Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 33, 15 August 1874 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Rich Murray
This work is dedicated to:  To Belma Murray

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XIII. HELU 33.  HONOLULU, POAONO, AUGATE 15, 1874.  NA HELU A PAU 663.

 

E Pau na Pupupu Kahiko!

 

E pani me na Hale Laau!

 

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

A ME

N@AKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPA O S. G. WAILA MA!

KIHI O

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA! ae like ka nui me ka makemake.

 

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

NA PAPA MANOANOA,

NA PAPA HELE,

NA KUA,

AAHO,

AAHO LIILII, &c

 

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

NA PAPA MANOANOA,

NA PAPA HELE,

NA KUA,

AAHO, POU,

AAHO LIILII,

MOLINA, &c

 

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

Na Puka Hale, o na ano a pau,

Na Puka Aninni, o na ano a pau,

Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

 

Pepa Hale me na Lihilihi.

 

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA,

NA AMI-PUKA LIILI@

NA KUI NAO,

 

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO.

 

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

 

E lawe wale ia no na mea i kuai ia mai kela Pa Papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, ina ma ke keona nei, a me na Awa o kela Pa@ain@ e like me ka aelike.

 

Aie maan@i k@ K@@n@ o k@ MOKUMAHU “KILAUEA,” L. MARCHANT, Kap@na.

 

S. G. Walla Ma.

653 @

 

NA KANAWAI O KE KAU O 1874.

 

HE KANAWAI

E hookaawale ana i na Haawina Dala no ke Aupuni no na Makahiki Elua, e pau ana ma ka la Kanakolukuma makahi o Maraki, Makahiki Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamaono.

E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo e ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:

PAUKU 1. O na Haawina Dala mahope nei, i hiki aku ka huina i na Dala Eiwa Haneri Kanahikukumamaono Tausani, Ekolu Haneri Kumamakolu, me Kanawalukumamahiku Keneta, e haawiia ia mau dala mailoko ae o na dala e waiho ana iloko o na makahiki elua, e hoomaka ana ma ka la mua o Aperila, 1874, e a pau ana ma ka la 31 o Maraki, M. H. 1876.

 

NA KA MOI PONOI.

Ko ka Moi dala ponoi a me ka Oihana Alii.............. $45,000 ..

Ka Mea Kiekie ke A@ Leleiohoku.................... 5,000 ..

Puuku me ke Kakauolelo o ka Moi..................... 5 000 ..

$55,000 ..

 

HAAWINA HOOMAU.

Ka Moiwahine Emma........ $12,000 ..

Ka Mea Hanohano P. Nahaolelua..................... 3,000 ..

Ka Mea Hanohano P. Kanoa.. 2,400 ..

Methuselah Mahuka........... 600 ..

$18,000 ..

 

KA AHAOLELO ME KA AHAKUKAMALU.

Na lilo o ka Ahaolelo 1874... $15,000 ..

Kakauolelo Ahakukamalu.... 200 ..

Lako palapala a lilo e ae o ka Ahakukamalu............. 100..

$15,300 ..

 

OIHANA KANAWAI.

No ka Lunakanawai Kiekie.. 10,000 ..

No ke Kokua Lunakawai mua 8,000 ..

No ke kokua Lunakanawai alua 8,000 ..

Kakauolelo Aha Kiekie...... 4 000 ..

Hope Kakauolelo Aha Kiekie 3,000 ..

Maheleolelo Aha Kiekie me Hoomalu............. ... 2,000 ..

Lunakanawai Kaapuni o Maui 3,000 ..

Na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii..... ............ 3,600 ..

Lunakanawai Kaapuni o Kauai 2,000 ..

Lunakanawai Hoomalu Honolulu………………… 3,000 ..

Lunakanawai Hoomalu Hilo, Hawaii.................. 1,000 ..

Lunakanawai Hoomalu Lahaina, Maui ................ 1,200 ..

Lunakanawai Apana, Puna, Hawaii................... 600 ..

