Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 29, 19 July 1873 — Ka make ana o Dr. G.P. Judd [ARTICLE]

Ka make ana o Dr. G.P. Judd

I ke ahiahi Pouono aku nei i hala, ( lulai 12,) ia Kauka G. P. Judd e noho ana walnua o ka noho, e heluhelu ana, me be ola uawaliwali no kekahi malama aku nei i hala, aia hoi, make iho la oia. O kona make aua he nehe ole loa, a ua manao ka h mao-la' ii> J hoomappopo lea akuka hana, aia boi, ua ka.il i loa aku ia kona hanu, a ua hala aku kekahi kanaka naua i hoomaka i ko kakou kulana aupuni, a i noho hoi a kani a moopuna ia Hawaii nei. Ua hanauia o Dr. G. P. Judd ma Parisa ma Nu loka, i ka 23 o Aperila 1803, a nolaila, ua hala ke kanahiku makahiki o kona ola ana. Ua holo mai oia i Hawaii nei, he Kauka, mamuli o ke koho aua o ka Papa Mieiona Amerika, a hiki mai la ia oei ma ka holo aiua ana mai a na Misionari, me Rev. E. W. Kalaka, L. Anaru, J. S. Gerina, P. J. Kulika, a me ka lakou mau wahine. O koua maa hoahele a pau i hele pu mai ai, ke ola nei lakou a pau, koe aku o Rev. L. Anaru, ua make e. I ka 1840, ia Comodoa Wiikea i hele makaikai mai ai i keia mau mokupuni, ua ukali pn o Dr. Judd iaia. I ka 1842, waiho oia i kona hui ana me na misiouari, mamuli o ke kono a Kamehameha 111., a ua ae aku i ka oihana i haawi ia mai iaia, he unuhi olelo na ka moi, ano like me he Kakauolelo la na ka Mol. I ka 1843, ia Lo Keoki i kaili ai i fee ea 0 ka aina, ua kohoia o Dr. Judd i hoa no ke KomiBina Hui ma ka aoao o ka moi, aka, aole i emo waiho koke oia ia hana. Ika wa a ka Adimarala Tamaki i hoihoi mai ai i ke ea o ka aio» nei, i Inlai 31, 1848rna konoia o Dr. Judd e ka moi e koho 1 Aha Kuhina nona, a ua hooko oia ma ke koho aua ia R. C. Wale, i Kuhina no ko na Aiua e, Keoni Ricoda, i Loio Knhina, a iaia i Kuhina Kalaiaina, I na makahiki mahope iho 1844—5 paha, ua hoomahuahua ia na Kuhina i eha ka nui, a nolaila, ua lawe oia i ka Oihana Waiwai, a ma ia oihana oia i noho ai a hiki 1853. I ka 1849, ua holo pu oia me na keiki alii Liholiho a me Lota i Europa e imi Knikahi ai, e hoōikaika e hoopau i na ku'ee me Faratii, i hannuele ai ia makahiki 00. Ua manao ia, iloko o na makahiki he umi ana i noho Kuhina ai, oia na makahiki nui o ka hoopilikiaia mai o ke aupuni ma ka moolelo o ka hooponopono aopnni o Hawaii nfci ; a na pono loa i ka loaa ana o Dr. Jodd ia wa, oo ke kopaa, a naoa i hookel£ i ka moku anpuai pihopiho mai loko ako o ka ioo i» oa oalu e poi ana i kana mao hana, i kokoaia e Wale, Rikeke, Ricoda, Li, a me An«ra, i aio nui ai ka lahoi Hawaii, «o ke kakuloia aoa- ona aupuni Knmokaoawai, a i loaa ai iioi ka malahia ol) na makahiki he £at[akola a oi.; I koaa komo aaa i ka. oUiaaa,.. a knkula oia i aapnni np ka moi, aia hoi, ua keaupuni i ka aie, a : e ako ana i na nkn kuala mahuahoa, mamuli o ka hana akamai a hoolilo pakiko

ana, oa uku aku oia i keia mau aie a pa». f a 1a i .ke uupuni he |.|ra||fs«•. $<# »4» ' ® a ®| ana I ka l#u : . e lfto rae Ksoa ma| haoa bo|; . e wai ls.nei mvke ko|aQakaoh(ile 4 Hp luln nei.*V Hawaii t>ia, a he tqa* aldfta I|q kftJahui H»waii. Mawa©oa o ua eleinaīule Hawaii e iho i ka lua k«papau, ka pue ftoi i Ik® ka iaia, ua naaa aku lakou ma ke auo he koktm-boupOQO, a be aloha kona me be makua la. Ma Ke ahiahi Sabati aku nei i hala, ua ukaliia kona hoolewa mai .kon» hale noho aku ina Maemae, e kona man hoaaloha be nui loa, a kanuia ma ka īlina o iHupaoa, ma ka aoao o kana wahine, i make e he mau malama ae nei mamua. Muwaena o ka poe hnpai pahu, ke feubinā o ko oa «ina e, Kuhina Noho o Amerika Hui, Kuhina Kalaiaiuu, [Cia;>ioa Kanoa, S. N. Kakela, A. P. Palakuke, llev. L. Ka-

uiika, ame Kapena 6elett. Ua 'waiho oia he ohana lehulehu o oa keiki a me na (uoopuna, a ine kooa makuahine nana i hanau paka mai, uooa na makahil?i he 91, e kanikan akn nona. Wt»lina