Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 20, 16 May 1874 — NA KAAU KUPANAHA O GEREMANIA. NO NA KAMALII GULA! [ARTICLE]

NA KAAU KUPANAHA O GEREMANIA. NO NA KAMALII GULA!

[Unuhiia no ' Ke Kuokoa."] llelu l. IKELA wa kahiko i hala, aia hoi, e noho ana kekalni mau wahi hapanea ilihune, he kane a he wahine. Aohe a laua wahi mea e aeo keia nohcrhonua ana, o kahi pupupn hale wale no, aokoi laua ola, ua loaa mai ka lana lawaia ana i aku. Aka, i kekahi la, i ka wa a kahi j hapauea kane e noho ana ma kapakai, me ka upena kaee, aia hoi, i kona hookuu ana iho ilalo, hei koke ae la he Ia Gula. Aia nae i ua wahi hapauea nei e nana pono ana i ke anoo ka iame ka haohao, puiwa ae la oia i ka leo i pae mai, me koua manao ole nae he leo ia no ka īh tnai, i ka i ana ae, *'E lohe ana anei oe e ke kanaka lawaia, e kiola hou aku oe ia'u iloko o ke kai, a na'u e hoano e ae i kou wahi pupupil hale i Halealii maikai." Pane iho ke kanaka lawaia, "Heaha ka pono o ia Halealii.nani, ina | aole a'u mea e ai ai ?" I mai la ka ia,! "Aia no paha i kou malama pono, no ka ; mea. e loaa ana ia oe ilokoo ka Halealii ; he hale ia, a i kou wa e wehe ae ai, e ike iho auanei oe, ua hele a piha pono na pa i ka ia o na ano a pau, a oi wale aku mawaho o ka, paleua 0 kou makemake.?' Pane aku la ua wahi hapauea lawaia nei, "Ina he oiaio ken i olelo au, alaila, e ko ana kau noi no kuu hookuu ana'ku ia oe," I mai ka ia, "Ae, pela no, aka, hookahi wale no kumu e pomaikai ai oe. e huna loa oe i na mea a pau o keia honua, a mai hoike aku oe i kahi i loaa mai ai o kou pomaikai, no ka mea, iua oe e kamailio aku ana ia hai, e nele ana oe i na pomaikai a pau, a e nalowale koke ana iloko o ka wa pokole." A ma keia leo„ hookuu hou aku la ka lawaia i uaia kupanaha nei iloko o ke kai, a hoi aku la i kona hale me ka manao hoomaloka. Aia nae i kona hooea ana aku, ike aku la oia, he Halealii nani ke ku ana ma ke kahua kahi i ku ai 0 ko iaua wahi pupupu hale, aia hoi, mohala maikai ae la ka omaka o kona manao kanalua, a haka pono aku la i na nani imua ona. A i kona hiki ana aku 1 kaōpuka, ike aku la oia i kana wahi hapauea wahine, e noho ana iloko o kekahi rumi nui a nani hoi, e huli pono mai ana imua ona, ua hele wale a "Hao na kepa ka hau o Lihue," i ka ka mea o ka hooui launa ole. Aka, me kona hanohano nui, ua ku mai la oia iluna, a ninau mai la L kana lawuia, % 'E ke kane, peliea la i hiki mai ai keia mau mea a pau ? He keu o ka nani!" Ku ibo la ua wahi lawaia nei, a pane aku, u Ae, ua ooahalo loa no hoi an, aka, ua pololi loa ia nae au, nolaila, e hoomakaukau koke mai oe i wahi ai ua'u." Pane mai ka wahine, "Aohe a'u mea e haavri »ku ai ia oe, a ua maopopo no hoi in'n, mahen U kahi e loaa ai iloko o keia bale hou 1" Pane aku kti kane mo ke ano hookohukohu,, u Ol aia no na mea ai a pau maloko aku o kela knono, e wehe koke aku, a e loaa no na mea ai maUiU." A i ka wehe io wna aku no o ka wahine, ike aku la oia, e waiho mai ana na mea ono, na io hipi, na hua ai a me ka wai momona. I ka ike mhi akn hoi o ua wahine nei i keii mau m<sa a pau, hooho ae I» oia, u Heaha aku ln ona mau mea i koe an o makomake ai, e koo mea aloha ?" Ia m«unwa, aole ke kane i paoe ako, aka, o ko iaia hoomaka koke iho U no ia e piioi». Oiai oae laaa e paina aaa, ke nala wale l> no oloiai o I» *»l»iDe, no k«hi ilo-

