Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 28, 12 July 1873 — Page 2

Page PDF (1.80 MB)

This text was transcribed by:  Jordan Lopaka Gouveia
This work is dedicated to:  Rachel Kahaunani Hashimoto

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KF.Ia La,  ua hookohula aku o L. McCully.  @@@, Ko-M@na no na Palena Aina, o ka mokupuni o O@@@@ @@kahi o@@oa.  W.P. Kamakau i ma@@ edwin O@@all, Kuhina Kalaia@@@.  Kaena Kalaiaiham Iulai 5, 1873. 

 

I keia la, ua hookohula aku o Hon, Mo@na@@@ I Komi- @ua no na Ala-liiliil  a me na ho@@onopono wai: no ka@@oa@a o Kona, Mokupuni o Oahu, @@ kahi o H@n.  W. P. Kama- kau i make.  Edwin O@Hall K@@ina Kalai@@a. Kaena Kalalaina, Iulai 5, 187@. 

 

Oiai, ua hol hoi mai nei o Theodore Chr@@@pher @@uck,  Esqr., ke Kanikela no ka Emepire o Geremanla ma kela aupuni, a Kanikela hoi no ke Auouni o Denemaka, Uoko o kela aupunim a ua hoike pili aupuni mai i kela la no kona @oi kino ana mai nei mai Europa,  a e hoomaka ana i kan@ @na i keia la, ma ke ano he mau Kanikela no @@ Emepire.  @@eremanlam a i ole la, no ke  Aupuni o Deneniak@@oiaila @@@@ kauohaia aku uel, o kana mau hana @@@@ aupuni a pau @@@@ mau aupuni, e paulele a e mahalola e ko ke aupuni mau m@@a.  Chab.  R.  Bishiop, Kuhina o ko na aina e,  @@@@ o ko na aina e, Honolulu, Iulai 8, 1873. 

 

@@ Hah@ @@@ nei ka lohe i na kanaka a pau i loaa ole @ka lep@r@ na @@@@ o Kalaupapa, Waikolu, a me Kalawao, @@ @@@@@@ mak@@@@ Molokai, e ka "Papa Ola," i wahi e @@@@ @@@ wale @@ @@ na mai lepera ; a ua kapu loa na mea @@@ @@@@ @@@ @@@ aku, @@@@ moku a pau, na waapa @ a me na @@@ @@ p@@@la ak@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ wahi, aia wale no a ae aku ka Papa Ola ; ua hookapu pu la no @oi ke aian i emoe ia mauna o ua mau anala a ua papa ikaika loa ia no noi na kanaka a pau, aole e nele ma- @a@a me ka ae ole o ka Papa Ole a o kona agena paha. Ke konola aku nei no hoi ka lehulehu e nana i ka Pauku 5, A, o ka Mokuuna xxxiii o na Kanawai o 1870, penei : Pauku @ (A:) Aole no e aela kekahi mean i ioaa ole ia ia ka mai lepera, ke hele aku a e noho paha maluna o kekahi aina, wahi a iloko paha o kekahi pa i hookaawaieia e ka Papa Ola ; a ma @@oaa kekahi kanaka maluna o ka aina, wahi a pa paha i olelo mua ia, me ka palapala ae ole, in a i ku ka hewa iaia imua  o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, e hoopalia i ka uku aole e emi  mai malalo o na @ala he umi, aole hei e oi aku i ua dala he hoopkahi haneri no kela p me kela hewa ; a i uku ole i ko dala, alalla, e hoopaahaoia ma ka hana oolea a kaa ka uku hoo-pai a me na koina o ka Aha.

            E hookola ke kuhikuhi maiuna ae me ka ikaika mai keia ia a mahope aku nei.

            Ma ke kauoha a ka Papa Ola.  ,Chas.T. Gulick, Kakauolelo Papa Ola. Keena Kalalaina, Iune 18, 1873. 

 

Ua hookohulia ka poe nona na ino malalo iho nei, i mau Agena no ka Oihana Kalaiama; no ke koho ana i ka walwai io o na aina, e like me ko ke aupuni hoololl ana :

            Maui. Molokai a me Lanai-W. O. Smith, L. Aholo, D. Kahaulelio.

            Oahu-D. Kalakaua, C. J. laiana, J. W. Makalena.

                                    Edwin O. Hall, Kuhina Kalalaina. Keena Kalaiaina, Iulai 1, 1873. 

 

Ke kauohaia aku nei ka poe a pau e malama mai nei i na Bona Aie o ka Hale Hotele, e hoike mai ia lakou i ke Keena Waiwai, i haawi hou ia aku ai na bona a ka Ahaole-lo i hala i hooholo ai.                                                                             Robert Stirling,

                                                                                                            Kuhina Waiwai.

            Keena Waiwai Iune 24, 1873.                                                           604 3ts

 

Ke hoikeia aku nei kalohe i na mea a pau, ua hookohuia aku o Mr. Henry Johmson, i Agena ma ko ke aupuni Hawaii aoao, no ka hooponopono ana i na palena aina o ka Moku-puni o Kauai, iua o ke aupuni ma kekahi aoao ; a iaia e kiiia aku ai no ka hoolohe ana.                                                                   Edwin O. Hall,

                                                                        Kuhina Kalaiana

            Keena Kalalaina, Iune 24, 1873.                                 603 3ts

 

I keia ia, ua hookohula aku o Wm. Meresburg i Luna Heoiaio no na paiapale Kepa! no ka apana o Kohala Akau, Hawaii, ma kahi o Hon. J. W' Naihe i make.

