Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 44, 1 November 1873 — Page 4
| This text was transcribed by: | Eden Kruger |
| This work is dedicated to: | Lee Michael Kanani Maunupau |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.
Ka Nupepa Kuokoa
Haste Away to the Sabbath
School.
Golden Chain, p. 15.
1.
Boys : Ke kani nei na bele e,
Ala'e, ala'e, e na pokii,
E wiki i ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Girls: Ae, ae, ke ala nei makou,
A, me ka make oil no,
E wiki i ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Hui. E wiki e, wiki e, wiki e i ke Kula Sabati,
E wiki i ke kula e, Kula Sabati,
E wiki e, wiki e i ke Kula Sabati,
E wiki, wiki e i ke Kula Sabati.
2.
Boys : A, me ka lole maemae e,
A me na buke himeni,
E wiki i ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Girls: Ke paa nei i na buke e,
Baibala me na himeni,
A wiki i ke kula e,
Ke Kula Babati.
Hui. E wiki e, wiki e i ke Kula Sabati, &c.
3.
Boys : E oli e ke hui ae,
A kula, pule, hoomaikai
Maloko o ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Girls: Ke hele oli nei makou
E kula a hana pono no,
Iloko o ke kua e,
Ke Kula Sabati.
Hui. E wiki e, &c ––
4.
Boys : Pa mai ka lama Sabati,
A kani mai na bele e,
E wiki i ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Girls: La Sabati, la maikai e,
La kula no, la halawai,
E wiki i ke kula e,
Ke Kula Sabati.
Hui. E wiki e, &c –– HAWAII.
Oh that will joyful be !
Golden Chain, p. 48.
1.
He oli oia mau,
Ke pau ae ke ola nei,
A e pii a ike ae
Ia Iesu ma ke ao,
A hookipa maikai ia'e,
A, me ia e oli ai.
Cho. He oli oia mau,
He oli, oli oia mau,
He oli oia mau,
He oli, oli oia mau.
2.
He oli oia mau,
Ke hala'e ke ola nei,
A e pii a hui ae
Me kela poe mao,
Me na hoa i hele e,
Me lakou e oli ai.
Cho. He oli oia mau, &c.
3.
He oli oia mau
Ke pau ae ka paio nei,
A auhee na enemi,
A lanakila no.
Pau na eha, na huhu,
Hui no a oli pu.
Cho. He oli oia mau, &c.
4.
He oli oia mau
Ke pii ae a lohe no
I na leo ma ke ao,
Na mele kamahao,
Me lakou e hoomaikai,
Halelu a oli ae.
Cho. He oli oia mau, &c.
HAWAII.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 45, SABATI Nov., 9.
Kumuhana. Hosana i ka mamo a Davida.
Pauku Baibala. MATAIO 21: 8––16.
8 Hohola iho la ka nui o ka poe kanaka i ko lakou kapa ma ke alanui, a okioki ae la kekahi poe i na lalalaau, a haliilii iho la me ke alanui.
9 Hookani ae la ka poe hele mamua, a me ka poe hahai mahope, i aku la, Hosana i ka Mamo a Davida ! E hoonaniia ka Mea e hele mai nei ma ka inoa o ka Haku ; Hosana i ka lani kiekie loa !
10 A hiki aku la ia i Ierusalema, pihoihoi ae la ko ke kulanakauhale a pau, ninau mai la lakou, Owai keia ?
11 I aku la ke poe kanaka, O Iesu keia, ke Kaula no Nazareta i Galilaia.
12 Komo aku la o Iesu iloko o ka luakini o ke Akua, a hookuke aku la iwaho i ka poe kuai lilo aku, a me ka poe kuai lilo mai a pau iloko o ka luakini : a hookahuli ae la ia i na papa o ka poe kuai moni, a me na noho o ka poe kuai manu nunu.
13 I aku la oia ia lakou, Ua palapalaia, E kapaia ko'u hale he hale pule ; a ua hoolilo iho nei oukou iaia i ana no na powa.
14 Hele mai la ka poe makapo a me ka poe oopa io na la ma ka luakini, a hoola aku la oia ia lakou
15 Ike mai la ka poe kahuna nui a me ka poe kakauolelo i na inea kupanaha ana i hana'i, a me na kamalii e hookani ana iloko o ka luakini, Hosana i ka Mamo a Davida ; ukiuki mai la lakou,
16 I mai la iaia, Ke lohe nei anei oe i ka lakou nei olelo ? I aku la o Iesu ia lakou, Ae, aole anei oukou i heluhelu, Ua hoomakaukau oe i ka hoolea mailoko mai o na waha kamalii a me na keiki waiu ?
