Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 28, 12 July 1873 — HE MOOLELO KAAO NO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika.

I unuhiia mai loko mni o.ka Buke Arabia. inai ka Olelo Beriiania a ka Olelo Hawaii. Mahele lll—Helu 79. AIA nae a pau aku ke anaina i ka hoi, kena ae laoia i kekahi koa kiai e ku ana ma ka puka, e kii aku i na fcoa kiai e ku ana ma kā puka o ka pa, (oia hoi na koa nana i hooloiele i ke komo ana 0 Lo Hipa iloko, a he pomaikai wale no ke komo ana, a ina paha oia e komo ole, heahala kanamea e hanaaku ai i ua mau koa la) e hele aku imua ona, 110 ka hoohanohano ana i kekahi o laua. Aia hoi a hiki aku ke koa i hoounaia'ku ai, a i aku la, I kenaia inai nei au e ka Moi hou 0 kakou, ke keiki hoi a Lo Walena me Kanaika Abe, e kii mai iu olua, e hele koke aku ano imua ona ma ka Halealii. Pane mai ke kokoolua o kahi koa i hoopaaia ; i, E kuū hōā o ka oihana make hooilina ole, ina no he huaolelo 110 ka pono, e hai mai no oe, a ina hoi he huaolelo 110 ka make, e hai mai no oe, a o ke alanui no keia, imi ae i ke ola. no ka mea ua ka 'no i ka ai ka kaua Qlhana, r ' ' w A.o nt» i Ko no i "kt» Lolu."' Pane aku ke koa i hoounaia mai ai, Ua kena wale ia mai nei 110 au e kii mai ia olua, aole nae me kekahi huaolelo e ae, nolaila, e hele koke kakou ano, a hele aku la. Eia hoi ; i ka wa i hala aku ai o Lo Hipa ma ka Halealii, a hala paha he hapalua hora mahope iho, ike aku la ke alii koa nana i hoopaa i kahi koa nana i hookomo ia Lo Hipa iloko, i ka hae alii e welo ana i ka makani, komo iho la ka monao mihi iloko ona, 110 kona hoopaa ana i ke koa nana i hookoino ia Lo Hipa iloko ; a ia wa no oia i noonoo honua iho ai, no ka ka Moi mea e hana naai ai maluna ona ; ina he hoahewa ana e pili i ka make, e aho no ia, mamua ae o ka laweia anaaku o ka hanohano ana e paa ana a hooiliia aku maluna o kekahi mea e ae, a o kona leo ke kau iho maluna ona, o lilo ia i mea e hoohilahila ana iaia, nolaila, he makemake loa oia, e hoa- ! hewaia oia, ina he manao ko ka Moi e hana pela. Aia nae a hiki aku ua mau wahi koa nei imuao Lo Hipa, i nana mai auanei kona hana, he wahi koa okoa ka lua, aole hoi o kahi koa nana i hookomo mai iaia nei, nolaila, ninau aku la keia i kāhi koa ana i ike ai, Auhea ka hoi kou wahi hoa koa a'u i helemai ai, a oja hoi ka mea i mauna i kona ola, ma ke kue ana i ka olelo paa a ka Moi, a hookomo mai la ia'u mamuli o kona manao wale iho, a nolaila, ke makemake nei au e ike koke iaia ano ? Pune mai kahi koa, E ke 'Lii, o kau kauwa ko'u hoa koa, ua hoopaa koke ia aku no iloko o ka hale paahao, e ke alii koa o ka makou puali, no kona kue ana i ka olelo paa, a hookoōaoiii- mai ai oe iloko nei, ēia ka o oe no, a nolaila, ke hoahewa ae nei au ia'u iho, no kuu hoole afia i kou komo mai iloko nei me 'kuu kue'ana i ka manao o kuu wahi hoa koa, nolaila, i keia hora, ke waiho aku nei au ia'u iho ma ka poho o kou lima, a e hoopokoleia kuu ola i keiala, i ole au e hoopahaohao hou ia ma keia mua aku, ma ke ano e like me keia, a i oi a emi paha i ko keia. Aole no i pane koke mai o Lo Hipa ia mawawa, aka, kena liou ae la o Lo Hipa i ke koa, e kii a hookuu mai i kahi koa i hoopaaia'i, a e kōno aku hoi i ke alii koa nana i hoopaa, e hele pu ridāi imna o'u i keia wa. I ka hik\ ana mai hoi 0 uā alii< kt>a nei' a ine kdhi koa i hoo.paaia koke mai no; o Lo Hipa 1 ke alii koa, 0 oe io rio auei ka iheā nana i hoopaa iaia la iloko o ka Halepaahao ? Pane mai

la ke alii koa, E ke 'Lii, owau no, mamuli no ia o ka olelo kauoha a ko makuakane ia'u, "aōfe no ia : mam i uli o ko'u manao iho, hole iio hoi mainuli o ka manā 6 iā 'dihāria ā'u e paa nei, ma« muli no ia o kā olelō kāiioKa a me kou hiiua )okoin6la'p©'iiio.'_' ma ke ola Ou e ke 'Lii', kelioahewa nei au ia'u iho, a ke haawi aku nei no tioi au i_kuu pla i keia la, ma ka pp}io o tōu lima.

