Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 26, 27 June 1874 — Page 3
| This text was transcribed by: | Laszlo Boros |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoike mai ka hapa nui o ke komite wae i waihoia aku ai e e noonoo i ka bila e hoololi ai i ka pauku 265 o ke Kivila, e apono ana me kekahi wahi hoololi iki, a e hooholo loa aku. Waihoia ma ka papa.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina, ua kauhoa ia e kakau poepoe ka olelo pane i ka Moi.
Helohelu mua mai o Mi Kipi he bila e hoomana ana i ke aupuni e aia dala aku.
Helohelu mua mai o Mi Kaukeha, he bila, e hookuu ai i na auhau o na makua mea keiki i oi aku mamua o eha.
Hoolaha mai o Mi Mikalemi he bila kana e hoopau ai i na pauko 6, 7 a me 8 o ke kanawai e pili ana i ka lawe ana o na ohua moku maloko iho nei.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ue heluhelu mai o Mi Nawahi he hoopii no Kalawao mai, e hpphalahala mai ana no ko lakou luna nui. Hoomoeia.
Ma ke noi, ua hapaiia na hana o ka la oia ka heluhelu alua ana i ka bila e hoomana ana i ke Kuhina Kalaiaina e haawi aku i na laikini puhi rama i na haole mahiko.
Ma ke noi, ua heluhelu pu ia na Hoike elua e ka komite i waihoia aku ai e noonoo no ua bila nei.
Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholoia ka bila puhi rama. Eia ka poe ae
E puhi rama: Dominis, Green, Nahaoleina Stanley, Kahanu, Parker, Kuihelani, Moanauli, Dowsett, Cleghorn, Wilder, Nahioo, Kuikahi, Kipi, Kaai, Napaepae, Birch, Kapule, Moehonua, Kakeni, Lane, Cumminis, Kaukaha 24. Poe hoole loa i ke puhi rama; Kanoa, Bihopa, J. H. S. Matrin, Nawahi, Kupahu, Haopu, Kaukau, Kepoikai, Kaine, Kupihea, Mikalemi, Komoikehuehu, Naukana, Kauai 14.
Heluhelu aluaia ka bila ae e piepiele, a hooholoia e kakau poepoe.
Heluhelu aluaia ka bila e hoomahuahua ai i ka poe i kohoia a ma ke noi, ua hoopanee loa ia.
Heluheluia na pauju i a me 5 o ka Mo kuna 39 o ke kanawai e pili ana i ka auhau holoholana, a ma ke noi, ua waihoia i ke Komite Wae.
Heluhelu aluia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1477 o ke Kivila e pili ana i na hoaaina, a ma ke noi, na hoopanee loa ia.
Hoopanee.
Heaha la auanei ko Hawaii
Hopena?
E KA LUNA HOOPONOPONO:
He mea ehaeha a e kaumaha nui loa ai no ka naau, ka ike ana aku i kekahi mau hoa o ka Hale Ahaolelo o ka lahui, e iho ana i kai o ka uapo o Kilauea, i ke ahiahi Poaono aku nei i hala, me ke kulana ona rama. O ka holo loa ana aku o ia poe i Molokai, aole au i ike aku; aka, o ka lono nae ma ia manawa, e kakali ana ka mokoahi no kekahi poa ua ona loa ia, a ua lalau, nolaila i manaoio ai au, ua holo nui io aku la no paha.
Ano, e Mr. Luna Hooponopono, ke makemake nei au e ninau aku i ua hoa’loha o ke aupuni maikai, pehea ka loihi o keia mau mea e waiho ai pele, a e noho ai o Hawaii mi ia ihoa hanohano nona iho? Ina e hana mai ana ko kakou poe kau Kanawai e haihai i na kanawai, auhea ko kakou mau palekaua o ka noho ana maluhia, holomua a me ke kupia.
KO HAWAIIPONOI.
[O keia palapala maluna ae, ua hoolaha ia iloko o ka nupepa haole. A ina he oiaio keia mau olelo, alaila, ke no aku nei makou I ko malou mau hoa kanaka o ia Hale Hanohano, mai hana ino mai I ko kakou pomaikai, oia ka inoa maikai. Ua oi ae ia imua o ka momi makamae. – L. H].
Huakai Nana I na Lepera.
I kulike ai me ka Olelo Hooholo a ka Hale Ahaolelo i hooholo ai, ua hoomakaukauia ka mokumahu Kilauea ma ke Poaono, no ka lawe ana aku i ke Komite Wae, a me na hoa o ka Hale Ahaolelo i makemake e ike kino i na mai lepera, lo lakou wahi, ne mea i hanaia no ko lakou noho ana, a me ka lohe pu ana hoi i na manao hoopii mai na mai ponoi mai. Ua holo ka molumahu ma ka hora 10 o ka po Poaono no Molokai, a ua kau pu aku me ke Komite i hai ia ae la, ka Mea Hanohano W L Green, ka Peresidena o ka Papa Ola, a me kekahi mau hpa o ia Papa, oia o Hon. J Moanauli, a me S. G. Waila, o Kauka Makibine, Kauka Jones o ka moku kaua Amerika Benecia, Kauka Akana, a me Mr. W R Powell o Nu Ioka, a me kekahi poe e ae.
