Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 9, 28 February 1874 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Charles H. Thode
This work is dedicated to:  James B. Whitney

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XIII. HELU 9. HONOLULU POAONO FEBERUARI 28, 1874. NA HELU A PAU 639.

E PAU NA PUPOPU KAHIKO!

E pani me na Hale Laau!

PAPA!PAPA!PAPA!

O KELA ME KEIA ANO,

A ME

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPA OS. G. WAILA MA!

KIBI O

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE,no ke Kumukuai HAAHAA

LOA! Se like ka nui me

Ka makemake

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

NA PAPA MANOANOA,

NA PAPA HELE,

NA KUA,

AAHO,

AAHO LIILII, &c.

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

NAPAPA MANOANOA,

NA PAPA HELE,

NA KUA,

AAHO, POU,

AAHO LIILII,

MOLINA, &c.

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

Na Poka Hale, o na ano a pau,

Na Puka Aninui, o na ano a pau,

Na Olepelepe Puka, o na ano a pau,

Pepa Hale me na Lihilihi.

NA LAKA PUKA!

NA AMI-PUKA,

NA-AMI PUKA LIILII,

NA KUI NAO.

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO.

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

E lawe wale ia ao na mea i keaiia mai kela Pa-papa ake a i kahi o ke mea kuai wai, in ama ke kaona nei, a me na Awa o kela Paeaina o like me ka aelike.

Aia maamei ke Keena o ka

MOKUMAHU “KILAUEA,”

D. TAYLOR, Kapena.

S. G. Walla Ma.

HE MOOLELO KAAO

..NO..

AOBIABA LO

KA HIWAHIWA OKE KOA,

Helu Akolu o ka Ikaika.

 

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia, mai ka Olelo Beritania a ka Olelo Hawaii

MAHELE 111 – HELU 110

A HALA ke anahulu la o ko ka wahine dia noho pu ana me Lo Hipa ma, hoomakaukau iho la oia e hoi, a mamua ae nae o kona hoi ana, hui ne la oia me kana keiki ma khi malu, no ke kuka ana i kekahi mea huna imua o Melekuliana, i ka i ana aku, Ke kokoke mai nei ka Manawa i oleloia nou, nolaila, a i hiki mai ua la la, e ku no oe a hele, mai minamina no ka nani o keia wahine, no ka mea o ko ia nei nani, he nani ia i hiki ole ke heluia ma ke apuni o kela wahine, aia a o ka nani i oi ae mamua o ko ianei nani, oia ka nani heluia ma ia aupuni; mai hoohihi no hoi oe no ka nani o keia apuni, no ka mea, o keia nani au e ike nei, ua like ia me ke kula o ke kanaka hanai holoholona ma ia aupuni; o ke kulana hanohano o keia Kalealii a kaua e ike nei, he mea ole ia imua o ka hale o na dia hoopaheehee hau o ua kaikamahine la i haawiia mai ai nau; o ke pakaukau a kakou e ai nei maanei, he mea ole ia imua o ke pakukau hana a ko laila poe kamana, no ka mea, o ka papaaina a ua kaikamahine la, aia no ia maluna o na eheu o na manu hulu gula elua i huiia ma kahi hookah: a o na mea ai maluna iho, na kela ano lau keia ano lau e hoike mai i na mea ai maluna iho, a o ka mea nana i hoomoa a me ka mea nana i lawe mai a hoihoi hou aku, he mea ike ole ia no ia, aka, aia nae nia ke kani ana a kekahi o na manu, hiki mai la na mea ai, a i na hoi e kani ae ka lua o ka manu, laweia aku la na mea ai, a nalo pu aku la me ua mau manu nei.

            A no ke kani koke ana mai o ka bele o ka aina awakea, ua hoopokole iho la ka wahine dia i ka hahai ana no na mea a pau o ke aupuni Mahina, me ka i aku no nae, O na mea i koe aku ia’u ma keia alakai ana iho nei ia oe, na kou ike maka no ia e hooiaio iho, me kuu manao no nae, ina io no oe e hiki ana ilaila, e hoohihi ana kou naau, a e maona ana kou maka i ka nani, no ka mea, aia malaila ka nani kiekie o na mea a pau loa. Aia nao a hiki aku oe ilaila, a mahope iho o kou ike alii ana, a i makemake oe e hele e nana i ka hale dia o ke Aliiwahine, a o kahi dia auanei e hahai mai ana ia oe a hookani ae me kona huelo, he makuakane ia nou, no ka mea, o ko’u wahí kaikunane no ia; a ina hoi e loaa ana ia oe ka pomaikai, o kau mea malama no ia o ko wahí makuakane, he wahí pono uuku no kana e hiki ai ke kokua ia oe, a e hookuu ae hoi iaia mai kona noho hookauwaia ana.