                                                                        Edwin O. Ha;;, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalalaina, Iune 16, 1873.                                                         603 3ts 605

 

I keia la, ua hookohula aku ka poe nona na inoa malalo iho nei, i mau Luna Helu no na apana ohi auhau a pau o na mokupuni, no ka 1873 :

Oahu……..Honolulu………………………………….C. H. Judd

                   Ewa a me Waianae………………………..A. Kaoiiko

                   Waialua…………………………………S. M. Naukana

                   Koolauloa…………………………………….J. Amara

                   Koolaupoko…………………………………E. H. Boyd

Maui……..Lahaina………………………………………D. Kahaulelio

                  Wailuku………………………………………T. W. Everett

                 Makawao………………………………………….M. Kaphine

                 Hana……………………………………………M. P. Peenahele

Molokai a me Lanai……………………………………………E. H. Rogers

Hawaii…Hilo………………………………………………….F. S. Lyman

               Hamakua…………………………………….G. W. D. Halemanu

               Kohala Akau…………………………………………..C. F. Hart

               Kohala Hema……………………………………P. Kaaekuahiwi

               Kau@@@@@@@@@@……………………..Thos. Martin

               Puna………………………………………………………..J. Iii

Kauai…..Haualei……………………………………………….H. Johnson

               Anahola……………………………………………Kapanuelima

               Lihue………………………………………………S. Kanahalo

               Koloa………………………………………G. W. Lii@@@lani

               Waimea…………………………………………V. Knudsen

Niihau……………………………………………………J. H. Kaika

                                                       Robert Stirling, Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai, Iune 16, 1873.

 

E haawiia ana i makana he hookahi tau-sanl dala i kekahi hui a kananka paha, oia hoi ka mea nua e hoomaemae maikai ai ma ka mea hana "Culp," i na lau paka maolii hooouluia ma Hawaii nei, a lawe aku i waho o ka aina i na paona he iwakalua tausani ( 20,000 ; ) me ka hoo-maopopo nae, o ka poe e ake ana i keia makana, e hoike e mai lakou i ke Kuhina Kalaiaina mamua ae o ka la l o Maraki 1874.  Edwin O. Hall,

                                                                                     Kuhina Kalaiaina. 

            Honolulu, Mei 26, 1873. 

                                                Oihana o ko na aina e,  }

                                               Houolulu, Iulai 7, 1873 }

Aloha oe :

    I mea e ike ai ka lehulehu i na manao a me ka hooponopono aupuni aoa a na Kuhina o ka Moi, no ka ninau nui ke Kuikahi Paoai Like me Amerika Hui-puia, e nune neu iloko o na manao o ka le-hulehu, nolaila, ke hai aku nei au ia oe, e hoolaha ae iloko o ua nupepa Hawaiian Gazetter a me ke Kuokoa, i ka manao kuka-ia aupuni malalo iho.

Ia aupuni malalo iho.  Me ka mahalo, Kau kauwa hoolohe, Chas. R. Bishiop.  Ia H. M. Wini, Esquire.

 

 

            Ua lawa pono makou i na lono mai na palapala hoopii a me na lohe mawaho mai, e hoike ana, o ka hana maloko nei o ka Pae Aina Hawaii, aole ia ma ke kulana e holo ana imua ; a ke manao nei makou, o ka hana pono a ke aupuni ka hoomahuahoa ae i ka pouuaikai o keia anaina, ma na ha-na kumu ku io a hoopono.

            I na au aku nei elua i hala, ua hoopapau ia ma ka ikaika e hana i Kuhikaki Panai Like me Amerika Huipuia, aka, aole nae holo iki.  No na mea e pili ana i ka wai-wai o ia Kuikahi, ke manaoio nei makou, he uuku loa ka like ole o na manao, a no-laila, ua manaoia e pakui hou iho i haawai-na aku ma ko kakou aoao, ma ka haawi ana aku i ke awa o Ewa, ia Amerika Huipuia, i awa hoolulu moku kaua. I keia wa. aohe waiwai nui no kakou, a ke manao nei nae makou, o ke kuikahi e haawai ana i ke awa o Ewa, oia kahi o na olelo ae like, me ka makaala loa ia ma ke kakau ana o ke kuikahi, e malalma i na pono o na aoao a pau. me ka haawi i ikaika a me ka pomaikai no keia aupuni.  O Amerika Hui-puia, ua loihi loa kona noho launa aloha ana me Hawaii nei, a a@he o makou kana-lua, e hoomau mai ana no @ kou e like me ia.  Ina e kukakukaia aua keia kuikahi e ke Kuhina o ko na Aine e, a hooiaioia mai e ka Moi. e waihoia aku ana uo imua o ka Ahaolelo no ko lakou hooiaio mai.  Ke manaoio aku nei makou, oia ano kuikahi, e hookomo hou mai ana ia i ola hou no na hana o na ano a pau loa ; a o na aina nei, e nui auanei ke noiia mai ao na hana mahiai hou, a ma kal@@ @ ka poe waiwai a na @a@@@alele n@ kakou @kupuai, e oi ak@ auanei ka @ai @ia ano papa o ka poe waiwai e noho iho @ukonei e pipil@ ai .

            O ka @ooho@ aka @na i ka @@ iwai @ ke ia aupuni oia ka manaea me @ hoopouopono a ko ka Moi aupuni, a u@@@la, in a e hololea @ia, 2 ikaika loa auanei ka hooh@li ana ehoomahuahua ae ia kumu hana: ake mauaoio maikai loa nei @akou, in a e pau pono i ka @uono@ia a maopopu lea, uana iho no e pahola aku i kona makemakeia imua o ko ka leh@lahu no@nuo.

 

Ka Aupepa Kuokoa

–ME–

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, 32 a year.

 

REGULAR EDITION, ::::: 4,872 Copies.

NA PEPA PAI MAU IA, ::::: HE 4,872

 

HENRY M. WHITNEY.

Publisher and Editor, (Luna hoopuka.)

JOS. U. KAWAINUI.

Associute Editor. (Luna Hooponopono)

 

HONOLULU, IULAI 12, 1873.