Ma ka hapa o ka hora ewalu o ke kakahiaka Sabati, ua kuu iho ka helouma o ka moku i ke awa pae o Kalaupapa, he ane hookahi mile mai kahi e pili aku ai na wae. He wa pokole ua holo aku la makou a pae i uka i ka aina, a hookipaia mai la e ka agena o ka Pape, o Mr R W Meyer, a e Mr W P Ragsdale, ka launahooponopono nui o na mai e noho la ma kahi a ka Papa i hoonoho aku ai, a oia kakua hoi ke hoomaopono ia, oia ao ka aine e waiho la mai Kalawao ma ka Akau Hikina a hiki i Kalaupapa ma ka Homa Komohane. Ua nohola au wahi a pae e na mai e like me ko Hiken makemake, a e ka Halemai ua kukulaia mawanau kona o ae palena i haiia ae la, a oia wahi ua kapaia e Kalawao. O ke Kimilo i waiho ia aku ai ka hana, oia e Melika Eohe Kani, Kaine, Kapule, Mikalomi, a me Nawahi.
I ko makou pae ana i ka unapo, ua haawi mai la ka poe o uka i ko lakou aloha leo puale akolu. i ka pae loa ana aku i kula a komo aku la iwaena o na au ai, ua ike mai la ka poe mai i kekahi o makou a nee mai la a iauna lulu lima, a oiai ua makaukau ka hapanui i na mikilama, ua lulu lima, a haawi aloha, a o kekahi poe, ua ekeeke mai no ka nele i na kakini lime, o kekahi poe no hoi ua lulu lima me ka hookemani ole. He manawa pokole a hoomaka aku la makou e pii i ua kauhale mai maluna o na lio i hoolakoia mai e na mai, a me kekahi o na kamaaina oia wahi, a hale mai la he hookahi hapa o ke ala, hiki aku la makou ma kahi P Y Kaen, a me kahi o Mrs Napela. Maanei, ua kipa aku ka nui o makou e ike ia Mr Kaeo, a o kekehi poe hoi ia Mrs Napela. A hala he wa pokole no ka launa me keia hoa o ka la welawela o ke kulanakauhale nei, hoomake hou aku la ka heakai e hele. I ko makou hiki ana aku i ke kauhale mai, ua akoakoa mai na mai, mai na palena mai o ko lakou aina, a me ka poe no hoi o na halemai i hiki ke hale kino ae mawaho.
Mahope o ka makaikai ana o ke Komite, na hoa o ka Ahaolelo, a me na mea e ae, i ka halekuai lole, ka hale waiho a haawi laau, a me ka hale o na mai, ua hoi aku ke Komite, a noho iho he Alia hoolohe ma ka lanai o ka hale haawi laau, a mamua mai oia wahi kahi i akoakoa mai ai na mai ne na wahaolelo, no ka hoike mai i na hoopii no na pilikia a lakou i manano ai e waiho mai imua o ke Komite. Me ka makaukau, ua noho iho ke Komite, he ninaninao ka kekahi mau hoa, a he hoopaa hoi ka kekahi, a he aneane paha he ekolu mau hora i lilo makepono i ka hpplohe ia no ka poe i hoomaka mai ma ke kupakahi mai, e hoike manao a hiki wale i ka wa i ku pualu mai ai na mai, a ano hele loa aku i ka hoopaapaa, a ina ua pau loa na olelo iI loheia ia manawa i ka hoopaaia, he buke nui a mahuahua no ke lawa ana i ka mooleloo na hoopii. Ua ku ae o Mr. Alapi, Mr. Kaeo, Mr. Hao, a me Mr. Kamoka, a me kekahi poe he nui wale i loaa ole ka inoa ia makou, a he wahine kekahi; a iloko o ka hoolohe aku ma ka hoopolole ana, ua lawe mai makou i na mea nui, a penei: 1-No ka nele i kekahi manawa i ka haawina ai pai, a no ke kaana kupono oleia mai o ke pai i ka wa e loaa mai ai e na hope luna. 2 Ua hoole i ka mana o ka Luna o Mr. Ragsdale, e auhau aku i ka hapaha o na mea ulu i kanu ia e na kokua o ua mai. 3 No ka pii loa o na kumukuai o na lole a me na mea e ae ma ka halekuai, a e hoopauia, a na ka Papa no e hoolako mai lakou i na a’hu e like me ka haawina o na makahiki mua. 4 E ae ia na kokua, (makamaka) o na mai e kalepa aku i na mea ulu a lakou ma kahi e loaa mai ai na kenikeni i kekahi manawa. 5 E hoolakoia aku kekahi kahuna lapaau kupono e noho pu me lakou, a e wehe hamamia ka puka no ka poe e manao ana he ola ia mai ia lakou e hele aku e lapaau i na mai. He mau manao hoopii e ae kekahi, aka, no ke ano ole, aole makou i hoopaa pau, koe na manae kue i ka luna , ia Mr Ragsdale a me na hope luna, me he la o ke hapa o na olelo i puka mai na mai e kue aua i na luna, o kekahi ua aponoia e ke aunina ho;ookoa, a p kekahi ua paleia ae no e ka luna nui, a ua aponoia no hoi kana e kekahi poe.
Oiai aole no hui I pau loa mai na mai ma kahi o ka aha e noho ana, a e noho puuluulu ana kekahi poe ma o a maanei o ka pa halemai mawaho, ua naue aku la makou iloko o ia poe, e hoo;ohe, a e ninaninau ia lakou I lohe ia ai na manao a pau e pili ana I keia poe I loohia I ka haawina weliweli, ka mai I kapaia he “Mai Alii,”
I ka mai wehe I ka pili,
I ka pili aloha e ka hoa la,
E kapae ana I ka luhi
I ka luhi eha o ka puhaka e,
E wahi ana I ka noho’na
I ka noho’na kini makamaka.
(Aole I pau).
OLELO HOOLAHA.
HOOPANEEIA!
UA HOOPANEEIA KE KUAI KUDALA ana o ua heenua Kuau I-a, i hoolahala e Kudainia ana hia ka Puaouo, Iune 27, a kekahi manawa e aku e hoolaha ia aku ai.
