Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 35, 29 August 1874 — Page 3
| This text was transcribed by: | Lucia Laidlaw |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
pala hoomaikai no kona pakele ana mai ka powa mai @aoa i hoao e lawe i kona ola. LADANA, Iulai 20 - Ke hoikeia mai nei, ua hoike aku ke Kuhina Noho o Geremania ma ke Alo Alii o Parisa i ka manao o Geremania e hoouua ana oia he aumoku kaua Geremania ma na kapakai o ka Akau o Sepania i mea e nana pono ia ai ka a-e ia ana a me ka hoi ana mai maluna o na palena o Sepania a me Farani. No keia mea i haiia mai, ua hoole loa na luna aupuai o Farani aole he mau kokua i haawiia e lakou i ka poe kipi o Sepania. Ua kauohaia he aumoku kaua Beritania, e hoomona ma Panama, i mea e koiia aku ai ke aupuni o Guatamela e uku mai in na hoopai o ka lakou hana ino ana maluna o ke kino o ka Hope Kanikela McGee o ia wabi. BERELINA, Iulai 27 - Ua hopunia a hoahewaia e hoopaaha oia o Kauka Jakobo Wifskath, Bishopa o Posena, no kona kue ana i ke Kauawai Ekalesia. He umikumamalima malama e noho paahao ai. Ke hoike mai nei kekahi lono mai Kissingena mai, ke pii ae nei ka oluolu o ke Keiki Alii Bisimaka, aka, o kahi nae i ku ai i ka pu, aolu i ola, aole e hiki i ke Keki Alii ke kakau me kona lima. Ke malamaia mai la ma ke kulanakauhale of Barasela, he halawai o na Elele o ua aupuni nui o ke ao nei, no ka noonoo ana i ka mea e kaua ole ai kekahi me kekahi aupuni. Na ka Emepera o Rusia i hapai i keia hana nui, a ua waiho oia i kana mau kumu i kona Elele ma ia halawai. Aole paha e pau loa ana kana mau kumu i manao ai, aka, o ka mea nae ia e ike ia ai na naauao o kela a me keia aupuni. PARISA, Iulai 20 - Ma kahi kokoke i ke kolanakauhale of Rovena, Farani, na peku ia kekahi kanaka ui Beritania a eha loa. E hele ana oia ma ke alanui, aka, i kona ike ana i kekuhi huakai hoomana Katolika e hele ana, ku iho la ia a nana pono aku. I ke kokoke ana nai o ka huakai,m hele mai la ka luna nui o ka huakai, a i e, o ka poe kipi a imua o ko ia nei alo, a no kona nee ole ae, o ka manawa iho la no ia i peku aku ai o ke kanaku Farani hookiekie. Ua lilo keia peku ana i mea nui a hauwalaau ia wa kokem oiai, o ua keiki la i peku ia iho aim oia no ke keikikane a kekahi haole waiwailoa o Manchester. Heaha la auanei ka hopena o ka mea hookiekie.
Madarida, Iulai 22 – Ua loaa mai i ke aupuni o Madarida he mau lono, hookahi haneri o na koa Ripubalika I hopu pio ia e na kipi ua pau i ke kipuia ma Olat, mamoli o ke kauoha a ka Alihikaua kipi. Heaha la auanei ka hopena o ne koko i hookaheia e like iho la pela. Hopu ia he pio, a kipu ia ma ke ano pio. O ia paha auanei kekahi hana nui a ka Halawai o na Elele ma Barusela.
Ua paa iho nei ka waea olelo moe moana mawaena o Potugala a me Uragua Amerika Hema.
E hookiekieia ae ana o Kapena Weruer o na aumoku kaua Geremania i hopu ai I kekahi mau moku Sepania, ma ke kulana Adimarala.
Ma ka ia eono iho nei o keia Augate, akahi no a ikeia ke koho balota ana i na lunamakaeinana o Canada, e like me ka kakou ano e koho nei. He huelo loa no ka hoi lakou ma keia mea maikai he koho balota.
