Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 11, 14 March 1874 — Nana pono i keia! Nawai i papa i ka heluhelu ana i ka Baibala, oia hoi ka Palapala Hemolele? Ane paha i hooleia, aole make eheluhelu ia iloko o na kula Aupuni. [ARTICLE]

Nana pono i keia! Nawai i papa i ka heluhelu ana i ka Baibala, oia hoi ka Palapala Hemolele? Ane paha i hooleia, aole make eheluhelu ia iloko o na kula Aupuni.

Ma ko Kauoha kahiko, ua.kaaohaia na kahuna e ao i na kanaka a pau i na kanawai, i na olelo a ke Akua. Ua kauohaia na makua, e ao i oa keiki i na kanawai, ua kauoha a ke Akua. Naua Kaaawailua 6; 6—9. II; 18—21. Ma ke Kauoha hou, ua kanoha no lesu i na ludaio, E huli i ka PaUpala Hemolele. loaoe 5:39. Pa mahiloia na kanakao Berea oo ko lakou hali aoa i ka PaUpaU Hemolele i kela la keia U. Oih. 11:11. Kauoha lesu i kaoa poe haumana e hele a ao ako i na lahui kanaka a pāu, i kaoa mao olelo a pau. Ma ka wab« wale oo auei e ao ako ai ? AoJe aoei ma ke kakau ana, ma ke pai aoa kekahi, a ma ka helohelo aoa oo hoi o kanaka ? Ma oa Kenetoh mua, ot heluheluia no ka olelo t ke Akoa e ka lehuleho, aole loa i kauia kekahi kapo. Aole i hoahewaia, a hoopaiia oo ka helohelo aoa. Ut paipainuiia kanaka e heluhelu. Aka, mahope loa maī, oa hoomaka ka ekale«ia o Roma e hookapo { ka PalapaU Hemolele, t papa, aole make e heluhela ka lehalehu. Oa holi kekahi kaoaka a raao kaoaka paha t oa mooleio o ka ekaletia o Roma ; a eia oa mea i maopopo lea f aole hiki ke hooleia. 1. Mm ka 1080, h<Mhewa Pope Gfegory VII., i ka helohelo aot o oa kaoaka i ka BaibaU na ka lakoo oleio poooī. 8* Makamak. 1199, hoole loa Popelooo» ceot 111., i ka helahelo aoa o kaoaka I ka PaUpaU HemOleU, oo ka mea, aole h4Iki ta lakoa ke hoomaopopo i ko Ukon aoo hohoao, a kuhikohī I Pok. 19:12, i mea lio6iaio. Me be la, ka Eaihala, oia mma Sio*i, a o ka mea hoopa ako, e make ka ia! M* km ea hookok>ka Aha o Taolovae, paoko 11 Aole pooo ke hoe» Uke«a kaaaka i oa boka o ke Kaoeha ka* tiko a me ke Kanoha hoo. O kahi koke Halel» m» ka Breviary wale oo ka i kopoaofi Ukoo; «a ka olelo Lattoa oae, he alelo pohihihi loa ia i kaaaka. 0» like ia

