Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 30, 25 July 1874 — Ka Holo Makaikai ia Kapalakiko. [ARTICLE]

Ka Holo Makaikai ia Kapalakiko.

[Kakauia e Hon. J. Nawahi no ke Kuokoa.] Ka wehiweiii o Lone Mountains. 0 Lone Mountains, oia kt\ Pa Ilina nui o Kapalakiko, a lie wahi keia raawaho aku o ke kulanakauhale ; aia malaila oe e ike aku ai i na laau paina, oliva, ohia, poraegelane a me na laau he lehulehu wale ona ano a pau. Malaila no hoi na laau puaala, na mauu aala, na ano palapalai lie lehulehu wale, auo like me ko kakou nei. Aia no maloko o iaila na lokowai a me na wai pipii, a e holoholo ana na I-a-gula iloko ; a iwaena o keia uluwehiwehi, e ike no oe i na kia mabala he mau tauaani e ku ana ma o a maanei, maluna o na puu, a malalo o na awawa ; a he mau hale nani no hoi kekahi e ku ana no ua poe kino wailua nei ; ua hanaia keia mau mea a pau ma ke ano noeau loa. Ama ia mea, ua hiki aku no ka lilo no ka hanaana i kahi e waiho ai ke kino hookahi, mai ke $30,000 a hikiika $100,000. Aia maloko o ua pa ilina nei, he mau | alanui ho lehulehu wale, e like no me na alanui o ke kulanakauhale, ua kau ia na inoa mana aoao ; penei: Green Way, Pine Street, Rosc Street & Co. Ua hiki e holo pono na ka kaa lio elua ma kela a me keia o na alanui palahalaha. Ue mau IJotele hoi kekahi maloko a mawaho koke iho no o ua pa ilina nei, a malaila e paina ai ka poe a pau e pii ana ilaila. A mawaena oia lehulehu ona kia a me na pohaku mabala, hookahi a'u mea o lakou i mahalo ai, no kona nani luaole, he kia mabala ia e ku ana, a hookahi kii anela wahine mabala e puliki ana i kona mau lima me ke ano eehia, a e nana pono iho ana kona maka ilalo, i kahi i waihoia ai ka mea i make, mawaena o na pua rose, lilia, a me na pua ala e ae, e opuu ae ana maluna o na kiaha mabala e ku poai ana i ua kino nei ; a mawaena hoi o na wai pipii, e kiei raai ana he poe anela mabala keiki liilii me ko lakou mau eheu i hapaiia iluna ; a ma na alanui e pili ana i na anuu e pii ai iluna o ke kaliua i ku ai ua anela wahine nei, o moe mai ana elua mau liona mabala—oiai e huli pono aku ana keia kia mabala i kai o ke kulanakauhale, a me he aniani Ia ua kia mabala nei, he hiki no ia oe e ike pono loa i ke kulanakauhale, i na moku e holoholo ae ana ma ka muliwai, i na kanaka a me na kaa e pii mai ana iloko o ua pa ilina nei. O keia ano mabala nae, aohe ia he keokeo maoli, aka, he ano haulaula e like no me ka rose ano hapa o ka ula, a o na mea e ae, he mahala keokeo wale no. He nui loa o na pohaku ano mabala malaila, he keokeo, ahinahina, ulaula, eleele, a pela aku. Lehulehu no hoi na poe kalai mabala, e hanaana makekahi wahi mawaho koke ihono o ka pa ilina. Holo makaikai ia Oakalana. 0 Oakalana, oia ke kauhale ma kela aoao mai o ka muliwai, e huli pono mai ana i Kapalakiko. He lehulehu na laau o ia wahi, a o ka laau nui loa nae, oia no ka oka, a nolaila mai kona inoa "Oakalana," (Aina Oka). Ma ka hoike mai nae a ke Kanikela Hawaii o kakou e noho ana malaila, he 20,000 o ia mau kauhale, ke hui ia me Brooklyn. Ke ku nei'no ia mau kauhale ekolu (ke hui pu me Alamida) ma kahi wahi palahalaha malalo mai o na mauna. Mamua o ko makou hoomaka ana e holo no Oakalana, na loaa ia makou na kaa lio mawaho iho o ka pa ilina, me he Ia he 4 a 5 paha mile ka mamao mai ka uapo mai o namokuahi o Oakalana e ku ai. He mau kaa keiaua kakauia me na hua nui moakaka, "Oakland Boat." He pii loa no keia mau kaa e 7, 8 mile hoi mai, e imi ana lakou iloko o ke kulanakauhale i na ohua makemake e holo i Oakalana, mai ka 5 a i ka 7 keneta pakahi ka uku e kau ai no ia maa mile, aole hoi e like me na wahi kaa hoolimalima o kakou nei, ho 25 a he 50 keneta ka uku e holo ai no na wahi anana pokole wale no, he pono loa hoi, ina no namile 2 a 3 ia uku.

