Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 44, 1 November 1873 — HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika.

I unuhiia mai loko mai o,ka Buke Arabia, mai ka Olelo Beritania a kn 01010 Hawaii. Mahele 111 — Hrlu 94 ALOHE nae o Hipa raa i ka raoe a ka laua keiki, na nkuhi koke iho la laua i ko lnua man waihona a piha a hu i ka olioli, me ka lelele nna i o a ianei, no ka haawina pomaikai i loaa i ka laua keiki ma ka raoe ; a ma ia mea, akahi no a kanahai iki mai ko ka dia manao inaina no Lo Hipa, a akahi wale no hoi a ike ia akn kona hoopnnahele ana mai iaia nei. A ike nae ua wahine dia nei, na kn i. ka pomaikai ka moe a Lo Hipa, nolaila, nimui aku la oia i« Hipa, Ehiki ana anei ia oe ke hahai mai i ke ano o ka moe a ko keiki a kaua ? Pane aku o Hipa, Ma ka mea i maopopo ia'u, e hoike no au e like me ka'u ike, a o ka mea aku hoi i tkoe ma ka'n wehewehe ana, nau aku no ia na ka mea i aokumu ia. Nolaila, ma ka'u ike, o kela ao nui eleele i pii mai ai mai ke kukulu hema mai, a hiki i k» hapalua o ka lewa kona kiekie, a manalua ae ai kona. aina ia ; a o na anuenue e pio ana ma ka aoao akau, he mau aupuni ia elua, a e lilo ana ia kakou raa keia hope aku ; a o na hoku eha ma ka aoao hema, e hoike mai ana ia i ka hookuiia ana o na aupuni o ka lewa i kahi hookahi.' A o keia wale iho la no na mea i maopopo ma ka'u ike. I inai hoi ka wahine dia, O kau ike, o ka kaua ike pu lio ia. Pa ne hou aku ka wahine dia, Pehea hoi kou manao no kahi holoholona a me ke kaikamahine e nolio ana mawaena o na anuenue a me na hoku? I mai la hoi o Hipa, Aohe maopopo o ko lana mau haina ia'u, no ka mea, o ke kua o ka noonoo, ua hoohuliia mai nei ia'u, a o ka haina pololei a'u e hoike aku ai imua ou, ua hunaia aku ia mai ka welau aku 0 kuu alelo. A ma keiakalakalai ana no a Hipa, i mai ka wahine dia, O ke kaikamahine a kaua i lohe ae nei, oia no ke alii nona ke ao nui au i hai ae la he aina, a o kahi holoholona e holoholoana ma na wawae o ua kaikamahine la, o oe no ia ; o ko lele ana a komo iloko o ke ao eleele, maiaila no e hoi hou aku ai ka enemi, a ma ou la e lanakila ai olna, a ma ou la no hoi e pio ai olua ma keia hope aku. O ka pepehi ana a Lo Hipa 1 ka holoholona a me na mea a pau i hanaia e ia ma ka po, e hookoia ana no ia maluna ou i keia la, e like me na kuhikuhi a ka po. Huli koke ae la no ua wahine dia noi a kena aku ia Lo Hipa, i ka i ana aku, Mamuli o na kuhikuhi a ka po, ke i aku nei.au ia oe. e unuhi i kau pahi _wakawaka, a e kaha koke ae oe i ka opn o ko makuakane, a e hana no hoi oe i na mea a pau i kuhikuhi ia mai ai ma ka moe. A pan na olelo a ka wahine dia, unuhi ae la o Lo Hipa i kana pahi wakawaka, a paa ae la ma kona lima, a i aku la, Ma keia pahi a'u e pafe nei, ua hoopihaia au i ke aloha no ko'u makua, a ua hiki ole i ka oi o keia pahi ke kau akn maluna ona, a o na kuhikuhi a pau a ka po, aole i oi aku kuu minamioa ia, aole no hoi au i ike i ka lakou mau pono, e like me ka pomaikai nūi i loaa ia'u ma o ko'u makua la. • A lohe nae ka wahine dia no keia mau olelo kahalua, okalakala koke ae la oia, a i aku ia Lo Hipa, E kuu keiki e, mai kapalua oe e like me kou ano aloha makua. A lohe nae o Lo Hipa no keia mau olelo, kulu iho la kona mau waimaka aloha. A ike maopopo ka wahine dia i ko Lo Hipa manao, nolaila, lalau aku laoia

