Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 38, 20 September 1873 — Mana ka leo mele. [ARTICLE]

Mana ka leo mele.

Ke pai mauia nei na mele, a me na leo mele ma Hawaii nei, a ma na aina e. Ke aoia nei, ke mele ia nei, ke loheia nei, a, pehea ? ke ikeia nei anei ka mana o na mele, na leo inele ma na luakini, ma na kula Sabati; a kula maoli, a kula hanai, a maloko o na ohana ma Hawaii nei ? Pela paha; a, i ole, heaha ka mea e lana'i ka manao o na haku mele ? I mea e mana'i na mele, me na leo mele, pono ke malamaia na rula mele e ka poe e mele ana. 1 E hoopuka pono i na hua, i na leo, i na olelo i akaka lea ke ano o na mele e mele ia'na. E haawi i kela, a i keia hua, i kela a i keia leo i kona ano, i kona mana, i kona piha, kona nani, kona o ana. Mai hui, a huikau, a hoololi, a hooano e, a hoohepa, a kapa hewa, a hoohaule hewa i kekahi hua i kekahi leo, a maopopo ole ke ano i ka poe e lohe ana. Mai mele I ka u, i ka in, i ka pu, i ka piu, i ke ku i ke kiu. Ina eia ka lalani, "E ku, ku, ku', mai mele penei. E kiu, kiu, kiu. Ina, eia ka lalani, "E ku a nauwe i ke kula," mai mele, E kiu a nauwe i ke kiula. Ina, eia ka lalani ; " E ku kakou e pule," mai mele, E kiu kakou e piule. E haawi i ka u i kona mana nani; u, aole iu; e haawi i ka ou i kona mana, i kona maikai, ou, kop, kakou, aole oue, koue, kakoue, a kakoe. Pela au, mau, pao, mai hoonele ia lakou i ko lakou mana, i ko lakou nani ponoi ma ke mele ana. E hoohalike i ka hoopuka ana i na hua, i na leo ma ke mele ana, ma ka hoopuka ana, ke heluhelu maoli, a kamailio maoli. Ka malama pono ana i keia rula kekahi mea nui e mana'i na mele, me na leo mele. 2 Rula elua, Ka hoomaikai ana i ka leo, i maikai me he leo manu la. E pii maikai, e iho maikai, e hoonui, e hoouuku, e hookaumaha, e hoomama, e hookani me ka maikai, me ka pololei, me ka like no, me ka hahai like mamuli o ke alakai ; mai hele kekahi imua, a kauo kekahi ihope. E ku lalani, ku pololei, mai hilinai ma kekahi mea. Ku malie ; mai hehi me ka wawae, he walaau ia, he hana kohu i ke mele koa. 3 E mele me ka naau, aole me ka leo wale no. E hoomaopopo i ke ano o ke mele. I na he mele kanikau, me ka leo kanikau e mele ai, me he poe kanikau la. I na he mele hoohauoli, hoolana, hooeueu, me ka leo-hauoli &c, e mele ai, me he poe hauoli la. E ulu hia ka poe mele i ke ano, i ka uhane i ka mana o ke mele. Alaila mana ke mele ana. Komo ka mana, ke kaumaha, ka hauoli, ke kanikau iloko o ka naau o ka poe e lohe ana. Ko ka makemake o ka poe mele, ke makemake lakou e hoohuli i ka poe lohe mamuli o lakou. He wahi kaao ka'u e hai aku nei i akaka ka mana o ke mele. He kulanakauhale ka i kipi i ke Alii. Anetioka ma Suria keia kulanakanhele. Ua kipi na kanaka i ka Moi no ka huhu i ka nui u ka auhau ia'na. Huki lakou i na kii o ka Moi me kana wahine ilalo, a wawahi liilii ia. Mahope iho mihi lakou i ko lakou hewa, a makau loa i ka hoopaiia e ka Moi. Hele no ke-kahunapule i ka Moi e hai aku ia ia i ka mihi o na kanaka, a uwao ikaika no lakou i hoopakeleia i ka make. Aka, ua paakiki loa ka Moi, aole ae iki i ko lakou mihi, paa kona manao e hoopai. Kaumaha loa ke kahanapule. A noonoo i ka mea e pakele ai. A noi aku oia i ke Akua e kuhikuhi i ka hana i koe e pakele

ai lakou. A hoea mai ka manao e hoao i ka mana o ke mele, He Moi makemake a olioli loa i ka lohe i na mele. A he aha-mele kamalii kana.

Noi aku la ke kahonapoie i ke kumu, o keia aha e haawi inai i kona aha ia ia n«» kekahi mau la. Ae koke mai no oia, Alaila haku ua kahunapule oei i mele e mahalo oui aua i ka Moi, i kaua mau i k<>ua lokomaikai. a e hai aku aoa ika mihi nui, i ka uwe nui, i ke kaomaha oui oo k» hewa ooa knnaka, no ka oiaka hoi e kaa m»i ana, a e ooi ako ana e oloohi mai, e kala mai iko lakou hewa nui, Āe. Lawe ua kahuoa nei i keia mele iloko o ka aha mele a Hoia a paa pouo i na keiki mele. Alaila, ma kekahi ia i hai eik mamua, lawe ke kumu ika aha mele imua <\ ka Moi, a me ke anaina kaoaka, a mele mai ka aha, a pa ka leo mele ma ka pepeiao o ka Moi. Hoo« lohe pooo oia, a ala mai' ke aloha, a piha na maka ina wai maka, ai ke kokokc*o ka pau una o ke mele, aole hiki i ka Moi ke nomi i kona uwe ana, puka ia iwaho, a hooho oia, Ua kalaia ka hewa o na kanaka o Anetioka. Kapiha no ia o kanaka ika olioli, maha iho U na oaau, laoakila ma ka mana o ke mele.