            Mahope iho o ka pau ana o ka aina awakea, hoomakakaukau iho la ka wahine no kona hoi, aka, no ka pakela wela loa o ka la iloko o ia koena la, n aka-na iki ia a ma-u lea aku. A ma ka hora elima paha o ke ahíåhe, haawi ae la oia i kona aloha hope loa ia Melekuliana ma, a lele aku la e like me kona mana, a ma ka hora 12 o ke aumoe, hiki aku la keia ma ke aupuni kanalima kumamalua, aia nae o Hipa, na pauhia loa ia e ka hiamoe; a no ka huihui o ko ka Wahine dia mau lima, oiai kona kalele ana iho ma ko ia la lae, puoho ae la kela a i mai, Ua hoi mai la ka oe? Pehea ka noho ana o ke keika a kaua? Ae iho la keia me ka i iho, Ua hoi mai nei au, a o ke keiki a me ka hunona a kaua, aia no ke noho la me ka oluolu. Ina la nae mahope iho o ko laua mareia ana, ua lele kue ia mai oia e na koa o ka wahine, no kekahi mau kumu, aka, ua pau loa nae lakou i ka monila o ka mana o ka eke talena. A i ka hala ana o na hora 2, ua hookuu hou ia aku lakou me ka lanakila. A no ko lakou ike ana i ka hopena o ka lakou hana, komo iho la ka hilahila iloko o lakou, a hele mai la e kukuli hoomaikai imua ona, me ka haawi pu mai i ko lakou mau ola, aka, ua kala waleia aku la lakou. He mau mahina paha ma ia hope mai, na ala ae he kaua mawaena o na poe koa nei a me na koa o ke keiki alii o ke aupuni Makelia, ke kane hoopalau a Melekuliana, i lilo mai nei i hunona na kana, a oia ke kumu o ke kana, a ua pau kekahi hapa o na koa o keia aoao i ka make, a na Lo Hipa nae i kii e hoola hou ia lakou.

            Aia hoi mamua ae o ko’u hiki ana’ku, he elua mau hoouka kaua nui i hanaia mawaena o Lo Hipa a me na koa o ke aupuni Makelia, a o na koa wale no kai pau i ka luku ia, a pakele aku ka Alihikaua me ka mahunehune. Aka, ua komo nae iloko o ka kaua keiki ka manao hopohopo, a e makaukau ana oia me ka manao e hele mai i o kaua nei, aka, hiki e aku nei hoi au, a pau ae la kona manao no ka hele mai.

            Maanei, e hoopoina loihi ana kakou no ka hoomanoa ana no Hipa a me ka wahine dia, a e ukali ae kakou mahope o ka Lo Hipa huakai e hiki aku ai i o Kauiokalewa la, ka moopuna hoi a ka Mahina a me na poino i loaa iaia ma ke alanui.

            A hala na makahiki elua o ko Lo Hipa noho pu ana me Melekuliana, aia hoi na hele papala mai la ke aloha, a he haawe kaumahaia maluna ona, a ua hoao oia me ka manao e hoomama ae, aole nae he hiki; a o ko Lo hipa aloha hoi, ua kilihehe wale iho no ia, me he akua leo iki la o ka poe hoonohonoho akua makani.

            I like ai hoi me ka mea i hoike mua ia mai ia Lo Hipa ma ka moe, a n aka wahine dia hoi i hoakaka mai i ke ano, a o ka hookoia ana keia. A oiai hoi, ma na la hope o ka umikumamalua o ka makahiki, na mahia mai la ka manao aloha iloko ona no Melekuliana, a ua kohu akua lapu oia iloko o ia mau la, a o nah ana hoalohaloha hoi a kana wahine a me kona mau koina maluna o ianei, na hala hope ia mau pono.

