Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 11, 14 March 1874 — Ka Laina Hooholo Mokuahi hou. [ARTICLE]

Ka Laina Hooholo Mokuahi hou.

Elua mau hoao aoa mamua iho nei e kui kulu paaia ka launa ana mawiena o na I Paoaiaau o ka hema a me ka Kipuhalika | Nui, aka oia mau hoao ana, ua poholo po ; wale oa manaolana. 0 kekahi kumu oo I ka ti\i mawaeoa o oa aupuni panalaau, a I no ka ae ole mai hoi o ka Ripubiilika i ona kokua mawaho ae. I keia makakiki, ua kokulu hou ia he laioa mokuahi hou, mamuli o ka manao e hoopokole i ka wa lawe leta mai Enelani mai a i oa panalauu ma ke ala ae o Amerika, ka launa ana ma ke kalepn a me ka lawe ohua ana. Ano, akolu aenei mau moku o keia laina bou i ku mai i Honolulu nei, a oa hala aku la ma oa mana elua, i ka hema a i ka hikina. ! Eia ia makoo ka olelo maoa a Saulo Sa- | muela ka Luna Leta o Kikane, oia kekahi | mea nana i paipai ikaika e kukulu i keia I iaioa mokuahi, e »ana, ina aole e hiki ?a ka> kou ke hooikaika i oa mee e hiki'i ia laina mokuahi lawe leU ke komo mai i na hor« a pau iloko nei o ke awa, aUila, aole e ko ana m&anei, *ka, e holo loa aku oo i Kapalakiko 1 ka holo mua ana mai a ka mokoahi Magareia, na hooi'iia malona ona ka lanehu e Uwa ai ka holo ana mai Kikane a Kapalakiko ; a o ka mokoahi Mikado mai oei, aia maluna ooa ka laoahu e lawa ai ka holo aoa mai Kikaoo a Kapalakiko a Enli hoi hon i Kikane. 0 keie mau mokoabi, aole loa lakoo malalo o (ia kauoha hiki ole ke paleia e ko maaoei. a i ole, e lawe aku paha i ko kakoo maa leta, na ohua laaoa ukaaa, oiai, he hompai ooi ke auhaoia ana malooa o ka Ahahui, ko hooholoia nai ne mokoahi ko« i mioaoia oo keia haoa, aaoa e kooko i ka inanawa i okloi* i 600 bora ka loihihnawaeoa o Kikaae a m® Kapalakiko o bo(o ai. Aobe ke«a he hana paaoi oa kamalii, aka, be b«na oa ka poe weiwai s>o lakoo aa miliooa , d*la aia i ke eki kabi i koalaia'i Aole loa o hiki i keia maa nokoaki ke kilewa wale mawako o ka noka o Maauia i iiai a «ni komamaloa paha hora e palanalelo wale ai, aohi no boi e ko loihi i iwakalua koaamai ba bote maloko oei o ke awa, i kalike ei Mkoaamalihioi aaaoaa W* ka makoo, ina • ake ako noe kakoo , « kipa io nai kaia •«» mokuahi o»a ko ka- , koa aoi awa ne ka lawe akn i aiiake leta laweaaohaa, nekekaii wleika okaoe,

