Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 17, 25 April 1874 — Page 3
| This text was transcribed by: | Laporte |
| This work is dedicated to: | No kuʻu kumu hula Kilohana Silve |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
makahiki a pau no na ola elua i $37,500. Mikomiko no ia mau ole.
Ua hooholo ae ka Ahaolelo o Beritania Nui e hookaawaie ana i $20,000,000 no na lilo o ke kaua me Asanete. i ku no paha ka apa i ka ekeeke.
Ke lonolonoia mai nei, e haaiele ana ke Kuhina noho o Geremania ma Parisa i kona kulana, no ka laumania ole o ko laua manao me ko Bisimaka.
Ua hoopauia ke Duke Farani Padlen me kahi mau luna aupuni e ae o Farani ma ka noho hana ana malalo o ke Aupuni ; no ko lakou holo ana i kahi o ke Keiki Alii a Napoliona e hoomaikai aku ai.
Ke hoike mai nei ko ka nupepa “Manawa" o Ladana mau lono, ua hopu pio ia ko ka Moi Asanete Kuhina Nui a me kona Alihikaua, e na koa Pelekane, a eia lakou ke paa pio nei.
Ke loheia ia mai nei, e haliia aku ana na kumu o na kanaka Pelekane i hopu pio ia ai maluna o ka moku Amerika Vireginia a kipuia ai ma Sanatiago mamuli o ke kauoha a Kenela Burriel, kela lima koko launa ole.
Ua loohia kekahi mokuahi nui e holo ana ma ke Kaiwaenahonua ka makani ino ikaika. Ua uhi mai kekahi aie noi maluna o ka moku, a polomi aku la ia hookahi haneri me kanahiko ohua oluna o ka moku.
Ma ka la 16 iho nei o Maraki, ua hele kino aku na Mea Kiekie, ke Duke o Edeneboro a me kana Aliiwahine Rukini e ike i ke Keiki Alii a Naopoliona ma Kilehusi.
Ke nui loa mai nei ka hahana a ka wi ma Benegala, a he lehulehu waie o na tausani kanaka e kaukai'ku ana na ke aupuni mai ko lakou ola o keia mua aku Ma ka apana hookahi waie no o Firhoot (Pihuku) he 120,000 na kanaka i noi i aku i ke aupuni e kokuaia mai lakou i ona ai e ola ai.
Ke hooweliweli mai nei na Bihopa Katolika e noho ana maloko o na Ahaolelo o Auseturia, e haaiele no lakou i ko lakou mau noho ahaolelo ke laweia mai ka Bila hoohaiki i ka mana hookiekie o ka Pope iloko o ka Haie Ahaolelo e noonooia'i. Ke okalakala mai nei hoi o Auseturia.
Ke makamake nei ka moi o Asinete e hoopau loa i ka maa o ka mohai ana i na kino kanaka ma kona aina. Ua ae pu hoi oia e weheia o waena aku o kona aupuni no ke kaiepa a me ka hele anu, me ka malama loa ia mau mea mai na keakea mai e hoopoino ana.
Ua hoopuka ae ka nupepa “Poepoe Honua” o Nu Ioka o ka la 16 o Maraki, he manao papa loihi no ka mea e pili ana i ke kaiepa waiona, e hoike ana i ka papa kuhikuhi mai Ianuari i a hiki i Dekemaba 31, 1873, i ka huina dala i ukuia ma ke kuai nui no ka rama ma Amerika Huipuia. Ua lawa ia mau dala ma ka noonoo ponoia ma ke kuai liilii, e kuai i ke mokuaina waiwai loa o Amerika Hui, a i ole ia, ua lawa ia puu dala e uku aku i ka aie lahui a pau loa, a i ole ia, ua lawa ia puu dala e malama i na lilo no ke kauia ana i ua makahiki elima ka loihi. Pehea hoi na dala a ko Hawaii nei, o uhauhauia nei i ka rama a me ka awa ? Malia paha ua lawe ia puu dala no ka hookaa i ko kakou aie lahui, a i ole ia no ka hoowaiwai hou ana i ko kakou aina. Ina pela, e noonoo pono kakou no ka pono e hoopau loa.
O ka loaa o ke aupuni o Pelekane no ka makahiki 1873 i hala, ua hiki aku ia i ka $388,750,000, oia hoi he he $11,250,000, ka oi aku mamua o na loaa i koho waieia.
Ma ka la 14 o Maraki, ua hoolanaia mai ka Pa-kapilimoku aku o Penesilavania, ka mokuahi hao nui hookahi o ke ao nei, "Kulanakauhaie o Pekina." Ua kapili ia keia mokuahi hao no ka Ahahui Hooholo Mokuahi mai Kaieponi ae a Kina, he 420 kapuai kona loa. Ke papaniia aku nei na mokuahi hao ma kahi o na mokuahi laau, no na mokuahi laau, e hooholoia ana i mau moku holoholopua.
Ina e hoopaneeia ana ka Ahaolelo Geremania, alaila, ua omaimai aku la ke kuhikuhi panee kaulana Bisimaka, oia iho la ka mea e hoopanee ai.
E HAAWI ANA kekahi ona nupepa o Parisa, o M. De B@ kona inoa ia Ilamkuku Makamahone, i ahaaina nui nona na lilo a hiki ana i ke $160,000; a e kono ia ana @@@@. O ke kumu nui o @@@ hoohoihoi i ka oihana @.
@@@@@
@@@@@@
kule e ae, nolaila me he mea 'la e aahu'ku ana o Manoa nei i ke kapa pouli o Debolo.
PAU HEWA KA MANAWA.
Ke hoolili nei kahi poe o Manoa nei i ka po me ke no i mau wa leaiea no ko lakou lanaikehala. E ala ia ana ka po a au i ka pepa kokaepele a mai ke ao a po a au hou ae o kahi la ae, o ka hope aku he hiamoe ka hana, aohe loaa mahiai aku i na wahi loi. Ke ninau mai la na mahele a me ka Pukamole, auhea la ko'u mea nana e pepehi ; ke olelo ae la, aia no ke pepa ala i kahi o mea ma.