Ua hookolokoloia iho nei kekahi poe i manaoia o lakou pu kekahi i komo i ka pepehi ana ia Generala Parima, a ua hoahewaia he kanalima ko laou nui.
Na Kanawai o ke Kau o 1874.
He Kanawai
E hoopau ai i ka Mokono XVI o ke Kanawai e pili ana I ke Oki Mare: I aponia ma ka la 18 o Iulai M. H. 1870 a e hoala hou ai i ke Kanawai e ae ana i ka poe o okiia e mare hou, i aponoia ma ka la 24 o Mei M. H. 1866.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina I akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoopauia a ma keia, ke hoopau loa ia nei ka Mokuna XVI o ke Kanawai e pili ana ike oki mare, i aponoia ma ka la 18 o Iulai M. H. 1870.
PAUKU 2. E hoala hou ia , a ma keia ke hoala hou ia nei ke Kanawai e ae ana i ka poe i okiia e mare hou, i aponoia ma ka la 25 o Mei M. H. 1866.
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai mai koua la aku e aponoia’i, a o na Kanawai a me na
hepa Kanawai a pau e kue ana i keia ua hoopauia.
Aponoia i keia la 1 of Augate M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai ke Kanawai o ka M. H. 1874, e pili ana i na Palapala Hooiaio o na Kanikele.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
E hoololiia a ma keia ua hoololua no, ke Kanawai i kapaia “He Kanawai e kauoha ana e pakui ia ka Palapapa Hooiaio o aa Kaoikela ma na papa hoike waiwai e hookomoia mai, mai na aina e mai” me ka hookomo i Pauku hou mahope iho o ka Pauku 2. A penei o belaheluia’i:
PAUKU 2a. E hiki no i ka Luna Date Nui ke haawi aku I manawa hou, i eono mahina, na ka poe I nele i ka Palapala Hooiaio o na Kanikela ma ka Palapala Hoike Waiwai, ke haawi mai lakou I Palapala Hoopaa, me na hope kupono, e lawe ia mai i ua Palapapa Hoike ‘la iloko o ia manawa; a o ka ulu oia Palapala Hoopaa elua dala.
Aoponoia I keia la 13 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai ka Haawina 18 o ke Kanawai Kivila no ka ko ana mai a me ka hookomo ana i na moku ma ka pakoi aka I Pauku hou i kapa ia Pauka 550a.
E hooholeia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kuu Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia ua hoololiia me ka Haawina 18 o ke Kanawai Kivila ma ka pakui aka i Paoku hou I kapaia Pauku 550a a e heluheluia penei, Pauku 550a.. loa aole i hoomaop@poia na lilo a me na koina ma ka papa hela moa o ka waiwai al@ila e kau hoa aku i elua a me hapaioa hapahaneri maluna o ke kumakuia i keia ma ka Papa Helu oia waiwai maluna hoi o ka huina nui e auhau date ia’i.
PAUKU 2. E lilo keia I Kanawai mai ka la aku i hooloheia’i.
Aponoia I keia la 18 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoomaopopo ana no ka Oihana o ka Poeikohoia.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i ekoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
E hoomakaia ka oihana o ka Poeikohoia o na Makaainana, mai ka la aku o ke kohoia ana malalo o ke Kanawai, a e hoomauia a hiki i ka pau ana o na makahiki eloa; aka, nae, o ka poe i kohoia e pani i na bakabaka i ulia mai, e noho lakou ma ka oihana oiai o ka manawa wale no o ka poe nona ia wabi mamoa.
