Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 18, 2 May 1874 — KA KAIOLELO AKEA MUA LOA A Ka Mea Kiekie KE ALII WILLIAM PITT LELEIOHOKU. [ARTICLE]

KA KAIOLELO AKEA MUA LOA A Ka Mea Kiekie KE ALII WILLIAM PITT LELEIOHOKU.

Imu o u Mui*»a»a jca £va Uakv. [ £ haaheo loa ana p*ha ko S«a poe makaaīoaoa i ke eo aoa ia lakou o ka lobe olelo aoa aai Ka Mea Kiekie m«i ke Al»i • Hooilina Hmi o ke Aupooi W. P. Leleiohoko, ma ka Poaono, Aperila 25. 1874. No ka maikai o oa maoao, a o ka hiapo oo hoi ia o kaoa haiolelo, a me ka oo> o ka

caak».fEoake a n« k-i ca»h*loi4, ooiaiia, ke waihoia «k» oet a* ka ieha>eha e mahalo 00 lakoo iho, uie k« oaoa p« ak i i ka pok» an* mai o oa eoaoao oa»oao mailoko mai oke Keiki Alii Ut. L H.] E 5a Mjls*aikaka :—Ca haaoli piba ko'a >aao ī ka ike «m aka ma ko oukou m«a heieheieoa i keia i», he honlooa e hai m4< ana, oa hoolaaaia ko ookoa oiau pauwai aioha e ua kaUi aiaoao loea aoa a kw k«kou Mo , i hai ae oet 01 Kaua olelo al:i, 00 oa aiea e piii «oa i kekahi o d» kaho» noi o Koaa Aupani, oia hoi "Ka aooūLū LaHUI " Be nio*u auo uui oeia a ko kakoa Moi e waiho aku nei i<noa o oiikou, aoie la oq* kou wale nei no, ak», imua o oa maka»inina a pau o Kona Aupooi m*i Bawaii a Kaoai ; he oīoiu Uuia, hohooa, a moinole A o ka wa kopooo wale 00 keia a kaiou e hapai ai 00 k» ooouoo *oa, oiai ke emi mao aku oei ka lahui, ma na kulana i hoike ia mai e na au p iloluhi i ka-t hope ae. Oiai ao e k-imailio nei no ka niuau, e haii mua ae kakoa a oao* aku i ke ao<> o ka Mea nana keia nio*u oia no hoi ko kakou M'ii e noh » ues. Aole oia i Uwe ka* mako ae i keia hana, a hana ponoi iho ; ua kaii kona noouoo me ke akahele, m* ka hiliuai ana ma ko oakoa ahonai, e kokua pu mai laia ma ka huii ana 1 ua mea e hoou iu hou ia ai keia iahui.

Peia k tnou e ike iho ai i Kooa Aloh» Makaoinaua, manao kaoaka, uioha makua, ma 11 h hioliiona o Kona mau inao i ) akea i hoike aka nei eoua o oukou. He kakaikahi oukou i akoukoa mai no ka hui aua me ko kakou Moi i keia ia ; oa nui ko oukou mau heluna, mamua o na h;iiieri 0 nukou i noho uko ma ko lakou mau h ile.

Me he mea la i ka oaaa aku i u» aa o Qii Moi i h ili* ue nei, m uoo k;iuoiaha a piiihu:i no hoi ka noho ana o na tn ikaainao» fn;»lalo o ke JLupuni ; a ke nnnao nei au e lo;id «na u kakou ka ooho oluolu m»i* k«i, malulo o ua hooponopono noeau ana a ko kakou Moi, ma kei i maa aku. He 'ino like ke aupuni oie kekuhi pahu (p*lala) e paueeia aua e ni kanaka iluaa o kekiihi puu kieki», me ke kaumaha ; a i ka hiki ana aku ilu.ia o ka piko o ua puu nei, ua hoomaha iho ia lakou, a Kani ae la ka hoe, a oia keia manaw* o ko kakou au* puni e ku nei. A i ka olokaa ana aku o na kanaka i ua pahu nei i kaihona, ua oluolu miikni ka nee ana ; a ke manaolana oei an, pela aku aoa ko kakou noho'ua maha, me ka oluolu maikai ona haoa. Ua minamioa au i k;t hoike aku ; aohe i loaa ia'u ka munawa kupono no ka waiho ana aku i kekahi tnau vvahi mamala manao imua ooukoa, e like me kahi ike uuku i loaa ia'u ; aka, ke lawe nei <u i keia ku *na aku o'u imua o oukou "ke hanohano nuioiai o ka makamoa loa keia o ko'u hai manao ana imua o kekahi auaim kanaka piha i ka hauoli e like me keia, on ke kokoa ana i ka manao alii oko kakou Moi. Aloha oukou.

