Moi wale no ka mea mana e hiki ai ke hana pela ? » Ua olelo ke Kumukaaawai, ua maln ke kino o ko kanaka a me kona waiwai maloko o keia anpuui, aole loa e hopn ia kekahi kanaka, aia wale no me ka palapala hopu mai ka Aha Hookoiokolo mai. Ana ke anpuni e malama i ke kino o ke kanaka, kona ola, kuokoa a me kona waiwai. No ia mea, ina e hoao ana kekahi poe e hoino aku i kekahi, ma ka hoopihoihoi aua 1 kanaka e kipaku aku iaia, he poe ohumu kipi lakou, a ina e hoahewaia ma ke kanawai, e hoopaiia oia ma ka hana oolea no na makahiki eha a hiki i ka nmi. Aka, ua olioli nae makou, aole loa i aa i hookahi kanaka e lawe mai ia olelo hooholo, e hoahewa ana ia Mr. Kakela. He hoike ana ia i ko na kanaka naauao mā ka hoole ana i ka hooholo mai. Ua lohe maopopo mai nei makoo, e lawe ia akn ana ka palapala hoopii malalo iho, mawaena o na kanaka, e ka poe e imi nei, 0 ke kipakuia akn o na haole mai ke anpuui aku nei- He hoinoino keia iko kakou Moi, ke kakan inoa ana a haawi aku iaia. No ia mea, e makaala ookoo no keia palapala hoopii. 1 ke 'lĀi Lunalilo ka Moi. E ka Makua : Aloha ino makoo kou poe makaainana, e noho nei iloko o k& pilikia noi mamuli o ka hookeke a na haole, e koi nei ia oe, e haawi wale akn i ke -awa o Pnuloa, ia Amerika Huipnia. "E ka Makoa : E manao mai oe iko makoo aloha noo, i ka wa i kohoia ai oe e noho i Moi maluna o makoo, he eono wale no malama i hala ae nei. E manao ae oe no ka poino o na home, ka make a me ka oi loa akn o ke ino mamna o ka make, e hanle mai ana ipalana o ka makoo mau wahine a me na kaikamahine, ke kn mai he puali koa o ke aopuni e malnna o ko kakou nei aina. " E ka Makua : Ke noi ako nei makou, mai ae aku ia noi e hanaia i koo alo, no ka mea, oka poe e hana ana pela, poe aloha ole ia ia oe a me makou ; a ia oe ka makou mau pule a me na hoomaikai." Ua kakaoia keia paiapala hoopii e kekahi haole, nana i haawi ae i "ekolu mao horo ana no ka Moiwahine Victoria, ke alii o Hawaii nei," i kona wa i lohe 4i oā lilo ia Lu Keoki keia Pae Aina. E makaala ookoo no ia ano makamaka. a e hoole ako i ko oukou kakao inoa ana ia ano pepa i hoomakankauia e lakou. He poe enemi lakon ia oukou a i ko onkoo Moi. He moo lakou e kolo nei i ka m&uu.

0 ka palapala noi imua o ka Moi, a makon e pai iho nei ma kekahi wahi © ae o ka pepa o keia la, nooa na haneri iuoa he lehnlehu ma Oaho, Maui a me Hawaii, he hoike ' ana ia i ka makemake nui ia o ke Kuikahi Panai Like. Aia malaila na inoa, o na haole, na kanaka Hawaii, oa pake a : me ka poe e 'ae, o lakou a pau, e noi ana f ka Moi, e hanaia ma ka mana e hiki aie; loaa mai ke kuikahi. Oke Kuikahi Panai Like, he mea ia e hoopomaikai mai ai i na kanaka, ua wahine a me na kamalii o Ha< waii nei. No ia mea, e ala mai kakoa e imi i loaa mai ai, i kuonoouo ai kakou a pau pakahi me ka aina holookoa.