Aponoia i keia la 13 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai I ka Pauku 1383 o ke Kanawai Kivila. No na Kahu a me na Hanei.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akaoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoolohia a ma keia ua hoololi ia o, ka Pauka 1383 o ke Kaawai Kivila, a penei e heluheluia’i:
PAUKU 1383. E hoolaha aku no hoi oia i kahi a me ka manawa e kuai ai, ma ke kau ana i Palapala Hoolaha ma na wahi akea, ma ka Mokupuni kahi e waiho ana ua waiwai nei, a ina ma ka Mokopuni o Oahu, e hoolaha ia ma ka nopepa a ka paunakanawai Hooponopono Waiwai hooina e kauoha ai, aole emi malalo o na la@he umikumamaha, mamua o ka la kuai. A ina i pau ke kuai ia’na a me ka loaa ana mai o ke dala, e imi aku oia I ka hoopono ia o ka Lunakanawai Hooponopono Waiwai Hooilina, mamua o ka hana ia’na i Palapala Hoolilo Waiwai.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku i aponoia’i.
Aponoia i keia la 18 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 488 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, @ akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoolol ia a ma keia ua hoololia no ka Pauku 488,, o ke Kanawai Kivila, ma ke kapae ana i ka hoaolelo “eono” ma ka lalani eha, a e hookomo ma kona wahi i ka huaolelo “eha” a me ke kapae ana i ka huaolelo “ewalu” a e hookomo ma kona wahi i ka hoaolelo “eiwa” a perei e heluheluia’i ua Pauka 1a:
PAUKU 488. E hiki no i kela kanaka keia kanaka i ku i ka Auhau Alanui, e koho i ka uku ana i knoa Auhau ma ked ala maoli, a i ole ia, ma ka hana lima. Aka hoi, ina e koho oia e uku ma ka hana lima, alaila, e hana oia I eha la hana ma ka makahiki malalo o ke kauoha a ka Luna Alanui o kona Apana. A eia hoi kekahi, e manaoia ka hana ana no na hor eiwa, hookahi la hana ia.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hooholoia'i.
Aponoia i keia la 13 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 651 o ke Kanawai Kivila no na Palapala Ae Holo.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoolooliia a ma keia na hololiia no, ka Pauku 651 o ke Kanawai Kivila, a penei e helohelo ia ai:
PAUKU 651. Ina i lawe aku kekahi Kapena moku a alii moku paha, mawaho o keia Aupuni, i kekahi kanaka i loaa ole ka Palapala Ae Holo, e hoopaiia oia ma ka uku hoopai he Kanalima Dala, a e hooiliia maluna ona na aie a pau, a ka mea ana i lawe aku ai iwaho o keia Aupuni, a ina aole oia e hookau ia uku hoopai me ia mau aie, e hiki no ke hopu a hoolilo a kuai aku i ua moku la, i k@a'i ia mau mea; aka hoi ina huli pono ke Kapena moku, a alii moku paha i ka moku me ke kokua pu o na @nakai o keia Aupuni, mahope iho o ka loaa ana o ka Palapala Hookou o ka Luna Date, a mamua o ke kaawale ana'ku o ka moku mawaho o ka maoa o keia Aupuni, me ka manao e pale aku i ka mahuka 'na o kekahi mea a mau mea paha; alaila aole pili ke hoopai iaia, aole no e ili malona ona na aie a pau @ ka mea ana i lawe aku ai iwaho o keia Aupuni, aole no hoi e hopu a e hoolilo a kuaiia ua moku i@, Aka hoi, aole i pili kekahi olelo o keia Pauku, a o keia Haawia i kekahi loina i kepa ponoia maluna o ka moku.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona aponoia'@.
Aponoia i keia la 18 o Iulai, M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 479 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia a ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa ilo ko o ka Ahaolelo kou Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia oa hoololiia au, ka Pauku 479 o ke Kanawai Kivila, a penei e heluheluia'a:
PAKU 479. I mea e pono ai ka uku ana i ke Dala iwaena ona Mokupuni, @ kupono no i ke Kauawai e lawe ke Kohina Waiwai, ke manao oia he pono, i ka Kala maoli e waiho ae ia, aole emi malalo o na Dala he Kanalima, a e hawaii Palapala Hooiaio no na Dala nei, no kela Dala keia Dala e like me ka mea a ke Kuhina Waiwai i mano ai ua ku i ka pono o ka lehulehu, a hookaa koke ia i ka mea nana e lawe aku, me ka ukupaaee ole.
