Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 37, 13 September 1873 — Mahea ka oi, ka make liilii ana i ka mai pake? i ke puhi opiuma paha? [ARTICLE]

Mahea ka oi, ka make liilii ana i ka mai pake? i ke puhi opiuma paha?

Ma ko'u noonoo ana, e aho iki ka make liilii ana i ka mai pake. O ka mai pake, mai ke Akua mai oo ia, a kau maluna o na kanaka no ko lakou hewa kekahi, a lele kekahi mai kekahi a i kekahi; a hooili ia kekahi inai ika makua a i ke keiki, i ka moopuna. O ka mai pake, he mea paipai ia, he mea hoala i ka manao, i ka mihi, i ka noonoo, i ka makemake a me ka iini e loaa ke ao maemao a nani ma ka lani. Oka poe mai pake, pule no lakou, a himeni, a heluhelu Baibala, a hele i ka halawai, ike kula Sabati, ma na wahi e hala wai a kula Sjtb ti aua. Ala lakou, aole laka, aole hiamoe, hana 00, hana mau ma na hana e hiki ai ke hana. A make lakou, komo no ko lakou uhane iloko o ka lani ke makaukau. A nui no ka poe i make a makaukau, no ka mea, ua imi e lakou i ka makaukau. (Ja ino no ke kino oka poe mai pake. Ua makauia, na hpowahawahaia paha. Aka, na maemae paha ka uhane, ua makemake ia e ko ka lani poe. A, pehea ka poe puhi opiuma ? He ino no ko lakon kino, ko lakon helehelena, he kulipilipi, he haikea, he wiwi, he hohoma, be hokii, be kulanalana, he haalulu, a mahalo ole ia. A o feo lakou naau, he palaka, he hiamoe, he makemake ole, he makau ole, he mihi ole, be pule <>le, he ono ole i ka hana, i ka halawai, i ke kula Sabati, ika himeni, ika heluhelu Baibala. A, ina hele lakou i ka halawai, a paipai ia e ala, e huli, e mihi, e imi i ke ola, e holo i pakelo ika make, aole lakou i lohe , inalohe, aole i ala, aole huli, aole paa loa i ka hiamoe.

Aloha ino ! Ua wela ko lakou hale iko ahi, aole nae e hiki ke hoala e ala, e kioai i ke ahi, a e holo paha i pakele i ke ahi. E make liilii ana no lakou, aole e hoomakaukau āna no ka lani, uohe maoao i ka laoi, aole makau ike ahi oka po. A make lakou, mahea e ala hou oi ? Aole makemake ko ka lani poe ia lakou. Ua hana ino lakou ia inkou iho, ua pepehi ika manao, i ka uhane. Aloka ino hou !

Eia ka ninaa. Nnwai ka hewa nui f No ka poe puhi opiuma aneh No ka poe hana a kuai mai i ka opiuma paha ? Ua maopopo, ina aole i hanaia, a knalia mai ka opiuma, aole he poe puhi opinma. Mahea ka hana nni ana i ? Aia ma Inedia (Hinedu) kahi i kanu nni'ia'i na pua poppy, pua opiuma. No Beretania ia wahi. Penei ka nni o kahi i kanu ia, 600 'mile ka loa, 200 mile ka laula. Na na luna Beretania i ae, i paipai, i kokua i ke kanu ana i na pua opiuma. Na na kamaaina i kanu, i ohi i na lau pua, a uwi, a loaa ka wai opiuma A lawe ia ka wai i na hale hana opinma (no Beretania no ia mau hale,) hanaia i opiuma, a lawe ia aku i Kina, a kuāi ia malaila i mea e poino ai na kino, na uhane o na Pake. Waiwai anei Beretania i keia hana opioma ana? Ae, 36 miliona dala i loaa ia ia ma ka makahiki hookahi, no keia hana opinma ana. He waiwai aha keia ? He waiwai e poino ana 20 miliona pake ma Kina i keia manawa. Aole makemake ke aupuni o Kina e kuaiia ka opiuma malaila, a e puhi opiuma na pake. .Aole loa. Aka, na Beretania i koi ma ke kaua ana e ae o Kina e j hookomoia ka opiuma malaila. E like me Farani i koi ma ka hooweliweli ana e kaua j i keia anpuni Hawaii, ke ae ole ka Moi e

hookomoia ka barāni me oa wai ooa eae maaoei. • A ke lawe ia m«i oei ka opiuma ma keia aupuoi. A ke kuai ia nei ka laikini e kuai i ka opiurt>a i na pake, a kuai maluia hoi ia i oa kanaka Hawaii, a puhi m«luia hoi ia. Waiwai anei keia aupuni i ke kuai laikini opiuma ana ? Ae, he 30 paha kausaoi dala i keia makahiki. He waiwai aha keia ? He waiwai e poino aoa na kioo, oa uhane o na pake, o na kanaka Hawaii kekahi.

Ka inoa, aia ma Honolulu wale no ke puhi opiuma ana ; aole ka ! eia no ia ma ka'u wahi, na pake, na kanaka Hawaii. Ino ke kino, ka maka, molowa, hana ole, kipa» ku ia e ka poe hoolimalima.

Aloha ioo ! Heaha ka mea e pau ai ? E pule ike Akua i hoopauia. E ooi akn ike aupuni e hoopau ike kuai ana. E hui pu me ka poe e noi ana ia Beretania ehoopau i ka hana opiuma ana ma kona aupuni.

Eka poe puhi opiuma, ai opiuma, ina aloha ouknu iko oukon mau kino, mau uhane, mau hoahanau, man keiki, mau ipoopuna, e hoopau koke oukou i keu\ hann ioo. Hawaii.