KALOHE MAOLI.
Ua alualu ae kekahi poe kanaka i ka lio ma Manoa nei i ka la Sabati i hala aku, he hoohaunaele ino loa keia poe. Ina he makai au, ina ua hopu ia e a'u, aka nae, pa mai, wahi a kanaka ; no ka apana hoopono loa maua, na laua la e hoopapau, he hiamoe ka i nei, he puhi sika ka'u, uleu no malau loa no o keia, o ka awa iho la ka mea hoopapau, e malama ai ma ka poopou, a ka la hoi o ke Akua he mea ole iho la ia. E malama ka pono mai hookuli.
HE DALA KO KA LEPO.
E hana ana kekahi elemakule ma ka loi i Manoa, iaia i hou aku ai i kana o-o iloko o ka lepo, lohe oia i ke kani, aole nae oia i manao he dala, i kope mai ka hana, eia ka he dala. Ua olioli oia, o ka pomaikai ia o kona mau la kanikou.
KOMO KE ANU.
Ke hahana loa mai nei ka wi ia Manoa nei uo ka nele o keia awawa i ka ai ole aohe maanauwa iki iloko o keia mau la ; ke hoolilo nei kahi poe ma ke kaiepa kalo. Lawe mai na kalo koe na oha, i na kalo no eono, loaa kahi hapawalu e kuai io pipi ai, koe na oha no ka umeke, ola ka ohana me na kumulau puaa.
Hunahuna mea hou o Hana.
Ua haaiele o Chas. Copp i kana oihana puhiko no ka mahiko o Hana, a ua hoi ‘ku nei i Makawao, ua noho ia ma Hana nei i na makahiki eono ; a he haole ke puhiko, ke olelo ia mai nei aole ka he paa koke iho o ke ko, aole ka pela ka Chas. Copp. E eo i ke keiki Hawaii la.
He mai fiva ma Makaakae i keia mau la a o J. K. Hanuna kekahi o na mai kaumaha loa e waiho nei, o ka ha keia o ka hebedoma o ka waiho ana ; a he mai ano lele no, no ka mea, na loaa aku no i kekahi poe i pili mau aku.
A ka halawai ana a ka Ahahui Kahunapule o Mani Hikiua ma Kipahulo, ua hai mai na luna ekaiesia o Kaupo, he keu aku ka ona ma Kaupo, a makena no ka hoi na poe puhi okolehao, aneane e haaiele ia ka pule ma ka la Sabati, hookahi waie no apana nana e malama nei ka pule o Kumunui.
He hua keia o ka haaiele o ka lunakanawai i ka apana, a holo lunamakaainana, “Paani na iole i ka hele o ka popoki”, a na laulaha ne no ma na apana o Kipahulu Hana, a me Koolau.
Ua hookaawaie ka Ahahui i ka la 15 o Apr. i la hookeai no keia mea.
Ma ke kohoia ana o Rev. F. A. Boniface i kolu o ka papa kula no ka apana o Hana ua makeala aku oia e nana i na kula i keia mau la, akahi no a nana ia na kula. He mea pono loa i kuu manao ina e kohoia oia i lunakula, e makaala paha na kula o keia apana i lunakula hoi e lawelawe maoli ‘na i kaua hana maoli iho.
He hemahema kahiko no keia o ke aupuni ma ka heawi aua i na oihana aupuni i ke kanaka i paa i kana hana maoli iho, a aole e malama poinoia ka hana a ke aupuni. Ahea la pau keia hemahema?
E. H.
Ka Ohana Alii o Hawaii.
(Koena mai keia pule mai.)
Nona na inoa he lehulehu i hooiliia aku Ka Haku Alabati Edewada Kauikeaouli Kaieiopapa-a kukalaia i Hooilina Moi i Novemaba 1859 Aka, i Sepatemaba o 1852, mahope iho o ke ola ana i eha waie no mau makahiki pokole, laweia aku la ia e ka make, a kanikau iho la ka lahui me ka minamana. A ma Novemaba 30, 1863, make iho la o Kamehameha IV i ka 29 makahiki, 9 malama a me 21 ua la o kona oia ana. O kona au o ka nohoalii ana, ua hooneenee aku ia e piha ka eiwa makahiki. i ka wa e noho mau Keiki Alii ana laua me Lota, ua hele laua i ke akea a me ka laula o Amerika a me Europa. Oia ka Moi nana i kukulu ka Ekaiesia Enelani o Honolulu. Mawaena o kona mau luhi o na hana kakau, oia ka buke pule i unuhi ia e kona noonoo alii. O kona Akamai ma ia buke ua mahalo loa ia, lawe hou ia iloko o ka olelo haole a pai apana papa liiliia e ka Ahahui Hoomahuahua i ka naauao Karistiano.
O ka Moiwahine Emma Kaieleonalani i ike nuiia ma Enelani, ke ola nei ia, e nana aku ia Kamehameha IV, Kamehameha V, a me ke Kama Aliiwahine Victoria Kamamalu, (ke alii i make e mamua o KamehamehaV.) o lakou nei ua keiki a ke moiwahine kanemake e Kuhina nui hoi Kinau - kekahi o na wahine kanemake a Kamehameha II, a kaikamahine a Kamehameha I, me kana moiwahine Kalakua.
He mare hou o Kinau ia Kekuanaoa, he kaukau alii no ke alo alii o Kamehameha I, a ua loaa mai i hanau o Kamehameha I., ke keiki i make e i ka wa uuku; 2 Mose, ke keiki i make i kona wa 19 makahiki ; 3 Lota Kamehameha (Kamehameha V) i make ai i 1872 ; 4, Aiekenekero Liholiho (Kamehameha IV), ka mea i make i 1863 ; 5, o Victoria Kamamalu, ka mea i make i 1866. Ua kapaia ka inoa o Victoria Kamamalu mai ka inoa mai o Victoria Moiwahine o Enelani.
