Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 5, 31 January 1874 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kerri |
| This work is dedicated to: | no na kupuna |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA. ME KE AU OKOA I HUIIA.
HE MELE PULE NO LUNALILO -- Ke @ nei makou i ke mele pule malalo iho nei, e ko ana e pule e hooloihi i ko Lunalilo ola ana. Ua Himenia keia mele e ka Papa Himeni o Maunakiekie ma ka po nei, a ua mahaloia no.
Mele--LUNALILO.
1. Ua mau ke Ea ou e Hawaii.
I kou noho Kaokoa ana,
Mai Hawaii Nui a Keawe,
A kauai Mano-ka-lauipo.
E ka Haku e aloha mai
I ko makou nei Moi.
Ka mea e noho ana ma ke Kalaunu
Ka Lani Alii Lunalilo.
LEO--HUI--
E ola ! e ola ! ka Lani Alii Lunalilo
E ola ! e ola ! ka Lani Alii Lunalilo.
2. Na Lani e, e nana mai
I ko makou nei Alii.
E mau aku ke ola ana,
A mau, a mau loa aku.
E hal@ lokahi like e,
Na makaainana a pau;
E mau e mau ke ola e,
O ka Lani Alii Lunalilo.
LEO--HUI.--E ola ! e ola ! etc.
3. Ka Kahu mana e, e nana mai,
I ko makou nei Moi,
Kiai mai hoi kou maka e
I na lii mai o a o.
E pule, e pule e,
Na makaainana a pau.
E mau ke Ola e,
O ka Lani Alii Lunalilo.
LEO--HUI.--E ola ! e ola ! etc.
[Aole makou i haiia mai i ka inoa o ka Buke Leo Mele, kahi i kau ai ka leo mele o keia himeni maluna ae, e like la me ka ka haku mele "Hawaii," i hiki ai ia kakou ke oli koke aku; aka, he wahi namu omau ke makou i ike iho.--L. H.]
Nu Hou o na Aina e.
KANAKA HAWAII E LILA ANA.--Mai ka nupepa Sacaramento ami o ka la 27 o Dec i hala, ua ike ia iho keia mau olelo malalo nei:
"Mahope iho o ka hookolokolo ponoia ana o ke kanaka Hawaii Keo (Joe.) ma Pota Taoussena (Port Townsend); uahoahewaia oia no ka pepehi ana ia Duaea (Dwyer), a e hia ana ma ka amana, i ka Poalima, Maraki 6, 1874. Akahi no paha auanei a hanu pono iho ia wahi o ke ao nei, ina e hala aku ana ia." [Ke kono nei makou i ko kakou kuhina o ko na aina e, e ninaninau pono aku i na maua aupuni o Amerika no kona hewa, mamua ae o Maraki 6 L.H]
KAPALAKIKO, Dec 19.--Ke kokoke nei ka namuwa Amerika Tuscarora e holo aku ma kana huakai ana i ka hohonu no ka hoomoe ana aku i ka uwea moana mai Amerika aku a hiki Iapana. Ua kanohaia oia e holo i Sana Diego, a malaila aku i Honolulu, alaila i Iapaua. [Ke lana nei ko makou manao, aole paha e hala 5 makahiki i koe, a ike kakou i ka waea olelo ma ko kakou ipuka hale ponoi. L. H.]
Ma ka la 24 o Dec i hala, ua make kekahi haole waiwai loa o ke kulanakauhale o Balatimoa, oia o Ioane D. Hapakini. He wahi wa pokole wale no i hala ae nei, ua hoonuauua aku oia he $4,000,000 no ka imi ana i kahua Halemai a me ke kukulu ana i hale a me $2,000,000 no ka imi ana e kukulu i halehula hoonaanao. [I ka poe haole wale no paha ka haawiia o ka pomaikai ma ka nui o ke dala.
Ma ka la Karisimaka i hala, aole i hala aku ia la nui ma Kapalakiko me ka maewaewa ole. Ma ia la, ua hanaia kekahi mau pepahi kanaka mainoino a me ua hihia o ae he nui.
Ua makaukau loaia ka poe Cuba i na lako kaua, a nolaila, aole lakou i makemake e lawe hou ia aku na mea kaua mai ko lakou mau makamaka aku ma Amerika. Me e no hoi na hooikaika ana a keia poe i ke kaua e kuokoa, aohe nae he lauakila iki. Paupauaho ole iho no hoi
KA HAAWI PIO IA ANA MAI O NA OHUA O KA
MOKU "VIREGINIUSA" IA AMERIKA.