■ •Uila, e hoolako lh k*ko« i u ks- ; , ; pono 9 bik< ai i oa aokoaki e k»f»o omi at | |*ka po e tik« m* ke ao, «e ka hookaaloa | | ote. Eia ko ka«oa k«faoa ma kabt o k» | j oele i oa mea ole e kokua aku ai a ho«boi j \ mai kela aoao, aka, e boom*opopo tbo au» : ' oei kakoo, aobe oo ka hoo- ] > kaoloa ibo o keia mao mokaahi ke kokoa | f vahi meā ouko nle aka kakoo Aka r be | | mao »e e ae no kekahi a kakoo e kooo*fco \ ai iko keia iaioa komo «oa eoai. ke kokoa i ole ako kakoo i ooa dal», a oia keia aalalo : iho : Akahi E kokolo i paho laao kao mo:ko ma ka iae o Koko So ki raea. ika i hoio ana mai oka '• M«gareU. M o* ike o'» 11 ka iae o Koko ma k« hora 4 30 oke ahi- | ahi o ka ia II o Feberuari, a ioa paha be |be pahu laao bae kohikui.i moko malaiia | ioa ia aa kao mai kt hoailooa moku o Kai- ! moki, a maiUiia mai hoi i ke kaona oei, I holo e la boi ke pailata, a hookomo e niai I a ku ma ka wapo i ka hora T, aole hoī i »a i hora 10 a 11. 1 \ Aloa. E hoomalamalamaia na mooo o ! ke awa me na kukui malamalama. i hiki ai II na moka ke komo mai iua bora a pau o ! ka po. j E oni ana no paha keia nnu lilo, aka, j he aho oae ia, eia iho no ia kakou nei oa . d«ia e lilo ai aoie hoi i waho aku. He po- | oo e haoaia kei* me ka hookauiua ole. Ina j kakou e hemahemi an» ma keia hana, ala- | ila, mii nuWunuku waie aku kakou i na I Ona o keia laioa mokuahi, ke hoohoio ia--1 koa e waiho mai ia kakou L£<fcāu, a kan* I oba i ko JjUs£'tnau moku e holo loa, me ke i . . i 14'ole maanei. Ke kau nei keia hana ma- ! liioa o ke aupuni ame na haole kalepa, ka | iaiweiawe ae i mea e keakea aku ai i ko ksj kou hoone'.eia mai i keia pomaikai. , i Oka ai pakiko ana oke aupuni ma kej iai mu» aku, oia ka inea e kamailioia nei | iLiawaena ona kaouka, a pela no hoi me jna haole. Ua ioaa iho nei ika aioa be Moi | hoii kino puipui, a o koua inau Kuhin» nn» i wae aenei, he pnewale no i "paki kepuu'* jma ka hooponopono aupuni. Me keia mau | kanaka hnu ma ka hoeuli o kokakoo moku I nupuni, e manaolana akn ai kakon, ai« he ola hou iloko oke aupuoi. Ua ike no kakou ka lahui, ika wa ona Moi Kamehameha hope i hala, ua hoomaka ka pii ana ; mai oka aie Uiiui, aka, he Wbhi mea no ' nue p&ha e paukiki oie ai ua manao kana 1 lua, ko hoike aku makou, aoie ioa hookahi j wahi kapuai ona aina aupuni i morakiia ino ka aie. E hoomanao nae kakoa ina i J wh a pau, ke kulu nei ka hale, oia hoi r ke pii mai nei ka »ie Uhoi. Aohe e liuliu oa U i koe a aKoakoa mai ks Mana nui oke aupuni tna keia kuianakauhale, a he mea pouo mamua ae o koiakou UweUwe ana i ka hana, e noonoo mua leikou i oa hana o ke anpuni n me ka holoaeiua ana. oka haua mua aka poe mea hale kulu, oke ako hou ae i ke kalo, kiki iho a paa, alaiU, lea ka hiamoe ana i na wa a pau. Ae peia no kakou i keia wa

Ke loheia aku uei na leo e kalahea mai uei inai o a o o ka aioa, e hoemiia oa lilo o ke aupuni, ke kakao mai nei hoi kahi poe, ! e kuaiia na aina aupuni i ka poe mea dals, i hiki ai ke mahiia kela man aioa waiho | wale, a loaa mai ka waiwai mai ka lepo nnai oka honua, a o kekahi poe hoi, ke hooikaika nei e hookomo mai a nui ka iahui, molia ma ia hana ana, e hoonui hoa ia niai ai ka waiwai o ka aina. la makou e apono aka nei i kekahi maa mea i weneweheia maluna, ke manao nei ' aiakou e pakui aku i keia maa kumu maluoa ae, e hoopaaia kekahi mau oihana lilo mau wale a e hoohnihui mai hoi i kekahi man oihana a oa ke kaoaka hookahi e la* : welawe me kahi lilo pakiko. Ke hoapuupuia mai nei, e aie dila aku kakoo ta hai, alaila hoi mai a hoolilo ae maluoa oei o ka aina ma na hana hoo. Pono no paha keia, aka, e hoomaoao kakou, he pono aoei kekahi kaoaka e hele aku e aie ia hai, io« ua oi kona mau liio mamua 0 oa loaa mai ? Aole loa e pono, oo kamea, aole loa he dala e hookaa ai i kooa aie i ka wa e pau ai ka manawa. Aia a koe kekahi mau dala i ka waihona o ke kanaka mawaho ae o ka pao loa ana, alaila kupooo ke aiie ako ia hai. Aoo no i keia vt, se loaa oei i ke aupn 01 na koa oo ka $15.00 o ka malama, a pehea hoi kakou e uku nei īka makai i $22. a pii ae iluoa no ka malama ? Ika oana alko, oa like oo a Hke na hana «.laoa, no ka mea, eko ana oo ka aaakai ikaua a me ka la t a pela oo boi ke koa. Pehea ia ko oukoo oaanao, he pakiko anei keia ? Ua loheia «awaena o keia anaioa, ua h'oopaa ka Moi oaake Lonalilo i kooa aianao, e hoemiia m lilo o ke aupani a ae oa nko makahiki obi Inna, • hoomaka aoa aiai aona oku ponw ai ka lani i lalo loa, i iwakmUa hapm ha**ri ka emi, koe oae na Kuhma, ao k» mea. aole ka i kolike ka haooh.no me ku lakou oka ke hoemi hoo iho. lfa hala oae kela, ake koe aei ke ko«o haaa na ka Ahaolelo ae nei o aoho mai e 000000. Maī b« mea mai a pao i loheia e aakoa, aole loa i hooholoia a noooooia kekahi o leia aoo. A m koia komo, ki «aiko »«i «akoH e aooaan «ai »• koia sao komo. Kiiiooiuo rostot —0« lohe wale oui makoo, oa hookohoia o E M Moeo (Major) i Kakaoolelo poooi oo ka Koi.