Pauku Alakai. Pauku 16 Hoopaa naau.
Pauku hui lahui. Pauku 9. " "
Mele. Himeni 164 Leo—Rothwell.
Pule i lilo na keiki i poe hosana 'ku ia Iesu.
NA NINAU.
P. 8. Na Makua. Owai ka mea e komo ana iloko o Ierusalema ? Ma ke ano aha ? Maluna o ke aha ? I hookoia ka wanana a wai ? Zekalia 9: 9 Heaha ka i hoholaia ma ke alanui ? Nowai i hohola ia'i na aahu ma ke alanui mamua ? 2 Na 'Lii 9: 13. No ka ahaaina hea i okiokiia ai na lala laau ? Oihanakahuna 23: 40. He mea aha keia hohola ana i ka aahu ma ke alanui? He mea hoohanohano i ke alii.
P. 9 Na Keikikana. Owai ka poe hookani? Pehea lakou i hookani ai ? Owai ka Mamo a Davida ? He mamo o Iesu na Davida ma ke ano aha ? Ma kona ano Akua, heaha oia no Davida ? Owai ka mua, Davida? Iesu anei ? Owai ka mea i hele mai ma ka inoa o ka Haku ? Hele mai o Iesu no ke aha ? Hosana i ka lani heaha ia ? E hosana nui a hiki aku i ka lani. Ko ka olelo mahea ? Halelu 118:26.
P. 10 Na Kaikamahine. I ke komo ana o Iesu iloko o Ierusalema, pehea iho la ko ke kulanakauhale a pau ? No ke aha la ka pihoihoi ? No ka makau paha. Me he ano alii la ko Iesu komo ana iwaena o na hooho oli a hossana ana o ka lehulehu e hahai mai ana. Malama e komo ana oia e hoopai i ka poe hewa, i ka poe hoole iaia. Ua ala mai ko lakou lunaikehala e hooweliweli, e hoohewa ia lakou Heaha ka lakou ninau ? Ninau anei lakou no ko lakou ike ole ? Aole anei lakou i ike, o Iesu keia ? He ninau aha ? He ninau hoohoahualau paha.
P. 11. Na Pokii. Pane aku la na kanaka pehea ? O Iesu keia. Heaha Oia ? He Kaula. Nohea? No Nazareta. Mahea o Nazareta ? Ma Galilaia. Mahea a Galilaia ? Ma ka Akau o Samaria. E kuhikuhi ma ka Palapala Aina. Hanauia anei o Iesu ma Nazareta ? Aole, Ae. Mahea la? Loaa ia ʻ u no Nazareta o Iesu ? No kona noho ana malaila me na makua, me Maria laua me Iosepa. Ehia ano o Iesu ? Ekolu ano neui, he kaula, he kahuna, he alii. Ma kona ano kahuna heaha oia ? He kalahala, he hoola. Ua lohe pinepine anei oukou no ko Iesu ano ? Ae. A ke makemake nei oukou e lawe iaia i Alii, i Kalahala, i Hoola uo oukou ? Oia ko makou pono, aka — alia.
P. 12, Na Makua. Heaha ka Iesu hana ma ka luakini ? Hookoke ia wai ? Mai hea aku ? Aia anei lakou iloko o ke kino o ka luakini ? Aole. Ehia mahele o ka Inakini ? Ekolu paha. I Kahi hoano loa 2 Kahi hoana. 3 Kahi noa ; oia hoi ka lanai mawaho kahi i komo ai, a noho ai na kanaka. Aia malaila keia poe kuai. He kuai aha keia ? He kuai aha keia ? He kuai me ka poe i hele mai loihi mai i na mea mohai, i na hipa, i na manu nunu. Me he la he manawa ahaaina makahiki keia. Nowai na manu nunu? No ka poe ilihune, a loaa ole ke keiki hipa Ua hana e anei o Iesu mamua e like me keia ? Ioane 2:14—16 Ua akaka anei he manawa kaaeale kela ? Ae, he ahaaina moliaola kela, he wa ahaaina okoa keia, in a he wa ahaaina.