WASINETONA, Dec 21--Ma ka palapala mai a ke Kapena o ka moku kana Amerika i Sanatiago de Cuba, oia o Kapena Blaine o ke Juniala, i kakauia ma Nov. 20, i loaa mai ai keia mau lono malalo iho i ke Kuhina kaua o Amerika:
"E ike iho ana oe i ke kope o ka'u palapala i ka Alihikaha Sepania de Amoralea, a me ka'u noi iaia e kue aku ana i na hoopai hou ana o ka make maluna o na luina a me na ohua o ka "Vireginiusa," me ke kaukai ole i ke ano o ka lahui. A ina he hoopai hou o ka make kekahi e kau ia ana maluna o ia poe pio, he pono au o lohe o mamua o ka hookoia ana, no ka mea, ke koi nei au na ka hae Amerika e hoomalu ia lakou a pau loa. Ua hoolaha aku nei au i kekahi olelo ikaika ma Sanatiago de Cuba, ina e pepehi hou ia ana kekahi mau pio mai ka moku "Vereginiusa" aku, e hoopiho ao au i na moku Sepania a manawa Sepania e ae maanei e loaa ana ia'u. Ua maopopo loa ia'u, ea loli keia olelo ana i mea maikai ma ko'u aoao. E ike ana oe ma ka'u kamakamailio ana me ka Alihikaua nui i kona nonei ana mai ma kana pane ia'u e hoihoiia mai ana ka poe a pau o ka "Vireginiusa" e oia nei ma ke ano hea la? Eia ka'u pane, "ma ka hookau ana mai ia lakou a pau malana o ka moku a'u e noho kapena nei, a e hoihoi mai ia lakou malalo o ka hae o lakou i lawe piola aku ai. "Eia ka pane a ua Alihikaua nei, "Aole e hiki ia'u ke hana pela, ke ole ua kauoha mai ko'u poo ae." Ua ninau aku au," na pepehua anei na pio o ka Vireginiusa ma ke kauoha a ka maua noi kiekie" ka mokupoai nei, a i ole, ma ke kauoha paha a na luna aupuni maanei wale iho no" Ua pane mai ka Alihikaua, ua ke aupuni maanei" Ua ninau hoa aku au "Aole anei e hiki ia mana hookahi nana i kapoha e pepehi, e kanoha aku e hookunia mai na pio a e hoihoiia mai?" Ua pane mai ke kiaaina Ua pepehiia na pio mamuli o ka olelo kuahaua a ka Adimarala nui o na Aumoku Sepania e noho ana ma loaa o ua mokupuni nei; a o kekahi poe, na pepeiia mamuli o ke kauoha i hoopukaia e Generala De Rosa" Ninau hou aku au, "Aole anei he mau ohua kekkahi maluna o ka moku Vireginiusa? Eia ka pane a ke kiaaina. E hoomauao oe, he nui na Paniolo mawaeua o na ohua, a hookahi o lakou he koa i haalele mai i ko makou puali kaua a holo malu aku." "Ae," wahi a ke kapena, "aka, ua lawe pioia lakou ma ke kai akea mai ka mokuahi Amerika mai" Pane a ke kiaaina "ma ka po i ku mai ai ka Vireginiusa ia nei a manaia kona mau pepa, ua loaa kekahi mau pepa i hoolahaia e ke Kiaaina Nui o ka mokupuni. Malalo oia kauoha i pepehiia ai." Eia ka pane a ke kapena, "He pono ia'u e hoomaopopo aku ia oe, ua kue loa na aupuni o Amerika Hui a me Beritania ia olelo kauoha, a ua hai aku i ke aupuni o Sepania, aole laua e ae wale aku ia hooweliweli wale mai."
[NA PALAPALA I KE "KUOKOA."]
He mea hoehaeha loa i ka maka o ka poe a pau e noho kaumaha nei no ke onawaliwali o ko kakou Moi, ma na hoalaala manao no ke koho ana i Hooiliua Moi, a Hope Moi paha, a kekahi mau nupepa o kakou e alakai nei.
O ka hai inoa ana imua o ka lehulehu i ka mea a lakou i manao ai, he mea ino loa ole ia, a he ana like no ia hana me ke kipi maoli ana. Ke ao i akunei ia i ka lehulehu, e huli aku ke alo i ua inoa la a lakou e manao nei, a e kapae ae mahope i ka Moi, oiai no Oia he me a e hiki ai ke hoolaia.
Aole ia he hana i kupono iki no ka poe i pipili aloha Alii e hana ai. O ka lahui holookoa, eia lakou me na naau i pulu elo i ke aloha i ko lakou Moi, a he MAKANA ano nui hoi a ka Lani i haawi mai ai iloko o na lima o ka lahui, e koho no lakou iho i Moi. Eia ko lakou mau lima i ka umauma, a o na maka iluna i ka paepae o ka Noho Alii Lani.
Ke manao nei anei kela mau nupepa, o laua iho la na Kakaolelo o ka Moi, a o ka lahui paha e ao ai, a e kauoha ai e koho aku. Ke ea ae la ke poo o ko kakou Makua, mai kona wahi moe ae, a e pii ae ana ia no ka lanakila loa, a e loaa auanei i ua mau nupepa la ka mimimihi iho, aole aua nei e hoopinaia ana ia mau kohu inika a ka lakou mau peni i hapala ai.
E ka Lahui Hawaii, he poe makee alii kakou, e kau ko kakou mau maka maluna o ko kakou MOI LUNALILO, a Iaia wale no e like me ka loihi o kona ola ana; aole hoi e alawa ae e like me na oleloao a laua la. Ina e huli kona au, alaila, e nana aku iluna o ka Mea nana e noho iho i ua noho la.
E kali malie no hoi kakou, a malia aia no Iaia ka olelo ae, ke koh@ iho, a o ka kakou o ka apo aku i ka mea e haawiia mai ana. E hoolohe i ka leo--Ina aole au i kuhihewa, o ka pee e hapai nei i kela inoa i Hooiliua Moi, he poe paha lakou i piha na opu, i na olopu huakai i hoopihapihaia e ka hoopomaikai a na olelo piha makani, a e ohi aua nei i ka puahiohio ka loaa.
I kali aku hoi i ka Ahaolelo, a malia o hookomoia ua inoa la iloko o ke Kumukauawai, a ke hiki hoi, he ahona ia. Ua kamaaina no kakou i na'Lii, a ua ke au o ka manawa e hoike mai. K.
E na Makaainana o Honolulu.
ALOHA OUKOU.--Mamuli o ka poloai lokomaikai a me ke kono ahonui ana mai a kekahi hapa mahuahua o ko kakou nei "kukalahale," e ouou mai ana i ka manao he mea pono ia'u e holo i Lunamakaainana, a i waha kamakamailio no kakou ma ke Kau Ahaolelo e hiki mai anu;--Nolaila, ua noonoo a ua maiau mua iho au no ke kupono io o ia leo poloai; a ua hooholo iho au i ka manao, e maliu a e hoolono mamuli o ua leo uwalo nei o ka lehulehu. Me keia kumu o ka leo o ka lehulehu au i manao ai e hoopaaua no ka pono, ka pomaikai, ka lanakila, a me ka noho'na kuokou u kakoa kamaaina Hawaii ponoi a pau loa "mai ka la hiki a ka la hau."