Iune 26, 1874. C.S. BATO, Luna Kudala 656 ita
UA HOOLOHU PONO IA ka mea nona ka inoa malalo iho, e F. S. Lyman, ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Alua, i Lunahooponopono no ka waiwai o W J KAULIA (ki o Waiohinu, Kau. H. I meke aku nei me ke kauohe ole. Nolaila, o ka poe a pau ana i ale aku ai a me ka poe i aie mai iaia, e hoike mai ia u ma Waiohinu, Kau, e like me ke kauwai.
L. R. MACOMBES.
Lunahooponopono Waiwai o W J Kaulia.
Walohinu, Kau, Hawaii, Iune 13, 1874. 636 @ 639
MAHULI e ka mana e ka Olelo Hooke i hoopuka ia e J. Montgomery Esq., Lunakanawai Hoomalu o Homolulu, e kae ana ia T. CLARK, ma ka hoopii a Dowsett & Co., na mea hoopii, ua kaa mai malalo e ko’u mana, a e kualia aku ma ke akea maiuna o ka aloa, ma ka Ponono, ia 25 o Iulai 1974, HOOKAI HALE LAAU, e ku la ma ke Alanui Nuuanu, malalo mai o ka Hale Hookipa ma Nauanu. E hooneela ka hale iliko o na la he umi mahope o ka lilo ana.
W. C. PARKE
Ilamuku.
Honolulu, Iune 23, 1874 636 ita @@@
EIA lieke o ka Pa Aupuni o Pauea Apana o Honolulu, na lio helehewa 3 i laweia mai. Lio kane eleele lae kea kaupuka wiwi 3 w keokeo hema hao ano a. Lio k huiupala laekea wiwi kuapuka i w keokeo ake Lio w uiauia hauliuli laekea loihi a hiki i ka ihu, wiwi aole ikeia o kona hoo kuni.
W PANIHALE, Luna Pa Aupuni o
Pauoa, Iune 23, 1874 @@@@@@
E IKE MAI na anokanaka a pau, owau o ka maea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i ka poe waiwai, na haole, na pake a me na kanaka a pao o keka a me keia, mai hoale mai oukou kua wahine mare ia MRS. KANOHOWAI AKIKA. No ka mea, ua haalehe kumu ole mai oa ka’u, melaila, aole au o haokaa i kona mau aie, mai keia la aku, a o ka moi hookipa iaia ma ka ano e ae, a hoopii no au ma ke kanawai.
AKIKA (Kamakai.
Hilo, Hawaii, Iune 18, 1874. @@@@@@
HOOLAHA HOOKOLOKOLO.
A HA kiekie o he Hawaii Pae aina, ma ka hooponopono waiwai, molupuni o Ohau. Hawaii paeaiwa 86. Ma ka waiwai o JOHN LOE no uiu i ma ke. Olelo kamuha, e koho ana i na e hookale ai ka, paiapaia kahoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea , ma ka ia 13 e Iune, M H 1874, ma waihola mai Iune o ka Aha., kekahi palapa i olei ha, oia ne ke kanoke hope loa a J Loe., i make aku la, a me ka palapala hoopii, e noi @@ e hooleeki kela palapalakanola, a e hoopo hoi ka palapala Luna Hooko e no Nauma iki ua waaho ia mai e Nauma. Noiaia ua kauahia o ka Puaka pla ka la 14 o Iulai M H 1874 ma ka hora 10 ana ka rumi hookolokolo o na Aha, ma Honolulu ma Ahiolani Hale ona ka la me ka hora e hoolahoia ia palapala kaneka, a e hoohoe hoi no la noi ana mai a me ka poe a pae i pui e koe ana la Palapula kaooha, a me ka hoopoka ana i ka palapalaLuna Hooko. A na kanoka hou ia, e hoolaha no ia mea no na pale ekolu. Liloko o ke Kaokoa a me Au Okoa he nupepa i palia a hoolahaia ma Hooaimia. A ua kauoha hepuia, e hoopukala na palapala keoa ao no holike no ka palapala kauoka a me na hooiliua o ka mea i miake, ma Honolulu, Ohau, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleioia.
Kakania ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina, Iune 13, 1874
CHAS. C. HARRIS.
Lunakanawai o ka Aha Kieke,
Ikea:
Ino. E. Barnard, Hope Kakauolelo. @@@@@@
A HA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.Mokupani o Ohau, Hawaii Pae Aina SS. Ma ka waiwai o MARY KANOENA ai i make. Olelo kauoha, e koho ana i la e hookaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka niea, ma ka la 15 o Iune, M H 1874, ua waihola mai imua o ka Aha kekahi palapala i oleiola, oia ne ke kauoha hope loa a Mary Kanoena w i make aku ia ; a me ka palapala hoopii e noi ana, e hoolaiola keia palapala kauoha, a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no Joseph N Ullman, ua wahioia mai e.
Nolalia, ua kauohaia, o ka Poaha, oia ka la 9 o Iulai M H 1874, ma ka hora 10, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma ke Hale Ahiolani ma Honolulu. Hawaii Pae Aina, oia ka ia me ka hora e hoolaloia’i ia palapala kuoha a e hoolohe hoi no la noi ana mai a me ka poe a pau i pili, e kue ana la palapala kauoha a me hoopuka ana i na palapala luna hoolo. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no la mea no na pule ekolu, iloko o ka “Hawaiian Gazette” a me “Koukoa & Au Okoa.” na nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu. A ua kahoua hou ia, e hoopukaia na palapala kena i na hoike no ia palapala kauoha a me na hooliina o ka mea make, ma Honolulu, e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Iune 16, M H 1874.
CHAS. C HARRIS,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea:
Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo.