Mamuli o ka make aua o Kamehameha IV, na ili ka noho alii ia Kamehameha V, ka @ Kea Mamuli o ka make ana o Kamehameha IV., ua ili ka noho alii ia Kamehameha V., ka imi Kea Hanohano o Kamehameha I . Ua noho alii oia he eiwa makahiki, a make ino la ma Haiealii Iolani ma Honolulu, ma kona la hanau. Dekemaba 11, 1872, mahope o ke kaa mai loihi a ehaeha ana. Ma keia e ikeia ai, o na Kamehameha II, a me Kamehameha III , he mau keiki alii laua na Kamehameha I, a o na Kamehameha IV, a me Kamehameha V, he mau moopuna na ka Nai Aupuni.
I ke make ana o Kamehameha V, me ka hana hooilina ole, na ili aku ka hooilina i ke keikikane e pili koke mai aua o ka ohana Alii, oia Ka Mea Kiekie Ke Ahi Wiliama Kaie Lunalilo, aka, me kona ike nona ka nohoalii ma ka hanauna, waiho aku la oia i kona pono ma ke koho balota lahui ana, no ka hooili ole i a mai paha e kona hoahanau hanauna i make. Ia wa na koho lokahiia oia e ka lahui i Moi e na balota 12,530 i hooia ; a ma ka la 8 ae o Ianuari, koho lokahiia e ka Ahaolelo e like me ka ke Kumukanawai kuhikuhi, a ma ka la 9 ae, poniia oia i Moi maloko o ka luakini o Kawaiahao imua o ke auaina nui hookeke.
O ka Moi Lunalilo, ua like no ia me ko na mau moa ma ka nohoalii, he mamo na Kamehameha o kona makuahine o Auhea, oia ke kaikamahine a ka moiwahine Kalakua, oia hoi o Hoapili Wahine a o Kaheiheimalie kekahi inoa, oia no kekahi o na Moiwahine a Kamehameha I, aka, ma ka mookuauhau pololei nae, a kekahi poe ua manaoia o Kaieimamalu ko Auhea makuakane ponoi, ko Kamehameha kaikuaana ponoi loa.
[O keia mookuauhau maluna ae, ua hoomakaukauia e ko ka Moi Hawaii Kanikaula ma Nu Holani. Me he mea la, ua hoomakaukauia paha e ia mamua o ka make ana o Lunalilo, ke hoike ole ia mai la kekahi mookuauhau no ka ohana alii e noho Moi nei – L. H]
OLELO HOOLAHA.
HE PALAPALA
KE WAIHO NEI maka Haie Lete Nui o Honolulu na ka wahine nona ka inoa ANNIE KAHAULEWAHINE. Ua lohi ka waiho ana o keia leta, aole he kiiia mai, malie he pomaikai ko loko o ka lomaloma mai hoi, nele loa. E kii mai ka mea nona ka inoa, me ka hooiaio kupono mai. 647 1t
Dr. Singkee (C.T. Akana).
E IKE auanei na kanaka a pau mai Hawaii a Kauai, o makou o pa poe nona na inoa malalo ino nei, he poe i loohia i ka mai pake, a ke hai aku nei makou me ka oiaio, malalo o na hoolapaau aua a keia Kauka i hoikeia maluna, ua ola loa makou e noho nei, aole mai i k@ e o keia ano. Ke kahea aku nei makou i ka poe mea mai pake a pau, e kipa mai i ona ia, mai hoomauuea. O makou no me ka mahalo. – John Babcock, Wm. H Mc Kenzie, Apo (pake), M Kalawaia. 6471ts
E IKE e na kanaka maoli, a me na haole, na pake, na pukiki, o keia ano keia ano, ma na haiekuai, haie hana, e noho ana mai Kapapala a Manuka, me na wahi e ae o keia mokupuni o Hawaii nei, a hala aku i Maui o Kama, Molokai o Hina, Oahu o Kakuihewa, Kauai o Mano, Owau o Mahana, ke kane mare a Mere Mahana, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i ka'u wahine mare ia Mere Mahana, o poho oukou iaia, aole no hoi au e hookaa i kona mau aie, ma na wahi a pau i nohoia e na kanaka mai kona la i haaiele mai ia'u a keia la a'u e hoolaha nei ma ka nupepa Kuokoa. Aole no hoi e hookipa kekahi kanaka iaia ma ke ano hewa. E. MAHANA.
Waiohinu, Kau, Aper 15, 1874. 647 3ts 649
MA KEIA E IKE MAI AI oukou e na mea a pau ia'u. i ka mea nona ka inoa ma alo, na hoonoho a hookohuia mai au e ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu, i Lunahooponopono Waiwai no J Palau, o Kaumokupuni o Hawaii, i make. A ma keia, ke hoike aku nei au ma ke akea, mai kela la aku a hiki ma ka la mua o Okatoba, maloko oia Manawa oukou e hokaa mai ai i ko oukou mau aie la J Palau, a pela no hoi kana poe i aie aku ai, e hoakaka mai ia'u i ka lakou mau Bila aie oiaio ; a hala ia wa, e nele mau loa aku no lakou.
W THOS. MARTIN, Luna H. Waiwai.
Waiohinu, Aper 1, 1874. 646 4t* 649
O KE KULEANA AINA o Pahau, o Honolulu, i make, e waiho la ma Waimanu, Kohala, no'u la, ke keiki a kona Kaikaina ponoi. I kanakolu nae la, mai keia la aku, e hoike mai ka poe i pili lala ma ka hanauna, a me ka poe hoi ana i aie aku ai, a i aie mai iaia. Iloko o na la i hoikeia maluna, aole no e manaoio la ke hoike mai mahope iho o na la he 30.
KAAHA KAWELA.
