Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 49, 6 December 1873 — Pehea la e hiki ai ia kakou e kamailio pololei i ka olelo Hawaii? [ARTICLE]

Pehea la e hiki ai ia kakou e kamailio pololei i ka olelo Hawaii?

[Koena mai kela pule mai.j 3. O ka olelo Hawaii hoopili wale. Oia ka olelo i hoopukaia mamuli o ke ao ana a ka poe ike ole i ka olelo Hawaii. Ma ka nana akū i ka hapa nui o keia lahni ke hoomahui nei lakou ehapai mamuli 0 ke kamailio pahemahema loa a kekahi poe o na e mai. O kekahi poe Hawaii, ua ike pono no lakou i ke kamailio pololei ana; aka, i ko lakou hui ana me na malihini o na aina e mai, hoolilo lua lakou ia lakou iho me he poe la oa ike ole loa i ka ole Hawaii. " Heaha kou manao?" Eia hoi ka pono 1 ke kanaka e pane aku ai " Makemake au ia oe e hai aku ia ia, oka'ukeikino keia." Eia hoo kekahi olelo hemahema loa: " I ka nana aku a ko'u man maka, a me ka lohe ana a ko'u mau pepeiao he mea hou ia ia'u." Oiai o ka pololei maoli. " I ka nana aku a me k& lohe ana, he mea hou va ia'u." He rula mau i ka poe kupana ike olelo Hawaii, ma ka lakou hoopuka ana, aole lakou hoohuikau wale. O oa lala ponoi a pau !oa o ke kino o ke kanaka, aole hiki ke oleloia, me he mea la, he mau mea pili wale mai mawaho o ke kino, a no ia mee, ua hoopiliia keia mau paninoa i ko'u a me leu'u mamua o na lala a pau loa o ke kino, penei :—ku'u maka ; ku'u niho, ko*u waha, leo'u mau pepeiao, ko'u mau wawae ; a pela

akn, aole loa lakou e hoopuka, £a'u maka ka'u pepeiao, ka'u lima, a pela aku ; he mea henehene loa ia ke hoopuka pela mawaena o lakou Aka hoi, na hiki no e olelo penei. Ka'u ai, ko'u lio, ka'u hale, a pela aku, no ka mea, he mau mea wale no keia mawaho mai o na lala o ke kino o ke kanaka.

Eia hoi kekahi mauolelo hemnhema loa: "Ke aloha aku nei ko'u wahine ia olua." Oiai oka pololei loa, 41 Ke aloha aku nei ka'u wahine ia olua."

"E nonoi akn ia ka Akua," o ka pololei. E nonoi aku i ke Akua : ■ Eia hou ; " Pehea ae? ninau aku la kela,," oiai eia ka pololei ; —Ninau aku la kela, e Pehea oe ?—He mea mau ma ke ano kupololei maoli o ka olelo ako Hawaii nei, aole e hoololi ia na niele o keia ano mahope aku ō ka niele maoli a hai i hoikeia e ka mea e hai ana ; he loina paa loa keia ; aka, ina ua hoololiia pela, alaila, oka hoopili pakahi wale mai no mahope i na hua olelo "wahi ana," " pela kana ;" "oiakana," » f kana pane (mai) ia " Ka ia la mai la ia," a pela aku. E ikeia no ka nui loa o keia mau hemahema ke nana aku ma ka buke Ao Heluhelu Hawaii hou i paiia no na kula aupuni o kakou. A ina mau ke ao ia ana o keia buke me ia mau hemahemano; alaila, e manao auanei ka haumana hou ma keia hope aKu, be pololei loa ia niau olelo, no ka mea, ua paiia a ua hoolaha nui «apela, me ka ahewa ole ia, a me ka hooponopono ole ia no hoi :—a oia kekahi mea e hiki ole ai ia lakou e kamailio pololei i ka olelo Hawaii.

4 Oka olelo Hawaii hoano e ia, oia ka olelo, ua hookahuliiu pahß na hua, a i ole ia, ua pakui Wale ia mai he mau hua olelo ano ole, i mea e nalo ai, a i ole ia, i mea e lealea ai ka poe e kamailio ana. Ua maa loa kekahi poe e kamailio mt keia ano, a no ko lakou maa ma ke kamailio ana ma keia ano lapuwale, ua lilo.loa lakou i poe hawnwa i ka olelo Hawaii, ama ka nana aku ika lakou poe keiki, ua hahai no la* kou mamuli o ko lakou hawawa i ka olelo nna. Lehulehu wale 110 na hemahema e ae i kne; aka, o keia mau mea i hoikeia. oia kekahi mau mea e alalai ai ia kakou i ke kamailio pololei ana :—A ina haalele kakou i keia mau mea keakea a pau ; alaila, hiki no ia kakou e kamailio pololei ika olelo Hawaii. J. N „ , * #