He mea make hewa ia'u ka hooaeae ana aku mua o oukou no'u iho, a he mea hapaimemeue wale no ka hapai ana aku e hoomaikeike no ka'u mau hana a me na mea a pau e pili ana ia'a iho; no ka mea, ua lo'a, ua kamaaina, a ua kuluma mau ko'u kuilima pu ana me kakou, e o'u mau hoe makaainana aloha a pau. Ua maopopo no ia oukou a pau, no na manawa i hala ae nei, aole au i hoao e holo Lunakakaainana; a o ko kumu nui o ia, aole i pa mai ko oukou mau leo uwalo aloha. e hookau wa ae la ia leo ia'u: e like me ka'u e manao nei, e hele ike loaa ia oukou ka oluolu a me ka lokomaikai o na hoo@ ana ia'u ia wahi i a e ho@ e hooikaika i ka imi aoa i ko kakou mau pono, a he mea ole loa hoi "Ka heh@ wale ia mai o na lehua i ka laau." e ka poe malihini; a nona nupepa wale iho no hoi kakou, me oe mea hale ole ia.
Mai ka hoao ana o kahi mea e holo i Lunamakaainana, he mea kupono loa iaia ke hoopuniia, aole ma ka manao ana i ka hele a me ko ka poe e mea pono. aka, e hooikauka oia ma ke akamai akahele, ka ike molaelae, a me ka noonoo akahai i loaa iaia, ma na mea a pau e pili ana i na pomaikai pilipaa maoli o ka poe na lakou i hoo@ aku iaia, e noho haakei me ka hanohano ma ka noho o ka Hale Ahaolelo. Aole no o'u nakui oloko, e hooluhi aku i ko oukou ahonui me na mapuna olelo kalekale wale aku imua o oukou, a he mea pono no i ko kakou ahonui kekahi na ka laau e hai mai i kona hua; a e hoopuipuiia ko kakou mau puuwai a pau loa me ke aloha i ke Lii, ka Aina, a me ka Lahui, a mau aku.
Welina oukou W. L. MOEHONUA.
KA MAKE ANA O REV. S. W. NUEKU.
No ka mea, aohe o kakou home mau ma ke ao nei, aole hoi he wahi paa e malu ai a noho naue ole ae; aka, me he muliwai nui la e nee malie ana, pela na home, a me kakou, a me ke ao okoa e panee nei i ko lakou mokuna.
I ka hala ana ihope o ka hapa nui o ka A. D. 1873, a ma ka la 18 o Sept. oia makahiki hoi. Ua oluolu i ka Makua Mana Loa, e lawe aku ia Rev. S. W. Nueku, ke Kahu o ka Ekalesia Euanelio ma Halawa Mokupuni o Molokai. He paahana maikai oia no Iesu Kristo i mahalo nuiia, he oluolu, he haahaa, he noho malie, he akahai, a me ka hoomanawanui hoi, e noho ana malalo o ka hana a ka Haku me ka hoolohe, a me ke kiai pono. A mawaena o na Kahu Ekalesia Hawaii maoli i lawelaawe i ka Oihana Kahunapule, o Rev S. W. Nueku ka mea pakela akahai, a me ka haahaa.
I kona wa me kakou, he Kahu ia no ka Ekalesia Euanelio ma Halawa i Molokai, a he Lala no ka Ahahui Lunakahiko o na Mokupuni o Maui, a he Lala hoi no ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii, he Lala no hoi no ka Papa Hawaii, a he Lala no hoi no ka Ahahui Kula Sabati o ka Pae Aina Hawaii, a no na hana pono e ae.
I ko ka Makua Mana loa kahea ana ia ia e helo mai anei aku, a i kela home mau ma ka lanl, ua waiho hakahaka keia mau wahi ana i hoopiha ai, a ua kaumaha hoi kakou me ka minamina, a me ke aloha ia ia. Nolaila.
1 Hooholoia. E kulou haahaa iho kakou imua o ka Makua Mana Loa, a e ae oluolu loa aku i kona makemake, a me kana mau hana a pau, ana e hana mai ai.
2 Hooholoia. E hoomanao hoi kakou i ka inoa o Rev. S. W. Nueku, kana hana, a me kona mau maikai a pau, me ke aloha a me ka mahalo.
3 Hooholoia. Ke uwe aloha pu nei kakou me ka Ekalesia ana i malama ai, a me na keiki hoi i waihoia mahope ona, a me ka ohana oiaio a pau o ko kakou makamaka oiaio iloko o ka Haku.
4 Hooholoia. E kaei kakou ina puhaka, a e a mau na kukui, e kakali hoi me ke ahonui i ka leo hea mailuna mai, no ka pii e komo iloko o ka pomaikai mau loa.
E. KEKOA. Komite.
Ka mookuauhau Alii o ka Moiwahine Kaleleonalani e pili ana ia Kamehameha 1.
O Keawaekeikahialiiokamoku k noho ia Kalanikaul leiaiwi w o Keeeaumoku k noho ia Kamakaimoku w o Kalanikupuapaikalaninui k noho ia Kekuiapoiwa w o Kamehameha I ka mua, o Kalanimalokuloku i Kepoookalani k (Keliimaikai) noho ia Kalikookalani w o Kaoanaeha w noho ia John Young Olohani, o B. Kekelaokalani w ka mua, o Kini Lahilahi w ka hope. O B. Kekelaokalani, noho ia G. Naea, o Emma Kaleleonalani ka Moiwahine.