Honolulu, Aper 18, 1874. 646 3ts 618
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau, Haole, Pukiki, Pake, kanaka ke papa a ke hookapu loa la aku nei na m a holoholona Bipi, Lio, Hoki, Miula, aole e hookuu wale iho lakou mau holoholona maluna o kuu aina kuai ma Kalihi, e waiho ia ma Kona Hema. Hawaii, ina e hele wale ana kekahi o na holoholona i haiia ae ia maluna, e hopu la no e ka'u Luna i hoonoho aku ai, ola o Iakobo, a e uku no i Hookahi Dala no keia a me keia holoholona pakahi. A e lilo keia i Kanawai paa mai kona la e puka ai ma ka nupepa Kuokoa.
KEKUAHAU.
Honolulu, Aper 16, 1874. 646 3t* 647
E IKE E NA MEA A PAU LOA, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ua lilo mai ia'u ka aina holookoa o Iwilei, Honolulu, Oahu, ma ka hoolimalima. Nolaila ke papa a ke hookapu loa la aku nei na kanaka a me ne wahine, aole e hele e lawaia ma ke kai o Iwilei, ua kapu loa ka upena Amaama, a me ka Papai, a me ka Pua a me na ano la a pau loa, aole o lakou kuleana ke hele maluna o ua kai la. A ke hookapuia aku nei na mea holoholona Lio, Bipi, Hoki. Hipa, Puaa a pela aku, aole e hookuu wale maluna o ua aina la i haina ka inoa maluna ; Ina e hopoinoia kekahahi mea kanu oluna o na aina ia, e keia mau holoholo, i hoikeia ko lakou mau inoa, e hopu no ka Luna a hoouku aku i Hookahi Dala no ke poo hookahi, i kulike ai me ke Kanawai o ka aina. Ina e kue ia kela olelo papa, e hiki no ia'u ke hoopii imua o na Aha Hookolokolo, nolaila, ke hookohu aku nei au ia John W K Kapohaku a me kona mau hope oia kuu lunae hopu aku i na mea a pau e komohewa aua maluna o ua aina ia, a oia ka mea mana e hana aku i na mea a pau o ka aina, nolaila, mai ka ia e puka ai keia olelo papa a hookapu ma ka nupepa Kuokoa, e lilo ia i kanawai paa a hiki i ka pau ana o kuu hoolimalima ana i ua aina ia, nolaila, e malama ka pono e na kanaka ia oukou ino, mai kue waie na mea a pau i hookapuia, o pilikia auanei. KIMO KUENE.
Honolulu, Aper 16, 1874. 646 3t* 649
CANTON HOTEL !
(Liliikawai).
KE WEHEIA NEI KA HALE HOTELE O LILIIKAWAI, i hale aina, inu-ti a me ka inu kope, no na kanaka Hawaii, e ko oukou makamaka o ka pupuu hookahi. ASAI & Co.
Honolulu, Aper 17, 1874. 345 6m*
E NA HOA ALOHA MAIKAI O'U O UA ua Kanilehua nei o Hilo, aloha wai huihui oukou: Eia no au ke kahea hou aku nei la oukou e na makamaka, no kuu manao e imi i ka pono kaulike mawaena o'u a me oukou, oiai he Moi hou keia e noho mai nei ma ke Kalanu o Hawaii nei, nolaila, manao ai au e kahea aku la oukou, e hookaa mai i ko oukou mau aie kahiko ma ka Hale Kalewa, Hilo nei, me ka hoopanee ole aku : e wiki i ka hookaa ana mai, i loaa ai ia oukou ka manuahi o na lole ano Nu Hou maikai loa, me kuu ae hou aku ia oukou e aie hou mai a hiki i ka wa kupono e hookaa mai ai. O keia ka'u i manao ai he pono kaulike mawaena o kakou a pau, nolaila, mai hoohakalia oukou i ka hookaa ana mai i na aie kahiko, o aumeume auanei ka manuahi makepono o na mea i hoikeia ae la maluna ia oukou.
E hono oukou i keia leo kahea, i pau ko oukou kuhihewa, o olelo iho auanei oukou he "hoohoihoi makuahonuwai," e ike maka ka pono.
"O ka lohe ke ola, o ke kuli ka make."
C.Y. AIONA.
Maluakiiwai Hale, Hilo. Feb. 24, 1874. 548 2m*
I ka Lehulehu – KE PAPAIA AKU NEI na mea a pau, aole e hoaie mai ia MAKIA LIILII, kuu keikikane, ma ko'u inoa, aole hoi e kuai i kekahi waiwai mai a ia mai, a uku dala aku paha iaia, no ka mea, aole ia o ko'u Agena, aole no hoi oia i hoomana ia e a'u, no ka mea, aole oia i oo.
MAKIA MILLER.
Ua ane like ko'u hao kuni holoholona me keia.
Honolulu, Aper 9, 1874. 645 2ts 546*
HOOLAHA HOOKOLOLOLO.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o W.H. KAAUWAI, o Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai E.H. A@@. Olelo kauoha e hoolohe aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a George K. Kaauwai, o Honolulu, e hoike mai ana o W.H. Kaauwai, no Wailuku, Maui ua make kauoha ole ma Honolulu, Oahu, ma ka la @ o Maraki M.H. 1874, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia George K. Kaauwai, no Wailuku, Maui.
Ua kauoha ia o ka Poaono, ka la 24 o Mei M.H. 1874, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa me ke Au Okoa nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Apr. 20, 1874
ELISHA H. ALLEN
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: Walter R. Seal, Kakauolelo 847 3ts 649
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Oahu, ko Hawaii Paeina, SS. Ma ka waiwai o J.L. KAUHIAUKAI, o Honolulu i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 19 o Aperila M.H. 1874, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o J.L. Kauhiaukai (k) i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia keia palapala kauoha, a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no D Kahanu, ua waihoia mai e D Kahanu.
