Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 48, 29 November 1873 — Na olelo wehewehe no na Oihana a na Lunaolelo. [ARTICLE]

Na olelo wehewehe no na Oihana a na Lunaolelo.

MOKUNA XIII. P. 14 me 15. " A haalele iho la laua ia Perege, a hele mai la i Anetioka no Pisedia." O Paulo laua o Barenaba keia e hele nei. Aole laua i kali e hai ika olelo ma Perege. Ua hai mai o Paulo i kona komo ana i na pilikia iwaeua o na muliwai a me na powa. 2 Karineto 11:26, aua manao ia, i kona hele ana mai Perege a i Anelioka ka loaa ana o keia mau pihki->. Aia kona alanui mawaena ona kuahiwi, kahi e ikaika ana na wai kahe ; a he nui ka poe powa ma ia wahi. Oke kaawiile oia mau wahi he kanaiwa mile ; aka, no ke kekee oke alanui, he oi loa aku ka loihi. Aia o Anetioka ma ka akau aku o Perege ma ka aina kiekie, mawaeoa konu o Asm Uuku, e kokoKe ana i na palena o Pisidia. Ua ha la ka nani o ia kulanakauhaje i keia wa.

" Komo ae la iloko o k» hale halawai i ka la Subati, a ooho iho la." Hookahi wale do hale halawai o na lueUio ma Aneti<>ka, ma ia mea e ike ia 'i aohe oui ona ludaio malaila. Ua manao ia o ke Sibdti mua keia naahope o ko Paulo me Berenaba hiki aoa ilaila. A paii k* heluhelu auu » kekahi mau olelo mailoko mai o ka na kaula, a me ke kanawai, a pau ko lakou pule aoa, alaila, kii ia 'ku la laua e na luna o ka ha* lehalawai, "i ae la, ena kaaaka, na hoihanau, ina ia olua kekahi olelo hooikaika oo na kanaka, ea, e olelo mai."

" Kii ia aku la." Ma oke kahu la oka halejialawai ko laua kii ia ana. Luka 4:20. Ina ua hele laua a noho mna dia kekuhi 9 na noho kiekie, ina na pane koke mai n■« luna me ka hoouna ole aku i ke kahu e kii.

P. 10. "Ku mai la o Paulo, peahi mai la ka lima, i mai la." Qa maa o lesu ika noho ilalo, i kona Wa e ao ai i oa kanaka; Nana ma i\]at. 6:1, Luka 4:20, me 5:8; loane 8:2. Aka, o Paulo, ua maa ia ike ku iluna. Ua maa ka poe haiolelo Kristiano i ka wa kahiko loa i ka noho ilalo i ka wa a lakou e ao aku ai, aona anaina kauaka kai ku iluna. Ma na wa eae no, ua peahi o Paulo i kona wa i huomaka ai e haiolelo. Mokuna 21:40, ame 26:1. " E oa kanaka o ka Iseraela, a ne k» poe makau i ke Akua," oia hoi ka poe o ko na aina e e huli i ka manaoio o na ludaio, a o ktf poe hoi i malin i ka hoomana ludaio, e like me Korenelio. P. \T. "Na ke Akua o keia poe kanaka i wae ae ko kakou kupnna"—o Aberahama, Isaaka ame lakoba. " A hookiekie iho la ia poe kanaka iko lakoo noho ana i Aigupita." Hookiekie la lakou ma ka hoomahuahua ana ia lakou a lehulehu loa, a lilo lakou i Uhui nui loa< "Meka lima kakauha," rae ka mana nui. Kanawailua 5:15; Luka 1:51. Ua hoike oia i kona mana ma na ahulau i haawi ia mai e ia maluna o ko Aigupita, a ma kona wehe ana i alanui mawaena o ke Keiula no kona poe kanaka. P. 18. " Nana no lakou i hiipoi ma ka waonahele i na makahiki he kauaha," me he kahu hanai keiki la e hiipoi aoa i kana hanai. Nahelu 11:12 ; Kaoawailuo l;3l.