            He elua la hoi i koe mamua ae o ko Lo Hipa haalele ana iho i na palena o ke aupuni Uwila, kakau iho la oia i kekahi palapala kauoha, aole nae me ka oiaio ka hanaia ana, aka, he mea wale no ia e hoonalonalo ana i kona haalele io ana iho ia Melekuliana, i hiki ai iaia ke manao, he huakai hele ka Lo Hipa. A hoi hou mai; a penei na olelo i palapalaia:

            “Ia’u e kaawale aku ai mai keia aupuni aku no ka makahiki hookah, e noho no oe me ka hoomanao ana no’u, a ina hoi e komo aku iloko o ka elua makahiki, alaila, e hoomanao iho no oe ua make au, aka, mai kaumaha nae kou manao no ia mea, o kou mama ana ia, oiai ua kaawale oe mai ko kaua berita mare ae, a e loaa hou aku ana ia oe ke hana e like me kou manao, ina paha no ka mare kane hou, a ina paha no ka noho wale ana iho, aia no ia i ka mea pono ia oe, nolaila, o na makahiki loihi a kaua i noho pu ai me ka oluolu, a me na hiohiona a pau o ke aupuni nei i kaua, na owili ae au ia mau mea a pau i mea na’u e hoomanoa ai a hiki i ko kaua hui hou ana, a ina hoi au e make, o ko makou make like ana no ia. Me ka mahalo.”

            Ia Lo Hipa e kamailio ana no kana mau olelo kanoha, kahe makawalu iho la ko Melekuliana mau wiamaka, a he mau kauna kawele i pulupe i kona mau waimaka, a o kona mau helehelena, ua pii ne la ka ula i kona mau papalina, no ka liki i ka uumi i ke aloha o ke kane, a ua poina oia ma ka hoomanoa ana no na moa e ae, a ua hilinai nui kona manao a me kona noonoo ana ma o ke kane wale la no, a ua hoao oia me na olelo hoalohaloha lehulehu i ku i ka aua ana i ke kane, aole nae i hookoia ia makemake ona, no ka mea, na hala ka palena aloha no ia mau leo, a ua hiki mai la ka Manawa i oleloia no Lo Hipa, ao ka hookoia ana keia.

            Aia no nae iloko o ka wa a Lo Hipa e kamailio ana no kana olelo kauoha, a hiki ma kahi e olelo ana no ka mare hou ana aku o Melekuliana i ke kane ke hala ka Manawa i oleloia, aia hoi, pane mai la nae o Melekuliana, Ina e hooko io ia ana ia mau olelo au e kane, ke hoohiki nei au, e like me ka loihi o na la o ko kaua noho pu ana, pela no auanei ka loihi o ko’u mau la e noho kane ole ai, a i hookah a’u kane, oia hoi ka noho ana me ka hoomanao no ko kaua mau makahiki o ka noho pu ana.

            I ka lohe ana o Lo Hipa ia mau olelo a kana wahine, i aku la oia, Ina e hala io ana ka Manawa i oleloia, mai naauauwa ia oe iho no’u. no ka mea, he bana i ana ka naaupo, aole no hoi ia i kupono no kou kulana, nolaila, e noho io no oe me ka hoomanao, a hala ka palena o ka’u mau olelo, alaila, ua hookuu akea ia oe, a he hiki loa ia oe ke hele i ka loa a me ka laula o kou manao, a na ka lokomaikai o na lani e kokua ia oe.

            Ma ke kakahiaka hoi a Lo Hipa i haalele iho ai i na palena o ke aupuni uwila, ua ano e mai la ke kulana o na ao o ka lewa, ua haawi mai la ka uila i kona malamalama, naue ae la hoi ke olai me kona ikaika, a ua hoowaia ka aina; a o ka hekili hoi, kani nakolo ae la ma na paia paa o ka lewa, a o na waipuilani hoi o ke lewa, iho makawalu iho la; a he ekolu hoi mau anuenue i huiia i kahi hookah, pii ae la ia a kupololei iluna, a i ke awakea ana ae, nalo aku la na mea a pau, a koe wale iho no o ke anuenue. Aka nae, mahope iho o ko Lo Hipa waiho ana iho i kona aloha hope ia Melekuliana ma, a puka ae la oia a ku ma ka lanai o ka Halealii, hina iho la ua anuenue nei a moe pololei aku la i ka hikkina; wehe ae la no hoi keia i ke kui omau i hoopaaia ai ma ko ka lio rumi, a oili mai la hoi ka lio me na pono a pau no ka hele ana.