Nolaila, ua kauohaia o ka Poaono oia ka la 23 o Mei, M.H. 1874, ma ka hora 10 ma ka rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, ma Oahu, oia ka la me ka hora, e hooiaioia'i la palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ke Kuokoa a me Ke Au Okoa i huiia, he nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make, e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina Apr 20, 1874.
ELISHA H. ALLEN,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo. 647 3ts 649
A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o KU (k), no Kalihi, Honolulu, Oahu, i make kauoha ole. Imua ka Lunakanawai Hon. A. F. Judd. Olelo kauoha, e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho'i Lunahooponopono Waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Rev. S. Paaluhi, o Kalihi, Honolulu, Oahu, e hoike mai ana o Ku (k), no Kalihi, Honolulu, ua make kauoha ole ma ia wahi no, ma ka la 10 o Feberuari M. H. 1874, a e noi aua e haawi la ka palapala hookohu Lunahooponopono waiwai ia Rev. S. Paaluhi, ka mea nonoi i olelola maluna, he meaa a ka mea make i ake aku ai.
Ua kauohaia, o ka Poalua ka la 5 o Mei, M. H 1874, ma ka hora 10 A M, oia ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunahanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o Keia Aha, ma Honolulu, a ma la manawa imua la wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole la ai ua noi ia. A o kela olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa me Au Okoa i hulia, nupepa ma Honolulu.
Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Apr 10, 1874.
A. FRANCIS JUDD.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Jno. E Barnard, Hope Kakauolelo. 648 3ts 648
MA ke Keena o ka Lunakauawai Kaapuni Apana Elua, ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o NAKAAHIKI (k), no Wailuku, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihola ka palapala noi a Kaipuiolohia, (w) & Kane (k), na Lunahooponopono o ka waiwai o Nakaahiki (k) no Wailuku, Maui, H P A i make, e noi ana e hoaponoia ko laua moowaiwai, a e hooholoia ka waiwai ; na hooilina, a e hookuu la laua mai ka oihana. Nolaila, ke kauoha aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 26 o Mei, 1874, ma ka hora 2 o ke ahiahi, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku , ola ka ia a me kahi i hohola no ka hoolohe ana i na noi ia, a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A.
Lahaina, Aper 11, 1874. 647 3ts 649
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KALAELOA (k) no Hamakuapoko, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a M. Kapihe, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Kalaeloa k, no Hamakuapoko, Maui, H P A i make, e noi ana, e hoaponoia kona moowaiwai, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina, a e hookuu iaia mai ka oihana. Nolaila, ke kauohaia nei na kanaka a pau i pili, o ku Poaha oia ka la 28 o Mei, 1874, ma ka hora 9 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe aua i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNADER.
Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua H P A.
Lahaina, Aper 11, 1874. 647 3ts 649
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KAUALII (k), no Wailuku, Maui i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a G W Wilfong, e noi ana e hoonohoia i Lunahooponopono no ka waiwai o Kaualii k, no Wailuku, Maui, H P A i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 26 o Mei 1874, ma ka hora 1 o ke ahiahi, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la me na mea kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A
Lahaina, Aper 11, 1844. 647 3ts 649
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua ko Hawaii Pae Aina.
E ike auanei na kanaka a pau ke pili, aia ma kuu kaapuni ana ia Maui, mamuil o ko'u oihana Lunakanawai Kaapuni, ke manao nei au e ku ma Ulupalakua, Honuaula, i ka Poaono, oia ka la 30 o Mei 1874, a ia la no e hoolohe nei au i na hihia i hoopiiia imua o ko'u Aha, a ua hoopanee mua ia, oia hoi:
1 – Ma ka waiwai o MANEA (k), no Honuaula, i make. Palapala noi e hookuuia ka Lunahooponopono, &c.
2 – Chas. Makee, kue ia Kahanuala.
3 – John Brown, " Kahanuala.
4 – H. Holstein, " Halulu.
5 – Kanaipelekane " Kahanuala.
A ke kauohaia'ku nei na mea pili i kela mau hihia, e hoomakaukau i ko lakou aoao hoopii a me ko lakou aoao pale; a lilo keia i palapala kii ia lakou.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A
Lahaina, Aper 20, 1874. 647 3ts 649
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua ko Hawaii Pae Aina.
E ike auanei na kanaka a pau ke pili, aia ma kuu kaapuni ana ia Maui, mamuil o ko'u oihana Lunakanawai Kaapuni, ke manao nei au e ku ma Mokulau, Kaupo i ka Poalua, oia ka la 2 o Iune 1874, a ia la no e hoolohe nei au i na hihia i hoopiiia imua o ko'u Aha, a ua hoopanee mua ia, oia hoi:
1 – Waiwai o KAMAIKAALOA (k), no Hana, i make, palapala noi, e hookuuia ka Lunahooponopono.
2 – Waiwai o E. LEESON, no Hana, i make, palapala noi e hookuuia ka Lunahooponopono, &c.
3 – Waiwai o T. LYONS, no Hana, i make, palapala noi, e hookuuia ka Lunahooponopono, &c.
4 – Waiwai o INOAOLE (k), no Hana, i make, palapala noi, e hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a ka mea i make.
5 – Waiwai o E. SALTER, no Hana, i make, palapala noi, e hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a ka mea make.
A ke kauohaia'ku na mea a pau i keia mau hana, ma na aoao hoopii, a ma na aoao kue, e hoomakaukau i na a me na mea pili i ka hana. ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, HPA
Lahaina, Aper 20, 1874. 646 3ts 649
Hoolaha a ka Luna Hooponpono Waiwai.
OIAI UA HOOKOHU ponoia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono no ka waiwai o KAHOOKUMU, o Kohala Akau i make, nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau ana i aie aku ai, e hoike koke mai i ko lakou mau koina, me na hoike kupono, iloko o na malama eono mai keia hoolaha ana aku, a i ole ia, e hoole loa ia, a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mi ia.
E. ASEGUT
Lunahooponopono Waiwai o Kahookumu.
