Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 49, 6 December 1873 — HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika.

luniūiiia mni loko mai o ka Buke Arabia, mai ka Olelo Beritania a ka Olelo Hawaii. Mahele lll—Helu 99. AIANAE iloko o ia manawa, i mai o Hipa, Aolie o'u manao pela, no ka mea, haalele aku nei no au, aia no ke noho la, a o kona mau helehelena, oia mau no, e like no me ko kakou wa e noho pu ana. Pane ae ka wahine, Ke hai mai nei oe no kona ano mau, aka, ke hoike mai nei nae na ouli o ka lani, "Ua hala ka puulena aia i Hilo," a ua lawe pu aku la no me na mea mana a oukou, a ua ike ia ae la nae e Lo Hipa, aia la ke noke mai la i ke aumeumo me ka uwea mimiki a ke kaikaina. I aku o Hipa ine ke ano inaina, He keu ka hoi oe o ka wahine hoopunipuni nui aole ka hoi oe e lohe, haalele aku nei no au, he maikai loa kona mau helehelena, a ua hai mai no hoi oia ia'u, aohe ona manao e hoi i kona aupuni, a ua makemake loa oia i kuu aupuni, no ka oluolu maikai o ka noho ana ?

I hoii mai ka wahine dia, Ina o kou manao paa ia, alaila, ke noi aku nei au,

V"pvhu-ahu ow j w—«. ouli o ka lewa, a e hoike ia mai ana no ia oe ka oiaio, e like me ka'u e olelo aku nei ia oe. Puka aku-la nae o Hipa iwaho, a i nana aku ka hana, ua pouli ka lewa, ua ku lalani na pae opua ; a ia wa, ua hoi hou mai ka ike ia Hipa, a ua ko ka mea i olelo ia mai e kana wahine, a nolaila, olelo aku oia i ka wahine, Pehea la auanei kakou e pakele ai ? I mai ka wahine, Ina e make e olua mamua a koe au, alaila, e make ana laim ia'u, mahope iho o ko olua ola hou ana, ke loaa ia kakou na kuhikuhi a ka po. Pane mai' hoi ke akua poo-walu, Mai maka'u oe no ka make, i ko olua wa e komo ai iloko o ka pilikia, he hiki loa i ka mana o ko wahine nei ke hoopakele ia olua, a no olua aku ka lanakila nui ma keia hope aku. A pau na olelo a ke akua poo-walu, makaukau iho la o Hipa ma no ka hoi i ke aupuni Poepoe, a hoi aku la. Aia nae a hiki aku laua nei i ke aupuni Poepoe, oia mau no o ke aupuni, a o ka nani o ka Hale Alii, aole i ano e ae, a o na mea mana nae, ua lilo aku, a o Melevila ma hoi, ua heo aku. A no ka pilikia i ike mua ia, nolaila, hu mai la kona aloha no Lo Hipa, a he makemake loa oia e loaa ia laua ka noho pu ana mamua ae o kā hiki aua mai o ka pilikia, a, no kona manao no hoi kekahi, aole la i ike o Lo Hipa, no ka lilo ana o Melevila, nolaila, i aku oia i ka wahine, Ke kokoke mai nei ka pilikia, aoke keiki hoi, noho mai nei i kahi e me ka nanea, me ka manao ole he pilikia e hiki mai ana, nolaila, e aho paha e hele au e ike, a e hai aku hoi i ka make e hiki mai ana. Ae mai ka wahine, me ka i mai, 0 kaua pu no.

Ma kekahi la ae, lele aku la laua, a ma ka hora 2 paha o ka auina la, oiai laua e hoolailai ana maluna o ke aupuni o Galatia, ike ia ae la laua e na mea a pau, a ua nui loa na leo e hooho ana, a nolaila, ua holo aku ka wawalo o na leo kuf inai, a lolie aku la o Lo Hipa iloko o ka Hale Alii, puka ae la oia iwaho, a holoholo ae la oia maluna o ka lanai luna o ka Hale Alii, a ike mai la i kona mau makua e lele aku ana, o kona manawa no ia i wehe koke ae ai i ke pine omau i hoopaaia ai ka lio, a o ka wa no ia i oili ae ai o ka lio a ku ana iwaho, me ka lako no i na pono a pau no ka holo ana. 0 ko ia nei wa no ia i kau ae maluna o ua lio nei, a ia pupuu ana mai no o na wawae mua, i hpoleiloa aku ka hana, a papio hoi na mawae hope, o ka manawa ao ia i lele aku ai a hui pu

me kona mau makua, a lele kikaha nui ae la a puni ke kulanakauhale, a huli hoi raai la a hiki i ka Hale Alii, a hookipa hanohano ia aku la eLo Walena.