Lunakanawai Apana Kau, Hawaii....................... 600 ..

Lunakanawai Apana Kona A@. Hawaii................... 600 ..

Lunakanawai Apana Kona Hema, Hawaii............... 600 ..

(Ina hookahi Lunakanawai no na Apana elua, ala@a $900)

Lunakanawai Apana o Kohala Akau, Hawaii............. 600 ..

Lunakanawai Apana o Kohala Hema Hawaii............. 600 ..

Lunakanawai Apana Ham@kua Hawaii................... 600 ..

Lunakanawai Apana Wailoku, Maui...................., 800 ..

Lunakanawai Apana Makawao, Maui..................... 600 ..

Lunakanawai Apana o Honuaula, Maui................. 400 ..

Lunakanawai Apu, Hana Maui 600 ..

Lunakanawai Apana Kaupo M. 600 ..

(Ina hookahi Lunakanawai no no na Apana elua, al@la $1,000)

Lunakanawai Apana Molokai. 600 ..

Lunakanawai Apana Lanai... 400 ..

Lunakanawai Apana Ewa a me Waianae, Oahu............ 600 ..

Lunakanawai Apana Waialua a me Koolauloa...... ..... 600 ..

Lunakanawai Apana Koolaupoko, Oahu............... 600 ..

Lunakanawai Apana Hanalei, a me Anahola, Kauai....... 600 ..

Lunakanawai Apana Lihue Kauai....................... 600 ..

Lunakanawai Apana Koloa Kauai... ................... 600 ..

Lunakanawai Apana Waimea, Kauai..... .............. 600 ..

Kakauolelo Aha Kaapuni Apana 2................. 400 ..

Kakauolelo 1, Aha Kaapuni Apana 3.............. 300 ..

Kakauolelo 2 Aha Kaapuni Apana 3.............. 300 ..

Kakauolelo Aha Kaapuni Apana 4.................... 300 ..

Lako palapala no na Aha a pau 1,500 ..

Kela a me keia lilo Aha Kiekie 1,700 ..

Kela a me keia lilo Aha Kaapuni Apana 2.............. 1,500 ..

Kela a me keia lilo Aha Kaapuni Apana 3.............. 1,500 ..

Kela a me keia lilo Aha Kaapuni Apana 4................ 800 ..

Kuai ana i na buke kanawai.. 500 ..

Uku o J. W. Ukumea Lunakanawai Apana a hiki i ka la 31 o Maraki 1874.......... 100 ..

$70,100 ..

 

OIHANA NO KO NA AINA E ME KE KAUA

No ke Ku@na................ $8,000 ..

No ke Kakauolelo.............. 4,000 ..

Na lilo Keena o na Luna ma na Aina E.............. 1,500 ..

Poo Leta me kela a me keia lilo 1,500 ..

No na Elele i na Aina E... . 1,500 ..

Ke Komisina o ka Moi ma Ladana.............. 1,600 ..

Ke ola o na koa .......... 47,470 ..

Kokua a hoihoi mai i na kanaka Hawaii ilihune mai na aina e mai............ 1,500 ..

$67,070 ..

 

OIHANA KALAIAINA.

No ke Kuhina.......... 8.000 ..

No ke Kakauolelo mua...... 4,000 ..

No ke Kakauolelo alua...... 3,000 ..

No ke Kiaaina Oahu....... 3,600 ..

No ke Kiaaina o Maui......... 3,600 ..

No ke Kiaaina o Kauai..... 2,400 ..

No Kiaaina o Hawaii......., 3,600 ..

No ke Kakauolelo Kiaaina O. 800 ..

No ke Kakauolelo Kiaaina o Maui............... 1,200 ..

No ke Kakauolelo Kiaaina o Kauai............... 800 ..

No ke Kakauolelo o Hawaii.................. 1,200 ..

No ka Luna Halepaahao Oahu 3,000 ..

No ka Luna Wai a Kakauolelo Makeke............... 3,600 ..

No ka Luna Leta Nui................. 5,000 ..