Kohala Akau, Hawaii, Aper 14, 1874. 646 4ts 649
Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.
OIAI UA HOOKOHUIA mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono no ka waiwai o KAHEPA (k) o Honokane, Kohala Akau i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau ana i aie aku ai, e waiho mai i ka lakou mau koina me ka hooiaio kupono maloko o na malama eono mai keia wa aku, o hoole loa ia auanei, a o ka poe hoi a pau i aie mai iaia, e hookaa koke mai ia.
W. MERSEBURGH
Lunahooponopono Waiwai o Kahepa.
Kohala Akau, Hawaii Mar 28, 1874.. 646 4ts 649
E IKE AUANEI na mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na haole, pukiki, pake a me na kanaka maoli aole au e ae e komo kekahi mau holoholona a keia poe i hoikeia ae la maluna oia ka Lio, Bipi, Hoki, Miula, Puaa a me kekahi ano holoholona e ae. Ina e komo kekahi o keia mau holoholona iloko o kuu aina e waiho ia ma Manoa, Honolulu nei, a hoopoino i na mea kanu oluna o kuu aina e uku no e like me ka noi o ka poino : ina komo, a hehi, a wawahi i kaauna hoi, e uku no e like me ka nui o kahi i wawahiia, ke loaa aku i kuu Luna a'u i noonoho aku ai ola o Paka.
W. C. PARKE.
Honolulu, Aperi, 1874 645 4ts 648
Hoopau Hui Hana.
MA KA LA 21o Maraki 1874, us hoopauia ka noho Hui ana o ka Hui o Kealoha & Panee. O na bila a ka Hui i aie aku ai mamua aku a hiki i na la ia e hookaaia no ia D. Kealoha, a o na bila aie i ka Hui, e hookaaia mai ia D. Kealoha.
DANIEL KEALOHA.
D. PANEE.
Honolulu, Aper 18, 1874. 646 3ts 648
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa ia aku nei na kane, wahine, keiki, kaikamahine, aole e hiki ke hele a lalau i ka niu, kaolo, loloniu a me ka aa-niu maloko o kuu aina niu, ma Waialae-iki, oia ka aina a'u i hoolimalima ai me Keo (Pukiki). A ke papaia aku nei ka Lio, bipi, hoki, miula, a ka puaa, aole e hele maluna o ka pana kula o Makalii a me ka loko-ia o Molokohana, Waialae. Ina e hele mluna o kahi i hookapuia ai, e hopuia e ko'u mau luna, oia o Kaloho, Iulana a me Kooloa. O ka uku hoopii o ka mea e lawe i na mea i papaia, he $5.00; a o ka holoholona e komohewa ana maluna o ka aina, e hoopaiia i $1.00 no ke poo hookahi, a ina e ole, e hoopii no au e like me ke Kanawai.
W.C. A. KALAUKI.
Honolulu, Mar 7, 1874. 646 2ms
KO KALEPONI
LAAU KUNU OLA!
A ME KA MAI HANO.
I KA LEHULEHU!
NO NA MAKAHIKI ELUA AENEI I HALA, UA LOOHIA AU I KE KUNU KALEA, O KE aiwa loa nae i ke kakahiaka i ke ala ana ae mai ka hiamoe. Mahope iho, loli ae ana ke ano o ka mai a kohu hano ikaika maoli; he mai mau keia i ko makou ohana. I ka malama o Augate aku nei, 1872, oolea loa iho la ka loaa ana i ka hano, kunu au a paupauaho, me he mea la e kaili ae ana i ka hanu. Aole e hiki ia'u ke ai, me ka eha ole ma ka umauma a me ke ake. Ua hele au i na hale o kauka, ua haawiia mai au i ka laau, ua inu aole nae he oluolu mai. Koiia mai au e hele i ka aina mehana o ka noho ana, hele no au i San Jose, aka, aohe loaa iki o ka maha. Ia'u i haalele ai ia San Jose, aohe o'u manao i koe eola ana. O ko'u hoao iho la no ia i keia laau, nana i hooluolu mai, a mahope o ka hoomau ana i ka inu, o ko'u ola mai no ia. I keia wa, ua ola loa ia au, a ua hoi e like me ko'u ola mua. Ua hoikeike aku au i kekahi poe e ae no keia laau lapaau, a ua halawai lakou me na hopena olioli e like me ko'u. Ano hoi, ke hoikeike aku nei au i ka lehulehu, no ko'u manao io he laau ola no ka hano, aohe ona like.
Aole au i hoikeike aku nei i keia LAAU KUNU OLA A ME KA MAI HANO i mua o ke akea a me ka olelo aku, he ola nae wale no, o ka ikaika, o ka hoihoi ae i na mea e pili ana i na mea paahana o ke ake. O ka paa ana o na ohe o ka puu, oia ka mea e loaa ai i ka hano, a o keia laau ola kupanaha ka mea nana e paahana aku a ola ka poe i loohia ma keia mai make. Na keia laau no e hooiaio mai i kona waiwai ke hoohana ia. Ina aole e ola ana ka mea i loaa i keia mai me ka laau ola nei, mahope o ka hahai ana i na kuhikuhi, hoihoi hou aku no au i ke dala. O kekahi keia o ko Kaleponi mau mea ulu. He akioma i hooholo kahiko ia iloko o na noonoo o ka lehulehu, ma na mai a pau, aia no he lau nahelehele ka mea i hoomakaukauia e ola ai, eia wale no ka mea pilikia, o ka loaa kupono ole o ka lau nahele e pili pono ana ia mai. O ka hano, he mai weliweli loa ia, a ua heluia kela mai ma ka papa o na mai ola ole, a no na au he loihi oia ka mea huli nui a na kanaka lapaau i huli ai o ake o ka loaa. Owau no, a pela aku.
FRANCIS L. SUCH.
He nui na Palapala mai na Haole e ae e hooiaio mai ana i ke Ola io maoli o keia Laau Kunu a Hano.