R H Stanley, Lolo no ka waiwai. 633 3ts 637
OLELO AELIKE KEIA I HANAIA I KEIA la Ehma o Iune, Makahiki Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kaiahiku Kumamaha, ma Kapalama, Honolulu, mokupuni o Ohau. O makou o ka poe nona na iona malalo iho, ke ae nei makou no makou iho a no ko makou mau hope, e hana i mau kanawi no ko makou auwai, e hoomaka ana mai Waipuhaea u pili me na loi o Keo.
Kanawai 1 – E hoomakaia ka hana ana o ka auwai i hookai ia hana o kela mahina keia mahina; e hoomakaia ka hana mai ka hora 7 o ke kakuhiaka a hiki i ka hora 12 o ke a wakea. O ka mea e hiki mai mahope o ka nianawa hana, e hooukuia oia i hapaha.
Kanawai 2 – O kela kanaka keia kanaka i hele ole mai i ka hana auwai, e hooukula ola i hapaiua; a o ke kanaka e uku ole mai ana i ka hapalua, he maua hiki no i ka Luna ke aua i ka wai.
Kanawai 3 – O kela kanaka keia kanaka pilikia mai a pilikia e ae paha, e hiki no iaia ke hele mai a hai aka i ka luna, mamua ae o ka manawa hana, a nana no e hai ae i na hoa. Ina e kueola i keia kanawai, e hoopaiia oia i hapaha.
Kanawai 4 – Ke ue nei makou a me ko makou mau hope, e koho ia Kimo Hiaku I Luna no makou, a nana no e hooponopo i na mea a pau i hoike ia ma na pauku maluna.
Owau o Kimo Hiaku, ke ae nei au e hooko i na mea a pau i noikela ma keia palapala, ka poe la wai o ke ao, puka ka la, lawe ka wai; ka poe o ka po, napoo ka ia, lawe ka wai. Ole la i lohe oukou, mai noho a enemi.
Wahinekiei, Kahaniu, Kauahiokalua,
Kahoolealii, Kekahuna, Paona,
John Kaulahea, Keo, Kaanaana,
Kaiwi, Pake Awana, Akau,
D N Kumano, Apua, Kimo Hiaku,
Kapalama, Honolulu. 655 @@ 656
Kulahani Keikikene o Haleakala.
E HOOMAKA HOU ANA KEIA KU A MA ka la 6 o Iulai e hiki mai ana. Ua hooakeakia ka hale hookipa a he hiki pono ke hookipaia na keiki he kanaona ma ke kula. Aia kela kula ma ka Apana o Makawao, ma kahi oluolu loa o ke kau o ka aina.
E like me na kau i hala he nei, e malamaia ana kela kula heKula Hana Lima, a e ohi ana na dala paa i loaa mai mamuli o ko lakou hooikaika ana.
E hana ana na keiki ma kakahiaka, a e kula ana ma ka aunia la no na hora ekolu, O na makua, a kahu paha, e manao ana e hookomo aku i ko lakou poe kaiki i keia kula, he mea pono ia lakou ke hoike aku i ko lakou makemake i ke kumu o ke kul, ola o Mr. F. L. CLARKE, ma ke kula, a i ole ia, e hele e i ke Keena Hoonaauao ma Honolulu. He pono i ka poe e hoouna ana i na keiki i ke kula, ke hoolako pono i loie hana, lole kula, me kekahi paa hele Sabati, me na hihei moe, kapa apana, a lole huluhulu paha, me na pale uluna, me kekahi pahu kupono kahi e wahio ai na lole.
KA UKU.
No kela keiki keia keiki, he…………………………………………$50.00 no ka makahiki.
No ke keiki hookahi ke uku mua ia…………………………………$11.00 no ka hapaha.
No na keiki elua a oi, ina na ka mea hookahi e hoouna…………….$40.00 no ka kakahiki.
H. R. HITCHCOCK, Kahukula Nui.
Keena Oihana Hoonaauuo, Honolulu, Iune 16, 1874
655 2m
Hoolaha a ka Luna Hooponopono
Waiwai Hooilina.
Oiai, ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo nei, i Luna Hooponopono no ka waiwai o KAMALII (k), o Wahiawa, Kauai, i make aku nei ma Wahiawa. Nolalia, le hoike aku nei au ma ke akea, I ka hale laau o Kamalii e ku nei ma Wahiawa, mokupuni o Kauai, e kuai kudala aku ana au ma Wahiawa, ke hiki ku I ka la 18 o Iulai, M H 1874, oia ka Poaono.
Kaio, Lunahooponopono Waiwai.
Koloa, Kauai, Iune 13, 1874. 655 3ts 657
E IKE auanei na mea a pau e nana mai ana i keia, na lilo mai ia’u ma ka hoolimalima na aina Aupuni o Kapahua, Kalapana a me Kapaahu, e waiho la ma Puna, a me ke koena o Makena a me ka aina o R. Keelikolani o Hululani a me Kahaualea a me na aina o Waaiki i hio ai ia Lono, a me ko Naahumakua, ma ia okuna aina o Puna. Nolaila, ke hookapu, a ke papaloa ia aku nei ka poe kuleana ole, aole e hookuu wale a kii wale i na holoholona a na ano a pau maluna o ua mau aina la i haiia ae la. Ina e loaa i o’u mau Luna, oia o Kamalonohiwa a me Hauanio ka poe kue, alaila, e hopu ia a hooukuia e like me ke Kanawai, L. KAINA.
Honolulu, Iune 13, 1874. 655 m
$50.00 Makana!