 

            E IKE AUANEI KAKOU, o ka olelo maluna ae, oia ka @anao o na lima lawelawe o ke aupuni, a o keia ka manawa mua a kakou i i ke ai e haiia mai ana imua o ka lehulehu ko ke aupuni manao ana e hana aku no ke Kuikahi Panai Like. Mailoko mai o ia manao, e maopopo ai ia kakou ko ke aupuni ake ana e imi i loaa mai on a kuikahi panai like, ma ke ano akamai loa. Ke hauoli nei makou ma keia hai akeaia ana mai, @ he pono o na kanaka mai Hawaii a hiki aku i Niihau, e olioli pu, no ka mea, ke h@oia mai nei ke aupuni, e hoao  loaa on a kuikahi panai like. A ioa e loaa on a kuikahi panai like. A ioa e loaa ana ia kakou, e pahola ae auanei ka maluhia a me ke dal@ ma na wahi a pau o ka aina. Ina e makemake ana o Amerika i ke awa o Puuloa, i awa e kapili ai i ko@a mau mok@ kaua, ke manao ia nei e haawi aku ko kakou aupuni ia wahi iaia, ma ke ano e malama loa ia ai kakou a pau, no ka mea, o ke awa o Puuloa, aohe waiwai no kakou. Nolaila makou e olelo aku nei, o kokua i ke aupuni. E Huor kakou no ke Kuikahi Panai Like, a o ka loaa koke mai, oia ka pono no kakou.

            O ka ninau nui imua o ka Lahui Hawaii–"He waiwai anei ko kakou ma ke Kuikahi Panai Like?" Ina he waiwai. e ae aku kakou a e uku  aku no ia mea, i loaa mai ai ka pomaikai a kakou e makemake nei. Ina aohe waiwai, e waiho aku kakou ia manao, a mai noho a hoahewa mai i ka hana o ka aina, no ka iho hikiwawe o ke aupuni i ka popilikia, a o kona mau luaa, ma kahi o ka nele.

            Me ka haawi ana aku i ke awa o Ewa, e loaa ao paha ke Kuikahi Panai Like, in a aole e loaa mai ma ia no, ua haulehia pinepine ko kakou manaolana no ka holo imua. No makou ponoi iho, ke manao nei makou ha waiwai. No ka pomaikai e kaulaiia mai nei, ua pupuahulu loa ia no ke ola.

 

Laina Hooholo Mokuahi Hou.

i na Panalaau.

 

            Mawaena o na mea hou maluna mai o ka mokuahi "Costa Rica," na ikeia maloko o ka nupepa Alto o Kapalakiko, kekahi olelo e i ana:

            "Ua hoopaaia he olele aelika, no ka hooholo ana i Laina Hooholo Mokuahi mawaena o Kapalakiko a me Nu Kilai, mawaena o Mr. Russell, ka Elele o ke Panalaau o Nu Kilani a me ka Ahahui Amerika, ke hui pu ia mai o Generala Burnside a me Col. Thomas A. Scott, mu kekahi aoao. Ua hoike ae no hoi na lima lawelawe o ka Panalaau o Wale Hema Hou, ma Nu Holani, i ko lakou makemake e komo pu iloko o keia hana aelika ana, ma ka hoouna ana ae i huaolelo maloko ae o ka waea. E ku mua na moku ma Honolulu, a maila ma na Pae Aina o Fiji, a i ole ia, o Samoa. Aka aoao o Fiji a me Samoa paha, e hooholoia i moku lala mawaena o laila a me Sikane, a anoai o ku paha i Nu Kaledonia a me Barisnaue, ke kulanakanahale nui o ka panalaau o Queenslands. O ua huakai holo, i hookahi no ka malama , a e @oomakaia ke kukulu ana i ka laina, me ka moku hoolimalima, aka, e hana aelike koke aku ana no ka hui no ke kapili ana i mau moku Amerika, ma ke kapili ana, a i kupono ai no ka holoholo ana ma keia hana. O ka mamao mai Kapalakiko a i Aukalani, kokoke paha e 5,500 , a i Sikane aku he 6000 mile."

 

            KA LA HOALOHALOHA IO KE AKUA–Ua hookaawale ka Ahahui Euenelio Hawaii, ma ka lakou halawai hui i ka malama aku nei i hala, e hoana e i ka la 18 o Iulai nei, i la hoalohaloha aku i ke Aukua, a e kulou na mea a pau ia wa imua Ona me ka haahaa am e ka mihi io; a e kalokalo pu aku hoi i Kona aloha no keia @ahui a me ka poe i kau ia e  ka nawaliwali, no lakou ka hookaawale loa ia ana mai na makamaka a me na ohano ponoi aku. Nolaila, ua manao makou, he hana kupono na ko makou nei papa pai, ka hoolaha e aku.  Nolaila, ua manao makou, he hana kupono na ko makou nei papa pai, ka hoolaha e aku no ia la E we=heia ana ua hale pule Euenelio a pao ia la, a ua konoia hoi ua makapaka Hawaii a pau loa, e hoopiha i ku lakou mau luakini e ku koke aoa, no ka hoolhe aku i na hai-olelo a me na manao paipai ma ia la. 

 

Nu Hou Kuloko.

 

            Ma ka hebed@ma o pau an@ i keia laa, ua ku mai ma ko kakou nei awe, he eha mau mokamai ko na aina e mai. 

 

            He pono e nana mau ia @a olelo heolaha e puka nei a me na mea malalo o ke Kauoha. 

 

            Ma ka la 19 o Mei, ma ke kulana-kauhale o Beremana, make iho ia o J. Bo-lamana o ka hui Kale Olelo e ma, i ke 35 o kona mau makahiki. 

 

            Ua hana mai ia makou ka lono, o ka nui o namai pake (lepera) a pau ma ka Panalaau o Kapaupapa, ua hiki aku i ka 813, ke huiia na mai a pau loa. 

 

            Ua lohe mai makou, he elua mau mahiko ma ke mokupuni o Molokai e hoo-alaia nei no ke kanu ko.  Hookahi aia ma Kamaloo a hookahi ma Honomuni.

 

            Iloko o na la mua he umi o Iulai nei,  he kanakolu na moku ku mai ana ke awa o Honolulu nei,  ke huiia o iwakalua moku kona holoholo pili aina a me umi mo-ku mai na aina e mai. 

 

            I keia kau, ke hoopomaikai nui nei ko na kuahiwi ulu nahale ia kakou, mau-li o ka pakui ana mai i na mea ai o ka wao-kele ma ko kakou mau home, oia hoi ka onia. 

 

            Ua hoomaha iho nei ka Poe Puhi Ohe o ka Moi i keia mau la iho nei, a i ke-ia ahiahi e ulele hou ai lakou ma ka Emma Kuea, ma ka lakou hana maamaalea. 