P. 13 Na Keikikane. Heaha ka mea i palapala no ko ke Akua hale ? Mahea ? Isaia 56: 7. Ierem. 7: 11. Owai ka hale o Iehova ? Owai hoi ka poe i hoolilo i ka luakini i ana no na powa ? Oluolu anei o Iesu ke komo lealea, a noho lealea, a hana lealea iloko o luakini ?
Na Kaikamahine. Heaha kekahi luakini ? Ioane 2: 19, 21. Heaha kekahi ? I Korineto 3: 16. 2 Korineto 6: 16. He luakini anei ko oukou naau? Pono anei ka hookipa i na mea ino iloko o ka naau, a hana ino i ke kino, i ka ekalesia, ia Iesu? A hana ino aku, a pehea mai ke Akua? 1 Korin. 3: 17. Heluhelu. Hookahi luakini i koe, owai ia ? Ka lani. Ae. E komo anei na mea haumia malaila ? Hoike. 21: 27.
P. 14. Na Pokii. Ka poe makapo a oopa, hele lakou ihea ? I ka luakini. Pehea la i hiki ai ? Na na makamaka paha i kokua a alakai Aole anei he pono ia oukou ke kii a alakai i na makapo, i na oopa i ka luakini ? Ae, pono no, ua hana no makou pela i kekahi manawa. No ke aha ko lakou hele ana i ka luakini ? I hoolaia. Nawai e hoola ? Malaila anei o Iesu? Ua hoola anei oia ia lakou ? Nui anei na makapo, na oopa ? Ae makou no kekahi, ua makapo ka naau, oopa ka naau, hele lalau, a hina, a make auanei ke kokua ole mai o Iesu.
Nui anei na keiki hele ole i ka luakini, i ke Kula Sabati ? Ae, nui wale na keiki noho wale, holoholo wale ma ka la Sabati, aole hele i ka halawai, i ke Kula Sabati. He poe makpo a oopa ma ka uhane. Pono anei ke waiho wale ia lakou pela ? Ae, aole. Nowai ka hewa o ka lakou hele ole mai ? No na makua ka nui o ka hewa. A no na keiki no kekahi, aole lakou makemake e hele mai.
P. 15. Na Makua. Na kahuna nui, na kakauolelo. Heaha ka lakou i ike ai ? Heaha hoi ka lakou i lohe ai ? Ua oluolu anei lakou ? Aole paha—Ua ukiuki loa. Mataio 11: 18.
P. 16. Na Keiki a pau Heaha ka ninau o na kahuna ? Ua lohe anei oe i keaha ? He ninau aha keia ? He ninau hoohalahala no ko Iesu lohe ana i ka hosana ana o na kamalii, a papa ole aku. Ua hewa 'nei ka hookani ana o na keiki ? Hewa anei ke mele 'na keiki iloko o ka luakini ? Aole paha, ka makou hana hoi ia iloko o ka luakini. Huhu anei o Iesu i ka hoolea ana o na kamalii ? Ma ke aha oia i hoapono ai ? Ma ka hoopuka ana i ka mea i palapalaia ma Halelu 8:2 Haluheluia. Mamua loa keia wanana no na keiki, i ka manawa in Davida, ehia makahiki mailala a hiki i ka wa i hookoia ai ma keia hana ? Hookahi tausani a oi. Ua ae o Iesu i na keiki e hoolea, e mele aku iaia, pehea nae e mele aku ai i oluolu mai o Iesu ? E mele me ka leo maikai, a me ka naau maemae, me ka noho maile, a malama pono iaia
Hui paanaau mai i ka pauku Alakai, a me ka pauku hui Lahui.
Mele—Hosana Kamalii. Hae Hoonani. aoao 14
PULE—i lilo na keiki i poe hoolea maikai ia Iesu
HAWAII
Nu Hou no ko Nuuhiva Pae Aina.
[KA HAPA O KA LETA A Z. HAPUKU.]
He kaua ma Hivaoa, ma ke kahawai o Atuona, kahi e noho ana o Rev. Z. Hapuku, ke kahi misionari Hawaii.
Ua hoomakaia keia kaua i ka la 14 o Maraki M. H. 1873—a ua pau ole a hiki i ka la 1 o Iulai, ka ia i kakauia ai keia palapala, ia Rev. J. F. Pogue.
Elua mau kaua ana, o ka mua, mawaena o kanaka ; o ka lua me ka manuwa Farani.