E IKEA ma keia Olelo Hoolaha, ke papa loa ia aku nei na kanaka a pau loa aole e ho-a wale i ke ahi maluna o na palena o ke kula o WAIKAPU, a kuui wale hoi I na Bipi ma ke kaia me ka hoa ole ia ma na pa kupono e kuniia ai, a me ka hoa wale ana I ua holoholona mai ke kula aku, ke ole e loaa ka ae ia mai a’u aku, a I ole, mai na Luna aku a’u.
Ua papa pu ia no hoi na ilio e hele wale ana ma ke kula, a ua hoolapu loa la no hoi ka mahiai ana maluna o kekahi apana o ua kula nei.
E haawiia no ka uku makana I oleioia maluna, I ka mea a mau meapaha hana I uhaki I na hoakaka ana o keia Olelo Hoolaha, e pili ana I ka ho-a ana I ke ahi, a I kupono hoi ke hoopiiia ma ke Kahawai. H. CORNWELL.
Waikapu, Iune 12, 1874 655 lm 658
$50.00 Makana!
E IKEA ma keia Olelo Hoolaha, ke papa loa hi aku nei na kanaka a pau loa, aole e ho-e waie i ke ahi mainua o pa palenu o ke kula o WAILUKU, a kuni wale i na Bipi ma ke kula, me ka hoaole io ma na pa kuponoe kunila’i a me ka hoa wale ana i na holoholona mai ke kulaaku, ke ole e loaa ka aeia mai na mea aku nona na inoa malalo iho, a i ko laua mau luna paha.
Ua papa pu la no na ilio e hele wale ana ma ke kula; a na hookapu loa ia no hoi ka mahiai ana maluna o kekahi Apana o ua kula nei.
E haawiia no ka uku makana i oleloia maluna, i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai, i ka mea a mau mea paha i ka ho-a ana o ke ahi, a i kupono hoi ke hoopiii ma ke Kanawai.
H. CORNWELL.
A. P. LEONOLO.
Waliuku, Iune 12, 1874. 655 1m 658
O KEKAHI kanaka, a mau kanaka hoi, e aua, a hooneenee wale i na palena o kuu apana aina, e waiho la ma kiki-waeua, Kona, Oahu, kapaia o NIUKUKAHI. A o ka mea kuai aku i kekahi uhi o ua apana aina ia, me ka manao he kuieana kona, me kuu lohe ole, e hopuia la kou no ka aiuhe a me ke komohewa, a e hoopiina ma ke Kanawai; a o na palapala a pau i hana maluia me kau kakauliuia ole aku i kuu inoa, he mea ole lakou. A o ka poe e makemake ana e hoolimaliuia, e loaa no au ma ka Hale Pai o ke “Kuokoa,” ma Honolulu. Owau no o
J W M KAUHAO,
Hoollina a Hooko Kapoha o Kauhao.
Honolulu, Iune 16, 1874 563 @@@ 656
Hoolaha a ka Luna Hooponopono
Waiwai.
OIAI UA HOOKOHU pono ia ka mea nena ka iaoa malalo iho nei, i Luna Hooponopono no ka waiwai o N W KAAUWAI, o Wailuku, Maui, i make ma Honolulu, Ohau. Nolaila, ke kauokaia aku nei ka poe a pau ana I ale aka ai, e hoike koke mai i ke lakou koina a kuieuna hoi me ka hooiaio kupouo malolo o na malauia eono, mai keia wa ake, o houle ioa ia auanei; a o ka poe hoi a pau I aie mai iuia, e houkao koke mai ia. E loaa au ma Wailuku, Maui, ma ko’u wahi nohe, a i ole ma Kanaaua, Honolulu,Oahu, Aiunui Alakea. GEORGE K KAAUWAI.
Lunahooponopono Waiwai e W H Kaauwai.
Honolulu, Oahu, Mei 25, 1874 633 @@@ 656
E hooko ana i ka Moraki!
O WAU O JOSEPH COREA. Ka nene eiua mae kekahi moraki, na hanaia e John Joaquia o Honolulu, ua make aku nei, a mei Felisaiau Ferreira kana wahine mare, ma ka ia 16 o Iune 1874, a ma kepeia ma ka Hale kakau Kope ma Honolulu. I oleioia ma ka Buke 31, a ma na Aoue 126 a me i ae, ke hoolaha aka nei au, ma hookua oieia ma dala i hoopauia malaika, a e hooke aku au ia
Moraki, a e hoolaha, a kuni aku i ka waiwai i morakiia waiaiia.
JOSEPH COREA.
633 @@@ 657 e kana hope, J. Roberta
OLELO HOOLAHA.
Lole Makepono ke Kuike!
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKY,
E LAA NA
AHINAHINA, KALAKOA, KOEKEO, LEPONALO,
Pena, Aila, Aniani, Na Mea Piula, Kopa, Aila Honua, aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho lio, Hulu-palaki, na Pulumi.
A he Agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na
LAINAKINI-NAO, LAINAKINI-MAOLI, PALULE KALAKOA,
ALAPIA, KELEPA, KILIKA, Na Lole kupono i ka wawae, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana, Lipine, Lihilihi, a me ia mea’aki.
A HE
MAU MEA AI KAHI
Ka palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c.
A HE
LAAU LAPAAU KAULANA LOA
A DR. JAYNES,
Laau Hunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau hoopau naio, Penikila, Huaale, A me na Laau Hamo, a peka ‘ku.
656 if
A.S. HARTWELL, (HAKAWELA).
LOIO!
UA MAKAUKAU AU E HANA, A E Hooponopono hoi i na Palapala Hooilina, Palapala Kuai, Palapala Moraki a me na mea a pau e pili ana i ka Oihana Lolo. E hele nui mai ka poe pilikia, a na’u no e wehw aku i na pilikia. 655 3m
Mai keia la aku!
