Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 50, 13 December 1873 — HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROBIANA LO KA HIWAHIWA O KE KOA, Helu Akolu o ka Ikaika.

lunuhiia mai lokomm' o ka BuTce Amhia, mai ka Olelo Beritania a ka Olelo Hawaii. Mahele lll—Helu 100 AMA keia olelo hoohoka a ka wahine dia, Pane aku o Hip*, He loaa no ma ka mea hiki ia'n, aka, ina a huna ia ka ike mai ko'u mau maka aku, aole no e hiki ke loaa. Ma keia olelo a Hipa, pane mai Ia ka wahine dia, Ka i no hoi o ua ao keokeo nui la no au i ike aku la, o ko'u wahi auanei ia e pee ; a o ke kumu laau nui e ku ana, o ke aupuni kanalima kumamalua no ia ; a o ka manu au i ike aku la, a lele aku ai mai o kaua aku, o ko kaua haalele ana no ia i ko kaua aupuni, a hoi loa aku kaua i ke aupuni kanalima kumamalua, a malaila kaua e noho ai a make kupapau. Oia wale iho la no ke ano o ka moe i ike ia e oe ma ka hihio.

A ma ka piha ana o na mahina eha, iho mai la na aupuni kanalima kumamalua. A ike hoi ka wahine dia, o kona wa no.ia i lele aku ai a honi i ka ihu o W : :.oria hope ; aka, no na olelo" hookaulua a Hipa, ua hala leekahi mau hora. A ike nae ua wahine dia nei, ua kokoke loa m.ai o Melevila ma me ko laua mau aupuni, o kona manawa no ia'i oili ae ai, a lele aku la ma ka aoao hema. A oiai oia e lele ana, ike aku la oia i kekahi ao nui keokeo e kau ana ma ka aoao akau o ka La, i hoomakaukauia e kona mau aumakua kupua o ka lewa. A hiki keiailoko o ua ao nui nei, huli iho la oia a uana ilalo, aia hoi, ua kokoke loa na aupuni he kaualima kumamalua, maluna o ke aupuni Poepoe. E waiho kakou maanei i ke kamailio ana no ka wahine dia, a e nana ae kakou ia Hipa, no ka mea, i ka wa e iho pohai iho ana na »*upuni he kanalima kumamalua me he poi umeke la, maluna o ke aupuni Poepoe, aia hoi, hi-o ae la o Hipa, me ka manao e holo mahuka, aia hoi, kiola koke mai la ke kaikaina o Melevila i ka uwea mimiki, a loaa iho Ia o Hipa, o ka miki ia aku la no ia a ku ana imua o Melevila.

0 Melevila nae, nana inoino mai la oia ia Hipa, a i mai, Auhea ko wahi wahine hookano a kuhilani hoi ? Pane aku o Hipa, Ua hala aku la oia ma ke alanui a'u i ike ole ai, no ka hoomakaukau ana i umu ahi no oukou e puhiia'i, a owau hoi, noho iho nei no au, no kuu manao e hiki hou mai ana no oē, a e lawe malu auanei oe i knu a«puni me kuu ike ole, e like me ko lawe malu ana ia'u mau mea mana ikaiika ole.

A no keia mau olalo hoonauluuln a Hipa, ulupuni ilio Ja o Melevila, i ka inaina, a ninau mai la, E hiki ana anei ia oe ke hoopakele ia oe iho a me ko aupuni i keiala? Pane aku la o Hipa, He hiki no, ke loaa ole nae ia olua na kokua mawaho mai e like me keia uwea e hauhili nei, a e ihokino iho kakou na ka lawelawe lima ana, alaila ke manao nei au, aole olua e lanakiiaana maluna o'u. I mai hoi o Melevila, Pela 110, aka, aole no maua e keakea aku, ina he mau kokuā kou, a pela no hoi oe no maua. I aku o Hipa, Ka i no lioi no kuu ike aoheVn kokna, nolaila, hoopuka e ae nei au i ka'u huaolelo kaupale ? A ma keia mau olelo hoonahili a Hipa, ukiuki loa iho la 0 Mdevila, Iha no aole e hiki ia oe ke hoopakele ia oe iho i keia manawa, alaila, ua makaukau loa maua i keia wa. no ka lawe ana i kou ola, a e hoolilo hoi i kou aupuni i puu lehu ahi nui, ka mea hiki ole i ka mana o ko wahine ke hoopakele ae.