O KEIA KA LAAU OLA A MR. F.L. SUCH NO NA MAI
MA KE
Ake-Mama, ka Ha o ka Leo,
Ke Anu, ke Kunu, Kunu Kalea,
Na Eha a pau ma ka Puu.
E OLA NO HOI NA MAI HANO IKAIKA, KA UMI I KA HAUPO
A o ka poe Mai Ai-ake e loaa no ka oluolu nui ia lakou, ke ai i keia Laau.
NO LOKO MAI O NA LAU NAHELE KEIA LAAU, AOHE MEA INO O LOKO NA KA POE E LAWE ANA E IKE I KA OIAIO.
Na Rula o ka inu ana:
No Kanaka Makua – 2 puna nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii – 1 puna nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii Aiwaiu – 1 puna ti, i ekolu inu ana i ka la.
A ine e mau ana no ke koii o ke Kunu, inu iki no mawaena o na inu ana ekolu.
No ka Hano – E inu i ka wa e hiki ai ka ho, a mahope iho.
No ke Anu – Aia no i ka wa e inu ai, o ka po a me ke ao.
No ka Puu Eha – E hoonui a e inu pinepine a hiki i ka emi ana o ka eha.
No ka Eheehe – E inu liilii me ka hana mau nae.
No ke Kunu Kalea – E inu no e like me ka ikaika o ke Kunu.
No ke Kaniai Eha – He pono inu no, a aole e omo o ka pau no ia o ka eha, a poha maikai ka leo.
E loaa no keia laau lapaau ma ka Hale Kuai o
DILLINGHAM & CO.,
644 3m Alanui Alii.
Kuai a ka Luna Hooponopono i ka WAIWAI PAA.
MAMULI O KE KAUOHA A NA Luna Hooponopono Waiwai o ka Moi i make KAMEHAMEHA V., e kuai aku no au ma ke kudala akea, i ka mea i koho kiekie no ke dala kuike, ma ka
POAONO - - APERILA 23, 1874
ma ka hora 12 awakea ma ka Hale Kudala i keia aina nui i kapaia, ke Ahupuaa o
WAHIAWA,
e waiho ia ma Kauai, ko Hawaii Pae Aina. O na lilo no na palapala, na ka mea nana e kuai a lilo.
646 5ts C.S. BARROW, Luna Kudala.
Hoolaha a ka Lunahooko Kauoha
O KA POE A PAU HE mau koina ko lakou i ka waiwai ka Moi make LUNALILO, ke kauohaia aku nei lakou e hoike koke mai i na mea nona ka inoa malao, me ka hoohakalia ole; a o ka poe a pau i aie i ka waiwai o ka Moi i make, no ka hoolimalima a ano e ae paha e hookaa koke mai lakou. C.R. BISHOP.
Lunahooko Kauoha o ka Palapala Hooilina o ka Moi make Lunalilo.
Honolulu, Mar 31, 1874. 644 3ts 646
E IKE AUANEI OUKOU e na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei : ke hookapu nei i kuu aina ma Kukuihala, Puna, Mokupuni o Hawaii, aole e ae ia kekahi kanaka e hookuu wale i kana holoholona maluna o ua aina la me kuu ae ole; oia hoi na Kao, Hipa, Lio, Hoki, Kekake, Bipi. Ina o ka mea hookuli i keia kanoha, alaila, he mana hiki no i kuu mau Hope, ia Kahai a me Nika ke hopu aku, a haua aku e like me ke Kanawai.
638-3ms WM. C. BROWN.
E IKE AUANEI na kane, wahine, kamalii, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa a hookapu loa aku nei au i ke kai lawaia o WA ALAEIKI, oia ke kai a'u i hoolimalima ai me Keo (Pukiki). Aole e ae la ke hele e lawaia, ke loaa ole mai ka mana mai ko'u hope mai oia o Kaiolo ma, na Luna nana e malama nei kuu aina ulu ma Waialaeiki. Ina o ka poe hoolohe ole i keia hoolaha, e hoopii no wau e like me ke Kanawai. WCA KALAUKI.
Honolulu, Aper 11, 1874. 646 2m
E HELUHELU I KEIA.
O ka poe a pau i makemake e loaa
ONA MAU KII
O ko lakou
MAU HOALOHA a me na MAKAMAKA
O ka wa wale no keia e loaa ai ma na
Kumukuai Haahaa lo !
MA KA HAIE PAI KII O
DICKSON,
612 y Helu 61 Alanui Papu.
HALE KUAI O AHI & CO.
(Helu 63, Alanui Nuuanu, Honolulu.)
E pili koke la makai iho o ka
HALE KUMEKA KAMAA O AGIU
a me ka HaLe Pai Kii o Ahi !
MALOKO O KEIA HAIEKUAI, E LOAA AI na mea a pau malalo iho nei, ma na kumukuai haahaa a oluolu loa, oia keia :
Palule, Lole Wawae, Mamalu,
Aila Lanoho, Wai-ala, Kui-hao o na ano a pau.
Aila honua, Aila kohola, Puna hale, Waniki.
Sopa, Poo Leia, Ipukukui o na ano a pau
Pa, Bola, Kiaha Aniani,
Puna, Kanana, Pahi o na ano a pau.
Kania Lio, Ili-keehi, Kaula opo Lio,
Ipu paka, Paka, Kika, Pulumi Hale, Laka hale.
NA MEA AI : Maia, Alani, Ipuhaole, Niu,
a me na ano waiwai a pau o Kina mai, a e kuai ia mai ia ma na kumukuai Helu 1 o ka makepono loa ma Honolulu nei. E hele mua malaila, i ike maka, mamua o ka hele ana i na Hale Kuai e aku. 624 6m*
L. MAKALE
HE LOIO, a he kokua no na hihia o kanaka, koe na hihia hewa. Aia kona keena ma ka Hale Hookolokolo. 641 3ms
EDWARD PRESTON !
(LOIO PELEKANE.)
