Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 28, 11 July 1874 — Ka Holo Makaikai ia Kapalakiko. [ARTICLE]

Ka Holo Makaikai ia Kapalakiko.

[Kukauia e Hu>\ J. N awahi no ke | T j Na Bali;xa lele i ka makani. i Uu luhe nui kakoa no keia mea lele i ka leua, ma na ain.i e ; a oi.ii e kaua anu o I arani mo Perusia ; iloko o na niakahik; i haU aku nei, ua lilo na ba* luna i mau moku lawe leta, mai Farisa u i na kulunakauliale e ae o Fapaiii, : Aia iloko o kekahi o na.po hoikeike o I oodward s Garden, heeiua n»au balu* | ua i piha i ke gas, e luiL ana i o a ianei, | me ka owe o ka loie silika i uhiia ai ; o 1 ko kiekie o keūv mau baluna, me ho la l owalu a eiwa anapa o kela ame I niea pakaiii o laua j ua uhiia o waho iiio | o laua nie na upenalopi siljka, ef.-|tki3no mo ko na kii i ikeiu ai maloko o kelialn ; mau bttke, a raa ua hupepa 110 hoi.f Ua kukuluia ia mau baluna mnloko o laiiu i rnea makaikai no ka lehailehu. I kekahi mānawn, i ka \va e lele ai keia mau hahuin, ua hoopaaia lie kaūla | malalo, i tnea e lilo ole ni ke 'puhiia e ka aiakani ; a he hiki no e komo eha a eliina, a eono kanaka maloko 0 kekahihinni ie, a lele iluna ; aka, mamua iho 0 ko makou hiki ana aku, ua hoao'ia e le* le wale me ke kaiila ole : a ua lele ka haluna no kekahi mau mile ke kiekie, a iia lilo aku', ma kahi a ka makani e pu hi ai, a pela no e lele ai uo'na mile he 40 a 50 paha, a kuu ma kahi a na liookele e makemake ui. I kekahi Poaono, ua hoolahaia, e lele j hou ana kekahi halnna ma v\ »*»o nn ; o »0 ia uiea, ua pii makou 0 ike pono, he maka no he maka, aole ma ka lohe pepeiao wale, oia ka hora 4 P M. Piha pono o loko i ka poe makaikai, a elua maua mau Hawaii iwaena o ia lehulehn. 0 ko kapena hookelo o ia halnnn, he haole Parani no ia, a pela 110 kona kokua, he mau mea lana i maa ma ka hnokelo haluna no Parisa, i ka \s*a kaua mai nei o Farani. Mamua o ka hoomaka ana e lele, ua ako loa maua 0 komo iloko o ua haluna nei, a lele i ka lewa, aka, kaualua nae, no ka mea, ina paha e lele ana ua baluna nei a hala loa i ka Hikina, (oiai eia ma ke Komohana aku nei ka mukani e puhi nei) alaila, e holo e ana ka mokn a hoi mai i Hawaii nei ia kakahiaka ae, a e haule aua Inaua, nolaila, puliki wale aku la no ma na likini i hoopaaia ai ka hiuai ie, nka, o C. lvaiaiki, oia ka mea i komo pono loa iloko o ka hinai; a no koua pihoihoi, » no ko'u kaawale ana mui hoi, nolaila, ua haalele kela i kona kulana lele i ka letva, a haawi pio mai la iaia iho, c hoi pu mai i ka honua nei* 1 keia wa e hoomakaukuu nei e lele, ua piha loa oluna o ka hinai ie, a ua nui loa ka poe e hoopaa ana i na kaula, a © puliki ana hi>i kekahi poe 1 na eke'one, i mea e kaumaha ai; he mea ole loa ke kaumaha o ua eke one he haneri i hoo» paaia mawaho o ka hinai ie, a pela no hoi, he lilo i ka olē ka oiana kaohi ō na i haueri kahaku e hoopupu ana ilalo, ke piha pono ao ka haluna i ke gas. Ha-1 paiia, a hoolewaia keia lehulehu ioa ia nei, iluna a ilalo. He mea akaaka a ! pihoihoi, ke ike aku i ua puulu kauaka | nei, e auuieume aua me ku haluua ; a i | ka hooinaka ana o ka haluua e pii ae, I aia hoi, lewalewa iho la ua poe nei ma- i lalo o ka hinai ie ; e paa ana kekahi poe I ma na likiui, a o kekahi poe hoi ma na | kaula o ua eke oue i hoopaaia ai m& j hai o ka hiuai/aka, o kekahi poe, ua pu-1 liki wale aku no lakou ma na lima a ma ' na wawae o kekahi poe ; a i ka wa hoi' e 0111 ai na wawae a lolohi koi na lima, j o ka pau mai Ia 110 ia o ia poe i ka he-; lelei ilalo, a mokaki ana i ka lepo ; a i ka wa e pa iki mai ai ka makani, o ka hio aku la uo ia o ka haluaa, e kauo hele ana i keia poe i koe e lewalewa nei, a iiiī ua em\ iho ke gas iloko o ka haluna, apa mai hoi ka makani ma kela ao-1 ao ma», 1 alaik, kauoia keia poe iluna o ka iapo e kakaa ai me he maa paukal ikaa la, aohd nao luaka i kaka mea o ka | kekahi kumu paha o ia pHikia, \ oia iiolke ano pahemahema o ke kape, 1