Ia manawa koke no, kena ae la o Melevila i kona kaikaina, e hoopaa ia Hipa me na kaula hao ewalu. A paa iho la o Hip.-i, hoomaka ae la ua mau aupuni nei e lele, a hookaawale ae la i ke aupuni Poepoe, a ku kapae ae la ma ka aoao, a o ka wa no ia a Melevila ma i kiola iho ai i ke ahi maluna o ke aupuni Poepoe, a lilo ae la ke aupuni liolookoa i mea ale, a i puu lehu ahi nui hoi e like me ko olelo. Aia nae iloko oia manawa, kuka iho la lakou no ka pepehi ana ia Hipa, a ua hooliolo lakou no ka make, a o ka wa wa no ia o Melevila a me kona kaikaina i hahau aku ai i ka laua mau pahi kaua ma luna o Hipa, a make iho la oia mahopo iho o ka hala ana o »a hora elua. A inake o Hipa, hoomanao ae lakou no Lo Hipa, a lele aku la i ke aupuni o Galatia, a luku aku la i na mea a pau, a puhi aku la i ke aupuni i ke ahi. A ike iho la lakou, ua pau na mea a pau i ka make, a ua lilo iho la ke aupuni i mea ole, alaiia, hoi aku la lakou a waena konu o ka lewa, pupuhi ae la lakou i ke kino o Hipa i ke "ahi, a kiola mai Ia i kona kino kupapau mai ka lewa iho, a haule iho la ma ka lae kahakai. ' A mahope iho o ko lakou kiola aua i ke kino kupapau o Hipa, hapai ae la lakou i ka noonoo ana e hele *e huli i ka wahine dia, a ua hooholoia, na ke kaikaina o Melevila e hele e huli, a ina e loaa, nana no e hoopai e like me ka mea pono i kona manao. A iaia hoi e lele no ka wahine dia iloko o ke ao keokeo. Oiai nae oia e huli ana ma oa ma mei, a hoi aku la me ka nele, a hiki i ke aupuni kanalimi kumamalua. Ninau mai nae o Melevila, Pehea kau huakai ? Pane mai ke kaikaina, Lele huli aku nei no hoi au ma o a maanei, a hiki i na pali hookui o ka lewa, aohe nae he loaa, a hele huli hoi ilalo, a hiki i ka papaku, aole no he loaa, a hoi mai la au me ka nele. Ia manawa no, haalele iho la lakou m wahi, a hoi aku la a kukulu iho la i ke aupuni ma kahi i kukulu mua ia ai, ma kahi hoi e kokoke aku ana i ke aupuni Uwila o Melekuliona, a malaila kahi i kukuluia ai, me ka hoopuniia a paa i na. paku hao ewalu e hoopuni ana, a noho iho la hoi me ka lanakila, e hookuu ana i ka luhi, me ka hoopuka ana ae i na huaolelo kuhihewa, e i ana, Aohe kupua nana e kii mai ia kakou ma keia hope aku, a hiki aku i ka kakou mau mauio, no ka mea, ua nai ia aku nei e kakou na kupua a pau i ka make.

Maanei, e waiho kakou no Melevila ma, a e kamailio ae hoi kakou no ka wahine dia, no ka mea, i kona noho ana iloko o ke ao keokeo, a hala ae na la eha, ike iho la oia, ua hoi o Melevila ma, a ua pau hoi ka luku ana, alaila, hoomaka aku la keia e lele i ke aupuni Poepoe ; aiaia i hiki aku ai, ua lilo ka nani o'ka aina i mea ole ; a nana aku la keia i kahi o ka HaleaHi i ku ai, he puu lehu ahi nui ke ku ana, a o kona hoomaka aku la no ia i ka uwe kanikau ana no ke kane a me ka aina, a naku imi aku la i kahi i waiho ai o ke kino kupapau o Hipa, aole nae he loaa, a manao iho la oia, ua la- j we pu ia no iloko o ke aupuni kanalima kumamalua, & ina aole, ua kiola ia ma kahi e. A mahope iho o kona noonoo kupilikii ana, lele aku la oia i ke aupuni o Galatia,.a i nana aku ka hana i ke aupuni holookoa a me na mea a pau maluna iho, ua lilo i mea ole. A iloko o ia wa, ike aku la oia i ka uhane o Lo Hipa, e noho mai anailoko o ke aluka o na uhane, a me he mea la oia ka Lunahoomalu o ia anaina uhane. A pau kona nana ana, hoi mai la keia i ke aupuni Poepoe, a oiai oia e lele ana ma ka lae kahakai, ike aku la oia i ka uhane o Hipa, e ku ana maluna o kekahi pohaku nui e ku ana i ka ae kai, a hoopololei aku la keia i ka lele ana ilaila. Aia nae i ka ike ana mai o ua uhane la o Hipa iaia nei, pi-o-o ae la oia no