Ko ka Moiwahine aoao kaupukea, he puakoumakaia.
O Keaweikekahialiiokamoku k noho ia Lonomaaikanaka w o Kalaninuiiamamao k noho ia Ahia w o Kekunuialeimoku k noho ia Kaumiuokalani w o Kalikookalani, noho ia Kalanimalokuloku-i-Kepoookalani o Kaoanaeha, noho ia John Young Olohani o o Fane Kekelaokakani noho ia G. Naea, Emma Kaleleonalani.
Ko ka Moiwahine aono niaupio.
O Kalanikaumakaowakea k noho ia Kaneaumi w o Piilaniwahine w a Kalaninoho ia Ahu a I, o Lonomaaikanaka noho ia Keawe--o Kalaniauiamamao, noho ia Ahia o Kekunuialemoku noho ia Kaniniuokalani o Kalikookalani, noho ia Kalanimalokuloku a Kepoookalani o Kaoanaeha noho ia John Young Olohani o F. Kekelaokalani noho ia G. Naea o Emma Kaleleonalani. O keia ka pili i ke kuamoo Alii o Maui o Kamalalawalu.
Ko ka Moiwahine aoao wohi.
O Kakuihewa k noho ia Kahaiao-nui-a-Kahuailana w O Kanekapu a Kui hewa ka mua, a o Kaihikapu-a-Kuihewa, noho ia Ipuw@ hele lani, o Kauakaliauanu@ w noho ia Iwakauikaua k o Kaneikauaiwilani k, noho ia Keakealani w, o Kalanikaulele@iwi w, noho ia Keawe o Keeeaumoku k, noho ia Kamaka@ o Kalanikupua@kalaninui noho ia Kekuiopoiwa o Kamehameha I ka mua, a o Kalanimalokuloku i Kepoookalani noho ia Kalikookalani o K@ noho ia John Young, Olohani o F Kekelaokalani noho ia G. Naea o Emma Kaleleonalani. Ka pili ana keia i ka mookuauhau alii o Oahu o Kuihewa.
Ko ka Moiwahine aoao Mahana
O Kamalalawalu k noho ia Piilaniwahine a Kaakaupea o Kauhikepu a Kamaka mua, o Kalahanaehuakama k noho ia Puakalani w o Kaumahana k noho ia Lonowahine w o Kalaniolukaikahonua w noho ia paukei k o Kapuoomahana, w noho ia Kauauanui a Mahiololi, o Haae k noho ia Kekelaokalani w, o ke Kekuiapoiwa w noho ia Kalanikupuapaikalaninui o Kamehameha I ka mua, o Kalanimalokuioka i Kepookalani k noho ia Kalikookalani o Kaoanaeha w noho ia John Young Olohani o B Kekelaokalani noho ia G Naea o Emma Kaleleolani.
Ko ka Moiwahini makuakane
O Kalauawa k noho ia Kuapuuholookalani w, o Kukaeleiki w noho ia Kamauaa k, o Naea k noho ia Kekelaokalani o Ema Kaleleonalani. No Kauai a me Oahu keia mau alii kiekie.
S. M. Kamakau, Kakaolelo
Na Anoi.
I kekahi ohua i lele mai ai ma Pakaka alawa ae la ia i luna a ike i ke kanaka i ke ku mai iluna (kii o Pakaka) olelo ae la ia, nana pono loa kela kanak ia'u kohu ole, olelo mai la kekahi, mai hoinoino oe o lohe mai auanei papapau kakou i ka halewai, he makai kela, a o ka mea e na ai o kona inaina, o ke kolo wale no O ko ia nei kolo aku la uo ia. Aka ae la kamalii paeaea o ia kakahiaka.
I kekahi kau malolo nui o Kohala, e noho ana no o Kamehameha malaila, a oia uo hoi kekahi e holo ana i ka pahoe malolo I ka hoi ana mai a pae i ke awa, he nui ka poe maka pehu ia o na uka mai, me na kumau poi kekahi poe, me na omao kekahi poe, me na pai no hoi kekahi poe, a pela aku, a o Kamehameha no ka hoa kuai, a he makepono ke kuai ana me ia. E like me ke kaumaha mauka mai, pela no hoi ke kaumaha i ka ia ke hoi, he ai a maunauna. Aka, ma na la nei, uwe waimaka ka poe kalepa, no ka mea, ua hao aku la kela i ka ai a pau, a haawi mai la kela, elua malolo, ina elua au kumau poi; pela no ina elua au omao a pai paha, pakahi no ka ia ma na mea a pau. A ma keia ano, ua hui ka poe kalepa, a ua hoohoolo lakou, ina e iho hou, e lawe ma ka oha wale no, aole pono ke lawe i ka umeke a me ke pai. Ma ke kahi la, hoiliili like na mahiai ma ka oha wale no, a anamo, a haawe, a iho aku la i kai, a kiai ma ke awa pae waa. Hoi mai o Kamehameha me na waa piha i ka ia, e nonoho aku ana ka poe kalepa, a o ke kuai iho la no ia; hookahi no oha hookahi malo, elua no kanaka u i ke kolu, pau ia waa ia, pela aku ana; o ka nokeia ia a pau loa. Aohe kanalua o Kamehameha ma keia hana ana, no ka mea, ua ike no oia i kana mea i hana ai, o na'lii nae a me ka poe lawaia ka i hoahewa, he mea akaaka nae ia na Kamehameha. Mai iaia ka nele i ka poe pahoe. Hu ae la ka aka a ka poe mahiai.
OLELO HOOLAHA.
Hoolaha a ka Luna Hooponopono waiWai.