i i ka pahi, a kaha aku la ma ka opu 0 i Hipa, h kuai ae la i na mea a pau i wa« ; ho, alawe ao la i kahi opu uuku i kuhikuhiia, a hoihoi iho la i na mea a paū iloko, a haawi aku ia i ua wahi opu nei j ia Lo Hipa, rae ka i aku, Eia ka opu lā | o Hipa, e paa oe, mai hoomenemene. | Lalau mivi la o Lo Hipa me ka manao j kanalua, no ka mea, ua piha loa kona naau i ke aloha makua. A ia wa koke no, lawe koke ae la ka wahine dia i ka omole wai ola, a nini iho la ma kahi ana i oki ai i ka opu o Hipa, a puoho ae la oia mai kona waiho a make ana, ku ae la iluna, konini ae la ka huelo, e like me ke ano mau o ka hipa i ka Wa ua, a hoopuka ae Ia i ka huaolelo mai kona waha ae, E kuhi ana au he mea olelo wale no na olua, eia ka e pepehi io ana olua ia'u ; a heaha iho la ka waiwai o ka olua hana hoomainpino ana iho nei ia'u ? Ka ino paha hoi oka make aku la kela, eia no ka hoi nei make ia olua. I mai oLo Hipa, Aole no na'u, na ia la aku no. Aia nae a huli pono ae 0 Hipa, ike aku la oia i kona opu e paa ia mai ana e.Lo Hipa, hnli ae la o'a a ninau i kana wahine, O kuu opu anei kela ? Ae mai la ka wahine dia, a lalau aku la no a paa i kona lima, a lalau aku lano hoi i ka pahi, a oki ae la ma ka mole o ka opu hipa, a loaa ae la ka \vaba, neenee.aku la oia ma kahi kaawale, me ka manao e A ike mai la nae o Lo Hipa, miki mai la oia, no ka mea, ua loaa mua aku la oia i ke ala 0 ua mau pua nei ; a no ka like pu hoi 0 keia ala, me ke ala i loaa ai iaia ma ka moe, nolaila, huli ae la oia a ninau ia Hipa, Mahea la kahi i loaa'i o keia mau pua ia oe ? • Pane mai la o Hipa, No ke aupuni o Ainahau, a i lawe malu ia mai e a'u.

Kii aku la o Lo Hipa i ua mau pua nei, a hoihoi aku la i ka hale me ka olioli ; a ke ike aku nei no ua wahine hapa dia nei i ka olioli lua ole o ka laua keiki, e lelele ana iluna a ilalo, me he mau kao keiki la e paani ana maluna o na puu a me na wahi oneanea o ke kula, a pela aku. A no ka maopopoole i ka.wahine hapa dia, no ka Lo Hipa mea e hana aku ai no na pua, nolaila, kahea okoa aku la no oia, i ka i ana aku ma ke ano hoomalimali, ELo Hipa ka maua keiki i aloha nui ia, e hoi mai oe, a e lawe pu mai me ka eke talena. Ua hooko aku no keia e hke me ka olelo. Aia nae a hiki mai keia imua o kona mau makua, me ka eke talena e paaana ma kona lima, i aku ka wahine dia, me ka paa ana ae i ka opu hipa ma kona lima, Eia wale no ka mea e lanakila ai olua ke lele aku iloko o ke aupuni kanalima kumamalua, e kaua ai me Melevila ko olua hoa paio. Ku ae la o Lo Hipa iluna, unuhi ae la i kana pahiwakawa a paa ma kona li. ma, a i aku, E kuu makuahine, aole he lana o ko'u manao, e loaa ana ia maua ka lanakila ma kena wahi opu holoholono pilau wale a lilo i mea ole, a heaha hoi kona oi aku imua o kuu pahiwakawaka ? Ma keia olelo a Lo Hipa, okalakala koke ae la ka wahine dia, a pii ae la kona huelo ma o a maanei, a hoopuka mai la ina huaolelo imua o Lo Hipa, i ka i ana mai, 0 ko pahi au e akena nei, ua kumumu ia imua o Melevila ko olua hoa paio. Ua ike no hoi oe, ua lilo īa i mea paani wale ia no e Melevila, aohe ana pono i koe a kakou e hilinai aku ai maluna ona ; a o keia opu hipa imna o kakou i keia la, ua oi aku kona ikaika mamua o na makani puahiohio ikaika o ka lewa, au i ike ai ma ka moeuhane.