            I ka lio e ku makaukau ana, huli ae la o Lo Hipa a honi aku la i ka ihu o kana wanine, a kau ae la maluna o ka lio, a holo aku la maluna o ke anuenue. Iaia e holo ana imua, emi pu aku la no ke anuenue mahope ona. E like no hoi me ka loihi o kahi a ke anuenue e moe ai, pela no hoi ka loihi o kahi a Lo Hipa e hele ai. Ina e hala na la elua a ekolu paha o ka moe hou ole ana aku o ke anuenue, pela no hoi ka loihi o kona mau la e kali ai. Eia hoi ka mea kupanaha, ina e uluhua iho o Lo Hipa no ka lohi, kapae ae la oia no ke kali ana i ke alakai a ke anuenue, a hoao ae la oia e hele mamuli o ka mana o ka lio e like me ko ka wa mamua, nuha iho la hoi ua lio nei, noke wale iho la no ia ma ka hooikaika ana i wahí e hiki ai, aole hoi i ka neeu aku imua, aole hoi i ka emi ana mai i hope, aka, lele wale ae la no nae o mua a kupono iluna, a hoi iho la no a kahi a na kapuai i ku mua ai; a pela wale no keia i apa ia ai a kua luhi maoli, a haule iho la no keia hiamoe, a mai loko o ka hiamoe, i puoho ae ka hana, e moe ana ke anuenue, kau ae la no keia ma ka lio, a hele aku la.

            A hala na mahina eono ma keia ano hele, komo iho la ka manao kaniuhu iloko ona, a huli ae la oia a nana i hope, a o ke lele mai a ka opu i ka lewa, manao kuhihewa wale iho la no oia no ke aupuni Uwila, nolaila, hu ae la ke aloha o ka wahine, (Melekuliana) aole nae me ka ikaika kuponi e hiki ai ke hoi hou i hope. Aka, me ke aheahe malie wale no e hiki ai no ke aui ae a hele no imua me ka lanakila.

            Mai ko ianei haalele ana aku i ke aupuni Uwila a hiki i ka hala ana o na mahina eono, aole he hoohalua ano kipi i halawai pu mai me ia, aole no hoi he poe kiu mai na aupuni mai o ka lewa, no ka mea, ua makau lakou ia Mahina, ka mea non aka mana kiekie maluna o na mana a pau o ka lewa, no ka mea, ua ike mai no lakou ma o na anuenue la ekolu i huiia i kahi hookah, a kukuluia ae me he kia la, eia ka he hoailona ia no nah ana a ka Mana Kiekie, a o ka wa ia e hoomalu ai na aupuni a pau o ka lewa i ka wa e moe ia ana e ua anuenue la; aia wale no ko lakou hoeu ae a hala aku ua anuenue la imua, alaila, hana aku kela a me keia aupuni e like me kona makemake. ( Aole i pau. )

Halawai Makaainana.

            Ua halawai na makaainana o ka apana o Lahaina nei ma Wainee. Feb. 19, 1874, Kohoia o W Keawe i Lunahoomalu, a o D Mamaki i kakauolelo, pule ia e M Kuaea.

            Ma ke noi, na hoakaka mai o M Kuaea i nah ana, oia hoi, e hoike mai na Lunamakaainana o kakou i ka laua hana ma ka Hale Ahaolelo, nolaila, e noi aku kakou i ka L. M. i hiki mai nei e hoakaka mai imua o kakou, kokuaia, a hooholoia.

            Hoakaka mai ka Hon. L Aholo, a penei ke ano nui. Ua ili iho maluna o mana ko oukou mau L. M. ka hana kaumaha, oia ke koho ana i Moi no kakou a he la haunaela loa ua la koho Moi la: a i ke kohoia ana ua puka o Davida Kalakaua i Moi no kakou, ua hooikaika no au e hana e like me ka oukou kauolia ia’u, e koho i ka Moiwahine, aole au i lawe i na pomaikai o kekahi aoao, aka ua hana au no ko oukou pomaikai. A o ka’u e noi aku nei ia oukou e malama kakou i ko kakou Moi a me ke Kumukanawai a me na kanawai o ka aina, a e aloha aku Laia a e hoolohe i kona leo.