Penei ka palapala ana o Rev Z. Hapuku : Maraki la 24, ua loaa mai he kaua iwaena o ko'u Alii Temoohe a me kekahi mau haumana kula o'u. He kaua aina ke kumu ; a liloia i mea e haunaele nui ai ka noho ana iwaena o keia kahawai. * *
Maraki 28. Hele mai o Temoohe ka maua alii, e powa malu ia maua, a e ki mai ia maua i ka pu, eono poe i hele mai, aole nae i ki mai i na pu a lakou imua o maua. Ua makau, no ka hele ana mai o ka maua mau haumana e kokua mai. He ohumu waiwai no ke kumu, no ka haawi ole aku i ka waiwai a nui.
Aperila 7. Ua lohe maua e hele mai'na ko maua alii e pepehi mai ia'u a make. Alaila hele mai na haumana he 10, e kiai mai a pau ke kaua.
Aperila 11. Ua hele mai ke alii me na kanaka he 19; a o Tehau a me Tikoa me na kanaka he 40.
Aperila 12. Hele mai ke alii me 120 kanaka e pepehi mai ia Tehau ma, a me maua pu i ka make.
Aka, hui makou me na haipule, a nonoi aku i ke Akua e aloha mai ia makou, mai ka lima mai o na enemi. Hoi nele lakou ia la.
Aperila 13. He Sabati ia la. Ua hoomanao mua makou i ke Akua ia la ; a mahope iho ua hele mai na enemi a kaua nui, aole nae loaa mai ia la.
Aperila 24. Pau ka maua mau holoholona puaa i ka aihueia mai e ko maua alii he 10 puaa ; a nui kona olioli ana.
Apreila 26. Akahi no a ki poka aku ka'u poe haumana. Aole lakou i hoolohe mai i kuu papa ana., mai ki poka aku, mai ko'u pa aku. I mai lakou, "he kanaka make oe ko ole makou e pale aku ia lakou, a e pau oe i ka ai ia e Temoohe, a kalua ia."
Ua ki mai lakou i na poka maluna o ko maua hale i kela la keia la, a pukapuka na papa o ka hale i na poka. * * *
Akahi no a ike i ka hana weliweli ana ma keia la. Aka, hoolana aku ka manao i ke Akua, a ua aloha mai oia ia maua.
Aperila 27. Ua pau ka hale o Temoohe i ke ahi ia Tehau ma. A nui ka uwe ana o na alii nei i ka pau ana o kona hale i ke ahi.
Aperila 29. He kaua maa pohaku i hoonouia mai maluna o makou, a ma na aoao elua. Oia ke kaua ino loa mamua o ke kaua pu, e hoonou mau mai ana i ka po a me ke ao, mai ka la 29 o Aperila, a hiki i ka la 11 o Mei, alaila pau ke kaua pohaku.
He 50 la ko maua noho weliweli mawaena o keia poe Pegana. A koe aku kahi pilikia, o ka ohumu ino o ke Alii, e imi ana i kahi e make ai a ma ka powa malu mai. Aka, na haawi mai ke Akua he wahi pilikia mai i ua alii ino noi ; e make ana paha, aole paha.
HAUNAELE HOU.
Mei 29. Eono poe powa i pepehi i na kanaka elua ma Atuona nei, he kane a he wahine. Eia ka mea kupanaha i ka poe powa. Eono la o ka waiho ana o ke kino kupapau ma ka lepo ; kii hou aku, hue hou, mai ka lepo mai, a pau i ka aiia e lakou.
Iune 28. Moku Manuwa! O na kumu Pope ka i palapala aku i Tahaiti ; he 10 no la, a ku mai ka moku manuwa Farani.
Iune 29. Kipu aku ka maunwa Farani i ka poe pepehi kanaka ; oia pu kuniahi, me na poka pahu ; nui ka makau o ka poe naaupo, a pau i ka holo i ka nahelehele. Olelo mai ke Kiaaina ia'u, "E kau ae oe i hae maluna o kou hale;" nolaila, kau au i hae keokeo, i hoailona no kahi o ka poka e lele ae ai maluna o ka maua hale. O ka nui o na poka i lele ae maluna o ko maua wahi he 46, oia na poka pahu, me na poka wawahi pohaku. Nui ka puiwa o na kanaka i ka ike ana i na mea hou.
Ua pau ka hale o na pio i ke ahi, a e pau ana paha ke ino ma Atuona nei i keia hope aku.
A ke noke aku nei ka manuwa Farani i ka imi i ka poe pepehi kanaka ma na wahi a pau o keia kahawai.
