Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 42, 18 October 1873 — HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika.

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia, mai ka Olelo Beritania a ka Olelo Hawaii. Mahele lll—Helu 92

AIA HIPA ma e ahai la ka ua i ka pupuhi, hoka wale iho la no hoi o Melevila ; a no ka hiki ole i kona mana ke ukali ako mahope, nolaila, hoohiki iho la oia, o na holoholona ano hipa a pau, he euemi ino loa lakou nona. B waiho iki kakou ia Melevila maanei, a e aui ae hoi kakou a nana aku ia Hipa, oiai oia e lele ana, a hiki i na pali hookui o ka lewa, a noho iho keia maluna o ka anuu o kekahi ao opna aiai : oi aku i ko ka hau, a hooluai aku la ia Lo Hipa iwaho. Oiai ka pau ana ae o ko laua uwe aaa ia laua iho, hahai aku la o Lo Hipa i ka moolelo o kana huakai a me kona komo ana iloko o ka pomaikai, a mahope, hanau mai ana he pilikia, a loaa wale aē nei ia oe. I aku o Hipa, He ola la auanei kou, ina aole au e hiki mai nei, no ka mea, ua naaupo no kau hana ana, oiai na wikiwiki iho la no oe ma ka pomaikai, a ike oe i ka pilikia-a ; ina e komo mua oe iloko oka pilikia, hao mai oe i kana maii mea mana a pau, paipāi oe i kona mau koo a pau mawaho, a lanakila mai oe mai loko mai olaila, alaila pomaikai, a e ike auanei oe, he mea poo paipai wale no ka wahine, a o oe no ka mea mana maluna ona, ke kupono nae kau hana ana maloko o ka palena o na rula, a i halahu ae oe mawaho, e ike aku no auanei oe, puhi olali kela, paa ole mai ia kaua ke uwalu aku.

A makaukau laua nei no ka lele ana, pane ae la p Hipa, E haawi mai oe i ka lio ia'u, i hoao aku ai hoi au i kona maikai. Hookuu ae la no hoi o Lo Hipa, a haawi aku la. Ia Hipa nd a kan ilnna, 0 ka hao koke altu la rio ia o ua lio nei 1 ka lele, a o Lo Hipa no hoi maloko o ka ili lele. Ia lana nae e lele īike ana, a hiki i kahi i anoniia ai o ko ka lio mama me ko Hipa, ita oi loa akn ka holo imua o ka makani, a haalele ino loa ia aku la o Lo Hipa. Lena ae la hoi keia a malo na kihi eha, aohe nae' he wahi mea ā lanna aku. Oi lele hoi 6 Hipā a kahi i manao ai i ke keiki, i alawa aku ka hana i hope, ike poliuliu aku la oia, nolaila, lawe ae la oia i kona mana lele, a koe o ko ka lio wale no. A he manawa ole no hoi o Lo Hipa o ia miki ana mai, lele likeana laua nei. A hala hope ia laua nei na aupuni o ka lewa, ia manawa, malu ana ka la, a i alawa ae ko laua nei hana iluna, aia hoi ka pohai mann maluna pono o laua nei, e hoolea ana me na mele. A o kahi mann paani nae iloko o na pohai mann la, lele iho la oia a/hoopuiwa ia Hipa, a ua pakele oia i ka haule ma ia hoopniwa ana, aka> iaia uae e nanea ana i ka holo a ka lio, hikt hou mai la no na wahi manu paani nei, a ma ia hoopuiwa ana, o ko Hipa haule aku la no ia mai ka lio aku, a lele aku la no mamuli o kona mana iho, a o ka lio hoi, hoi aku la no oia iloko o ka buke aniani. Aia nae a hiki laknu nei i ke aupuni poepoe, i nana akn auanei ka hana o Lo Hipa i ka wahine dia, (< He mea e wale no ka noho a Paaena, M aole hoi kau o ka makua nei o ka pono, a he mea mau hoi ka haehae o ke aloha no ka loihi o ka nalo ana o na maka, a mahamaha mai la hoi, me ke kulu iho o na waimaka aloha keiki. eia ka hoi he ken keia o ka wahine makona nui wale, aka, piena aku la nae kela me he lio ao hou la. A hala he maula o ko lakou nei noho pn ana, hoomakaukau iho la o Hipa no ka lele ana e hakaka me Melevila, a e