me ka p»pa !cw i ka B*ibala i oa kanak*. * 4 Ma ba mmi 1233, hookolo ka Aha o Tar»cooa* pauka %. Aole poeo ke h«awi»a ; ka Ba«b*la rna it o?ek> o R»aa i oa kaho- I oa me ni kaaaka Ao k* po* i Ua« - moa, e ho»hoiia iea B»hopa iloko ooa U > 8, a i ole e pohiU Uko« ike ahi ! E pa- » hua ka ike ahi oa kahooa me oa kaoaka. : ke hoihoi ole ako i ka Baiba!a i na Btbopa ; iloko «a U$ \ N >hea ia maoao ? 5 Ma fc« wt*k. 1408, Ca hoohoio k» Syn»> d« o # Oxf >rd ma EneUni, paako 7. Aolo j loa e paiia ka B*ibaU ma ka olelo [ oia, aole loa e heloheloia ka BaibaU a Wī- j kilife i ooohi ai. He BaibaU maopopo ia j i a* kaoaka. ! 6 Ma kn aai 1500, hoohewa Xiakeoee, ka Ake Bihopa o Toledo ma Sepania, i ka hoolaha aoa i ka palapala hemolele ma ka olelo a kanaka. M* ka olelo Hebera, He!ene. Latina, wale 00. Na olelo akakaole keia i n* kaoaka. 7. Ma kt itzo ia Mtri ke qui*a o EneUni, ua puhiia na B<ib*l* ike ahi, uo ki mea, na na Baibala ks i hoopuka i ka poe heretiWa ; (*sa p>e hoole Pope.) 8 Ma ka mak. 1563. hoole kt Aha o Trent, aole ra**e e kahia ka hewa oka mea nooa ka Baibala ma ka o>elj o kanaka, ke ae ole ia mamna e na luna ekaleoia. 9. Ma kamak. 1570, olelo C;trdinal* Hoaius, o ka haawi aoa i ka BaibaU i kanaka, oia ka hoolei ona i na monoi imuaona paaa. 10. Ma ka mak. 16r2, hooholo ka Syno- ; da o lerusalema me o* Bih<>pa a me na ka- j ī huua 67 ; Aole pono ke heluheluia ka Bai- | bala i aa Kristi>no a pau. | 11. Ma ka mak. 1799, hooholo ka Bult o | Pope Clement XI, pauku 80—-83. He mea [ wahahee, a hoohilahila, a h<>ino, a haailiili, i a hoolalau loa, ke ae e helulielu na kanaka | ;t pau i ka PaUpala Hemolele. 12. Ma ka mak. 1669, Ua puhiia ike ahi ka Baibaia i uuuhiia e Quesoel. he ka huna Roma, ma ka olelo Farani Na kooa ekelesia no i kauoha e puhi. 13. Ma ka mak 1740. Keakea ikaika loa, Pope Benfdict XIV, i ka unohi ia'oa o ka B*ibala ma ka olelo Pereaia. 14. Ma ka mak. 1824, hoolaha ako la Pope Leo XII, i kaua palapala kue aku i na Aha Pai Baibala a pao. 15 Ma ka mah. 1820 a mahope mai, hooikaika loa oa kahuna Pope e keakea i ka hnolaha una i ka BtibtU ma Irelaui. 16 Ua papa loa Pope Pio VII i ka hoolaha ana i ka Baibala, ka Pal>tpjla Hemolele. 17. Ma ka inak. 1832 St 1844, hoolaha aku la Pope Gregory XVI, i kana palapala kue aku i ua Ah i Pai Biibala. 18. Mnkamak. 1864. Nov., hoomainoino Pope Pio IX i ua Aha maalea, a hoo punipuni, wahi ana, i kapua na Aha Pai Baibala, e imi ana e hookomo »ka Batbala iloko o na lima o ka poe ui ike ole. A, eia ka hope. lua na puka mua mai na kahuna Pope i keia Pae Ama, ua loa* anei ka Baibala i na kanaka llawiii ma olelo Hawau? Aole aoei. i hoole oa k«» hnna Pope, aole make ia k t Baib<ila Hawaii a me ka Baibala BeriUni iloko ona kula aupuni ? Ina aole, no keaha la i makaa ai ke Kahukula noi i ka hp luhelu ana ika Batbala iloko ona kul aupuni, a makao hoi i ka pule ana iloko ' keia mau kola ? Mai ka houmaka ana • kana haoa a hiki ia nei, aole paha oia i pole iloko o kekahi kuh aupuni, aole heluhelu i kekahi pauku BaibaU, aole paha \ paipai i na komo, 1 na haomana e pule, <' heluhelu Baibala. A nolaila, ua ane kipa kuia ka Baibala, a me ka pule iwaho o ir kula aupuui. Ina he kohi hewa keia, e hoikeia mai, a e mihi au la. Owaa. o Mi. Kokua Baibala.