KEKAUOHAIA AKU NEI KA POE A PAU a Daniel Kekoowai i make, i aie aku ai, e hoike mai i ko lakou mau kolaa i hoolalo poao ia a o ka poe hoi i aie mai iaia, e hoike koke mai i ka Luna Hooponopono Waiwai ma kona hale oihana. Iloko o na malama eono mai kela la aku, a ina aole e hoikela mai a pau ka manawa, e hoole loa la. S. B. DOLE.
Luna Hooponopono Waiwai o D Kekoowai.
Honolulu, Ian 31, 1874. 635 4ts 628
Olelo Hoolaha o ka Komisina no na Palena o Oahu.
KE HOOLAHA IA AKU NEI MA KA POALUA. oia ka la 17 o Februari, ma ka hora 11 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, e noho ana ke Komisina me ka makaukau e hoolohe i na hoike, a e heie aku a ike maka i na palena o keia niau aina:
Ili o Halekou. Kaneohe. Ili o Kuou. : : Kaneohe,
" Kahalekanila, " " Kanohohuluiwi, "
" Kainapuhi, " " Waikaina, "
" Keaahala, " " Mahinui, "
" Puahulu, " " Kalokohanahou, "
L. McCULLY, Komisina.
Honolulu. Ianuari 23, 1874. 635 3t
Hoolaha a na Hooko Kauoha !
OIAI UA HOOKOHUIA mai na mea nona na inoa malalo iho, i mau Hooko Kauoha no ka Palapala Kauoha a ONO@ o Waikiki-waena, Honolulu, Oahu, i make. Nolaila, ke kanohaia aku nei ka poe a pau ana i ale aku ai, e hoike koke mai me na hoike e olalo ai maloko o na malama eono mai keia hooiaha ana aku, a i ole a lilo i mea ole; a o ka poe a pau i aie laia e hookaa kokemai i na mea nona na loao malalo iho ma Waikiki-waena.
KAAIHUE (k) a me KAIAWELA (w),
Na Hooko Kanoha o ka waiwai o Ona.
Honolulu, Ianuari 26, 1874 635 4t 833
KIA ILOKO O ka pa Aupuni o Pauoa, Apana o Honolulu, na Lio helehewa 6. Lio k puakea wiwi hapaia ka hao. Lio k hulupela wiwi keapuka ak O Lio k hulupela laekea wiwi elua w keokeo kuapaka hem k Lio k ulaula wiwi laekea iki aole maopopo ka hao. Lio k ulaula keakea iki ak CB Lio k ulaula lae kea iki wiwi ak m Lio k eleele keakea kuapuka wiwi hema 0
W PANIHALE, Luna pa Aupuni.
Pauoa, Ian 20, 1874. 635 3t
L. MAKALE.
HE LOIO, a he kekua me na hihia o kamaka, (kou na hihia hewa) Aia kaua keena ma ka Hale Hoekeiokola. 407 6ms
E KUAI KUDALIA ana na no he 13 ma ka Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa nei, ke hiki aku i ka la 23 o Ianuari, hora 8 kakahiaka 3 lio, a i ka la 2 o Feberuari, 3 lio. Ke ano o ka lio me ka hao awai malalo nei. I Lio k alaula leakea 3 kapuai keokeo hao ak K 1 Lio k ulaula laekea puu kiko iki ma ke kua hao hema @ 1 Lio k holopala laekea kaponi keokeo hao ak VK 1 Lio w ulaula kuapoka laekea elua kapuni keokeo hao ak amoe. hem he kamaa me 3 1 Lio w eleele hauHuli aole maopopo ka hao. 1 Lio k eleele wiwi kuapuka leakea 2 kapuai keokeo, hao ak PK 1 Lio w ulaula kuapuka laekea e kapuai keokeo, aole maopopo ka hema 1 Lio w puakea laekea huelo muumuu hao ak HH 1 Lio w ulaula kuapuka laekea hao hem ai AH NPO @ hope. 1 Lio w alaula laekea puka nui aole hoa Pa 1 Lio w ulaula laekea aole maopopopo ka hao kuai. 1 Lio w ulaula laekea aole maopo ka hao kuai. 1 Lio k ulaula kuapuka laekea hao ak O--
J KAHAUOLONO, Luna Pa Aupuni
Waiawa, Ewa, Ian 30, 1874. 634 3t
OLELO HOOLAHA.
Moku holo mau no Molokai !
E HOLO MAU ANA KA MOKU KONA
"@ILE MORRIS."
I ua hebedoma a pau no Kanaukakai a me na awa ma ka aoao hema o Molokai. No na ukana a me na oh@a, e @ me ka ma@ku ia
434 @ Kapena @
KEKAHEAIA AKU NEI NA KANAKA
maanei a pau i @ mai i ka Hale Kuai
KIKAHAKAIWA.
e hookaa keke mai kakou mamua ao o ka la 13 o Feberuari e hiki mai ana. A hoa aole e hookaaka mamua iho o ka wai e hoopaia ma ke Kanawai. KOMO a me PELEKA
Honolulu, Ian 22, 1872 434 4ts 437
E IKE na mea a pau ke nana [mai, owau o ka mea i kakauia ka @ nolaila, ke hoike nei au ma ke akau, e kii mai ka mea nona keia lio k ulaula ua poomuku ka pepeiao akau ua kua@ na uha hope elua i ka hao anoe. Kia ma kuu aina hoolimalima ma Honokua, Kona Hema. Hawaii, kokoke alua M.H. o ka noho ana. E hele mai a olelo pu no ka uku o ka aina. Ina e haka na la he kanakolu mai ka ia e haha ai uka ka nupepa, e kuni no au i ka'u hao. K. W. KUAIMOKU
Ianuari 15, 1874. 634 4t 437
OIAI UA HOOKOHUIA mai ka mua nona ka inoa malalo iho nei i Lunahooponopono no ka waiwai o HIKIAU (k) no Makawao, Maui, I make aku nei. Nolaila, ke kauohala aku nei ka poe a pau ana i aie aku ai, e hoike koke mai, a o na mea a pau e aie nei iaia e hookaa koke mai. A ma he waiwai kona Hoko o ka lima o kekahi poe e malama nei pono no lakou e hokie koke mai ia.