kaili mni hoi i kana meā mnna. Aku, iaia e makaukau ann, hoohiiii nae o Lo Hipa, aka, i mai ō Elipa, Mai hoolaau 00 ia'u, o mamamako auanei kaua, no ka mea, owau nei la, ua lilo au i enemi ino loa no ua wahine la, mamuli o kuu kaili ana mai ia oe, a no ia mea, e noho

oe, a owau hoi ke hoao ae, a i hoi ole mai au i ka la apopo, alaila, manao iho oe, ua make au, alaila, mai imi ae oe ia'u, o papapau pu auanei kaua, a kani iki hoi kana aka, ku no ka ia la kaena, noho iho no i ko aupuni, a i ku ia kou makemake hou i ka makaikai, mai hele ae oe ma ia alanui, o make auanei oe. A pau ka Hipa mau olelo, haawi iho la oia i kona aloha hope, aka, no kona t .Uō;-p?.ke e hoano eae iaia mai kana iA-A'k-.-/ na. i wahi la hoi e hoohewa-. mai ; • • " ■ la oia ; ko»«a kino, u kaa as I:v . a loie aku la. iaia liai i ioieuku ū\ ;> k:. rao ilokoo ke aupuni kanalima kukau e \va!o *kvila no ku iv<r;a i 'ho la oi'a Ina haiav,-;»hi-'•d kupua e nohp ana, (iie poo kino rioo kanaka iu ko lakou, aka, aia rj,-*.o ma ko lakou mau poohiwi, he \i\-.\ n ehou ke kkou e like me ko na mann) Eia hou ae no ua wahi holoholona ino nei, ka mea nana i kaili aku nei i kmi enemi. Aui like ae la nae na haiawahine, a i nana aku ka hana, aohe a lakou mea i ike. Aole nao i liuliu mahope iho o ia manawa, hiki aku la keia ma ka Halealii o Melevila, a ma ke kowa o na kumu laau, he umi paha kapuai ke kiekie maluna ae o ka ili honua, a malaila kahi i anapau ai o ko ia nei lio, me ka hoolohe aku i ka ikuwa a na leo manu, (aole nae oia i ike aku hookahi manu, aka, he kino kanaka a lehulehu wale kana e ike ana, aka, o ka leo, o ka leo okoa no o ka manu) e mele ana i ka inoa o Melevila.

Aia nae ia Hipa ma ke kowa o na laau, ike mai la o Melevila, a i mai, Ina kou he makemake no ka hookano, o ke alanui no na imi ia aku ke ola, a ina hoi he makemakeno ka wahine, a no ka hakaka paha, e iho mai' ilalo nei, no ka mea, aole e kohu ka hana ana a me ka haftaka ana ma ka lewa, o na mea kino e like me kaua.