A mahope iho o ka pau ana o ka lakou paina ahiahi, hahai aku la o Hipa no ka make weliweli e hiki mai ana a me ka lilo ana o Mele<rila ma. I mai o Lo Hipa, ua ike makou ia Melevila ma, a mai paa iho nei i kahi eke talena, a e ole wale no ka hoouna ana mai a ke kaikaina i ka uwea mimiki, aka, ua hoomanawanui no ka mana o kahi eke talena ma ke aumeume ana no na la ekolu, a ina e loaa kekahi kokua e ae mawaho, ina la, "Ua uwe ka uku i ke anu", a pela la hoi ko olua hiki ana mai la, e moe ana ka ia i ka lawalu. 0 Lo Walena nae, aole ona hoomaopopo no na mea a Lo Hipa e kamailio ana, no ka mea, ua lele e kona hauli no ka Hipa mau olelo, nolaila, ia pau ana ae no o ka Lo Hipa mau olelo, o ka pane koke mai la no ia oLo Walena, Pehea ka loihi o ka manawa i koe, a hiki mai ua luku nui ana la maluna o kakou ? I aku o Hipa, He eha wale no malama i koe, alaila hiki mai. Ninau mai hoi o Lo Hipa, A ina e hiki mai ana ka make, owai la ka mea nana e hoopakēle ia kakou mai ka make mai ? I mai &ka wahine dia, Mai makau oe no ka make,l no ka mea, e loaa ana no ia kakou ka lanakila nui ma keia hope aku, mahoj}e iho.o ko oukou.ola hou ana na kunikuui mai Ka po mai, uo iiff irrēfSf^ ua maa au i ka'u hana mai o'u makua mai. Nolaila, ke - nonoi aku nei au ia oukou, e hai mua aku i ka lohe i na'lii a me na makaainana, e ai lakou a e inu me ka lealea, a hiki mai ua la nei o ka make, aohe alii nui, aole hoi he kanaka ikaika e hiki ke lanakila ma ua la la.

A mamuli o ka olelo Kauoha Alii, ua laulaha koke ae la ia ma na wahi u pau 0 ke aupuni, a hui aku a hui mai ka noho ana, ua ai a inu me ka olioli, a o na kanawai o ke aupuni, ua haule' iuo ia malalo. oka poe nae i hoomaloka no keia olelo, ua hookaokoa lakou ia lakou ibo, a o ka hapalua paha o ke aupuni ma ia ano. Aia nae ikala o ka make i hiki mai, "Hamo ka hulu na Haulaa," 1 ka ka mea o ka nauahumuhumu o ka hele ana mai a ke ahi. A makaukau nae o Hipa ma no ka hoi, olelo aku la oia ia Lo Hipa, E noho no oe me ou makua, a o maua wale no ke hoi. Pane mai hoi oLo Walena, Heaha ka hoi ka mea e noho ai o ko keiki ? I mai o Hipa, E noho pu no hoi paha oukou, anoai o hiki io mai ka pilikia, alaila, ua waiho akoakoa no hoi ko oukou mau heana. A hala aku la o Hipa ma, ulupuni loa iho la o Lo Hipa i ke aloha i kona mau makua, a na ka waimaka no e hele. A ia Hipa ma nae e lele ana, kuku like mai la na opua, a kulou iho la, e uwe ana, no ka mea, ua ike no lakou i ka pilikia e hiki mai ana. Ia laua hoi e noho ana, a kokoke i ka pau ana o na malama i oleloia, pouli mai la ka lewa, aohe ike ia aku o ka la i ke ao, a o ka mahina hoi a me na hoku i ka po. Aka, ma ka po i o Hoku, loaa iho la ia Hipa kekahi haawina majkai ma ka moe, a maloko o ua moe nei, ike aku la oia i kekahi manu nui, e kau ana maluna o kekahi kumu laau nui e ulu ana maloko o ko laua pa ; a o ka hulu o ua manu nei, ua like me ka hau ke aiai, a o kona kiuo, ua like me ko ka holoholona, a o kona mau wawae, ua like loa me ko ke dia, a lele aku la a komo iloko o kekahi ao keokeo. A puoho ae la nao oia, aia ka he moe, a i kona noonoo ana hoi i ke ano, aole nae he maopopo, nolaila, hoala aku la oia ika wahine dia. Puoho ae laka wahine, a i mai, Heaha hoi kau

oka hoala ana okapo ? He moe hoi i loaa iho nei ia'u, a ua nooimo wale iho nei au i kona ano, aole nae he maopopo ia'u- I mai ka wahine, He kupua no hoi oe, aole ka he loaa ? CAolle i pau )