C. B. ANDREWS
Luna hooponopono Waiwai no Hikiau
Ianuari 8, 1874. 634 1ts 637
HALE HOOMOA PALAOA HOU !
UA WEHE AE mei ka mea nona ka inoa malalo, i Hale Hoomai Palace ma ke kihi o na ALANUI MOIWAHINE a me RIKEKE. (kahi Hooho mua ia iho nei e Mr. Gladstone), a ke kono aku nei i na kipa ana mai o na kokua ma kana hana.
634 3m ANTON SINGER
EDWARD PRESTON !
(LOIO PELEKANE)
HE KOKUA OLUOLU NO NA KANAKA I pilikia ma na hihia Karaima a nie na hihia Kivila ma na Aha Kanawai a pau ma kula mau mokupuni. Aia kona Keena Loio ma ke Alanui Kalepa, ma kai poho iho o ka Pa Kuai Papa o Lui ma. He keiki kamaaina no ia oukou kekahi e noho pu la me la malaila, nana no e mahele pono aku na hana a oukou a pau me ka olalo.
Honolulu, Oct. 22, 1873 631 1y
JUDD & LAINE (Alani a me Laine.)
NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau, na mea ulu, a me na mea hoomomona lio. Halekuni malalo o ka Hale Nu, Alanui Papu, Honolulu. 617 ly
KAUKA O. S. CUMMINGS, he
Lapaau Homeopathica.
O ke ano o ka haawi ana i ka Laau i
kupono no na mai
HUI, RUMATICA, FIVA
a me na mai kaa loihi wale
Aia kona Keena Oihana ma ka Hale Kauka o Kenede, Helu 63, Alanui Papu, Honolulu.
589 ly
AI HANAI I KA MOA !--Mai keia wa aku, e kuai makepono loa aku no au i ka ai e hanai ai i ka moa, i ka poe e makemake ana, a e loaa no ma Ulakoheo, Honolulu. CHULAN & Co.
Honolulu, Mar 25, 1873 (591 ly) (Kiulana ma.)
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA !
Feb 2 . . . . . . . . . Kona, e ku ana ma Kaunakakai, ma ka
holo ana aku a me ka hoi ana mai
Feb 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kaapuni ia Kauai
Feb 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Feb 23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kona a me Kaunakakai
Mar 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Mar 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kona
Mar 18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kaapuni ia Kauai
Mar 25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kona
Mar 30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
E haalele ana ka mokuahi ia Honolulu ma na hora 5 ahiahi, koe wale no na holo ana e kipa ai ma Kaunakakai, ola hoi ma ka hora 10 o ka po e holo ai.
Ma na holo ana i Hilo, aole e haalele anu ka mokuahi ia Lahaina mamua o ka hora 4 AM ma ka holo ana aku malalo nei.
Ma na holo ana i Kona, aole e haalele ana ka mokuahi ia Lahaina mamua o ka hora 5 AM.
Ma keia la aku, o ka uku ohua o na eemoku, e hookopololei loa ia ana. Na palapala eemoku ma ka Hale Oihahana o ka Agena wale no e loaa ai.
Aole e hihia ka Agena no na paiki i kakou inoa ole la, a me na ukana e ae i kakau inoa ole la ka loaa ana mai.
630-ams SAMUELA G. WAILA, Agena
HALE KUAI HOU
ME NA
LOLE HOU.
Ma ke kihi o Alanui Waianuenue me Alabaka.
UA HOOMAKA AKU KA MEA NONA ka inoa
malaloi Hale Kuai i hoolakolu me ua
LOLE PIO.
LOLE PAA.
NA LAKO mea ai haole, &c.
O keia mau waiwai, ua wae la, a o ke ano maika wale no, me ke daia kuike ke kuaila ana, aole he waiwai kudala, a e kuai ia aku ana no kahi ola uuku: a no ka makepono o ka'u kuai ana aku a me ka emi e ka hoolilo ana , aole e hiki i kekahi ka kuai i na waiwai o kela ano maialo o ka'a.
E naue mai a e nana ! JOHN WORTH
Hilo, Oct. 13, 1873. 622 6m
E HELUHELU I KEIA.
O ka poe a pau i makemake e loaa
Ona mau kii
O ko lakou
MAU HOALOHA a me na MAKAMAKA,
O ka wa wale no keia e loaa ai ma na
Kumukuai Haahaa loa!
MA KA HALE PAI KII O
DICKSON,
612 y Helu 61 Alanui Papu
HALE KUAI O AHI & CO.
[Helu 63, Alanui Nuuanu, Honolulu.]
E pili koke ia makai iho o ka
HALE KUMEKA KAMAA O AGIU
a me ka Hale Pai Kii o Ahi!
MALOKO O KEIA HALE KUAI, E LOAA AI ma mea a pau malalo ino nei, ma na kumukuai haahaa oluolu loa, aia kela:
Palule, Lole Wawae, Mamala,
A Ha Lauoho, Wai-aka, Kui-hao o na ano a pau.
A Ha houua. A Ha kohola, Puna hale, Waniki,
Sopa, Poo Leia, Ipukakui o na ano apau
Pa, Hola, Kiaha Aniani,
Puna, Kanana Pahi o na ano a pau
Kauia Lio, Ili-keehi, Kaula opu Lio,
Ipo peka Paka Kika, Pulumi, Hale, Laka hale.