No ke Kakauolelo mua o ka Luna Leta Nui.......... 2,400 ..

No ke Kakauolelo alua o ka Luna Leta Nui.......... 1,200 ..

No na Luna Leta o Hawaii.. 800 ..

No na Luna Leta o Maui Molokai a me Lanai............. 1,000 ..

No na Luna Leta o Kauai.... 400 ..

Na na Lawe Leta......... 7,126 ..

Kela a me keia lilo, Oihana Let 3,074 ..

Na na Luna Alanui........ 9,000 ..

Ke kiai Hale Ilina Alii....... 600 ..

Na lilo o Hale Ilina Alii ..... 250 ..

Na Elele........... ...... 2 288 ..

Kela a me keia lilo o ke Keena 2,000 ..

Kuai ana i na mea hana alanui 1,000 ..

Na poho Alanui........... 1,000 ..

Na alanui me na alahaka no na Mokupuni a pau......... 10,000 ..

No ka malama ana i na lepera 55,000 ..

Na Kauka me na malama mai kaahele............... 12 000 ..

Kela a me keia lilo o ka Papa Ola.............. . 12,000 ..

No kauka Powell me Akana no ka hoola ana i na Lepera... 6,000 ..

Halemai Pupule............. 10,000 ..

Na lilo malalo o ke Kanawai “E hoemi ai i na mai,” &c.. 4,000 ..

Kokua i ka Halemai Moiwahine.................. 21,000 ..

Ana aina Aupuni. .......... 12,000 ..

Paipalapala Aupuni.......... 1,000 ..

Ke ola o na Paahao......... 6,000 ..

Oihana Kinai Ahi o Honolulu 7,200 ..

Maheleolelo me Unuhiolelo.... 300 ..

Oihana Wai........... 5,000 ..

Hooholo mokumahu pili aina. 10,000 ..

Mokumahu Pele, na lilo no ka hooholo ana.............. 8,000 ..

No na moku o holo ana iwaena o Maui me Molokai....... 1,000 ..

Na heleuma me na mono .... 2,000 ..

Eli ana i ke awa o Honolulu.. 5,000 ..

Hana hou ana i na Uapo..... 10,000 ..

Pa ma ka Uapo mokumahu... 1,000 ..

Hale lamalama ma Honolulu.. 1,000 ..

Hale lamalama ma Lahaina. 500 ..

Hale lamalama ma Hilo...... 400 ..

Hale lamalama ma Kawaihae 300 ..

Hana hou i na Hale Aupuni.. 8,000 ..

Na hale Papaa............... 17,000 ..

Hale Hookolokolo me Paahao Kona Akau Hawaii....... 500 ..

Hana hou ia Iolani Hale me ke kahua................. 15,000 ..

Kokua mahiai me na Ee moku 50,000 ..

Oihana Wai o Honolulu..... 25,000 ..

Hana ana a paa na hale hou o ke aupuni.............. 10,000 ..

Na Buke Aupuni............. 500 ..

Hoolimalima Uapo............. 2,000 ..

Hoopaa poho Hotele Hawaii. 1,686 ..

Haawina k@ i ka wa no ka wahinekanemake a ka mea Hanohano J W Lonoaea..... 400 ..

Uapo me ka hoakeaia o ke Makeke............ 3,000 ..

Hana hou ia ke awa waapa ma Pelekunu, Molokai........ 500 ..

Uku poho i loaa ma ka ha@aele Feberuari 12, 1874......... 1,291 63

Lilo ko ka hele kaapuni o ka Moi 1874............ 3 313 07

$414,828 70

 

OIHANA WAIWAI.

No ke Kuhina.......... 8,000 ..

Luna Buke Helu........... 4,000 ..

Luna Dute Nui........... 6,000 ..

Hope Luna Dute nui......... 3,600 ..

Kiai oihana a me ke awa...... 2,400 ..

Luna hale papaa.......... 2,400 ..

Kakauolelo Buke Hel@........ 2,400 ..