He moesa pawehe makana. —Ma ka Poakahi aku nei, uh h;»awi makana ia mai e Mr. G S. G»y o Niihau i ka Mo» KaUkao i, he moen'i piwehe naai i ul ioaia e ko Niihiu kaikam:»hiue maamaalea ia haoa he ulana. oia o Kalai. Ua ulanaia keia moeaa me ke akahele no ka Moi i make ka manao ona, aka, ua bala e kela, a nolaila, ua ili iho ka hooko aoa no ka Moi hou. Ua haoa akamai m*oft ia no, oiai, ua ulaaa pa ia na huaolelo maUlo iho maloko o kona mau maka moeaa. He 11 na malama oka nlana ia ana{ai, a i ka umi nae o ka mala» ma, make kana kane mare, aoa hoopaa loa aku oii iko laua lahi. I kuai ia mai ia G. S Gay i lilo ai Bia iho na olelo i olaoaia maluna ooa : "No ka hanai ana o Kamehamehai na'lii a pau i ka aioa, a i ku ai ahupuaa, ai kalana, ai okaaa, ai moku, ai mokupuni, oia hoi ka Kamehameha oihana i ka wa i lanakila ai o Kamehemeha maluna o koua Aupuni. Hoonoho aku U oia i na'lii a pau maluoa o ka aina ; keU ano keia ano o na alii a pau aoa i hooooho maluna o ka aina. Like hoi ka mila o na'lii me na makaaina* na malalo o ke kanawai hookahi ; ' Hele ka Loahine a moe ike ala ko ka puko a hina ilalo, ku ka maia a hioa ilalo ; —oinaa ka Moi ma ka hoohnahualau i na elele : 1 Heaha ke ano o ka Luahioe a me ka Elemakole ?-He puko, be po maia ī Hai mai la na Elele i ke ano o ka iaahine a me ka elemakule, o ko Kamehameha Kamokaaawai oo ia—oia oo koaa malohia. No ka mea be homlooa malohia oo ia o kona aupuoi. Oka laahioe ame ka elemakule oia no na kumok«nawat. Aole e hao ia. Ka maluhia noi no ia o ko Hawaii nei Pae Aioa i ka wa i poki. mai ai. Noloko mai o ka alob» i kooa Uhaikunaka i puka mai ai, Nolaila kio ae la ia i koaa kauawai loa t mea e luko hoo ole aku ai i koua enemt " Nolaila laoakila ae 1a ka lahuikanaka malaio o ke kaoawai aookahi i oleio »», he maaaUkoa, oia oo ka «aluhia uoi o kooa aupooi. a me ka haoohaoo. hai oa hoaU oo ke aopooi kahiko. ao Komehameha Bk«hi. S ala ae kakoa I oa kumo ooi i emi ai ka Uhui Hawaii, a aae ka pii aoa o fca Uhoi nui i ka «a kahiko ia Kaoaehaaaeka no ke ooi aoa a na makaaioaaa ī ka Moi e hooloU i ka aahao aaluoa o oa holoholoaa, bipi, lto, hok», miola, hipa. Aole e kee kekah: 0 i« »oo— M E Kalaaī • :—E hookoa ae ia makoa 1 oa baoa kaoawai, ī ka ooha kaoara kua* paa aoa malalo o aa haku o ka lewa. Na'u oa KalaL"