NA MEA AI: Maia, Alani, Ipuhaole, Niu,
a me ua ano waiwai a pau o Kiaa mai, a e kuai ia ma na kumukuai Hele i o ka makepono loa ma Honolulu nei. E hele mua noalaila, i ike maka, mamao o ka hele ana i na Hale Kuai e aku.
824 4m
WAI! WAI!!
A HIKI I KA WA E HOOLAHA HOU
ia aku ai, ke hoi kaika loa ia aku nei, o na hora
hookahakake wai no na mea kana, ina hora 7
hiki i ka 9 AM a mai ka hora 4 a i ka 5PM
THOS. LONG,
631 3m Luna Hooponopono Wai.
HOOLAHA HOOKOLOLOLO.
AHA Hookolokolo kiekie o ka Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono walea ma ka hana o ka waiwai e Pi no Lahaina Maui i make. Ma ke Keena, imua o ka Justice Hartwell. Kauoha e hoolaha i ke nei e ap@ ino i ae papa hoike, hookuu ana, a e maheie i ka waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ke palapala nui a me ka papa hoike o Hamonahau (w), Lunahooponopono waiwai o ka waiwai a Puna Lahaina, Maui i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $1@.00, a e noi ana e ninau ka apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana nei kona lima i na mea i kuleana ma kila a e hoo@a ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, e ka Poa@ani, ka la 23 o Feberuari M. H. 1874. ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ea Lunakanawai la, me ke keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i lohe ia no ka hoolohe ana i ua nei la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pau malaila a hele mai a e hoke i ke kumu ma he kumu io ko lakou, e ae ola ia ai ua hoi la a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maioao o ka waiwai i olelo ia. A o keia kamoku ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa he mau nupepa i pai a hooiaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i elele ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 15 o January M. H. 1874.
ALFRED S. HARTWELL.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha @
Jno E Barnard, Hope Kakauolelo 6@3 3ts 633
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu. Hawaii @ Alua, me ka paiapaia kauoha o NIAU (w) no Honolulu i make. SS Olelo kauoha koho ana i la hoo@ @ ka palapala kauoha a no ka @ha ana.
No ka m@, oia ka la 13 o Ianuari M. H. 1874, Ua waihola mai mua o ka Aha, Kekahi palapala i oleloia ka ae kauoha hope loa o Niau (w) o Honolulu, Oahu i make a ko la : a me ka palapala hooopii e nui ana e hoopaluha keia ma @pala kauoha, a e hoopuka hoi ka palapala Lunahooponopono me ka palapala kauoha pu no Kuhapa, ua waiho ka mai o Kuhapa i oleloia.
Nolaila, ua a koohala o ka Poakahi ola ke la 16 o Februari M. H. 1874, ma ka hora 10 ma ka rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, oia ka la a me ka hora e hookaulu i ka palapala kauoha, a e @ hoi no ka noi ana mai a me ka poe a pau i pili e kue ana i ka palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e houlaha no ia mea no na pule @lu Hoku o ke Kuokoa, he nupepa i p@ a hook@ ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukala na palapala hora no ua holao no ka palapala kauoha a me na hoolima o ka mea make ma keia aupuni, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Jan. 13, 1874.
ALFRED S. HARTWELL
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Aloki
Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo 632 3ts 633
AILA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponoponopo Waiwai. Ma ka @ o ka waiwai o GRACE K. ROOKE, o Honolulu i ninau. Ma ke Keena, imua o ka Justice Hartwell. Kauoha e @ i ke noii o apono i na papa hoike, hookuu ana a mahele i ka waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o Hermann A Widemann. Luna Hooponopono Waiwai o ka waiwai o Grace K. Rooke w no Honolulu i make, e noi ana e aponoia na hooilio he $28,397.84, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $28,806.3, a e noi ana e nana a aponoia keia mau mea a e kauohau e mahele i na waiwai e waiho ana ma koua lima i na mea i kuleana ma ana, a e hookau ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou nona ana ma ia ano.
Ua kauohala, o ka Poakahi, ka la 13 o Februari M. H. 1874, ma ka hora 10 o kakahiaka, kaua o ua Lunokanawai maila, ma ke Keena, ma ka hale Hookolokolo ma Honollu, ola kahi a me ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua noi ia, a me na papa hoike i olelola, a o ka poe a pau i @ malalia, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu @ ku lakou, e ae ole ia alua noi la, a malaila e hoike mai ai ua hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i ol@ A o kela kau ha ma ka olelo Haole me Hawaii, e paha oia loko o ka "Hawaiian Gazette" & "Kuokoa & Au Okoa" oe mau nupepa i pai a hoolahale ma Honolulu, i ekolu puia mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i kela la 13 o Ianuari M. H. 1874.
ALFRED S. HARTWELL.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie
633 3ts 633
Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie
AHA hookolokolo Kaapuni, Apana Elua, Maui SS. Kau Hookolokolo, Dekemaba 1873. KELIIMAHIAI, mea hoopii hooki mare, kue la CHARLES WALLACE, Poaono la 26 o Dekemaba 1873. Ma ka @ pii oki mare maluna ae, ka kauohala nei, ua ae la ka h@ ana i ka hipuu o ke kanawai mare, ma ka aoao o ka @ hoopii, ola o Keliimahaiai Wallace, no ke kumu he @kolohe o Charles Wallace, mahope iho o ka pau ana o na malama eono mai ka la aku o keia ae ana i kulike ai me na olelo, aia wale no a he kumu kue olelo e hoike kuela mai ana no kela bibla.