 

            Ma keia Poakahi ae, e holo ana ke Kilauea no Kawaihae wale no me ke ku ana @a na wa o Maui, a hoi mai no a ku maanei i ke ahiahi Poaha aenei.

 

            Ma na lono pili kalopa i loaa mai nei mai Kaleponi,  ua ikeia iho, ua hele a piha ka makeke o Kaleponi i na mea kuai mai Hawaii a me kina ae.  Ke kali la o ka pau i ke kauiia.

 

            Ka La 11 o Iune ma Waimea.–Ua Ioaa mai ia makou kekahi eta na Zataio mai o Waimea, Hawaii.  e hai ana no ko lakou malama lokahi ana i ka la honomanao no ka nai aina oui Kamehameha I.  Ua mahaloia no oukou.

 

            Ma ka la 4 iho nei o Iulai, ua hoo-pomaikaiia mai ko Afona ma puhaka, ma-muli o ka hanau ana mai o kana wahine i ke kaikamahine, i ka laa na puuwai Amerika e lealea, ana no ko lakou la kuokoa. 

 

            Ma ka born 12 a me ka hapa o ka Poalua iho nei, ua holo aku ka mokuahi Costa Rica no Kapalakiko, a ua lawe pu aku oia i na waiwai Hawaii, aole e emi mai malalo o kanalima kumamawalu tausani dala. 

 

            E hoomaku ana ke Kula Kuokoa o Kawaiahao ma keia Poakahi ae la 14 o Iulai, 1873, nolaila, ke kono iaʻku nei na haumana a pau o ia kula e hoi mai–a e wehe ia no ka puka no kekahi poe mea keiki e ae e makemake ana e hookomo i ka lakou mau keiki maloko o ia kula. 

 

            Ma ka po Poalima aku nei i hala, ua malamaia he lealea Europa maloko o ka Hale Lealea o ka poe Geremania, ma Ala-nui Emma, no ke kohoia ana o Kauka He-pemana i Persidena no ia Hale a ka poe Geremania i malama loihi ai.

 

            Ma ka la o Iulai (apopo,) o ka makahiki 1870, oia ka la a ka Halawai nui o na Pope ma Roma, i hooholo ai, he hala ole Pope.  Ia wa koke no, o ka uluao no ia ma Farani no ke Kaua mawaena on a a me Geremania, a kiiia mai la na koa Farani kiai i ka hanohano o ka Pope ma Roma, a kailiia aku la.  He huhewa nui loa ia, ka hooholo ana, aohe mea hewa ka Pope.

 

            " Ahahui Hoaloha Hawaii. "–Ua kono-ia mai makou e poloai aku i na keonimana i kuleana malalo o ka maloo ka inoa nona ka Ahahui maluna ae, a me ka poe maikai e ae i makemake pu e kaikai ae ia Hawaii, e lele auna mai ma Pauoa, Honolulu, i ka Poakahi, Iulai 30, ma hora 10 kakahiaka, no ka hoolohe ana i ka haiolelo whe a Rev G. W. Pilipo, i kokuaia e Rev. P. W. Kaawa.

 

            Ka Haiolelo a Kapena Loke–Ma ka aoao mua o ko kakou " Kilohana Pookela" o keia la, e loaa no ka hapalua o ka haio-lelo a Hon. Kapena Loke, i hai ai maloko o Kaumakapili no ke Kuikahi Panai Like.  No ko makou manao e ikeia kana mau olelo e ka poe heluhelu Kuokoa, nolaila ua unuhi makou.  O ke koena, aia i keia bebedoma ae e pau ai.

 

            I ka ike ana o ko kakou poe agena mahiko, ua emi mai ke kumukuai o ke ko paa ma Kaleponi, nolaila, ua hoouna aku nei lakou i na malama aenei i hala, he eha mau moku kuna i piha i ke ko-paa a me ka malakeke no na makeke ma na panalaau ma ka hema aku nei.  Ina e ha-haiia kela mau hoao ana e ka pomaikai, he pono ke hookaheia ka auwau o ke kalepa ko paa ana malaila. 

 

            Ma ka Poakahi iho nei, ua mahuka aku kekahi kanaka mai pake mai Waikiki wae-na aku, aia la i hea kahi o ka poo ana. Naai ka inoa o ua mahuka la.

 

            Ma ka po Poaloa nei, ua hoopaapaaia me ka ikaika e ka Ahahui Hooulu Noonoo o ua kanaka Opipio o Kawaiahao, ke Ku-mu Paio, " Ke Kanawai o na Haku me na Kauwa ;" no ka ainau penei : O ke Kana-wai o na Haku a me na Kauwa, oia anei kekahi mea e hoomahuahua ai i ka pomai-kai o na kamanina o ka aina, aole paha Ua hooholo ka Lunahoomalu, o na Haku wale no kai pomaikai

 

            Ke hoonune hou ia mai nei, ei ae no ka ua Elele Col. Steiberger nei, ke liu-hu la e holo mai i Hawaii nei.  O ka haole keia i hoopuiwaia ia mai nei e holo mai ana e hoolala i na anuu mua no ka hoohui au-puni.  Aka, e like me ka makou i hai mua ai, aohe oiaio oia hoonuinui olelo pela no makou e manao nei.

 

            Ka hap hope o 1873.–Ma ka pule i ha-la, ua hoomaka ko kakoa komo ana iloko o ka hapa hope o ka makahiki 1873, nolaila, ke paipai aku nei makou i ka poe i aie mai i ko kakou nupepa, no ka hapa i hala a no keia mua aku, e hookaa koke mai, i hoo-leuleaia ai kakou a pau, a aole e poo nui i ka mea ia he aie.  O ka hookaa liilii, oia ka mea e loihi ai ka noho hoaloha ana. E makaala kakou no ka kaou pepa, no ka mea, ke makemake nui nei na lima hana a me na hemahema e ae, e ukuia lakou. 