kuiiiakau, a lele aku la a komo iloko o ke&hi aonui. ho ua wahine dia nei lioi, hiki aku la rba kahi ana i ike aku ai i ka uhauef Hipa, aia nae aole, a i alawa ae ko ia |ei hana iluna, e lele ana kela a komo aki|la iloko o kekahi ao nui. Aoiai hoi keia e ku ana malaila, a me la i paia ae, a i nana aku ka hana|l waiho mai ana ke kino kupapuu o Hi&. Ko ia nei kii aku la no ia a poi mapa, aluhee aku la nae kela, o ko ia neKiapuku ae la no a paa i ka puolo, a lelliaku la a komo i kē ao nui a ka uhaneikomo ai, a malaila kahi i noho ai. Alkla na la elua, hoi aku la i ke aupuni waoakua, a ku ana imua o ke akua pewwaiu, a ninau mai la, Ooe mai la kafii? Ae aku la ke kaikamahine, me kawaku, Owau no a me ke kino kupapa| oko hunona. Pane mai kela, Wailiaa aku iloko o kou rumi. |[oi aku la keia a rae ka makuakane, a iiika iho la no ka lapaau ana. Kii akii la ka makuakane i ka omole wai o keiola, a lu aku la maluna o Hipa, a ola aela e like me mamua. A ola ae ia o Hipa, a i nana aeka hana; eia oia i ke aupuni Waoakua, hoopuka ae la'oiii i kana olelo imua o kana wahine, Ola ae nei hoi au, ©hia ka hoi mpa aloha o kun keiki, no ka mea, o ko maua make hookahi no keia i ike ia ai e pe- maloko o ka luakalai. . 'Pane? tnai ke akua poo walu, He hiki wahine ke huli aku a loaa ua a e ola ana no oia e like me oe i keia la. Pane aku o Hipa, A ola maua, ao ka nani paha o ka aina a me na mea a pau, aole paha ia e like ana me mamua ? Pane mai ka makuahunowai, E like ana

no a oi wale aku. A pau ko lakou paina ahiahi, pane ae la ka wahine ia Hipa, E moe kaua, a ka hora 2 o keia po, alaiia, hele au e hana i kaaina, a e hoano e hoi i na mea a pau, a oi aku i ko ka wa mamua.

A hiki i ka hora 2, lele s*ku la ka wahine dia, a ma ka hora 4 o ka wanaao, hiki akū la oia i ke aupuni Poepoe, a lu aku la i ka wai ola, a hoi ae la ka aina a me na mea a pau e like me mamua a oi aku, a o na pua o kela a me keia ano, ua moani mai ko lakou mau ala. Oiai hoi ka wahine dia e mahalo ana i ka nani o na mea a pau, aia hoi, hiki mai la o Hipa, ua hoi ka aina e like me mamua, a o ka nani nae, ua oi ae ia mamua, nolaila, puana ae la paha oia i keja mau lalani mele : "Nani Knala he keiki na Kamaoha, Ke hii ia mai la e ka wni o Luakini." Pane aku nae oia i ka wahine, E aho paha e lele kaua i ke aupuni o Galatia, no ka mea, akahi mai la kuu aloha i ke keiki. I mai ka wahine, Aia paha ke keiki nau, i ka loaa aku ia kaua, a ina aole e loaa ana, pehea iho la e ola ai ? Pane aku o Hipa, Inapela, e aho no ko maua make pu ana. Lalau koke ae la o Hipa i ke kauikani, a hoana ae la e oki i kona puu, aka, ua lele koke mai la ka wahine, a kaili ae la i ka pahi, me ka i mai , Hana naaupo maoli oe, e kuI hi io ana no ka paha oe aole e ola ana, kai no hoi aia ke ola i ka hiki aku ilaila, eia no ka kaua i ka lewa, naauauwa e no oe. oko laua nei hoomakaukau iho la uo ia no ka lele, a lele aku la.

A hiki laua nei i ke aupuni o Galatia, hanu mua aku la ua wahine dia nei, a loaa aku la ka lehu oLo Hipa, alaila, olelo ae la oia ia Hipa, Elu ae oe i ka wai ola ma keia puu lehu. Ia lu ana aku no a Hipa, o ke ala ae la no ia o Lo Hipa, a ku ana iluna, me kona nani nui lua ole, i oi aku i ko na la mua. Ma keia ola ana o Lo Hipa. ua ola like ae la na mea a pau, a ua hiki ole i ke kane ke hoomaopopo i ke ano o kana wahine, a o ka wahine hoi i kana kane, a pela hoi na keiki i na makua, a nolaila ka mea i oleloia ai, " Hui aku a hui mai, hui kalo i ka nawao." | LAok i pau )