E kakau inoa ia ua mea Palapala Hooiaio nei e ka Kuhina Waiwai a me ka Luna Buke Helu o ke Aupuni. O na Dala i loaa mai nu ia mau Palapala Hooiaio i hoopaka ia pela, e malama ia ma ke ano he puu Dala ku i ka wa, a e haawiia aku wale @o oo ka hookaa ana i oa mau Palapala Hooiaio i ole'oia.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la i aponoia'i a o na Kanawai a me na Hapa Kanawai e kue ana i keia na hoopau ia.
Aponoia i keia la Akahi o Augate, M. H. 1874
KALAKAUA R.
Hanau.
Ma kela Kulanakauhale. Aug. 1@, 1874 hanau ka wahine a J. G. M. Sheldon he kaika@
Ma Waikapu, Maui. Aug. 16, ma ka wahine a William I. Maxwell ke kaikamahine.
Ma kela kulanakauhale. Aug. @, na ka wahine a T. H. Harrison he kaikamahine.
Make.
Ma Kalihi, Oahu, make o Makaaiau @. Aug. @, 1874.
Ma kela kulanakaihale,, make o Samuel Hudson Foster, Aug. 23, 1874. I ke @ o kona niau maka@.
OLELO HOOLAHA.
KE KONO aku nei ka mea nona ka inoa maialo iho i ka poe mea Poi hou e makemake ana e hoomoe, e laweia ma ka Hale Koa o Honolulu @oko o ka makahiki hookahi, e hoomaka ana mai Okatoba aku la mua. He elua lawe ana o ka Pule mu na ia a ke Kapena o na Kua o ka Moi e hooholo ai, a e like ka nui me kona makemake me ka nana pu ia o ka maikai o ka Poi e kekahi mau Luna e kohoia ai, a o ka laua olelo hooholo, oia ka mea oiaio. O ka nui o ka Ai i makemakeia, he 1600 paoua ana paha o ka pule. O ka mea e lilo ai, e hoopaa wai @ no kona Palapala Aelike. E hoo@a mai na poe makemake i keia hoolimalima i ka lakou mau kumukuai o ka paona.
Aole e hoopaa ana ka mea nona ka inoa malalo nia ka mea koho haahaa loa a ano e ae paha. Ehoouuala mai na koho ana ma ke kakaulima me ka hoopaaia a ma ka la 15 o Sepatemaba e wehel@ ai no ka nana ana ma ko'u Keena Oihana ma Aliiolaui Hale.
JNO. O. DOMINIS, Kiaaina o Oahu.
Keena Kiaaina Oahu, Aug. 27, 1874. 663 318 667
Olelo Hoolaha a ka Luna Heu
Mahgope aku o ka Pakahi, Augate 24, e nmoho ana ka Luna Helu ma kona Keena, oia Alanui Marine, i kela a me keia ia, a hiki 1 Sepatemaba 15. O ka poe a pau aole i helu ia no 1874, he pono e hle mai lakou e hoike ia wa; a po ka poe aohe i loaa na pai bakahaka, e loaa no ma ka hele ana mai i keia Keena. C. H. Judd,
661 Luna Helu o Honolulu
LOIO!
E IKE NA MEA A PAU> KE NOHO NEI NO ke "keiki o ka Uaukiukiu," ma ke Keena o ka "Aeko," ma ke ano Maheleolelo nona, a ma ke ano Loio no hoi. E hele nui mai na kanaka Hawaii a pau i loohia i ka ia i'ilikla ma ke Kanawai, he mea ole ia ia maua - "Heaha la ia i ka Aeko" a me ke "Keiki o Haleakala."
J P GREEN, (POKA)
Augate 11, 1874 665 3m
ABERAHAMA KALAULI!
LOIO A KOKUA NO NA KANAKA HAWAII imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.