Ma kekalii o keia mau laina kaa, he | 40, 50, 60,70, 80 kaa oka laina hookahi, | e holo mau ana i kela a me keia minute. ! Mai ka hora 5 o kakahiaka a hiki i ka hora 12 o ke aumoe, i kela a me keia !a. Mamua o kou kau ana aku i ka oneki oka moku&hi, e kipa mua aku ana oe ma ka hale kuai palapala ae liolo (Tickets). lle mea eka holo ame ka hikiwawe loa o ka haawi palapala ana a me ka wawahi dala ana a ia kanaka—iloko no o ia lehuleha launa 010, o na tausani o na poe kuai pulapula, e noi ana, e kahea mai ana, eia nae, ua loaa aku la no na palopala, e hke me he paka ua la ka helelei ona, aole nalowale hookahi. Aia ma kahi e kokoke ana i keia liale, he mau lanai nui, xne na noho e hooiuolu ai no na oliua, e ike aku no oe i kekahi poe e heiuhelu nupepa ana, i kekahi poe hoi e kuai tna i na hua ai ame na pua ala. Aika wa nae e kani mui ai ka hele, o ka pau akn la no ia o keia poe iluua oka mokuahi. Ao ka poe mea kaa lio hoi, komo no lakou me na kaa a ku ana iluna o ka mokuahi, mawaena o ka hote!e a me kahi e kuai ai i na mea inu. 0 ka mokuahi, he ano ololi loloa ia, elua ona ihu i hiki ai e holo a hoi m ti, mc ka hoohuli ole ia. Ma ka nauaiua aku o ia ano moku, ua akea loa ae o luua, a uo ia msa, ua auo akea loa ka hale e ku ana maluua iho ; ma ka hnle maluna ae, malaila ka nimi hookipa nui no na ohua a pau , ua maemae no o loko ; mai ka 600 aika | 1,200 ka nui o na ohua holo ma ka moku hookahi, me he wai kahe ikaika la ka holo o keia poe moku ; he m*u minuto poko le waie no ke holo aku a ku ma ka uwapo o Oakalana ; he 4 mile mai Kapalakiko aku. He kokoke loa ka moku i ka Mokupuui Kao (Goat l8land) i ka wa e holo aku ai ahe aoo papau n» hoi ka wai oka muliwai ma kahi kokoke mai iua mokupuni uei ; nolaila, ua uhauia mai he uwapo loihi loa nona na mile 2, mai .ka aiua mai, a maluna mai o keia uwapo, e moo mai ana na molina hao e holo mai oi na kaa ahi o Oakalana a me ko Kakalameta a rne ko kekahi mau kauhale e ae e kokoke mai aua. Ma kahi e pili aku ai na mokn i keia uwapo, e ku ana.ekolu mau haie 10100, he wahi e komo ai na laina kaa ahi. I ka wa no e pih aku ai ka mokuahi, ia wa no e hiki koke mni ai ke kaa ohi, a o na nhu» mai o luna o ke kaa ahi komo ae no lakou nia kekahi rurai nui ma kahi kupono i ka aoao o ka mokuahi, a ma ia aoao e komo mai ai iluna oka moku, mahope iho o ka lele ana aku o na ohua o ka mokuahi iluna oka uapo. ia manawa, e ike aku no oe i ka poe ohua i lole aku ai, e holo ana ma'o a maanei, e piuana ana iloko ona kaa, o kela ame keia laina, ina no Oakalana, a iua paha no ka Hikiua loa. He mea ku i ka miihalo, ke ike aku i na lawelawe ana, o ua mau laina kaa ahi nei. A ua nana pono aku au me ke ano hoihoi, me he la he lala wau no ia hana akamai Mamua o ko makou hoomaka ana e holo ma ke kaa ahi, ua nana aku la wau i na hoailona a na luna o ke kaa ahi e hana 'na. He 10 a hiki i ke 40 na kaa ma ka laina hookahi, i kauoia e ka enegine ; a e like me ka nui o na kaa, pela no ka nui ona luna wili'ki (aole nae he mahu ka lakou e ki ai, aka, he hoopaa iho ina kaa i pau ka holo ana.) O ka wili'ki nui, aia oia me kona kokoolua maloko o kahi wahi hale e pili oku 'na ioahope o ka enekini ; a mahope iho o keia, ke kaa nanahu, a mahope aku, na kaa oiiua, a mahope loa mai, na kaa ukana ; aia maluaa o na kaa ukana, he mau kanaka ekolu a eha paha, i hikiwawe ka hoouka ana, a me ka hoolei ana mai iDa ukana. Mamua oka hoomaka ana o ke kaa ahieholo.ua pau aku na wili'ki a pau loa (koe no ka wiliki o ka enegine) a bu mai ma kahi mamao aku e hiki ai ke ike mai, ua makaukau na ohua a pan, ia wa, hapai like ae la lakou i ko lakou mau lima a ani aku la imuu, i kahi a ke kaa ahi e holo aku ai, a holo aku la lakou iloko o na kaa. Ikawa i ike mai ai ka wihki nui, ua makaukau, o ka hao aku la no ia o ka mana o ka mahu, me ka awiwi nui, aohe wahi mea a hookanlua iho, e puhi ana ka mahu ma ka puka uwahi me he lio la e kihe ana, a e owe ana ka mahu o na paipu mahu ma ka aoao oka enpgine, e poahi ana ni huila o na kaa, e haukawewe ana hoi oa pauma hookaa huila iluna a i lalo.

E kaui mau ana ka bele i kela a me keiu 2 siikona. He mau miuute pokole wale no inahope iho oko makou holo ana aku komo ana mikou iloko o ka malumalu o oa lau laau o Oakalana. He ano poniuuiu na maka ke nana aku i na laau a tne na hale, e ku mai ana ma hai oke alauui. Ke hoonanea ka holo 'na ona kaa ahi, eole no hoi he lele, no ka pahee ona molina hao e holo ai. Mai ka 20 a i ke 35 mile ka holo mnu o na kaa ahi, a mai ke 35 a ike 60 rnile ka holo o na kaa mama loa, oia na express. ('Jlole ipau.)