i aa mui ai \n ro »u rae > ii pau. A oUi l«t--ua e nane i uim niahope ihoo ktt mHona ; an«, ninau mui la kn wahine, U E kuu kane, mai hea mai la i lo »a mai ai keia mau mea a pau ia kaua T T Pane aku la ke kane, u Mai ninau mai oe ia'u! E ai kaua i ka mea i ioaa, a e nolio kaua me | ka lianohano iloko o keia n*ani. Aole j an e hoike aku anu ia oe, no ka mea, | ina waii e hai aku i ka mea huua ia oe, a i kekalii mea e ae pnhn, »l«ila f e lele koke aku no keia mau pomaikai." A no keia olelo a ke kane, hookeekee loa hoi kahi wahineimi apa i ka pomaikai i loaa wale, a i m<»i la, "Ina pela, ke hoole paa nei au f aohe o'u makeinake i keia mau mea a pati, ke ole au e lohe i kahi i loaa mai ai o keia mau mea V' Mai ia manawa mai, na hoouluhua mau ua wahi lnahine hooui nei r kana kane, e koi mau ana i ka po a me ke ao, aole no hoi he loaa ia laua o ka noho oluolu ana iloko o na I» a pau. A mahope loa iho, ua ku a uluhua loa keia, | no ka hoonaukiuki mau a kahi wahine, I nolaila, i aku la oia, "'Heaha la kana, e hoike ana no au ia oe, a e oele pu aua no hoi kaua i na mea a pau, a e hooikaika palupalu hou ana kaua i ka imi ana i wahi e loaa mai ai no ko kaua mau ola. Aka, ua oi loa aku nae ka maikai, ina e law«ia keia mau mea a pau, a lawe pu ia hoi me ko kaua mau ola, alaila, e aho ia mamua o keia noho inea ana, nolaila, o keia mau pomaikai a pau, ua loaa no i$ mai ka Ia Gula mai i hei i ka'u upena,.a hookuu hou ia aku e a'u iloko o ke kai." Aole no i pau loa ae na huaolelo ana e kamailio ana i ka wahine, o ka nalowale bonua aku la no ia o na mea nani a pnu, a hoi hou iho la laua uei a kahi pupupu hale kahiko. Nalowale aku la na pono hou, hoi iho la laua e liko me ko lana mau kulana mua, e noho inea ana i ka po me ke ao. A no keia mea, pnne aku kahi hapauea kane, "Kupan iha no paha oe, o ka pono hoi i loaa ia kaua ma ka'u imi ana, a mamuli o kau hana lapuwale, ua lele aku ia mau pono mai o kaua akn, a ike hou kauala i na pilikia he nui, aole no o oe, owau ka hoi o ka mea nana e imi i pono 110 kaua." Pane mai kahi hapauea wahine naaupo, me ke oi iho o kona kino, "Heaha no la auanei ka hewa, ua olelo aku auanei au ia oe e, e hele oe a lawe mai ia pono p-iu wale, me ko kaua kamailio pu ole mamua. Ka i no i ae aku au ia oe e hele i ka lawaia, a o ka ia no kan mea e lawe mai ai,eia ka auanei he hookuu hou aku kau iloko o ke kai, a oia pomaikai pau wale kau mea e lawe mai ai f" Pane mai ke kane, U E ka wahine, he pomaikai mau loa ia no kaua, ina boi he wahine nei oe no ka pono." A no ka pau ole o ko kahi hftpauea kane minamina no na pono i nalo aku, a no ua pilikia i loaa mai ia laua, no ka mea, ua nnlowale aku la ka mea e noho nanea ai laua,a he ai wale no, lana ae Ia kona manao e hele hou i kaoa haoa lawaia. Aia nae i kona iho ana a hiki i kahakai, a ma kahi no hoi ana i kaee mua ai i kana wahi upena, hei hou ae la