Ua kauohala ka mea hoopii, e hoolaha i kope olelo o keia ae iloko o ka nupepa aupuni "Gazette" a md ke "Kuokoa a me Ke Au Okoa 1 huNa" no na hebedoma eono; o ka puka mua ana, mawaena mai o ka malama mahope iho e ke kanohala ana; a o ka poe a pau he kuleana ko lakou i ma kela hihia, he pono lakou e hoike mai iloko o na malama eono i ke kumu e hoole ia ai.
Na ka Aha, HENRY DICKENSON Jr.,
[L. S] Kakauolelo Aha Hooko Apana 2
Ke hoike nei au, o na olelo maluna, he kope elalo ia o ka olelo hooholo maoli ma ka hihia maluna, e waiho nei ma ka Aha. Hoikeia e ko'u lima a me ke sila o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana 2, i kela la 14 o Dec 1873.
HENRY DICKENSON Jr.
Kakauolelo Aha Hook Kaapuni Apana 2.
630 6ts 630
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA ELUA, Maui SS Kau Hookolokolo Dekemaba 1873, JOHN WAGNEE, mea hoopii hooki mare, kue ia NAH@ WAGNER--Pualua, ka la 16 o Dekemaba 1873--Ma ka hiu la @ oki mare malama, ua hooholola ia petio e hookaawale i ka hipuu o ka materemouio o ka mare ma ka @ @ Wagner, no ke kumu he haalele kane @ Maria Wagner la, no na makahiki ekolu, mahope iho e ka leala ana o na malama eono mai ka la kau o keia hooholo ana e like me na olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu e kuo ana.
A ua kauohala ka mea hoopii ia hoolaha i ke kope ol@ o kela olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni, "Gazette, a me ke Kuokoa a me ke Au Okoa 1 huina" no na hebedoma eono: o ka hoopuka mua ana, maloko o ka malama @hi, mahope iho o ka hooholeia ana i a e na kanaka a pau i pili, ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole la ai.
L. S; Na ka Aha--H. DICKENSON Jr.
Kakauolelo Aha Hook. Kaapani, Apana @
Ke hoola aka nei au, o na olelo maluna ae nei, he kope olalo la o ka olelo hooholo ma ka hihia maluna ae, e waiho nei ma ka moolelo o ka Aha.
Hoikeia o ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana 2, I kula la 13 o Dekemaba A.D. 1873.
HENRY DICKENSON Jr.
630 6ts 633 Kakauolelo Aha Hook Kaapuni Apana 2.
MA KA Waiwai o Makuakane (k) no Hilo. Hawaii l make, ma ke Kaena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ke Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia a ua waihole ka palapala noi a K. G. H@, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Makuak@ k, no Hilo, Hawaii, @ PA I make, e hoihoi ana, e @ kaua @waiwai, a e hookuu iaia mai ka oihana, a e @ ho@ia ka waiwai i na hoo@. Nolaila, ke kanohala aku nei ua kanaka a pau, ke pili o ka Poalima, ola ka la 20 o Feberuari 1874, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka la @ @ ka hora i kohola no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike la, ala ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo kahi e hana ai.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni Apana, Ekolu.
Hilo, Hawaii, Ian 6, 1874. 621 @ @
MA KA Waiwai o Kekoa (k), no Keaukaha, Hilo, Hawaii, l make. Ma ke Kea@ ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluhelu@ a ua @ho ia ka palapala nui a E. G. H@, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Kekoa (k) no Keaukaha, Hilo, Hawaii H PA l make, e noi ana e h@ kana @waiwai a e hookue iaia mai ka oihana a @ hooholola ka waiwai l ua hoo@. Nolaila, ke k@ aku nei ua kanaka a pau i p@, o ka P@, oia ke la 20 o Feberuari, 1874, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i kohola no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma @ kahi e hana ai. F. S. LYMAN
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Ian. 3, 1874. 633 2ts 638
MA ka Waiwai o Mrs. Nalaailua Ragsdale, no Kukuau, Hilo, Hawaii, l make. Ma ke Moana o ka Lunakanawai Kaapuni, o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia ka palapala nui a E G Hitchcock, a noi ana, e hoononoia i Lunahooponopono no ka waiwai o Nalaaliua Ragsdale, o Kukuau, Hilo, Hawaii, H.P. A. make aku nei. Nolaila, ke kauohala aku nei na kanaka a pau ka pili o ka Poalima, ma ka la 20 o Feberuari, M. H. 1874, me ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka la a me kahi i kohola no ka hoolohe ana i na moani la me na mea kue hoikeia.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu
Hilo, Hawaii, Ian. 3, 1874. 633 3ts 423
Ma ka Waiwai o Moehaona (k) no Hilo, Hawaii i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluhelu a ike waihoia ka palapala noi a E. G. Hitchcock, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Moehaona (k) no Kuhua, Hilo, Hawaii, H.P. A. l make, e noi ana, e hoaponoia kana moowaiwai, a e hoo kue lako mai ka oihana, a e hoohhoiola ka waiwai i na hoolima. Nolaila, ke @haia aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poalima oia ka la 20 o Feberuari 1874, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i ko@, ae ke hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoi kela, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo kahi e hana ai. F. S. LYMAN
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Hawaii. Ian 3, 1874. 633 3ts 613
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU
owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei au i kuu mau aina ma
Kuliouou a me Maunalua,
mokupuni o Oahu, aole e hookuu wale i na holoholona maluna o ka mau aina. Ina e loaa ia'u a i kua @, e uku no lakou Hookahi Dala ($1.00) no ka poe. A e na kanaka e helu wale ana ma ia @ aina @ ko'u. Aohe @lo, e hoopailo no Elima Dala ($5.00); O ka mea kou i keia Hooluna, e hoopilia no ia ma ke Kanawai.
@ 4ts 625 M. PAIKO.