665 6m
Ua Loaa! MA KE AHIAHI O KE SABATI mua o lune i hala, ma ke Alanui Papa, he kihei. E loaa no i ka mea nona ka waiwai, ke kii mai ianei, me ka hooiaio pu mai a me ka uku mai no ka hoolaha ana. 665 3ts 667
MAI KEIA LA AKU, a mahope aku nei aole loa au e hookaa aa i kekahi aie i aie ia ma ko'u inoa, ke ole e ioaa he palapala e ae aua mai a'u ai@
S. KAUHANE
Honolulu, Aug. 25, 1874 665 1ts
I KEIA LA, UA HOOKOHUIA AKU O J. H. BROWN e hana ma ke ano he Agena no'u no ka hooko ana aku i na Kauoha a ke Kanawai e hoemi ai i na ino i ioaa ma ka hookamakama. A o ka poe hoopii a pau ke kaheaia aku nei lakou e hoopaa i ku kakou mau inoa ia J. H. Brown. W. C. Parke - Hamuku
Honolulu, Aug. 21, 1874 665 4ts 668
Ahaaina Palala!
MA KA POAKOLU, LA 16 O SEPATEMABA e hiki mai ana, e malama ana au he AHAAINA nui oia ia la. ma Mokuleia, Waialua, Oahu. A nolaila, ke kouuia aku nei na mea a pau e mauwe mai, a e hoohialaai i ua mea i hoomakaukauia, me kahi Lau Oliva pu mai u ke Aloha. Aole oukou e hemahema, no ka mea, ua nui loa ka ai ia a me na lako Ahaaina a pau.
Na'u na AKI (Pake.)
Waialua, Aug. 24, 1874 665 1ts 666
Hoolaha Wai!
O KA UKU HOOLIMALIMA WAI NO ka hapalua makahiki, mai Iulai 1, 1874, a hiki i Ianuari 1, 1875, e hookaa mua ia. O ka poe a pau aole i hookaa i ko lakou mau uku wai, ke kaheala aku nei, e hele mai ma kuu Hale Oihana, a e hooponopono mamua o ka la i o Okatoba. O ka poe uku ole mahope iho o ia wa, e hookiia me ha hoike nou ole la aku.
HENRY PRENDEGAST, Luna Wai.
Keena Wai, Alanui Nuanu
Honolulu, Aug 25, 1874 663 3ts 668
EIA Hoko o ka Pa Aupuni o Pauoa, Apana o Honolulu, na Lio hele hewa i lawe ia mai, 3 ho, eia ke ano a me na hao" Lio (k) puakea, hema KA. Lio(K) ulaula wiwi, hema @ Lio(W) puakea wiwi, hema @, akau hao ano e .
W PANIHALE, Luna Pa Aupuni o Pauoa. Aug. 28, 1874 665 1t
E IKE NA kanaka a pau, o maua na mea i kakau inoa malaio iho nei, ke hoike aku nei maua, he kuleana oiaio ko maua ma ka aina no HAHIA mamua ma Punaluu, Kooiauloa, Oahu, no ka mea, o maua wale uo na hooilina o ua Hahia i make. A ke papa aku nei maua i na mea a pau ioa, aole make hele malu@ o keia ai@a, a kii aku i kekahi mea ma ua aina ia. A o ka mea i lawe hewa i ka Palapala S@, pono iaia ke hoihoi koke mai, no ka mea he waiwai no ka no maua. WAIKI (k)
664 2ts663 SOL. KEHEANA (k)
HOOLAHA HOOKOLOKOLO.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuoi o ka Apana Elua ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o JOHN RAE no Hana, Maui i make.
Ma ka heluhelu ana a ma ka waiho ana i ka Palapala Noi a W. O. Smith ka Luna Hooponopono o ka Waiwai o JOHN RAE no Hana, Maui, H. P. A.. imake, e noi ana e hoapono ia kona Moo-Waiwai, a e hookuu iaia mai ka oihana, nulaila ke kauoha ia 'ku nei na mea a pau ke pili, o ka PAHA, oia ka LA 16 O SEPATEMABA 1874, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Hale Hookolokoloma Lahaina, oia ka ia a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana mai i keia nonoi ana a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua, H. P. A.