He oluolu ko mana kino, pela ke ola o ka maua mau keiki elua. O ka haua a ke Akua, ke hana no i keia wa.
Ua lohe mai au no J. Kekela ma, aole he mai o lakou me na keiki.
Pela o S. Kauwealoha ma, he ola oluolu no lakou a pau.
Ekalesia ma Omoa. Olelo mai kekahi haumana malaila, e malama ana lakou i ka hana a ke Akua ma ia Apana. Ua hele ma laila o J. Kekela i kekahi mau la.
A ke kau aku nei au i ko'u aloha i ka Papa Hawaii, me na kumu, me no haipule. Me ka mahalo. Z Hapuku.
Atuona Hivaoa, Julai 1, 1873.
Na olelo wehewehe no na Oihana a na Lunaolelo.
MOKUNA XIII.
P. 1. "Maloko hoi o ka ekalesia, ma Anetioka, kekahi mau Kaula a me na Kumu" O na Kaula a pau ia wa he poe kumu no, aka, aole he poe kaula na kumu a pau. O Iesu, he Lunaolelo ia. Hebera 3:1, a he Kahu, Ioane 10:14, Hebera 12:20, a he kumu no hoi. Ua maa na haumana i ka hea ana iaia ma ka inoa kumu. Aka, he kaula kiekie loa no oia. Aole he mea i ike ia e kakou no Sameona, (aole Sameona) pela no hoi o Lukio a me Manaena, aohe mea i ikeia no lakou ; o ka mea wale no i hoike ia maanei. Aole paha keia ka Lukio i oleloia ma Roma 16:21.
O Herode ke Kiaaina i olelo ia, oia hookahi no paha ka mea i kauoha e oki i ke poo o Ioane Bapetite, oia hoi ka mea nana i hoouna ia Iesu i o Pilato la. Luka 23:7.
P. 2. "I ko lakou hoomana ana i ka Haku, a me ka hooke ai ana." O kekahi ia o na la hooke ai a lakou he la haipule no hoi. "I mai la ka Uhane Hemolele"—ma o kekahi o na kaula kana olelo ana, pela i ka nana 'ku. "E hookaawale oukou ia Barenaba laua me Saulo," mailoko ae o na kaula me na kumu e ae. "No ka hana a'u i hea aku ai ia lana." O keia hana i olelo ia, oia ka hai ana 'ku i ka Euanelio i na Iudaio a me na lahui e ae ma ko na aina e. He hana Misionari ia. Ma ka hele ana i ko na aina e, e kaawale ana laua mai ka ekalesia aku ma Anetioka, a me na kanaka i aloha nui ia.
P. 3. "Hooke ai iho la lakou, pule aku la, kau iho la na lima maluna o laua, a hoouna ae la ia laua." Ua hookaawale paha ka ekalesia i kekahi la i la hookeai me ka haipule; a i wa e hui aloha ai me Barenaba laua me Saulo mamua ae o ko laua hele ana. Ua kauoha mua ka Haku. "E noi oukou i ka Haku nana ke kihapai ai, e hoouna oia i na lawehana iloko o kona kiha pai." Mataio 9:38.
Ano hoi ke hooko mai nei oia i keia pule ma ka hoouna ana i na paahana elua, a ua hui ka ekalesia e noi i ka Haku mea kihapai e hana ai. Ina e haawi ole mai ke Akua i kona Uhane, he makehewa ka hana. "He mea ole ka mea nana i kanu, he mea ole ka mea nana i hookahe i ka wai ; aka, he mea io ke Akua ka mea nana i hooulu." I Korineto 3:7. Nolaila, he mea pono ke pule i ka Haku mea kihapai e hoouna i na paahana iloko o kona kihapai ; aole oia wale no, aka, e noi pu iaia e hoomaikai mai i na paahana. Ua kau ia na lima maluna o laua, aole no ka hoolaa ana ia laua ; no ka mea, ua ike mua ia laua he mau kahuna hai i ka euanelio. Aole no hoi i kau ia na lima no ka hookaawale ana ia laua i mau i mau lunaolelo, no ka mea, aole o Barenaba he lunaolelo; a ua loaa hoi ia Saulo ka hookohu na Iesu Kristo mai, aole na ke kanaka. Galatia 1:1. Ma ko'u noonoo wale, e ike ia paha ke ano o keia kau lima ana, he huli aku kakou a nana ma Mat. 19:13,15.