A MAHOPE AKU NEI, AOLE LOA AU E hookaa ana i kekahi aie, i aia la ma ko’u inoa, ke ole e loaa mai ia’u aku he palapala e ae ana.
JOS. NAWAHI.
Honolulu, Iune 4, 1874 653 3m
E ike ananei na mea a pau, owan o ka mea nona ka inoa malalo nei, o kela mea keia mea makemake e kuai i ke Ahupuaa o WAIPIO a pau, e waiho la ma Hamakua, Hawaii, e hele mai imua o’u e kamailio pu ai no ke kumukuai. C. KAMAINA.
653 4ts 658
KE KAUOHAIA aku nei ka poe a pau a J L KAUHIAUKAI, o Palolo, Ohau i make aku nei, i aie ai, e hoike koke mai i na mea nona na inoa malalo iho nei, na Luna Hooko Kauoha o kona waiwai. A o ka poe hoi a pau i aie mai iaia, e hookaa koke mai me ka hoopanee ole.
KEKUNI (w), D KAHANU,
Na Luna Hooko Kauoha
Honolulu, Iune 1, 1874. 633 4t 636
CANTON HOTEL!
[Liliikawai].
KE WEHEIA NEI KA HALE HOTELE O LILIIKAWAI, i hale alua, inu-ti a me ka inu kope,
no na kanaka Hawaii, e ko oukou makamaka o ka pupuu hookahi.
Honolulu, A per 17, 1874, ASAI & Co.
346 6m
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAULEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahi, Iune 29……………………………….5:30 pm……..Kaapuni ia Hawaii
Poakahi, Iuali 6………………………………...5:30 pm……..Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Poakahi, Iulai 13……………………………….5:30 pm……..Hilo
Poalima, Iuali 24……………………………….5:30 pm……..Nawiliwili
Poakahi, Iulai 27……………………………….5:30 pm……..Kaapuni ia Kauai
Poakahi, Aug. 3……………………………….. 5:30 pm……..Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Poakahi, Aug. 10……………………………….5:30 pm……..Hilo
Poakolu, Aug. 19……………………………….4:00 pm……..Kaapuni ia Kauia
Poakahi, Aug 24………………………………..3:30 pm……..Kaapuni ia Hawaii
Poakahi, Aug. 31……………………………….3:30 pm……..Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Poakahi, Sept. 7………………………………...5:30 pm……..Hilo
Poalima, Sept. 13……………………………….5:30 pm……..Nawiliwili
Poakahi, Sept. 21……………………………….5:30 pm……..Kaapuni ia Hawaii
Poakahi, Sept 23………………………………..5:30 pm……..Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Uku Eamaku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a peia maiuna mai……………………..$ 5.00
“ Lahaina, “ “ …………………….. 5.00
“ Maalaua, “ “ …………………….. 7.00
“ Makena, “ “ …………………….. 8.00
“ Mahakoua, “ “ ……………………..10.00
“ Kawaihae, “ “ ……………………..10.00
“ Kailua, “ “ …………………….10.00
“ Kaawalea, “ “ ……………………10.00
“ Hilo, “ “ …………………….12.50
“ Kau, “ “ ……………………15.50
Uka kaapuni ia Hawaii,……………………………………….22.00
A hiki I ua awa e Kauai,………………………………………..8.00
Uka kaapuni ia Kauai,…………………………………………12.00
Uku ohua awaii eniki,………………………………………… 2.00
Aeia aie no na uku ole ua.
Ma ka Hale Oihaua e leaa’i na palapala.
Aole keena o hope e like, aia wale no a kaa mua maika aku moku. Aole e ili ka haua no na paiki, ekana a puaio paka, ke ole e kakauia ka leea ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e neila aku ai.
SAMUEL G. WILDER, (Waila).
Keeoa ma ka Hale Kuai Papa o Waiia ma, kihi e Alanui Papa a me Moiwahine.
@@@ @@ @@@
KO KALEPONI
LAAU KUNO OLA!
A ME KA MAI HANO.
I KA LEHULEHU!
NO NA MAKAHIKI ELUA AENEI I HALA, UA LOOHIA AU I KE KUNU KALEA. O KE
Aiwa loa nae i ke kakahiaka i ke aia ana ae mai ka hiamoe. Mahope iho, loli ae aui ke ano o ka mai a koha hano ikaika maoli; he mai ia iu keia i ko makoe ohioi. I ka malama o Augile aku nei, 1873, oolea loa iho ia ka loaa ana i na hano, kuna au a paupauaho, me he mea la e kaili ae ana i ka hanu. Aole e hiki ia’u ke ai, me ka eha ole ma ka eha ole ma ka umauma a me ke ake. Ua hele au i a i hale o kauka, ne haawiia mai au i ka laae, ua inu aloe nae he oluolu mai. Koiia mai au e hele i ka aina mehana o ka noho ana, he’e no ae i San Jose, aka aohe loaa iki o ka maha. Ia’u i haalele i ia San Jose, aole o’u maaio i koe e ole ai. O ko’u hono iho ia no ia i keia laau, nana i hoolaolu mai, a mahope o ka hoomau ana i ka inu, o ko’u ola mai no ia. I keia wa, ua ola loa ia au, a ua hoi e like me ko’u ola mua. Ua hoikeike aku au i kekihi poe e ae no keia laau lapanu, a ua halawai lakou me ma hopena olioli e like me ko;u. Ano hoi, ke hoike aku mei au i ka lehulehu, no ko’u manao io he laau oia leia no ka hano, ahoe oaa i ke.