na i k'i olelo Enelan». Lua e k -.hea iho ai ma ka olelo Faraui, ''E kaoi»i oukou !'' Unuhi ae la kekahi ina ku oleiu GereI mania, a o kekahi ma ka o'elo Berit*i- : nia, a o kekahi ma ka olelo Panio!o ; a j lohe kekahi o keia poe e knohi nei, a o i kekahi poe aole lohe, a no ia mea, oa j kaohi kekabi poe. a hookuu hoi kekahi poe, uolaila, lilo lakou iluna a a io a ianei. Eono poe i lele nm keia b;»laoa ia o ko Kapena me kona kokna, elūa Keonimana a ine elua Lede. Ikawa no i hookuuia ai na mea hoopaa, o ka lelē aku la no ia o ka haluua me ka hiki \vawe'loa, me na hae o pulelo 'ana i ka makani. Good By ! Good Bv !! Good By !! Hiiawi ao'la ke anaina ho' man hnro, a hookani aka la hoi ka poe puhi olie i na leo mele, (l) l< Mai haalele mai be | Ja'u." (2) "Ma kou wahi i naue aku Ia ; ilaila pu aku no kaua." Ue ano aloha ke knlana i ikeia maluna o ke anaina holookoa, me he mea la, ina no pela ke ano o ke kaawnlo aua a.ku o na makainaka, alaila, aole no e pau kou mau waimaka i ke komo iloko