no ua wahi Ih Gula nei, & pane koke mai la no, "A! e hookuu hou mai oe ia'n, a e hoihoi hou aku no au ia oe i ko Halealii nani a me na lako a pau ; aka, o ka malama pono w«le no o ka waha i ka hai ana aku i ka mea huna, a ina no oe e hai hou ana, e nele hou ana no oe i ka pomaikai." "E malama loa ana au," wahi a ka lawaia, a hoolei hou aku la i ka Ia Gula iloko o ke kai. }a laua e kamailio nei, aia hoi, o ka Halealii nani keia i nalowale ai, oa hoea hou ae la me kona nani hiwahiwa, a ku ana ma kona kahaa i ku mua ai. Nana aku no ka hoi oe i aa wahi loahine oei, makena no ka hoi ua mea he olioli. A o I ka mea kapanaha loa no ka hoi Uia, o ka hoopaa ole i kona maoao ni&ao no kahi i loaa mai ai keia pomaikai. Mahope iho do o ka hala ana oimU

elaa o ka Ioa;i ana in luuu o keiu hanohHiio, lioouluhua hoa aku U no uh wahi ! luahiue nei i kain» wahi hapauea kane, no kahi i loaa niai ai i> keiu pomaikai. A no kona pakeh» koikoi piuepine mui e hai aku h noe ka hoonaukiuki maoli mai i ke kane. aia hoi, iioko o ka \va hu- J hu ulupum o ke kane, bai aku la oia i j | ka mea huna. j i I k;» wa no ake k«ne i puana ae ai e j | hai aku i ka luah.ne hoouiuhu i, aia hoi, I pau aku na mea nani a ua wahi luahine j nei e liakali ai i ka nalowale, a o ka Ia- i ua mea i ike, ua hoi hou ih«T laua a ko j laua kulana hapaaea, a e noho ana ilo-1 ko o kahi hale pupupu kahiko. j A no keia mea, ukiuki loa iho la kahi kane, a pane aku Ia i kahi luahine | waliine, u lke iho la nae oe ika hua o I kau hana, e niana ana i ko opu e hakahaka ika poluli." Pane mai ua wahi luahine hoouluhua nei, me ke ano hoonaikola, "Heaha ūo la ka hewa, no ka inea, ua ahona an ke noho waiwai ole, mamua o ka ike ole ana i kahi i loaa mai ai o ia mau waiwai, no ka mea. e j eha mau ia ana ko'u manao i na wa a i pan, no ka naln aaa i kalu i loaa mui ai i o ia mau pono." Hoka l»ou loa iho la laua nei, aka, manao ae la no kahi elemakule e hoohune hou no i kana hana o Ka lawaia. Ilio hou aku la ia, a no ka pakela pomaikai maoli no, hei hou mai la no ua wahi ia guTa nei, o ke kolu ia. P.ine -ae 1 a oia. u Auheaoe,ke ike nei au ua nawaliwali, a e haule ana au iloko o kou mau lima, nolaiU, e lawe oe ia'u i kou hale. a e okioki iho ia'u i na apana eono ; i elua oia mau apana na ko wahine e ai, i elua na ko lio, i elua ftau e kanu iho ilalo o ka lepo, alaila, e pomaikai oe." Hopu iho la keia i ua ia nei, a lioihoi aku la a hiki i ka hale,a iho la no hoi e like me ka mea i kuhikuhiia. Ua ike ia hoi mai na apana elua i kanuia'i ilalo o ka lepo, ua ulu mai elua mau opu lilia ; a mai ua apana mai elua i haawiia ai na ka lio wahine e ai, ua hanau mai elua mau keiki lio gula ; a mai na npaana mai hoi i haawiia ai na ua wahi luahine nei, ua hanau mai la elua mau keiki gula. Pii ae la ka nui o na keiki a mahuahua, a pii pu ae la no hoi me ko laua naui ; aia pu hoi me laua na lilia a me na lio gula. A i kekahi la, nonoi aku la ua mau keiki nei i ka makuakane, i ka i ana'ku, U E Papa, eaem«i oe ia maua, e kau maua maluna o na lio gula o maua, a e hele makuikai aku ī ko ke ao nei a pau." (Aole i pau).