Kokua kiai ma Honolulu a me na awa a ae............ 1,800 ..

Kela a me keia lilo Hale D@te 1,500 ..

Luna Dute Kawaihae......... 300 ..

Luna Dute Kealakekua........... 100 ..

Waapa o ka Hale Dute......... 600 ..

Halemai (na lo@a i manao@a).. 5,000 ..

Uku o na Luna Helu (aole nae e oi aku i ka 5 hapahaneri.. 12 250 ..

Uku o na Luna Ohi (aole nae e oi aku i ka 5 hapahaneri.. 13,500 ..

Aie aupuni e uku ana........ 25,400 ..

Ukupanee no ka aie aupuni.. 60,000 ..

Kela a me keia lilo Oihana Waiwai............... 2,000 ..

Na uku i kaa ole e like me ka Papa C.............. 1,263 17

Na lilo no ka Komisina e hoohui ana i na Kanawai o ke Aupuni.................. 3,500 ..

$156,013 17

 

OIHANA LOIO KUHINA.

No ka Loio Kuhina...... ... 8,000 ..

Kona Kakauolelo............ 2 400 ..

Ka Ilamuku........... ... 6,000 ..

Ka Makai Nui o Hawaii...... 4,000 ..

Kakauolelo o ka Makai Nui o Hawaii.................. 1,000 ..

Ka Makai nui o Maui ............ 4,000 ..

Kakauolelo o ka Mokai Nui o Maui..................... 1,000 ..

Ka Makai nui o Kauai....... 2,600 ..

Na Makai o Hawaii ................ 10,290 ..

Na Makai o Maui................ 9,120 ..

Na Makai o Oahu................. 43,608

Na Makai o Kauai................ 3,408 ..

No ka hopu ana i na lawehala 2,000 ..

Kela a me keia lilo............... 2,000 ..

$99,332 ..

 

OIHANA HOONAAUAO.

Kahukula Nui................ 4,000 ..

Kakauolelo o ka Papa........ 3,600 ..

No na kula Hawaii me Beritania, aole o hooliloia ke kauwahi o keia, e ke Kahukula Nui, no na lilo o kona hele kaapuni ana.................. 40,000 ..

Na Kula Aupuni................ 16 000 ..

Pai ana i ke Ana Honua..... 3,500 ..

Kula Hoopololei.............. 10 500 ..

Kukulu ana i na Halekula hou 1,000 ..

Kokua haumana................ 360 ..

Malama ana i na mea ano e.. 1,000 ..

Lako palapala kela me keia lilo .................. 700 ..

$80,660 ..

 

KA HOULUULU ANA.

Ko ka Moi Ponoi.......... $55,000 ..

Na uku Hoomau..... ..... 18 000 ..

Ahaolelo a me Ahakukamalu 15,300 ..

Oihana Kanawai................ 70,100 ..

No ko na Aina E me Kaua.. 67,070 ..

Oihana Kalaiaina................. 414,828 70

Oihana Waiwai.................. 156,013 17

Oihana Loio Kuhina............ 99 332 ..

Oihana Hoonaauao............. 80,660 ..

$976,303 87

 

PAUKU 2. E kau no ke Kuhina Waiwai ma ka aoao o na loaa o ka Bila Haawina o 1873 a me 1874, i na koena a pau i haawiia ma ke Kanawai, i aponoia ma ka la 29 o Iulai 1872, aole nae i uku ia a hiki i ka la 31 o Maraki 1874, aole hoi i hoakakaia ma kahi e, a oia mau puu dala a pau, aole no e ukuia no na kumu i hooliloia’i mamua.

 

PAUKU 3. E hoomau aku ke Kuhina Waiwai i ka uku ana i na uku makahiki i oleloia ma keia Kanawai, ka uku o na Koa a me na Makai, ka uku o na Kumukula a me na lilo mau o ka Papa Hoonaauao, na lilo o ka Oihana Kinai Ahi a me ka Aha Kiekie a me ka Aha Kaapuni, na Bila aie o ke Aupuni a hiki i ka la 30 o Iune 1876, ke hooholo ole ia he Bila Haawina hou mamua ae o ia la.