" Alaila, lawe ia mai io na la na kamalii, e kau aku ai ia i na lima maluna o lakou, a e pule aku. A kau iho la ia i na lima maluna o lakou." Ua hai mai o Mareko, " a hoomaikai mai la ia lakou " Mareko 10:16. O na kaula me na kumu ma ka ekalesia ma Anetioka, oiai lakou e pule ana no Barenaba me Saulo, kau aku la lakou i na lima ma lua o laua, e like me ko Iakoba kau ana i kona mau lima maluna o kana mau moopuna elua ; a e like no hoi me ko Iesu kau ana i kona mau lima maluna o na kamalii. Mahope iho o ko lakou hoomaikai ana ia laua, hoouna aku la lakou ia laua e hele i ko na aina e.
P. 4 " Na ka Uhana Hemolele laua i hoouna." No ke Akua laua i hoouna, aka, ma o ka ekalesia la kana hoouna ana. "Hele ae la laua i Seleukia." He awa ku moku o Seleukia, eono a i ole ehiku paha mile ma ke komohana akau aku o ka waha o ka muliwai aroutes, a he umikumamahiku paha mile mai Anetioka aku. " A malaila aku laua i holo ai a hiki i Kupero." O Kupero ka mokupuni nui loa o ke Kaiwaenahonua ; he 160 mile ka loa, a he lalani kuahiwi ma waena konu e moe ana ma kona loa, he ano like me Molokai. He aina momona, a ua kaulana no na hua i maikai me na pua nani. He mau lua keleawe ma kona kuahiwi. Ua kapaia ua mokupuni nei, o Kitima e ka poe Hebera. Kinohi 10:4 Isaia 23 1 ; Ezekiela 27:6 O Kupero ka one hanau o Barenaba, Mokuna 4:36.
P. 5. " A hiki laua i Salami," O ka moku a laua i ee ai ma Seleukia, e holo ana no ia i Salami, he kulanakauhale nui ia, he nui ka poe kalepa malaila. He 135 paha mile ma ke komohana hema akau o Selenkia. "Hai mai la laua i ka olelo a ke Akua maloko o na hale halawai o na Iudaio." I ka nana aku, he nui na Iudaio me Salami, no ka mea, he mau hale halawai ko lakou. Ma Tesalonike he hookahi wale no hale halawai, mokuna 17:1, a ma Korineto he hookahi wale no, mokuna 18:4. Ma na hale hulawai kahi kupono e hai ia 'ku ai ka olelo a ke Akua i na Iudaio a me ko na aina e i akoakoa pu mai e hoomana me na Iuadio. "O Ioane no hoi kekahi hoalawehana na laua." Ua kokua aku o Ioane mamuli o ka laua hai ana i ka euanelio. Malia no paha nana e hooponopono na wahi ukana a lakou no ka hele ana, a me na pono pilikino e ae no hoi.
P. 6. "Kaahele aku la lakou ma ka aina a hiki i Papo. Aia o Papo ma ka welau komohana hema o ua mokupuni nei, a i ko lakou hele ana a hiki ilaila, au komo aku lakou mawaena konu o ka aina holookoa. Ua hai hele lakou i ka euanelio ma na kauhale. O ka loa o ia alanui a lakou i hele ai, ma kahi o ka 100 mile. O Papo kahi noho o ke Kiaaina Roma. " O Bariesu, kilo, kaula wahahee." Ma ia wa he nui ka poe wahahee, e i ana he mana ko lakou, i hoopunipuni i ko Roma. O Bariesu kekahi o ia poe. (Aole i pau.)
Ka Pouli o ka wa Pouli.
Helu 11.
Nani ka pouli ! O ka poe i make mai na hoahanau, a i na kahuna, na Bihopa, na Pope, aole lakou e komo koke aku iloko o ka lani.
Aia a hele lakou i ka loko ahi hoomaemae ( Purgatory, ) a hoohanaia, hooehaia, hoowelaia, hooauauia, hoomaemaeia iloko o ke ahi, a pau ka hewa, a maemae, alaila hiki ke heme ae, a pii aku, a komo iloko o ka lani. Pehea la ka loihi o ke kaa ana iloko o ia loko ahi a hemo ae ? Ehia makahiki ? Ehia la ? mai ka hookahi a i ke tausani paha. Ma ka pule masa, a ma ka uku dala e hemo ai.