A no keia leo.p Melevila, hoemi iho la o Hipa.i kqna lio ilalo, a ku iho la na kapuai ma ka honua, ma kahi hoi o ka mala pua kapn a ua kaikamahi ne la. He oiaio, he mala pua kapu io no ia, a no ua mala pua la ke kanawai ikaika, he make ka manu ke lele poiio ae maInna o ua mala pua la, ina maluna koke ae, a ina paha aia iloko o ke aouli, a ua kupono nae kona lele ana ae maloko o ka pohai o na mala pua la, e make ana rio ia manu. A i ka lio hoi o Hipa, ku ana ka puu, hehi ia iho la a oki loa'. Aka, uumi nae o Melevila i kona inaina .no kana mala pua, a ma o Hipa la kana hooikaika. Ia Hipa ma ke kaawale, he kanaono kapuai mawaena 6 laua, pane mai la o Melevila, ma ke ano hoomaalea, i wahi no Hipa e puni aku ai, a o ka make no ia me ka luhi ole, i ka i ana mai, K.e ike mai la oe ia'u mai luna a lalo, na nani au, aohe puu aohe kee, aole np. hoi he lua o ka nanl au i ike ai, o like, me a'u i keia la. Pane aku o Hiipa, Ha lako au i ka mea kino e like ma oe, i oii aku hoi ka nani mamua o koui.. I mai la o Melevila, Ua pololei. kan e olelo mai nei, tra lako oe i ka mea kino e likd me a'u, a henani hoi kona i oi aku imua 0 ko'u. Ua like io wan nae kekahi hapa o ko wahine, a ma kekahi hapa, na 01 aku ia ma ke ano holoholona, e like no me oe, au e hoano e mai nei imua o'u i keia la; ke hoike maii nei oe i kou ano kanaka mai luna a lalo, aka, aia nae ma kou nuku, ke hoike mai nei, he holoholona oe, a o Hipa kou inoa, a o kau wahine, he dia, a ua kohu iho la no nae olua, aka, he mea hilahila nae na makou ke ano kino elike me ko ollna. A o na wahine la nae an, he mana kona i oi aku imua o kpu, mai kona.man makua mai, a o oe nae, aole no oe i kaawale loa mai

koko mai. Ano ka oi ana akw 0. kau wahine ii>taa ou, nolaila* aole au e kohu o oe ko'u hoa hakaka, aka, o ka mea hiki wale no, o kuu lawe maoli ae iii oe i hoa paani no'u, a i mea milimili hoi na lakou nei.

I - r Ma keia raau oleli> ka6na a Melevila, aa ulapuni loa o Hipa i ki iōaih;i, 110laila, pane aku la oia, Aole no i maopo po ni mea o kaua e lanakila anā i na la h no ka mea, he wahine oe, lie poo paipai, i he kino kane ko'u, a peliea la oe 0 lanakila ai maluna o'u ? Akaaka hooh'eno iho la o Melevila, a i mai, Ina hoi Ha pela, ia wai ka mua o kaua ? £ Mainua ae o ka ia la ninau "ana mai, ua loaa mua iaia nei ka mea pono e hana aku ai, oia hoi ka hoihoi aoa na kela aoao mai ka mua ; no ka mea, ua ike no oia, ina e lilo nana ka lele mua, e komo "•** oia iloko o ka p»likia ; a ina hoi na ,Ki mua, alaila, ua ike no i kaan nōn i !v.-y< ai. nolaiia, i ia oia, L\ oc. .j>o miia i kc k*uaa'»lr'». .... A u nc. l>ilan iho l i • i-v i kiim \ oV/11i aia :'oi o ua owil» »iei, nn h;!;: =! ; !' > liahi bp» «iiiku mimiki :ae hi. i:\iic ''o ia, :io k-.». c\Pii. : koin' wn % kiol.i ia aku ai a pa i--kwr o k« n© 'a no ia, a mimiki aku h- u i lopl B,'iiī;«\ aoi ma ka hikiwawe, a waiho 'ana ma k« alo'o uakaikamahine la, a hoopiha ia iho la me ka hikiwawe. Aohe enemi e lanakila iinua. ona, a o na ikaika a me na mana e ilaila, he mea paani wale ia no lakou. P«ila iho la ke auo o o ua giana pauda nei.

E nana ae hoi kakou ma ka Hipa hana ana, oiai laua ma ke kaawale i oleloia, kiola mai la o Melevila i ua giana pauda nei ana, a ua manao iho no o Hipa, ina oia e alo, e hala ana no, a e koe ana no nae ka ia la mea mana, a loaa no hoi ka i« la mea e hana hou mai ai, a ina hoi e ale ia, e mnke ana no keia, h e nele ana nae kela i ka mea mana ole, nolaila, ia lele ana mai nooua giana pauda la, e hamama aku ana ko ia nei waha, paholo ana iloko, pea aku la ho keia lele anā. (Aole i pau )