Ka *. kuahi • Mhipo."—o kei* moko- | tbi koo • k» Ui»a l*we ieta o Kikaoe » | kali loilkita »bw nei, om ka b**okawlaoa i«i 1 ia no koea bok>, oa ko mi' oia ma H*h»oIo !iooa ke kakahiak* S*b»ti i haU. Aka, i | ke abiabi po«leele nao o ka P»ao«o, oa ike | ia aka kon« mau katai, a ai pahola ae ka i ioo», e hoio lo« »•» oo ene ke kali ole, a<4e I oae peU- l ke kakahiaka ana ae. aa komo aai oia iloko nei o ke «w», aka, taia e ko- ; mo ioai »oa ī w#ho o ka no v o, ili ibo la | oia au k» poaooe, a hemo wale oo oe ka poioo ole. Oka oi p«h* ke<a ona mokin abi Uwe oboa i ku mii ma Honoialu net, a o kon« ioa, he 3So k*puai, ( kokoke like ka ioa me ko ka Aaerika Vaaabi)« i hoihoi mai ai i ka Moiwahioe Ema ) i He moko ho>o keia, a na hiki iaia ke bolo i i 300 mile i ka U hooktbi, me ka hopohopo oie. Ma ke ahiahi Sib*ti iho no, oa hoio aka oia no Kapaiakiko, a maiia e ku aoa oia iloko ona la eiwa i KaUpooi. Bia mahio iho nei oa aiea e piii ana taia, i U- | weia mai e makou mai ka oopepa EUle o Aakaiaoa i No Kiiana : " O ka aiokuahi Lawe Leta Nu Hoiioi, No KiUoa, a me AmeriKa* nooa ki inoa, Mikado, 3034 tou. Kapena F. Moore, ua ku mai ia nei i ka U laehmei hora 7 o ke kakaniaka, ma ke ala mai o na awi kumoka o Nu Kiiana hema. Ua hooukaia oia & komo i ka Unaha. hooukaia mali&^a» ms Kikane, na tona Una&*fte 3.200 i Uwa ( ai oia ke holq o 'a a hiki i KaUpom. O kooa bohpfi iioko o ke kai, he "20 kapnai me 3 imha. Mn ka pa kapiiimoku mai keia moku o loane Magareta o Leith, a mailaila , 00 oi& i holo mai ai. I kapiiiia nae no ke kalepa mawaena o Kalap<*>ni a me { Kina, e paouioni i ka Laina HooOoio Mokoahi Lawe Leta oka Pakipika. Ano ka hoopaaapaa i ula ae no na kokua Uwe ieta raa ko Eev\t%m% aoao, oa hoopaoa\a ka palupala ae hke, a mahope iho, ua hoolimaiimaia e Uwe i na letu mai na Panalaau m»i o Nu HoUni a i Kapalakiko. Ua mnopopo ka holo o keia moka, i kona haaiele uha ia Liyapulu a holo ae i Honokao--1 oa, ma ke ala eli ae o Sueza, no ka mea, ! he 35 wale no na Ia me 8 hoia o ia ala ioa :ok» uo ana mai. O kon» hoio maa ma ka l avariga ana, he ll£ mile «> kn hora."