A o ke poe aole i uku ia 'ku e na makamaka na dala i noi ia e na kahuna, aia no lakou, ke kaa la no iloko o ke ahi a hiki i keia la. Lalau loa ! Pouli wale ! Aole pela e ola'i. Komo koke aku iloko o ka lani ka poe i make iloko o ka Haku, ma ke koko, a ma ka pono o Iesu. Auhea ka loko ahi hoomaemae ? Aole i kakauia maloko o ka Baibala. Olelo Iesu i ka powa mihi i kau pu me ia ke kea ; " I keia la o oe pu kekahi me au iloko o ka Paredaiso."
Hookahi wale no mea i hiki ke kala i ka hewa, e kala wale ma ka mihi, a ma o Iesu la, wahi a ka Baibala. Aka, ma ia wa pouli, ua hooholoia, E hiki i na kahunapule ke kala i ka hewa, aole nae ma ka mihi, ma ka hoeha kino ia, a ma ka uku i ke dala e hiki ai. A hooeha ole ia ke kino, a uku ole i ke dala, aole hiki ke kalaia, aole hiki ke ola. E hiki hoi ke uku e i ke dala, a mahope e hana i ka hewa i manao ai e hana, he moekolohe, he aihue, he pepehi kanaka, me ke kala e ia ka hewa ! Auwe ka pouli !
Ka Babaila, ka Palapala Hemolele, auhea ia ia wa pouli ? Kauoha mai Iesu. "E huli oukou i ka Palapala Hemolele." Hookapu ka Pope me ona mau Bihopa i ka Baibala i na kanaka. Aia me ka Pope me na Bihopa wale no ka Baibala, ke kauoha hou. Aole hiki i na kanaka ke heluhelu. He buke kapu loa ia i kanaka. Ikaika ka hoopai i ka poe heluhelu, hooleiia iloko o na lua pouli, me ka paa i na kaula hao, a komo ka hao iloko o ka io. Puhi ia i ke ahi kekahi ke heluhelu i ke Kauoha Hou, a ke hoole i ka pule ana ia Maria, a i na kii o na haipule, a ohumu i na hana a ka Pope, a me ana Bihopa paha. Weliweli ka pouli ? Hunaia ka la o ka ekelesia, ka Baibala? Laweia'ku ke panana kuhikuhi pololei i ke ala o ke ola !
Keakea i ka imi ana i ka naauao. Papa ia ka hele ana imua, ka imi ana i na mea hou. Ina hoopukaia mai kekahi mea hou, e like me ke kaa ana a ka honua ma kona iho, he karaima nui ka ia ! Aole pela ka manao mua o ka ekalesia. Ua paa ka honua, ua palahalaha, aole poepoe, aole aui ae ; ka la ka mea kaa. Ma ka manao hou, na poepoe ka honua, kaa mau ana hoi, ka la ka mea paa. Hewa loa ka ia manao ! E hopuia, e hoopaaia iloko o ka hale paahao ka mea nana i hoopuka ia manao. Pela hoi na mea hou a pau, hewa loa ka poe i hoala, a hoopuka ; a pono ke hoopai nui ia ma na lua pouli, a hiki i ka wa e mihi ai, e haalele ai. Paapu ka pouli ma ia wa. A pili hoi ia pouli i keia wa.
Mai kuhi hewa nae. Mai kuhi na pouli loa, aohe wahi malamalama iki.
He mau lama ao no iloko o keia wa pouli, he mau pua no e mohala ala a@a ma keia waonahele ; he mau hana manawalea no ; he poe ano maikai no, he poe maemae, e hana ana me ka ikaika, me ka hoole ia lakou iho no ka Haku. He wa manaoio no i kekahi poe, he wa hoohuli i ko na aina e, ma ka pahikaua nae ka nui, aole ma ka olelo a ke Akua.
Iloko o ke Keneturia 11 (1100) ua ala mai kekahi manao mawaena o na lahui Karistiano e hele e hoopakele ia Ierusalema, a me ka lua kupapau hoano o Iesu mailoko mai o ka lima o na Mahomeda. Alia kakou e hoike aku i keia hana.
Na Mahomeda, owai lakou ? Lakou kekahi poe i ala mai iloko o ia wa pouli. He poe haumana lakou na Mahomeda.
Mahomeda Ua hanau ia oia ma Aperila makahiki 569 ma Meka, Arabia. Kona moolelo kanaka makua e pili ana i ka oiaio.