 

PAUKU 4. Aole loa e ku i ke Kanawai ke uku ke Kuhina Waiwai, aole hoi e ae e ukuia aku i kekahi dala mailoko ae o ka Waihona no na kumu e ae, aka, no na kumu wale no i hoakakaia ma keia Kanawai. Aka hoi, o na dala a pau i waihoia mai ma ke ano ku i ka wa, a ua haawiia aku no ia he palapala hoike aie a me ka uku hoopanee ma ia dala, e ukuia no i ka manawa i oleloia me ka haawina ole.

 

PAUKU 5. Ua ku no i ke Kanawai, ina e pau e kekahi haawina okoa iloko o kekahi oihana, e hoolawa no ke poo o ua oihana la i kela haawina, noloko ae o ke koena o kekahi haawina okoa e ae iloko o na oihana nei, ina he koena na ke poo o kela oihana keia oihana, e hoike i ka Ahaolelo mahope iho, i ke dala e hooliloia pela, aka hoi, aole i ae ia ma keia, e hoolilo aku i na Haawina no na hana hou ma kekahi apana Kiaaina mawaho ae o ia Apana.

 

PAUKU 6. He hiki ole i kekahi mea iaia na Oihana Aupuni elua, i hookaawaleia ka uku makahiki no ia mau oihana, ke ohi i ka uku i oi aku mamua o ka uku o ka mea i oi o laua, ke hiki aku ka uku o kekahi o ia mau oihana i ka elua tausani dala a oi ae paha no ka makahiki, aole no e ukuia oia i kekahi uku e ae a uku i oi aku paha.

 

PAUKU 7. E lilo keia i Kanawai @ai kona la i hooholoai’i.

 

Aponoia i keia la Ekahi o Augate, M. H. 1874. KALAKAUA R.

 

Ka Holo Makaikai ia Kapalakiko.

[Kakauia e HON. J. NAWAHI no ke Kuokoa.]

 

NA HIOHIONA O NA KAA AHI I KA PO.

 

He mea ku i ka mahalo ke ike aku i na hana a me na hoailona o na kaa ahi, oiai lakou e hoomakaukau ana e holo. Mamua o ka hoomaka ana o na kaa e holo, ua makaukau na kukui ma na lima o na wiliki a pau. Ua maopopo no paha ia kakou i ke ao, ua hiki no i ka Luna Wiliki Nui, e ike pono i na lima o na luna kaa a pau loa, aka, i ka po, aole e hiki ke ike aku, no ia mea, ua laweia na kukui ma na lima i mea e ike pono ia ai na hoailona kuhikuhi.

 

I ka wa e makaukau ai na kaa, a ua pau pono na ohua me na ukana; a oiai hoi, ua ku aku la ua poe wiliki nei mawaho aku o na kaa, he ekolu a eha paha anana ka mamao. Ia wa, kaohi like ae lakou i na kukui, e hoolewa ana imua i kahi a ke kaa e holo aku ai; a ia wa no, o ka holo aku la no ia o na kaa me ka awiwi launa ole. I kekahi wa nae hoi, oiai na kaa e hookomo hou ia m@i ana, a e weheia aku ana paha, e kuku ana ua poe luna nei me na ipukukui e hulili ana, me ka hoi ae o na kukui iloko, e like me ka kakou hana ana i na lima, ke makemake kakou e apo ae a e hookuu paha. I kekahi manawa nae, o na kukui omaomao a uliuli hoi, oia na hoailona no keia hana.