HE KOKUA OLUOLU NO NA KANAKA i pilikia ma na hihia Karaima a me ha hihia Kivila ma na Aha Kanawai a pau ma keia mau mokupuni. Aia kona Keena Loio ma ke Alanui Kalepa, ma kai pono iho o ka Pa Kuai Papa o Lui ma. He keiki kamaaina no ia oukou kekahi e noho pu ia me ia malaila, nana no e mahele pono aku na hana a oukou a pau me ka oiaio.
Honlulu, Oct. 22, 1873. 621 1y
FREIL & LAINE (Alani ame Laine.)
NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau, na mea ulu, a me na mea hoomomonalio. Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu Honolulu. 617 ly
E IKE AUANEI na mea a pau loa, ke hoike aku nei no ma ke akea, owau o ka mea nona ka inoa malalo ho nei, ua kuai a hoolilo loa aku au ia RP Kuikahi i na aie a pau i aie ia mai ma ko'u Halekuai, ma Halekalewa, Waimea, Hawaii, noe ka pomaikai i loaa mai ia'u. Aole o'u kuleana iki i koe mai keia ia aku, no RP Kekuikahi wale no ka mana koi aku, hookuu aku, hoopii aku ma kona pono iho ma kona inoa, ma ke Kanawai. W PAKAU
Waimea, Hawaii, Mar 25, 1874. 644 1m
KE HOIKE AKU NEI au, e hookaa koke mai na kanaka a pau loa i aie ma ka Halekuai o Halekalewa ka inoa, ma Waimea, Hawaii, ia RP Kuikahi, a i ole i kona hope ia Z. Paakiki, maloko o na malama elua mai keia la aku, aole no hui ia Akina pake.
ROBERT P KUIKAHI.
Waimea, Hawaii, Mar 25, 1874. 644 1m
OLELO HOOLAHA.
KE HAIIA AKU NEI ka lono i na mea a pau i aie mai ia'u ma kuu Halekuai, e ku ia ma ke kihi o Alanui Alii me Puoina, ma ka aoao makai o ke Alanui Alii, ma ka puka o ka pa Halepule o Kawaiahao, e hookaa koke mai i ko oukou aie mai keia la aku. O ka poe i aie i ua Haiekuai la i ka wa e noho ana ka pake mua a me ka poe i aie ma ia hope mai,ie hookaa mai lakoua i ko lakou aie; ina aole lakou e hookaa mai, mai keia la aku a hiki i ka la hope o Mei, alaila, e hoopii auanei au ia oukou i ka Aha Hookolokolo, a nana ke koi ana la oukou me na ko na po o la Aha, nolaila, ma ka manao makamaka a @ aloha maikai, o ka manawa kupono keia e hookaa mai ai, o hala auanei ka manawa kupono, he puni ka olelo, na ke keia Pua o Kina ka hewa, e hoomanao o hewa auanei kakou mahope. E hookaa koke mai ! GOOKIM.
Alanui Nuuanu, Honolulu, Apr 1, 1874. 644 1m
KE PAPA LOA IA AKU NEI NA KANAKA a pau, aole e hele wale e hehi a e niuniu i na mea maluna o na aina o
MAKAHANALOA a me PEPEEKEO.
ma Hilo, Hawaii, o hoopiia auanei maalalo o ke Kanawai.
645 6m AFONG & ACHUCK.
HALE HOOMOA PALAOA HOU !
UA WEHE Aku nei ka mea nona ka inoa malalo, i Hale Hoomoa Palaoa, ma ke kihi o na ALANUI MOIWAHINE a me RIKEKE. (kahi i noho mua ia iho nei e Mr. Gladstone), a ke kono aku nei i na kipa ana mai o na kokua ma kana hana.
Palaoa Moa Geremani (Rae) a me Paloa Geremania maka kuaiia maanei.
654 3m ANTON SINGER.
KAPU KA AINA O HALEMANO, Waialua !
KE PAPAIA AKU NEI NA holoholona o na mea a pau, aole e hookuu wale malunao ka aina o OWEN E J HOLT, oia hoi o Halemano, ma Waialua, o Oahu. Koe na holoholona o ka poe kuleana. A ke papa ikaika loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele wale i ke kula e kuni ai i na holoholona. Ina makemake e kuni, e hoohuii mai iloko o na pa. Ua kapu loa hoi ka lawe ana o na kanaka i na lilo ma ke kula. Aole hoi e kii wale i ka wahie me kuu ike ole. Ke hookohuia nei o Bila i Luna no ka aina. Poakah., Aperila 20, e hoohuiia ana na holoholona, a e hele mai kela a me keia e hoohui pu. ANTONIO J. LOPEZ,
ANTONIO M. RAMOS.
Honolulu, Aper 4, 1874 643 3t* 647
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU o kela ano keia ano, mai Hawaii a Niihau, o ka mea nona ka inoa malalo nei, ka makua ponoi o ka Moi W C LUNALILO, ke hoike aku nei, ma ka waiwai o na Moi i make, ma ka waiwai o Kaikioewa alii i make, i hooiliia no Kamehameha II., a i hooiliia no Kekauinohi, ma Lahaina, ia Hoapili-kane, i hooiliia no Mose K. ili aku ai i knoa kaikuahine ia V. Kamamalu, a V. Kamamalu i hooili ai no Lota Kamehameha V., a o ka mea pili aku me ia hope iho, o W C Lunalilo, a o Lunalilo i kona makuakane, nona ka waiwai i keia manawa.
Nolaila, ke hoike nei au, owau ka mea pili ia waiwai, ma ka mooleloo e waiho nei ia'u a me na hoike oiaio, nolaila, ke hoike nei au, e waiho ana au i keia moowaiwai o ka hanauna aoao Moi imua o ka Aha Kiekie, imua o Allen, Lunakanawai o ka Aha Kiekie. Me ka mahalo.
CHARLES KANAINA.
Haimoeipo, Honolulu, Mar. 27, 1874. 543 3m