 

Mr. Luna Hooponopono ; Aloha :–

            E oluolu oe e hookomo iho i ko'u mauao ma kahi kaawale o kau nupena o keia pule.  Ua ike au i ko'u inoa ma ka papa inoa o ka poe haawi ia Puuloa, i loaa mai ke Kuikahi Panai Like, ma kau nupepa o ka pule i hala.   Ke hai aku nei au i ka oiaio, aole loa au i kakauiuoa ma ia palapala, a ke hai oiaio aku nei au, aole loa au e ae e haawai i kahi lihi o ko'u aina hanau i mea e loaa maiai ka pomaikai no ka haole ma-hiko, a aole no au e manaoio ana, e aa ana kekahi kanaka Hawaii e haawai i ke awa o Ewa i mea e loaa mai ai ka pomai-kai no ka poe uuki, me ke akaka no iaia aohe wa e hoihoi houia mai ai iaia, a i ka-na poe mamo mahope on a i ua wahi la.  Nolaila ke kukala aku nei au i koʻu manao hoole no keia haawi aina, a ke hai aku nei i ka lehulehu, aole au i kakau ma kela pe-pa inoa i hoopukaia ma ka Helu 27 Buke XII, o ka la 5 o keia malama.

                                                                                                Owau no o Napoliana.

            [Ma ke aupuni o Farani, he nui loa na Napoliana no ka manao ia he inoa hanoha-no ia, a ke manao nei makou pela no paha ma Hawaii nei. ]

 

Imua o ka Lahui Hawaii.

 

I ka põe heluhelu o ke "Kuokoa :"

            Ua nuiia mai au e hai aku i koʻu manao, no ke Kuikahi Panai Like, e hoonakulu nei i na manao o ka lahui uona ka aina.

            No ka mea e pili ana i ke Kuikahi Pa-nai Like me Amerika Huipuie, aohe au i ike he kumu e puiwa ai a makau paha, ke malama pouoia ko oukou mau kulana, a aohe paha ia he mea e kanalua ai he ko-kua ia no kakou, aka, ioa e noi ia mai ka-kou e haawi aku i ke awa o Ewa, o kaʻu haina uo ia mea, Aole e haawai !

            Me ke kanalua ole, ke olelo aku nei au, o ka poe e kokua nui loa ia ana e ke Kui-kahi, oia ka poe mahiko.  Ia lakou ka pu-ka he mau tasani dala, a e maopopo no ia oukou, o lakou ka poe ikaika loa e hooikaika neu e loaa on a kuikahi.  E uha-uha ana lakou i ke dala me ka minamina o le ; e hooluolu aku ana ua poe la ia oi-kou a nui wale, ma ka olelo ana e pomai-kai oukou ; a e imiia mai ana ko oukou man balota, i keia kau koho Lunamakaai-nana ae. 

            Ua minamina nae au i ka hoopuka aku, ua hana ua poe la i kekahi hana pono ole, e like me keia : I ka wa a na nu-pepa i ku ai ma ko oukou mau pono e pa-le aku, e papani mai ana lakou i ko ouko leo, ma ka olelo ana mai i na Luna Hoo-puka nupepa, aole lakou e haawi mai ana i hana ua lakou; in a aole e hooki.  Ua hoo-laha ae nei no hoi lakou, he papa inoa lo-ihi o kekahi poe lehulehu i makemake i ke Kuikahi Panai Like, me ka hoikeike mai ia oukoum i manaoio aku ai oukoum o lakou ka poe makemake e haawi i ke awa o Ewa, aka ua ike au, he lehulehu wale o ka poe maloko o ia papa inoa, e olelo mai, "Aole makemake e haawi wale aku i ke awa o Ewa."

            Aka! mai makaʻu hopohop wale ou-kou no kekahi mea a lakou e hana ai.  Eia wale no, E aloha oukou ia oukouiho !

            Ua lohe au, he wahi moolelo penei : Aia he makuakane ekolu ana keiki, aka, ua imi nui ka poe hewa e hoohakaka ia la-koum i mahele ai lakou a loaa la ka na poe hewa nei mea i makemake ai.  Nolaila, kahea aku la ua makuakane nei i ua poe keiki la ekolu, lawe, ae la he mau laau ekolu, a olelo aku la, O keia mau laau ekolu, o oukou, aole e hai ke uhaiia e koʻu ku-li, aka, in a e hookaawale pakahi ae au a haihai iho, alaila, e haihai wale auanei ma ka uhai pakahi ana.  Pela no oukou e kuumau keikikane, in a e kupaa oukou i ke alo-ha kekahi i kekahi, aole oukou e hakihaki wale ana, aka, in a hakaka oukou a mahe-le, e helelei ana oukou.  Pela hoi au e ole-lo aku nei ia kakou e ko Hawaii nei, in a e kupaa ana ko kakou Moi, naʻIii a me na makaainana, a olelo, 'Aole e haawi ia Ewa !"  Aole no e lilo ana ! Aka hoi, in a e mahele ana kakou, a huki ae kekahi ma-hope o kana mana, a homahema maoli alaila, e lilo ana ko kakou aina mai ko k@-kou poho lima aku.  O ka hui ana o na mea ekolu a paa, aole loa ia e hemo, aka, in a e mahele ana kakou e like me na laau maloo ekolum a haihai pakahi ia, alaila, e mokumoku ana kakou.

            Ke olelo aku nei au ia oukou,  e hoohala-wai oukou ma ko oukou mau apana iho, e kupaa me ka malama loa i ka maluhia, alaila, e waiho mai i ka oukoumau pala-pala hoopii imua o ko kakou Moi, i mea e hooikaika ai i kona leo a me kona lima i ka wa e hiki mai ai ka manawa nona o ha-na ai.  E hoouna koke mai i ko oukou mau palapala hoopii, aole e kali. 

Ko oukou makamaka.

                                                                                    Keo Kaaka.