Aole au i hoikeike aku nei i keia LAAU KUNU OLA AME KA MAI HANO i mua o ke akea me ka elelo aka, he oia nae wale no, o ka ikaika, o ka hoihoi ae i na mei e pili ane i ma mea paahana o ke ake. O ka paa ana o na ohe o ka pua, oia ka mea e loaa ai i ka hono a o keia laau ola ke, @@@, ha ka mei nana e pauhana aku o la ka poe i loohia ma keia mai make. Na keia laau no e hooinia mai i kona waiwai ke hoohena ia. Ina aole e ola aua ka mea i loaa i keia ma ke ki loaa ola ae, mahope o ka hahai ana i na kuhikuhi, hoiooi hoe aku n’a’au i ke dala. O ke oahi keia o ko Kalepoui mau mea ulu. He akioma i hooholo kehiko ia iloko o na noonoo o ka leaalonu, na ao makapia, aie no he lau nabele e pili pono ana ia mai. O ka hano, he mai weaweli loaia, a ui nei ia kei, mai na ke papa o na mai ola ole, a no na au he loihi ola ka mea huli nui a na kauana lapaau i huli ai e ake e ka loaa. Owau ao, a peia aau.
FRANCIS L. SUCH
He nui na Pa;apa;a mai na Haole e ae e hooiaio mai ana i ke Ola io maoli o keia Laau Kunu a Hano.
O KEIA KA LAAU OLA A MR. F. L. SUCH NO NA MAI
MA KE
Ake-Mama, ka Ha o ka Leo, Ke Anu, ke Kunu, Kunu Kalea, Na Eha a pau ma ka Puu.
E OLA NO HOI NA MAI HANO IKAIKA, KA UMII I KA HAUPO
A o ka poe Mai Ai-ake e loaa no ka oluolu nui ia lakou, ke ai i keia Laau.
NO LOKO MAI O NA LAU NAHELE KEIA LAAU, AOHE MEA INO O LOKO
NA KA POE E LAWE ANA E IKE I KA OLAIO.
Na Rula o ka inu ana: No Kauaka Makua – 2 puna nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii – 1 puna nui, i ekolu inu ana i kala.
No Kamalii Aiwaiu – 1 puna ti, i ekolu inu ana i ka la.
A ina e mau ana no ke koii o ke Kuau, inu iki no mawaena o na inu ana ekolu.
No ka Hano – E inu i ka wa e hiki ai ka ho, a mahope iho.
No ke Anu – Aia no i ka wa e inu ai, o ka po a me ke ao.
No ka Puu Eha – E hoonui a e inu pinepine a hiki i ka emi ana o ka eha.
No ka Eheehe – E inu liilii me ka hana mau nae.
No ke Kunu Kalea – E inu no e like me ka ikaika o ke Kunu.
No ke Kaniai Eha – He pono inu no, a aole e eino o ka pau no ia o ka eha, a poha maikai ka leo.
E loaa no keia kaau lapaau ma ka Hale Kuai o
DILLINGHAM & CO.,
644 3m Alanui Alii.
OLELO HOOLAHA.
KUAI KUDALA!
Pa-Hale ma Puueo, Hilo, Mokupuni o Hawaii.
MA KA
Poaono, Iune 27, 1874,
Hora 12 awakea.
E KUAHA ANA MA KE KUDALA, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, kekahi pa-hale ma Poaeo, Hilo, Hawaii, umi kumamalima hapahaneri eka ka nui e he hale maikai maluna. A penei na mokuna: Mai ke kapa o ka muliwai Wailuku, ma ke kihi Hikina Hema o ko Wahine, e holo Akau 71° Hikina, 1.32 kaulahao; Akau 34°15’ Hikina 1.10 Kaulahao a hiki i ka lalani inau ulu; Hema 49°39’ Hikina, mawaena o na laau ulu elua a hiki ma ke kapa o ka muliwai; alaila, mai ke kapa o ka muliwai a hiki i ka hoomaka ana, ola ka pa hale o Kaolohu a me Isaaka; a e kuai ana malalo o ka mana ua haawi ia laua ia Makaai ua haha malalo.
MAKAAI e kona hope S. B. DOLE.
D H Hitchcock, Mea Kudala. 652 41s 655
E KUAI KUDALAIA ANA
KA AINA WAIWAI NUI MA
Kona Hema, Hawaii.
MAMULI O KE KAUOHA A KA Hon. W. T. Martin, ka Lunahooponopono Waiwai o J W Kupakee i make, e kuai kudalaia aku ma ke Keena Kudala, imua o ke akea, ke hiki aku i ka
POALIMA, IUALI 3,
ma ka hora 12 awakea, no ke kumukumai aole e emi iho malalo o ka 81,800 ke
AHUPUAA o KAHAULOA,
ma Kona Hema, nona paha na eka aina e kokoke ana i ka Elolu Tansani 3.000 me ka Hale Wiliko, a peia aku.
He aina maikai ia e waiho nei, a he kupono no ka mahiko a kope paha, a he mau kumu alani lehulehu kekahi e ku nei ma ka maikai.
Ke moe nei ka aina mai kapakahakai aku a iuka o ka mauna, a he awa kupono no ka pili ana aku o ka waapa. Ke ulu pu nei maluna o ka alua na laau koa. No na mea I koe, e ninau ia Hon, W T Martin, a I ole ia.
E. P. ADAMS,
634 4ts 637 Luna Kudaia.