            Noi mai o M Kuaea, ua lohe kakou i na m nao o kekahi o ko kakou mau L. M. nolaila e pono kakou e hoomaikai piha aku i ko kakou L. M. no na manao nui ana i hai mai nei, oia hoi, o kona hooko ana i ka kakou kauoha, a me ko kakou hoolohe, a malama i ko kakou Moi hou. Kokuaia a hooholoia.

            Noi mai o S Kamoahakau e koho keia halawai i Komite a e haawi aku i ka hoomaikai ana a ka apana o Lahaina nei i ka Moi e noho moi nei. Kokuaia a hooholoia.

            Noi mai ka Hon. L Aholo i 13 hoa o ke Komite. kokuaia a hooholoia.

            Nolaila, na kohoia o M Knaea, S Kamoahakau, W Keawe, D Mamaki, Lahaina, M Palau, J O Kawehe, G W Pehu, Kamanonui, W Kamaka, Jos. Kapiiwi, J Kaae a me L Aholo i Komite.

            Noi mai o M Kuaea e hoolahaia ka moolelo o keia halawai ana iloko o na Nopepa Hawaii ekolu, kokuaia a hooholoia.

            Noi mai o S Kamoahakau e hoopanee ka halawai, kokuaia a hooholoia.

                                                                        Hoopaneeia.

                                                                        D. MAMAKI, Kakauolelo.

Lahaina, Feb. 20. 1874.

Pau ole ke ano naaupo!

MR. LUNA HOOPONOPONO:-

            No ke ano malihini o keia makamaka i ke kipa ana i kahi alii, nolaila, ke noi aku nei au i kou opu ahonui a aloha no hoi. e hookipa aku i keia wahí malihini ma kahi kaawale o kau papa-konane, i ike mai ai hoi na kini makamaka o kana e noho mai nei, a me ka poe hoi nona keia hua nioi, e maneo ai na lehelahe o ka poe i “Pau ole ke ano naupo.”

            Aia ma ka la i kohoia ai ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, ola ka Poaha, la 12 o Feberuari 1874, oiai e akoakoa ana na ‘Lii, na Kuhina a me na Lunamakaainana, a malaila pu no hoi me ka poe hanohano, ua paa mua owaho i na kanaka he lehulehu wale, e hoolohe ana i ke koho ana. Eia nae, o ka Moi a kekahi poe i koho ai, o Emma Kaleleonalani, a o ka kekahi poe hoi o D. Kalakana; a ia wa nae a lakou e hoolohe ana, hoopukaia mai ana ka olelo hooholo a na Lunamakaainana, o D. Kalakaua ka mea i kohoia. Aia nae iloko o ia wa, ua hoeu like ae la ka poe ma ko Emma aoao e hapai i kekahi hana hehena a hupo no hoi, oia ka lele ana aku maluna o na Lunamakaainana, a pepehi iho la ia lakou me na lima menemene ole, a ulupa aku la i na lako a me na mea hoonani o ka Hale Ahaolelo.

            Ea! He hana ku anei keia i ka lahui Karistiano? Aole loa!

            Eia hoi kekahi mea hilahila, o ka pepehi wale ana i na Lunamakaainana o na mokupuni e ae, oia kekahi mea ino.

            E ka hupo nui o ka honua nei, heaha na kumu a ua makaainana o ka mokupuni o Oahu i hana ino ai ia lakou?

            Haina .- Aole anei no ka loaa ana ia lakou ke ano hupo nui, a nolaila keia hoopoino wale. Hilahila ino na makaainana, i ke kau ana aku i ko lakou mau lima maluna o ka poe a lakou i koho ai. A o ka mea nui nae, oia no ko lakou hoopoino wale ana aku i ma Lunaanakaainana o kahi e mai.

            Ea ! E hoomaopopo kakou, o keia hio nui ana o na makaainana o Oahu, no ka hooko ole ia ana o ka lakou Moi i manao ai, oia hoi o Emma. Ea, mai manao no paha na makaainana o ka mokupuni o Kakuihewa e, he like ke koho Moi ana, aole loa!