o Kou naiuaka, aia nae na maka o kau mea i aloha ai e kiei mai ana maluna o na ao kalelewa, he haneri mile ka mamao mai kou home aku. Ma ke ana hoohalike no ia lele ana, ua hiki nu e olelo ae penei : Ina aia mauka o Rose B uik, ma Maemae kahi i hooleleia ai ka haluna, alaila, aole no o hola na minnie 5 mai, koua hooknuia ana ae, © ike aku auanei oe iaia, e poliuliu msi ana iluna !ilo o Moanalua. Ma ka nana aku i kona lele ana, aole no he oniniu, aolo no hoi he hio nui wale, aka, ine he mea e ku mulie ana ma ka lewa, e like no me ka mea hu oniu a kamalii, e ku malio ana i ka wa e kaa ana. I ka wa e lele ai uu baluua nei, o ku wa no hoi ia i kuup.m ai ke kaahi i konu holo, e alualu anu i ua baluna nei, a loaa hoihoi luai. Ua loaa aku ua baluua nei ma ko Komohana, ua haule iho ma kahi he 50 mile mai ke kulanakauhale aku o Kapalakiko, a ma ka nupepa puka la mai o ia ahiahi, ua hoikeia mai na mea e pili ana i ko lakou lele ona, penoi: "Ua lele makou a hala na mile he 40 a oi aku, manao ibo lanae ke Kapena e hookuu i ka makani (gas) o loko o ka bftlunn, i mea' e kao koke ai i ka honua, mauiua o ka napooana o ka la ; ua hookuuia ke gas, me ka errii hiki wawe loa nae o ku baluna ilalo, aka, aole nae lakou i mnnao, ua nahae ku aoao maluna pouo iho o'ku haluua, no ka mahuahua 0 ke ea i hookuuia, a no kela nahae hoi 1 fke ole ia, nolaila, ua awiwi loa ka emi ana o ka baluna ; aka, hoolei lakou i kekahi mau eke one, mau no nae ka | emi wikiwiki ana ilalo ; a no ia mea, ua | hookuu e ia ka heleuma, a lewalewa ilalo me kona kaula loihi, a i ka pa ana o ,ua heleuma nei i ka honua, kilou mai la kahi manamana, a paa i ka pohaku me ka lepo, a muhope pahemo mui la; &no ka ikaika loa o ka makani, na kakaa wale 110 ka heleuma ibaluna o ka lepo, aohe wahi mea a paa iho ; hio hoi ka balana, e kauo hele ana i ua heieuma nei, | a lilo lakou i ka pakiia ilnna & ilalo, i o a ianei, a pakele no nae ke ola o oa mea «ae. A oiai hoi ke Kapena e pinana ana ma na likini o ua moku nei o lakou, kaia iho lu oia a hai kooa wawae ; a pela lakou i kauo hele ia ai e uahalona nei a hiki i kb»a weluwelu loa ana. He xvahi paholehole iki no hoi ko na lede a me na Keoniinana, aka, aole he ola i poino * Ua loaa aku kkoa i ke kaa ahi, u ua hoihoiia mai. A owau nae, hoihoi hou mai la wau i ko'a manao lele ma ka halana, no ko'a ike ana aku la i ka hopena o kela poe, a puana ae la, Hai paq na wahi a-u i ka hakihaki, aole la e ikd hou t ke oue hanaa! Mamoa aku neu na makemake kekaht mau mea €> m%te, a o kahi a laua i lia ai/© hookoia ai ko laua iini, e mareia < laua ma ka lewu, maloko o ka buruaa ;

a nūa niea, kiiia ke Knhunapule, a u » makukwi h*>t n-\ mea mare me ko lauu maekaliiko, u ir.\ paapu loa ke anaina i akoko-a mai e ike i keia uiau ui. Ona : mecmare «*i me ICaliunapu!e, o lakou . WiU iiO'kai lelo n>nluka o ka baiuua. A eia.ae, ua Uoopauiu no ka buluna me ko jnuiaj aka, oiai nao Kahuuapulo • e homakaukau ana i kana hana laa. o | ka ioku ae la no ia o ke kaula. a puhiiu j akc)a iakou e ka makani a lilo loa, a | oalwale aka la aolo i iko hou ia y aolo ndioi ho lono i haiia mai no lakou. Ua ina e uiau a,na ka pau o ka baiume kona man pono a pau no kekahi/nnn malaina, alaila, na hookwaia ko lafcu kino malalo ae o na no in mjj muhina, ,4ie mau tnubuu mile, a m iUna ae o na aina he lehnlehu wale, m nna o ka hnuki loa ana iho o ko l.iliuiau. kiuo maluna iho o ka houuā. U la Uoi k$ m|ne iho i p\ hom } piikoi aku Ueia ilun \ o na lani, a» iiae i lilo ana i Puna i ke au u kā a waiho la i hea na vwi o kaAia hele ? E aho no ka pinhna ilnna o-|a lnau e mare ai, oiai he knleana maoj*>po, niamua o ka upa wale »ua aku neii ka lewunuu. (Jo!e i pau).