Iloko o ia wa ( . noonoo iho la o Lo Hipa, he mau minute, ,a i aku, Ma ke Ku? mukanawai a me ka Olelo.Kauoha Alii,

ua hala ole olua, aka, ma ko'u ano Moi i keia wa, ua'hoololi ae nei au i ke Kumukanawai a me ka Olelo Kauoha Alii, no na minute he 10 mai t . keia minute aku, ika i ana mai, Aole o'u uianao e hana pela, aka-, ke hoohaahaa loa nei au ia oe, ake lawe ae nei au i ka oihana au e paa nei, a hooili akn maluna .oia la, aooe hoi, e noho oe ma ko ia la kulana, me ko ia la wahi hoa koa mua. A hala he mau la mahope iho, koino iho la ka hilahila iloko o ua alii koa mua nei, a kaawe iho Ja iaia iho a make.

A hiki mai la ka la i oleloia no ka ike alii, hele'mai la na mea a pau me na makana, ua piha a hn ka pa 0 ka Halealii i ka poe i hele mai, a 0 na makana makamaē, e like ine ke d»lā, gula, daimana a me' ka momi, he ahu okoa ia, a 0 na ipakana e ae, he puu nui kiekie ia, 1 hoomaopopo ole ia kona. palena. . A hala hookahi mahma o ko Lo Hipa uuiiw pu iina iuu Kuua inau makua, hoo* makaukau iho la oia no kana huakai makaikai, nolāila, i aku la oia i na makua, Ua loihi ae nei kuu mau la o ka, 4 nqho pu ana me oukou, aka, o kuu aloha a me ka olioli no ko kakou noho ptf āha, aole 110 ia i lawa, a 110 ka hiki ole hoi i ka palena o kal'ii a'u i manao ai e like me k.uu makemake no ka makaikai ana, nolaila,_ke hoopokole nei au,j ko kakou noho pu ana, a ke noi aku nei boi au i ko pukou Ipkomaikai, e hookuu mai ia'u i ka la apopo, a nolaila, e olelo aku. oe (Lo Walena)" i ke Kuhina Kalaiaina, e kauoha aku i ke Kapena o kekahi mokn kana, e hoomakaukau e oia i kona moku, mnmua ae o kuu kau ana aku, ma ka hora 12 o ka la apopo.

I ka lohe ana o Lo Walena, ua olelo koke aku la oia i ke Kuhina Kalaiaina, a na kauohaia ke Kapena o kekahi moku kaua o ke aupuni, e hoomakaukau mua i kona moku, mamna āe o ke kau ana aku o ka Moi Lo Hipa.

Ma ia po ana iho, ua wehe ae la o Lo Walena i kekahi ahaaina nui, a ua kauoha ia na alii a me ka poe hanohano o ke aupuni o Galatia, a na nui na lealea i lianaia ma ia po a hiki i ke ao ana T no ka hoohanohano hope loa ana ia Lo Hipa, oiai ua kokoke mai kona wa e kaa wale aku ai.

Aia nae iloko 0 ka wa e ahaaina ana, kn maila kekahi hoa hanohaho, ahe keiki hoi oia na kekahi kuhikuhi puu j one kaulana o Galatia i ka wa i hala ae, a i mai la, Mamuli oka ike a kuu makuakane i waiho iho'iu'n, ke hoike e nei au me ka oiaio, ke ole nae au e kuhihe wa, aole no e hala ana na makahiki elima mai keia la aku, e pau ana ke aupuni o Galatia nei i ke ahi, a me kekahi mau aupuni e ae, a iloko 0 ka wa pokole, e lilo ana na mea a pau i mea ole, māmuli 0 ka mana o kekahi iiiau kaikamahine kupua, e hoonaukiuki ia ana e ia nei a me konā makuakane hanai, a mamuli hoi o ka māna o kapa wahine, e o.la ai na mea'a pau, a e hoi hoii ai. ka ainae like me māmua. Ā iloko hoi o ka wa a puu one nei e waj nana ana, no he hoomaopopo ia mai, q ipea ana, .no ka mea, o na mea a pau ma.ka leaiea. O keia kalakalai olelo nae a ka mea i ike e 1 ka' manawa e hiki mai ana, a he mēa haohāo loa ia i ko Lo Hipa manao, no ka mea, aohe i māopopo iaia ka mea '<3 oletera an», a<*le no hoionamanaom e ko ana ia wanana, aole no-hoii komo ka manao inaina iloko opa, e hoahewa aku i ka mea nana ka ole]o. (Aoīe i pau.) -