He kanaka noonoo nui oia. Nui kona hele ana e makaikai, e nana, i ke ano o na hoomana. Ma kona noonoo a imi ana, hookahi no hoomana oiaio, oia ka hoomana ana i ke Akua hookahi wale no.
O kona lahui nae, ua lilo ia o ka hoomanakii. Ala mai oia a hoohiki e hoopau i ka hoomanakii ana o kona lahui, a e hoohuli ia lakou ma nuli Iehova.
Maikai ia, eia nae ka hewa. Ua hai aku oia, ua loaa kana oihana hoohuli, a hoomaemae, mai ke Akua mai; a ua koho ke Akua ia ia i kaula nui nona.
Maikai kona hoohuli ana mamua ma ka olelo, ma ka paipai wale no. Aka, no ka hapa, no ka lohi o ka huli ana, lawe oia i ka pahikaua, a ma ka puhikaua i hoohuli ai oia i ka lehulehu Pakele nae i ka pahikaua ka poe i ae e lilo i poe Mahomeda, a i poe hookupu nona.
Aole i mahuahua loa ka poe i huli ma muli o Mahomeda i kona wa e ola ana. Mahope o kona make ana, na kona mau hope, na Kalipa i hoomau i na kaua, a i ka hoohuli ana i na lahui mamuli o ia hoomana.
Make Mahomeda ma ka makahiki 632. Ma ka makahi 637; lilo Ierusalema ia Omasa ke poo o na Mahomeda. Aole nae ma ke kaua. Makau ke poo o na Karistiano i ke kaua. Nolaila ae oia e haawi pio aku i ke kulanakauhala laa ia Omasa, A alii na Mahomeda maluna o Ierusalema a maluna o Palestina. Ma kuhi i ko ai ka luakini o Solomona ua kukuluia ka Moseka (luakini) o Omasa, oia hoi ka luakini Mahomeda, aia no ke ku la i keia wa. Lilo hoi ka luakupapau hoano o Iesu ma kona luakini i na Mahomeda.
He mea keia i hilahila ai, a kaumaha ai na Karistiano. A ninau lakou, Pehea? E mau anei ka noho luna na o na Mahomeda maluna o Ierusalema me Palestina, ka aina hoano ? (Aole i pau.)
NA BUKE
HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
Baibala Hemolele Nui ili eula nani me na kuhikuhi ma na a ao.....$12 00
" " Nui ili eleele kaekae wai gula.....5 00
" " uuku iki ihi " ".....8 00
" " Pananaiki iho ili eleele.....4.00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi.....3.00
" " eleele kaekae wai gula.....1.00
" " " ......75
Kauoha Hou Hapa Haole.....75
Lira Hawaii 1848 me ke kanawai......25
" " 1855.....25
Moolelo Ekalesia.....50
Haiao ili lahiahi.....10
Hele Malihini ana.....25
No ko ke Akua ano......25
Lira Kamalii......25
Hoike Palapala Hemolele.....25
Moolelo o Heneri Opukahaia.....25
Hoike Akua.....25
Weheweheia.....25
Ninau Hoike ili manoanoa.....25
" " " lahilahi....10
Kumumua Kula Sabati.....10
Buke Lawe Lima.....10
He Buke no ka Pope.....10
Ui Kula Sabati Helu 3.....25
" " " " 4......25
" " " " 5......25
Buke Euanelio a Ioane.....10
Himeni .....1.00
Himeni Ili nani.....1.75
Na Kauoha Hou Pakeke
Ili Gula nani.....1.50
Ili eleele kaekae nani......50
Ili eleele......35
Kauoha Hou Pakeke me na Halelu
Ili Gula nani.....1.75
Ili eleele kaekae wai gula.....50
Ili eleele......50
Na Halelu Pakeke
Ili Gula nani.....50
Ili eleele kaekae wai gula......30
Ili eleele.....20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele)......25
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala.....2.00
" " " Ili nani.....3.00
Eia na buke haawi wale
Palapala Liilii--
Helu 4--Makemake anei oe i ke ola
Helu 6--E hele i o Kristo la.
Helu 7--Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha
Helu 11--No ka hoohiki wahahee i ke Akua
Helu 16--Ka Kehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a ma ka Bapetiso ana.
Helu 17--Mai hana ino i na holoholona
Helu 18--No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
J. F. POKUE.
Kakauolelo o ka Papa Hoeke o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.