 

Ma ka nana ana i na kaa e holo loa ai i ka aoao Hikina o ka aina, ua kiekie ae ka nani o ia poe kaa; ma ka nana ana aku ia loko, he nani loa no. I ke ao, e noho ana oe maluna o na noho i uhiia i ka veleneke ma ke kaa e moe ai, aka, ia oe o noho ana malaila, aole no oe e ike i kahi e hiamoe ai na ohua, oiai aia maluna ae o kou poo, e pili ana i kaupoku o ka hale kaa, kahi i hoopilia’i na bela moe a me kona mau lako a pau; a no ka ike ole ia o na hookuina, a no ka nalowale i ka nui o na kinohinohi, nolaila, hiki ole ia oe e hoomaopopo ae; aka, i ka po ana iho, e ike auanei oe,

“Iho mai ko luna poe,

Hikikii ka ua o Ena,”

oia keia, e iho mai ana kou wahi moe mai luna mai, a kau pono iluna o na noho e kuku ana malalo ae; a o kou wa koke no ia e lele aku ai a hiolani ana iluna o ka “nani o Aipo.”

 

He mea paha i maa ia oukou ka lohe ana, “he mea holo ke kaa ahi, me he lio la, a me he manu la, a me he uila la paha, aka, he mea pono no ia’u o hoihoi mai i ka’u hoohalike i Hawaii nei, penei: Ina paha he 300 mile ke anapuni O Hawaii, a kau aku kakou iluna o ke kaa holo malie (helu 2), ma ke taona o Hilo, e hoomaka ana e haalele ma ka hora 5 o kakahiaka, a e hoomaka ana e holo kaapuni ma Puna aku, a Kau, na Kona, Kohala, Hamakua, a hiki hou mai no i Hilo, ma ka hora 2 o ka auina la, o ia la no. A ina hoi maluna o na kaa holo mama, (express) alaila, e haalele hou ia Hilo i ka hora 6 kakahiaka, a holo puni a hiki hou mai i Hilo, i ka hora 11 1/2 o ke awakea; a ina e haalele hou ia Hilo i ka hora 12, e a hiki hou mai ana no i Hilo mamua ae o ka hora 6 o ke ahiahi o ia la hookahi no, oia hoi, elua puni ana o Hawaii i ka la hookahi. Ua lohe no au ma ka moolelo o na kanaka kaulana o kakou i ka mama i ke kukini, a o ko Makoa kii ka’u i ike iho, ka Elele kaulana a Kamehameha I., a me kana keiki o Liholiho. He hiki paha iaia ke holo a elua puni o Hawaii i ka la hookahi, sole paha? Aole au i lawa i ka manaoio loa ana no ia mea. A ke manao nei au, ina he alanui holo kaa ahi ko Maui, ekolu ona puni ana i ka la, a eha o Oahu, a pela no o Molokai, a elima o Kauai. Pehea la ia? Malia paha o hiki mai ka wa e hookoia ai ia mau mea, aka, aohe maopopo loa.

 