UA HOONEE AE O Dr. O. S, CUMMINS (Kauka Lapaau Homepatien) i kona Hale Kauka a ma kahi kokoe e huli aku ia maanei o ke aianui, ola kahi i noho ia iho nei e C E William, makai lao o Kikahakaiwa. 654 3ts 656
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU o kela ano kela ano, mai Hawaii a Niihau, o ka mea pona ka ihoa malalo nei, ka makua ponoi o ka Moi W C LUNALILO, ke hoike aku nei, ma ka waiwai o na Moi i make, ma ka waiwai o Kaikioewa alili make, i hpplilia no Kamehamea III., a i hooilia no Kekaniuohi, ma Lahaina, ia Hoapili-kane, i hoolilia noMene K. ili aku ai i kona kaikuahine ia V. Kamamalu, a V. Kamamalui hoolii ai no Loia Kamehamea V., a o ka mea pili aku ma ia hope ihe, o W C Lunalilo, a o LUNALILIO i kona makuakane, nona ka waiwai i keia manawa.
Noiaila, ke hulke nei au, owau ka mea pili ia waiwai, ma ka moolelo e waiho nei ia’u a me na hoike oiaio, nolaiia, ke hoike nei au, e waiho ana au i keia moowaiwai o ka hanauaa aoao Moi inaua o ka Aha Kiekie, iauoa o Alle, Lunakanawai o ka Aha Kiekie. Me ka mahalo.
CHARLES KANAINA.
Haimoeipo, Honolulu, Mar 27, 1874 543 2m
S. MAGNIN!
ALANUI NUUANU kokoe I ALANUI MOI, Honolulu,
KE KUAI AKU NEI OIA I NA LOLE hou loa maikai, i kuaiia ma Amerika, me ua kuokukuai me he kudala la. Mawaeai o ia maa waiwai, oia
Na Kalekea a me na NEHE-Makapono loa!
Lawa ka holoku no Ehiku hapawaia.
Elima iwilei no ka Elima hapawalu.
Na Kamaa Beti, na kamaa maoli a me na kamea haahaa.
Na Lipine, na mea hoohiehie kala, a peia aku. E kuai wikiwiki loa ia ane keia ma u lole, nelaila, e hele mai a ine kumaka no oukou iho. He hiki ia’u ke kuai hoopoho loa aau a oi ae mamua o ka na pee o ia.
Honolulu, Mai 1, 1874 618 3m
OLELO HOOLAHA
NA HONO LIO KIKANE KUAI,
I HANA PAKAIA E KA MEA NONA ka iona malalo iho, i hana papaluaia a paa. O na noho lio a pau i kuaiia ma keia Hale, e nana ua me ka oku ole. P. DALTON.
Alanui Moi. @@@@@@@@@
PRIEL & LAINE (Alani ame Laine.)
NA MEA KUAI MEA AI o na lakou ai a pau, na mea ulu, a me na mea hoomomona lio.
Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu. 617 ly
KE PAPA LOA IA AKU NEI NA kanaka a pau, aole e hele wale e hehi a e alualu i na mea maluna o na aina o MAKAHANALOA a me PEPEEKEO, ma liilo, Hawaii, o hoopilia auanei malao o ke Kanawi.
6a, 6m APONO & ACHUOK.
E HELUHELU I KEIA.
O ka poe a pau i makemake e loaa nna mau k11 o ku lakou MAU HOALOHA a me na MAKAMAKA, O ka wa wale no keia e loaa ai ma na Kumukuai Haahaa loa! MA KA HALE PAI KII O
612 y DICKSON,
Helu 61 Alanui Papu.
I NA KANAKA HAWAII!
EMI LOA NA KII maanei a makepono loa ne hoi, malalo iho o ko na Hale Kuai Kii e no o keia kaona. Aua ma ka Hale Paa Lii o KEIKI. E haawi ana ka mea nona ka inoa malalo iho, i koua mau malalo a pau e ku ai i ko na kauaka Hawaii ano. A, C. Smith.
654 3m (Alapaki Kamika).
L. MAKALE.
HE LOIO, a he kokua me na hihia e kamaka, (koe na hihia hewa.) Ala kna keena ma ka Hale Hookolokolo. 633 4ma
Moku holo mau no Molokai!
E HOLO MAU ANA KA HOKU KUNA “MILE MORRIS.” i na hehedoma a pau, no Kaunakakai a me na awa ma ka nomo kua o Molokai. No na akana a me na ohua, e ninau ma ka moku ia.
652 3m 563 Kapena J. LEMA
EDWARD PRESTON!
(LOIO PELEKANE.)
HE KOKUA OLUOLU KO NA KANAKA i pliikia ma na hihia Karaiaua a me na hihia Kivila ma na Aha Kanawai a pau ma keia mau mokupuni. Ala kona Keena Loio ma ke Alanui Kalepa, ma kai pene iho o ka Pa Kuai Papa o Lui ma. He keiki kaupanini no ia oukou kekahi e noho pu ia me malaila, nana no e maheia poao aku na hana a oukou a pau me ka elalo.
Honolulu, Ocy. 22, 1873. 621 ly
E Ike auanei na kanaka a pau, owan o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa ia ake nei ea kame wahine, keiki, kaikamahine, aole e hikike hele a lalau I ka niu, haniu, koloulu a me ka na-nia maloko o kuu aina niu, ma Walaiae-ini, oia ka aiae a’u i hoolimalima ai me Keo (Pukiki). A ke papaia aku nei ka Eie, hipi, hoki a ka puaa, aoie e hele maluna o ka apane kulu o Makooi a me ka loko-la o Molokehana, Waiaino. Ina e hele maluna o kahi i hookapuia ai, e hopuia e ko’u mau luna, ola e Kalolo. Uiiama a me Hooiaa. O ka uku hoopai o ka mua e iawe i na mea i pupuia, he $5.00; a o ka holohaiona e komohewa aua maluna o ka aina, e hoopaila @@@@@@ ke poo hookaki, a loa e ole, e hoopii no au e like me ki Kanawai.
W O A KALAUKI.
Honolulu, Mar 7, 1874. @@@@@@