A lohe o Lo Hipa do keia maa olelo, hoopan He la oia i koaa pano aua aku. Pane koke mai no na wahine dia nei, a i mai ia Lo Hipft, E ka oe lluna, a e lawe pu me ko eke talena, a e hele akn i ka hema, i kanalima anana ke kaawale mai anei aku, a pela no hoi o Hipa, me %

ka opu hipa ma kona lima; alaila, he hanferi anana ke "kaawHle mawaōna o 6ltia. Aia olua ma ke kaawale, penei kilua 6 hana ai : Ō oe auanei e Lo Hip.», # lioohamama mai oe i ka waha'o ka $ke tafena imua ōia nei, a ina oia nei e hele hiai a' komo iloko, alaila, e hoao nou oluk i ka hete^na ( ehakaka me. Me* lpvila ma ka jts ©ke aka hoi, i komo ole, keiailoko o ka eke tale* $a, a o,o& hoi ke ; komo ana iloko o ka opu liipa, alaila, o ka op)i hipa ka mea manu, a m.e ka opu hipa olua e he!e ai q hakaka me Melevila ; aka hoi, i komo 9lv*a iloko o keia mau mea i manaoia, alaila, e hoopau 1 ko olua manao no ka hele ana e hakak* me Melevila, ua oi aku ka pono o ko olua noho ana i ke kahu oha na kakou, piha na umeke, o ka ia nui mai no o ka Makeke, maona ka opu. Ku ae la o Lo Hipa, a hele aku la i ka hēma, a o Hipa no hoi, hele aku la oia ma ka a"kau. Aia laua maloko o ka palena i oleloia, wehe ae la o Lo Hipa i ke kaula ailika i hoopaaia ai ma ka waha o )ca eke talena, a hoohamama uku la imua o Hipa, nee malie mai la o Hipa a ku ana i ka waha o ka eke talena, a kaohi iho la ka mana o ka opu hipa, i elua uiinute ka loihi, a hi)ki hope aku lrt ka mana o ka opu hipa, a nee • malie aku la o Hipa a kona wahi i ku raua ai, kemaa K'#TRO O Uo' Hī pa, uh paani wale ia no e fiipa ka mana o kana eke talena, nolaila,,wehe hou ae la oia i kekahi alu, a hoomau mai la no i ka hoohamama ana, a nee hou mai la no o Hipa a ku hou ana i ka waha o ka eke talena, a he kanakolu sekona wale no ka loihi o kona ku nna, a hoi hou aku la no eia a kona wahi i ku mua »i. Ma keia mea, hoomaopopo iho la o Lo Hipa, aole no e lanakila ana kana eke talena imua o ka opu hipa, aka, no kona ano kaaki loa, lena hou ae la oia n pau pono na alu o ka waha o kana~eke, hele kela a paihiihi lua i ka makani, a' o ka wa no ia i nee hou mai ai o Hipa a ku ana i ka waha 0 ka eke talena, a o ke poo wale no kai kulou aku, a pa ae la i ke kae oluna, a hoi hou aku la no a kona wahi i ku mua ai. Ma keia emi hope ananae o Hipa, ua like kona mama me ka holo ana a ka uila iloko o ka lewa ; a ike iho la hoi o Lo

Hipa, ua puhili kana eke talena, ku lohalolia wale iho la no oia e hoka ana, a hoopau ae la i kona manao kuhihewa. A oiai hoi o Hipa raa kona kulana, hoohamama mai la oia i ka waha o ka opu hipa imua o Lo Hipa, o ka wa no ia ona i ume ia mai ai me ka ikaika, a kapalulu ana iloko, a kiwi aku la me he ia la ua hei i ka upena. A ike o Hipa, ua komo kana keiki iloko o ka opu >hipa, hoohuli ae la oia a hoi aku 1a i ka hale, a komo aku la ma ka rumi helu elua, a hookuu ae ia ia Lo Hipa. Ao ka wahinedia hoi, huli mai la oia a i mai ia Hipa ma, I keia la, ua ike pu ae la no kakou i ka lanakila ana o ka opu hipaimua eke talena, nolaila, o ka olua nahikaua iho la no keia e lele aku ai i ka lewa, a komo aku iloko o ka aupuni kanalima kumamalua, kahi hoi o Melevila ko olua enemi, a i hookoia ai ko olua makemake ma na aupuni a pau o ka lewa, a olua e lele aku ai mawaena o na ao o ka le\val;tni, kahi hiki ole i ko ke ao holookoa ke hele aku ilaila. A m iopopo ia Hipa ma na niea a pau loa, noho iho lakou a hala kekahi mau la, a ina po o Mahealani, knupau raai la ka mahina oia po i kona naui lua ole, a o ko laua manawa no ia i lele aku ai. Ia laua no nae e lele ana, ike aku la laua i ka pii ana mai o ha ao ma ke kukulu akau o ka lewa, a o kona ano ma ka hoohalike ana, ua like loa no ia me na helehelena o ke aupuni kanalima kumamaloa, a ua hoomaopopo no laua he aina, aka, aia nae ma ke kaahele o ke ao, ua kanalua o Hipa, aka, i aku o Lo Hipa, Aole anei oe i ike, o ke ao o ka lewa, e kaaliele mau ana ia i na wa a pau, a o ke ao paa i ka aina, aole ia e panee ana/e like me keia a kaua e ike nei. (AeHeipan)