            [Aole makou e kokua aku i ka manao o ko makou mea kakau, a ke olelo aku nei makou i ko makou poe heluhelu, e noonoo pololei a oiaio loa, i ka wa a oukou e ike ai i na pomaikai o ke Kuikahi Panai Like me Amerika Huipuia, oiai aia wale no ma ka hoolimalima a ma ka haawi aku paha i ke awa waiwai ole o Ewa ia kakou e lo-aa mai ai, e kokua ana oukou a pau.  No ia mea, ke olelo aku nei makou, mai hana pupuahulu oukou mamua o ko oukou ike ole ana a pau na mea e pili ana i keia pi-nau, o uwe waimaka auanei oukou uo ka pilikia, a nolaila, mahope aku paham e hoa-hewa aku i ko oukou aupuni a me ka lahui.  Ua olelo o Keo Kaaka, ua hoolaha aku makou ( na L. H. ) i ka palapala hoopii i ka hebedoma i hala. ma ka aoao e haawi ana i ke awa o Ewa, i manaoio mai ai oukou.  Aole loa he oiaio o ia manao ona maluna ae.  E heluheiu oukou i ka palapala hooppii aole loa he olelo no ka haawi ia Ewa,  aka no ka hana Kuikahi Panai Like wale no–L. H.]

 

AINA KUAI.

AIA ma Kapalama, makai o ke alanui Aupun, ua hooma-u pono ia e ku wai, a nona na eka 9 1/2.  No na mea i koe, e ninau ia. 

John Meek, (Kapena Miki) 606 4ts 609 Honolulu, Iulai 9, 1873.

 

Na Aina ma Lauai.

Ke papa aku nei au i na mea hele wala maluna o na aina aupuni ma keakau a me ka hema o Pawili, Kamao, Kealia a me @ apana ama @@ i hoolimalima iho nei.  O ka poe makemake e hoolimalima e ninau ia.  Walter M. Gibson.   Honoluulu, Iulai 9, 1873.  606 3ts 608

 

Chup Ying !

[Hotele Likiikawai.}

 

E weha ana makou i ka hotele o Liiiikawai i keia la, i hale paina, inu ki a inu kope, i na manawa a pau.  E loaa no hoi maiaila, na keena hoolimalima i na ano lahui a pau, e noho a e hooluolu ai.  Honolulu, Iulai 12, 1873.  606 3ms

 

Hoolaha Komisina Palena Aina.

Ke kahea ia aku nei na kanaka a pau, he mau ahupuaa, ili aina a he mau mahele aole i moe ia e ke laulahao, e nana lakou i ka makemake o ke kanawai e pili ana i ke Komisina palena aina.  no ka hoopo-nopono ana i na palena, a e hana ia mamua ae o ka la 24 o Augate, 1873.  E loaa no ka mea nona ka inoa malalo iho, ma kona keena hana, na noi a me ua hoopi o ia mau ano.  Lawrence McCully, 6063ts 608 Komisina Palena Aina no Oahu.

 

E ike auanei na mea a pau ma keia,

 ma ka la 26 o Iune i hala aku nei, ua hooiaio ia ka palapala lauoha a Kawainui (k.) o Kulaokahua, Honolulu, Oahu i make aku nei, e Hon. A. S. Hartwell, Kokua Mua Lunakanawai o ka Aha kiekie, a o ka mea nona ka inoa malalo ka Luna Hooko Kauoha, nolaila, ke kaheaia aku nei ka poe a pau a ka mea make i aie ai, a me ka poe a pau i aie i ka inea i make, e hoike mai iloko o na malami pono mai keia la aku, a e loaa no wau ma Kaneohe i Koolaupoko Oahu.  Ina aole e hoike ia mai iloko o ia mau malama, sole e manaloa na kol ana mahope.W.E.PII, Ka Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o Kawainui i make. Honolulu, Iulai 10, 1873. 606 4t*609

 

K Kuai Kudala Ia Ana Na Lio ō me ka Bipi ma ka Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa ke hiki aku i ka la 15 o Iulai, hora 9 o kakahiaka, oia ka Poalua, ke ano o ka lio me ka hao akau US. 1 Lio kane ulaula kuapuka, 1 kapuai keokeo hao akau ano e.  1 Lio wahine ulaula laekea, 2 kapuai keokeo aole hao.  1 Lio wahine keokeo me ka kaula i ka ai hao akau M. 1 Bipi kane puakea elemakule, pepeiao ma-hele kiwi-wili muumuu, bipi kauo hao akau B.  hao hema B. J. Kahauolono, Luna Pa Aupuni. Waiawa, ewa, Iulai 7, 1873.  606 1t*

 

E Ike anei Na Mea A Pau, Owau O ka mea nona ka inoa malalo.  Ke papa loa aku nei all i ke kanaka, wahine o na ano a paum a me na holo-holona o na ano a pau, aole e hele a heihi, a lalau i na mea a pau e ilu ana, a e waiho ana paha maluna oʻu mau aina kuai a hoolimalima, oia o Puahuula a me kona mau lele, Maunawili, Kapalai a me na aina e pili ana, Kawailoa, Ma-kawao, Kaohao ma Kaneohe, a me Kaneohe, e like me ka mana i loaa mai a C. C. H. mai.  A na na luna aʻu i hookohu ai e nana a e hopu, a hoopi i na mea a pau e kue ana i keia hoolaha, o na holoholona Lio, Lio Kea, Bipi, Hoki, Miula, e hoouku ia no $1.00 o ke poo, a o ke kanaka a wahine paha e komo hewa ana a lalau wale i na mea o na ano a pau, e hopuia no a hoopilla e like me ke ka-nawai helehewa.  (606 hn 6*10) E. H. BOYD. 

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO o ka Mokuahi Hawaii Kilauea!

 

Iulai 14…Kawaihae a hoi mai i Honolulu i ke ahiahi Poaha

Iulai 24……………………………………….…Nawiliwili

Iulai 28…………………………………..Kaapuni ia Hawaii

Augate 4………………………………………………Kona

Augate 11………………………………………………Hilo

Augate 20…………………………………Kaapuni ia Kauai

Augate 25………………………………………………Hilo

Sepatemaba 1………………………………………….Kona

            Kuike na uku ohua.–Ma ka hale oihana wale no e loaa ai na paiapala holo.  Aole e kau ka hewa maluna o ka moku no na ukana, aia wale no a ua kakau inoala ka loaa ana mai 605-2ma-612 Samuela G. Waila, Agena. 

 

Papa inoa o na kauaka Hawaii i uku ole i ko lakou mau uku hoolimalima o na pahu leta ma ka Hale Leta o Honoluiu. 