Maanei, he pono ia’u e hoike iki aku i kekahi mau mea kupono, i ka poe kane e makemake ana e holo makaikai ia Kaleponi—aole paha e lawa pono keia hoike ana, aka, ma ko’u hoao ana no’u iho, ua manao no au, na lawa paha. He elua e ekolu paha palemai no luna, a pela no o lalo. I mau kuka mehana a me na lole wawae mehana, a i mau palule huluhulu mehana paha, me na palule keokeo maoli; hookahi a elua paha paa kamaa (buti) maoli; hookahi paa kamaa haahaa, hookahi a elua paha paa mikini lima mehana, elua a ekolu paha paa kakini manoanoa. I $120, a $150, paha no ka uku moku ma ke keena o hope, no ka holo ana a hoi mai, me ka ai ana; a i ole ia, i $60, a $70, paha no ka uku moku ma ke keena o mua, no ka holo ana aku a me ka hoi ana mai, a me ka ai ana. He mau dala Amerika he 50 a 100 paha no na mea au e makemake ai ma Kaleponi. Elua dala no ka Palapala Ae Holo, (e hele aku oe ma kahi o ke Kiaaina o Oahu, a nana e kuhikuhi mai i kahi e loaa ai ma ke keena o ka Luna Dute Nui ma Honolulu). He pono loa hoi, ina mai k@ Kuhina mai o ko ua Aina E, he palapala nou na ke Kanikela Hawaii e noho la ma Kapalakiko, oia kou makamaka ke hiki aku oe ilaila. Hookahi dala ka uku hoolimalima no na waapa o Kapalakiko, no kahi kokoke loa, ina no he 3 a hiki i ka 100 anana. Mai ka 5 hoi a ka 7 keneta ka uku hoolimalima no na laina kaa lio; a he 15 keneta no ka mokuahi o Oakalana a me ke kaa ahi pu. He $2 a $3 ka uku no na mokuahi holo iuka o Kakarameta; a ina nui na mokuahi, emi mai no a ka $1. a i ka hapaha hoi i kekahi manawa. O ka uku holo kaa ahi a hiki i Kakarameta, mai ka $3 a i ka $5. O ka uku e lawa ai no ke paina hookahi ana maloko o na hale paina a me na Hotele nui, mai ka 15 keneta a i ka $2.00. A o na kaa lio holo lealea, (nau iho no e hookele, a i ole ia na ke kahu kaa paha) mai ka $2.50 a i ka $10.00 no na hora 2 a hiki i ka 5. O ka uku moe no ka po ma kela a me keia ano hale, ma ka 25 keneta a i ka $2.00. O na uku komo ma na Pa Mea Hoikeike, (mea ulu a holoholona paha) he 25 keneta. O ka uku komo iloko o ka Meusem, he 50 keneta. Ma kekahi mau mea, he hiki no e makaikai me ka uku ole.

 

Mahope nae o keia mau mea, he pono e loaa pu ke kauwahi lohe i ka olelo Beritania, i hiki ai ia oe ke ike ma na nupepa a me na bila hoolaha paha, no na wahi e loaa ai na mokuahi, na kaa lio, na kaa ahi a me na manawa e holo ai a e hiki mai ai paha.

 

He pono no hoi a loaa pu ia ona palapala kuhikukhi no Kapalakiko, i ike e oe, a maopopo e no ia oe na alanui, a lalau ole hoi ke homo aku iloko o ua kulanakauhale la.

 

He pono no hoi ia oukou o hoomanao iho, he wahi moolelo wale no keia no na la pokole he umi, ma ua aina anuanu la o Kaleponi, ka aina nona na mauna a me na awawa i hoopihaia i ke gula. Farewell to thee.

 

Ke haawi aku nei au i ko’u thanks (hoomaikai) i ka Luna Hooponopono o ka nupepa Kuokoa a me na mea a pau i haawi mai i ko lakou kokua ana ia’u; a pela no hoi wau e haawi aku nei i na poe he lehulehu wale i heluhelu i keia wahi moolelo

 

O ka oukou kauwa haahaa.

 

Hana ma ka la Sabati.

 

Iloko o kekahi mau la i aui ae nei me kona mau hiohiona pilikia, a pomaikai pa, ha, ua ike ia kekahi wahine e lawelawe an@ m@ ko@ ki@apai i ka la Sabati, m@ Kailua, Koolaupoko, Oahu, ma na mea i k@pono ole no ia la. He hoike moakaka lea ana ia, ke ano k@emi hou aku nei kekahi poe ma na hana o ka wa baib@l@ ole.

 

Eia ka ninau, no ke ah@ mai l@ k@ hana ana pela? Eia; no ka palaka loa, aole he manao i ka mea nana i haawi mai i na pono kino a me na pono Uhane. Aole ke Akua he mea mak@ wale, e like la me ke kanak@, @olaila, h@ pono ia oe e ka lepo ke hoohaahaa imea o ka @ ola mau loa, i ole ai e lilo kou @ pono mai a oe aku, a koe olohelohe wale iho oe, e like me k@ Iob@, “me kou hele kohana ana mai ka opu mai e kou makuahine, pel@ no hoi oe e hele kohana aku ai i k@ op@ o ka hoana.”