P. 19 " Apau na lahuikanaka ehiku ma ka aina ma Kanaana i ka amai ia." Kanawailua 7:1. " Nana no i puunaue ko lakou aiaa no liikou ma ka hailona ana." Nahelu 33:54 ; losun 14:1. Ua huawimua ke Akna i uu mna o Kauaan» ia Aberahama. Kinohi 13:15, a o kona poe m«mo malalo o loaua, ua lawe lakou i ua aina nei me he waiwai hooiliua la mai ko i»kou kupuoa mai. P. 20. " A mahope iho oia mau mea," Mahope o ka lilo ana o Kanaana ia lakou. " Haawi mai la iano lakou, i uia.u Lunakanawai, i eha paha haoeri makahiki ame kaoalima, a hiki i ka wa o Samuela, ke kaula." O Samuela no kekahi oua poe Luuakanawai la. Ke i m.ii nei o Alexander, kekahi mea kaulaua uo kona ike ma keia mea ; "Ma ks hoouluulu ana i na mahele manawa a pau i hoike ia ma na Lunakanawhi, e loaa auanei keia helu i hoike ia ae la maluua. Ua nne like keia helu ine ka hoike a losephus, ka mea kakau moolelo i hoike ai. Aka, aole i like keia me ka mea i hoikeia ma. INa Lii 6:1, oia hoi keia, he 480 inakahiki ke Kuawale mawaeua o ku hele ana oko lseraela mailoko aku o Aigupita a hiki i Ka etia~o na makahiki o ko Solainona noho alii ana, oia ka wa ana i hoomaka ai e kukulu ika hale o lehova. No ka mea, in i e hoohui aku kakou me na makahiki he 450 o na Lunakauawai, ke 40 makahiki o ko Iseraela auwana ana ina ka waouahele, ame na makahiki he 25 a lakou i noho ai malulo o loSue, e like iue ka hoike a losephus, me ke 40 inakahiki a Saulo i noho ali'i ai, me ko Davida he 40, a me na makahiki ekolu o Soloinona, e loaa auanei he 598 makahiki, ke kaawale mawaena o ka hele ana mai Aigupita aku a i ka wa i kuknlu ia'i ka lu-Kini, oole hoi ka 480 i hoike ia ina. I Na Lii 6:1. Ua hoike mai oiosephus nia kan.i moolelo, mawaen* o ka puka una mai a i ka wa i kukula ia'i ka lunkini he 59« ia mau makahiki, a ua aneane liko i;i me ka mea i hoike*ia maluna Oua ludaio Pake i hele aku ;i noho i Kina i k > mk»hiki 73, aia no ii lakou ka heluoa 592 mtT 1 Nn Lii 6:1. Ua Mkaka paha aole pololei loa ka helun* 480. Nrt ka poe oana i kope paha keia hewa. lii>i e hoolawe kakou mailoko ae oka 592 ho 20 makahiki no ke au ia loaua, a he 40 hoi no ke au la Davida, a 3 no ke au ia Solomona, e loaa auanei ia kakou he 449 makahiki he aneane like loa ia me ka hai na a Paulo. Ke olelo nei kekahi poe wehewehe Baibala he 17 wale no makahiki o ke au ia loaua. P. 21. " Nonoi aku lakon i alii uui," oia ka wa elemakule oSamuela, I Samuela 8:1—5. " A hftawi mai la ke Akua ia Saulo ke keiki a Kisi no lakou, he kanaka no ka ohaua a Beniamina, hookahi no kanuha makahiki." Aole i hai ia ma ke Kauohakahiko ka nui ona makahiki a Saulo i noho alii ai ; aka, ua hai mai o I<>sephus ma kana inoolelo he kanaha makahiki. P. 22. " Alaila, kapae »>e la ia ia"—hoole ia in, aole e noho alii hou aku. I Samuela 15:26. Ke mmao nei kekahi poe, oka olelo kapae maanei, e hoike ana ia no ka make anao 3aulo; aka, aole paha pela, no ka mea, ua hoala ia mai o Davida, a ua poni ia mamua ae o ka make ana o Saulo. " Hoike mai la ia, i mai la i» ia, ua ike au ia D>vida a lese," Halelu 89:20, he kanaka kupono o ko'u naau. I Simuela 13:.14 Ma keia wahi, ua hoohui o Paulo i kekahi iiiau olelo elua inai loko mai o ke Kauohukahiko, " Nana no e hana i ko'u makemake a pau"—na mea a pau a'u e kauoha aku ai ia i». Aole i hana o Sauln iko ke Akua makemake. I Samuela 15:19. (Aoleipau.)