W. E. Kealakai…………..$3 00  Wm. Hanaike…………………$2 50

S. W. Kaneaiii…………….3 00  J. M. Moolehua………………..3 00

J. K. Kaiwi……………….7 50  Keawekuikaai………………….7 50

Hoopli…………………….7 50 Jno. Kaili………………………3 00

C. K. Kahalehili…………7 50   S. Kenao………………………..6 00

S. Kaawa………………….1 50 D. Koko……………………….4 50

Keamalu (w)………………3 00 George Koalii………………….7 50

Jno. Kaaloa,………………7 50 W. H. Kamoana……………….3 00

W. H. Uana……………….6 00 W. H. Kiha……………………6 00

J. W. Kahele………………4 50 Jno. W. Kalua…………………7 50

S. Kaili……………………..2 00 Jno. Hinch……………………4 50

Moke……………………….4 50 L. Keilipio…………………….4 50

Ke kanauoha aku nei ka Luna Leta Nui i ka poe nona na inoa malnua ae, e uku koke mau i ko lakou mau uku hoolima-lima pahu leta e waiho aie nei, ke makemake lakou e komo ole aku iloko o na pilikia a me na uku hou iho. 605-2t-606

 

Hoolaha Hookolokolo

 

A ha hookolokolo kiekie o ko ha-wall Pae aina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o Kauahoa (k.) o Honolulu, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakauawai A. S. Hartwell. 

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kahaaweiki 9w.), e hoike mai ana o Kauahoa k. no Ho-nolulu.  Oahu, ua make hauohu ole ma ka Halepupule ma Honolulu, Oahu, ma ka la 22 o Dekemaba.  M. H. 1871. a e noi ana e haawi la ka Palapala Hookohu Luna Hoopono-pono Waiwai ka Kahaawaiki (w.)

            Ua kauoha la o ka Poakahi, ka la 28 o Iulai, M. H. 1873/  oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, make Keena Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi ia.  A o kela olelo kau-oha e hoolaha ia ma ka oolelo Hawaii i ekolu pule ma ka Kuokou nupepa ma Honolulu.  

            Kakauila ma Honolulu, ko Hawaii Pae Alua, Iulai 7, M. Ikea : Alfred's.  Hartwell., Lunakanawai o ka Aha Kiekie. Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo. 608 3t 608

 

Ma ka waiwai o hapakuka (k.,) no Lahaina, Maui i make.  Ma ke keena o ka Kunaka-nawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko hawaii Pa Aina.  Ua heluhelu ia, a ua waihoia ka palapala noi a Muolo k. a me L. Aholo, na Luna Hooponopono Waiwai o Hapakuka (k.) no Lahaina, Maui, Hawaii Iʻae Aina i make.  e noi ana no na kumu kupono i hoike la, a i ka hookaa ana o na aie o ka mea make–e ae ia lalua e keia Aha i ke kuai kudala ia ana ka waiwai pao o ua Hapakuku @ @ make, oia hoi elua Mahele Aina Kula ma ka Hui o Kaanapali, i Pahale a me 1 Loi-kalo ma Lahaina.  Nolaila, ke kanoha iaʻku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poaha, oia la 31 o Iulai, 1873. ma ka hora il o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia, a me na mea kue ke hoike ia.  ABR. Fornander. Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H. P. A. Lahaina, Iulai 2, 1873.  606 3t 608

 

I ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Elua–Ma ka kau o Iune A. D 1873.  N. W. Tallast, kue @ Hila Ta-liant, hooki mare.  Ma ka hihia mahina ae no ka oki mare, ke hoikeia aku nei, ua hooholoia ka pono no ke ia hihia, ma ka aoao o N W Tallant, ma ka hooki ana i ka hipuu o ka materemonio, no ka moekolohe o Hila Tallana, mahope o ka pau ana o na malama eono, mai ka la aku i hooholoia ai e like me ke kumu, ke loaa ole kekahi kuniu e kue ana. 

            A ua kauoha ka mea hoopil, e hoolaha aku i keia kauo-ha iloko o ka nupepa. "Hawaiian Gazette" a me ke "Kuo-koa." i hula me "Ke Au Okoa," no na hehedoma eono : o ka hoopuka mua ana ma ka wa maloko i hookahi malama, mahope iho o ka la i hooholoia ai ; a o ka pou a pau i pili, in a he kumu lo ko lakou e kue ai, iloko o na malama eono iakou e hoike mai ai, i ole ai e nio i mea oiaio.–Na ka Aha.  H. Dickenson Ja. Kakauolelo Aha Kaapuni Apana Elua, Ke hooiaio aku nei au, o ke kope maluna ae, oia ke kope oiaio a pololei o ke kauoha, ma ka hihia maiuna ae, e wai-ho nei ma ka papa.  I keia e koʻu lima a me ke Sila o ka Aha Kaapuni Apana 2, i keia ia 20 o Iune 1873.  H. Dickenson, 605 6ts 610 Kakauolelo. 

 

A Ha Hookolokol Kiekie o Ko Ha-waii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o Ohule (k.) a me Kaaimoke (w.) kana wahine no Kapalama, Oahu, i make kaneohe ole.  Imua o ka Luna-kanwau H. A. Widermann.  Ma ka heluhelu a me ka wai-ho ana mai o ka paiapala a Ahinoama, e hoike mai ana o Ohule (k.) no Kapalama, ua make kahiko loa, a mahope kana wahine Kaaimoku, ua make kauoha ole ma Kapala-ma no ma ka M. H. 1863, a e noi ana e haawi ia ka Pala-pala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia Kukolololua (k.) a me Kamana (w.,) na pili koko o Kaaimoku, a e hoo-lilo ia laua na hooilina o kona waiwai, he kuleana aina ma Kapalama. 