            Eia kekahi mea e hoomaopopo aku; aia i ka Manawa e haunaele ana, hiki mai la na koa manuwa ma ke kahua hoohaunaele, ua pau koke ae la ka hoohaunaele ana. No ke aha hoi? Aole Kaukeano? Oia wale no! No ka mea, aia i ka wa a ke kanaka e ku ana i kahi nihinihi, a hiki mai la ka makani nui, na oki oe e pupue ana. Pela no hoi na makaainana “Pau ole o ke ano naaupo” o ka mokupuni o Kauihewa.

            Ea ! o keia hana ino ana au e Hawaii ia oe iho, na like no oe me ka m@hu o ka imu i pua ae a nalo iho; a oia no hoi ka pau o kou kuokoa ana, hao mai ka mana o na aupuni nui, ua oki oe e hamohamo ana mawaho.

            Eia keia: i mua o oukou e na makaainana o ka mokupuni o Kakuihewa: Mai manao oukou o ka wahakole ana aku imua o oukou, he mea ia e ehaeha ai ko oukou manao, aole, eia hou hoi, mai manao mai ka poe ano hoopono, a me ka poe i loaa na oihana, no lakou pu keia mea, aole; no ka poe i komo ke ano hehena, a pupule hoi, no lakou wale no keia.

            Mahalo loa au no ka hoopaaia ana o kekani poe i ka halewai, no ka mea, he poe lakou i komo ole ke ano malamalama; eia iho no kekahi poe e huna ia la e na makamaka, me ka manao na nalo, aohe e nalo, no ka mea, he maukauka.

            O ka pau keia o kuu manao; eia nae mai noho a hooni mai i ka wai ua lana malie, o pii ae auanei hale i ka lau o ka hau. MOSES KAPALOKAPU.

            Poohuea, Waiehu, Feb, 12, 1874.

Hoalohaloha Alii a na haumana o ke Kulanui o Lahainaiuna.

                                                                                                Aloha oe.-

            No ka mea, ua oluolu no i ka Makua Mana loa, ka lawe ana aku i ke ola o kau Kamalei Hiwahiwa ko makou Moi i aloha nui ia William Lanalilo.

            Aua ili iho malona o makou ka ukana louluu kaumaha. Nolaila, na hooholoia keia mau mea malalo iho.

I KA MAKUA ALII KIEKIE

CHARLES KANAINA:

            Hooholoia .- Ke aoi haahia aku nei makou, ma o ko makou Komite e ae mai ia makou e komo pu aku iloko o kou wa komakena.

            Hooholoia .- Ke hoike aku nei makú  ko makou aloha Alii, e komo pu aku iloko o ka wa kupilikii o ke keiki Alii Kiohie Davida Kalakana, no kou Mua i hala e aku.

            Hohkoloia .- Ke noi haahaa nei makou i ka mea Mana Loa, e hooloihiia aku ke ola o ka Moi Kalakaua, a e hooholoponoia kana hooponopono aupuni ana.

            Hookoloia .- Ke hoike aku nei makou i ko makou aloha alii, e komo pu aku iloko o ka wa kanikau o ka Moiwahine Euma Kalelaonalani.

            Hooholoia .- Ke hoike aku nei no hoi makou i ko makou aloha alii, a komo pu aku iloko o na wa kulipolipo kaumaha o na pua Alii Kiekie o ka aina.

            Hooholoia .- Ke uwalo pu ae nei no hoi makou i ka Makau Mana Loa, e hoomamai@ ka naau kaumaha o ka Makua Alii Chas Kanaina, Emma Kaleleonalani a me na pua Alii Kiekie o ka aina.

            Hooholoia .- E kuloa haahaa ana makou imua o ka Makua Mana Loa, e hoomau i aka Noho Moi o Hawaii nei: a e mau loa aku hoi me ke ola o ka Makua Alii Chas. Kanaina, Emma Kaleleonalani a me na pua alii hinau o ka aina.

            Hooholoia .- E hoonuala kekahi mau ko@e i na nupepa ekolu, a i ka Makau Alii Chas. Kanaina kekahi.

            O makou na Komite-S R Waipuilani.

            J P K Heloihonau, J W Koakano, S

            P K Nawaa, S K Kaaiai.