            Ua kauoha ia o ka Poalima, ka la 18 o Iulai, M. H. 1873, oia ka manawa i koho la no ka ho'olohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo, o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia @@@@ @o e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i @@ @@@@, ioa he kumu oiaio ko iakou @ @@ @@@ @@@i @@ @@i @@@ @@ @ @eia olelo kauoha e h@@@@@ @@ @@@ @@ @@@@ @@@@ ail@@@@@@ @@@@ ma ke " Au Ok@@@ @@ @@ @@@ @@@@ @@ @@ @@@oa I@@@@@@@@@

            Kakaula ma @@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

H. 1873.                                                         @@@ @. @I@ E@@@@@@

            Ikea :                                   Lunakanawai o ka Ai@@ @@@@@@@@

                        J  NO. E. BARNRD, Kakauolelo.                @@@-@@-@@@

 

MA ka waiwa o NAKAINA KULI (k.) no Lapehu, Molokai i make, Ma ke keena o ka Lunakanawai Keapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii I'ae Aiua.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapeia noi a Oleole, e noi ana e hoolaioia ana ka PaiaPaia kauoha hope loa a Nakaina Kuli (k.) no Lupehu, Molokai, Hawaii Pae Aina, i make aku nei. Nolalla, ke kauoha ia'ku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALUA, oia ka la 12 o Augate, 1873, ma ka hora ia o kakahiaka, in a ka Hale Hookolokolo ma Pukoo, Molokai, oia ka ia  me ka hora a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea koe ke hoike ia.

                                                                                    ABR FORNANDER,

                                                            Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H.P. A.              Lhaina, Iune 21, 1873.                                                                        603-31-607

 

MA ka waiwai o NAIMIHALE (k.) no Waialua, Molokai, i make.  Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Haoua (w.!) e noi ana e hoonoho iaia i Luna Hoopouopono o'ka waiwai o Naimihale (k.) no Waialua, H. P. A., i make aku nei.  Nolailia, ke kauoha ia nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALUA, oia ka la 12 o Augate, 1873, ma ka hora 9 o kakahiaka, ma ka ilale Hookolokoio ma Pukoo, Molokai, oia ka la me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia, a me na mea kue ke hoike ia.           ABR. FORNANDER.

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H. P. A.

            Lahaina, Iune 21, 1873.                                                          605-31-607

 

MA ka waiwai o LIO (w.) & KAILAA (w.) no Kaweia, Molokai i make.  Ma ke keeua o ka Lunakanawai Kuapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ua heiulelu ia a ua waiho ia ka paiapela noi a Kaopuiki, w.) a me Kaaioau (w.,) e noi ana e hooao@o ia lana I Luna Hooponopono no ka waiwai o I lo (w.) a me Kailua (w.) no Kaweia, Molokai, i make aku nei.  Noiaila, ke kauoha ia'ku uei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALUA, oia ka ia 12 o Augate, 1873, ma ka hora 12 o ka ia, ma ka Hale Hookolokolo mia Pukoo, Molokai, oia ka ia a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia,  a me na mea kue'ke hoike ia.                                                  ABR. FORNANDER.

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Iune 21, 1873.                                                          605-31-607

 

MA ka  waiwai o Wahinepto (w.) Kalaupapa, Molokai i make.  Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ku Apana Elua o ko Ilawali Pae Aina.  Ua helulelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kupihe (k.) e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o WAHINEPIO (w.) no Kalaupapa, Molokai, H. P. A., a e hoonoho ia o ua Kupihe i kahu no ke kino a me ka waiwai o ke kaikawahine oo ole o ua Wahinepio (w.) ia i make aku nei.  Noialia, ke kauoha ia nei oa kananka a pau, ke pili, o ka POAKOLU, oa' ka ia 12 0 Augate, 1873, ma ka hora 9 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Pukoo, Molokai, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana mai i ma nonoi la a me na mea kue i hoike ia.

                                                            ABR. FORNANDER,

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.

            Lahaina, Iune 21, 1873.                                                          605-31-607

 

MA ka waiwai o MOKU (w.) no Kaluaaha, Molokai i make, a ma ka waiwai o KAOHIAINA, no Wailua, Molokai i make, i hooiahaia e ka Lunakanawi Kaapuni o ka Apana Elua, Hawaii Pae Aina ma ke "Au Okoa," Hela 47 Buke VIII, e hana ma ka ia 10 o Aperiila, 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookoiokoio ma Pukoo, Molokai, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hooiohe ana i ka palapala kauoha hope o MOKU (w.) a me ka palapaia noi o ka Luna Hooponopono o ka waiwai  o KAOHI@@A, a me na mea kue ke hoike ia.              ABR. FORNANDER.

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H.P.A.

            Lahaina, Iune 21, 1873.                                                          605-31-607

 

MA ka waiwai o PUHI (k.) no Kawela, Molokai i Make. Ma ka Helu 48, Buke VIII o ke "Au Okoa," ua hoolaha is ka palapala noi a ka Luna Hooponopono a ka waiwai o Puhi (k.) no Kawela, Molokai, ko Hawaii Pae Aina i make, i ka hookuuia ana ia, a i ka hooiaha ia n ka hoolohe ia na o ua palapela nonoi ia.  Nolaila, ke Kauohe hou ia'ku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKOLU, oia ka ia 13 o Augate, 1873, ana ka hora 10 kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i koho hou ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.  Ala ma ka hale hoekolokolo ma Pukoo, Molokai, kahi e hana ai.

                                                                                    ABR. FORNANDER,

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H.P.A.

            Lahaina, Iune 26, 1873.

 

MA ka waiwai o OPUNUI (k.) no Wailuku, Maui i make.  Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kahopukahi (w). & Kalauaka (k.,) na Luna Hooponopono no ka waiwai o Opunui (k.) no Wailuku, Maui, @@ Hawaii P@@ Aina @ mak@, @ @@@ @@@ e hoaponoia ke @@@ @oowa@w@@, @@ @@@ku@ @@ @@@@, @ @ @@@holo la ka waiwai i na hoai@@@.  No@@@@, ke kano@@ ia ku @@@ na kanaka a p@@@, ke pili, @ @@ @@@@@@ @@@ @@ @@ 31 o Iulai, 1873, ma ka hora 10 o Kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo o Lahaina, @@@ ka ia a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i oa @ouoi ia a me @@ @@@@ @@@ ke hoike ia.

                                                                                    ABR. FORNANDER,

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, H.P.A.

            Lahaina, Iune 26, 1873.