Honolulu, Aug. 27, 1874 663 2ts 657
MA KE KEENA O KA LUNAKAAWAI Kaapuni o ka Apaua Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o PAHIA k., no Honouauoia, Maui i make. Ua heluhelu ia a wa@ ia ka Palapala Noi a Maluhia w., e noi ana e hoolalo ia ka Palapala Kauoha hope loa a PAHIA k., no Honuaoia Maui, H. P, A. i make. Noiaila ke kauoha ia 'ku nei na kahaka a pau ke pili, o ka POAONO, ola ka LA 19 o SEPATEMABA 1874, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka ia a me kahi i koho la no ka hoolohe ana i na nonoi ia a me ua mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER
Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua, H. P. A.
Hoooluia, Aug. 27, 1874 663 2ts 657
KA HOIKE IA AU NEI LA LOHE I NA mea a pau e hele ana ka Hon. Chas. C. Harris kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e hoolohe i na hioia hoop@ mai na Apana kehalehu o ka Mokupuni o Oahu. E noho mua ana ka Aha ma ka Hale Hookolokolo ma Kwa i ka Poaholu, la 4 o Sepatemaba, 1874, hora 1 auina la. I ka Paha ae la 3 of Sepatemaba, e noho anaka Aha ma Waiaioa i ka hora 1 auina la. A ma Kool@poko, e noho ana ka Aha maluia i ka Poaouo, la 3 of Sepatemaba, hora 1 auina la.
JNO. E. BARNARD,
664 2ts Kokua Kakanoleio o ka Aha Kiekie.
MA Ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke Kau Kiu@ o Okatoba 1874. He hoopii ma ka mana o@ p@koko. Na Ami (k) kue la Kamaipuupaa (w) -imua o ke kokua Lunakanawai mua Harris ma ka @. Mamuli o ka waiho a me ka helohelo ana i ke noi a @ k@ e hoike ana, he aina kona mai a JULIA MOEMALIE KAEO mai i make. Hoko o na aina i kuhikuo@ ke Ahupuaa o Honomuni, ma ka mokupuni o Molokai, a me ke Ahupuaa o Mak@, i Lahaina, Maui; ka Waina op Kainakoi, Waimalu, Ewa, Oahu: ke kuleana o Puna, i Lahaina, Maui: ka ilialoa o Kukalioia, Hanapepe, Kauai; ka pa hale ma Apua Allanui Moi wahine, Honolulu, Oahu a me ka hapaina o ka Lahaina o Kahaimakawe, Manoa, Oahu a@ ana, kae ia Kamiaipoupaa (w) a e @oolaha poe aku i ka poe a pau i pai, e @ mai e hoike, ina paha he kuma e hiki ole ai ke hoolaiola ke noi a ka mea hoopai.
No ka mea, ua hoopakaia ka palapala @ Kamaipuupaa w. e hele mai ma ka la mua o Okatoba mau ke Kaa K@ o ka aha @ me ke noi aku iaia e hoike mai ina paha ke kumu e hiki ai e hoolalo oia la ke koi a ka mea hoopili e ka Aha, a e hoolahaia oia ke akea i ka poe a pao i pili, maloko o na olelo Hawaii a me E@ ma ke kooko@ ame ka, me ka Hawaiian Gazette, no ka manawa aoie e emi iho maialo o ekolu bebedo@ mamua ae o ke ka mua o keia Okatoba ae. Nau o ka Aha @
Kakaoia ma Honolulu, ko Hawaii pae aina Aug. 10, 1874
CHAS C HARRIS
Ikea@ Kokua Lunakanawai m@ o ka Aku K@
Walter R. Seal, Kakauoleha 6@ 4ts 668
OLELO HOOLAHA
MA Ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai of S KAULIA (k) o Hokukano Kau, Hawaii make.
Ua heluheluia a ua wa@ ia palapala noi a W Nowaie noi ana e hoo@ aka i Launa hooponopono ma ka waiwai o S Kaulia (k) o Hokukano Kau Hawaii i make kau oha oia. N@ ke kanohaia aku nui na kamake a puu ke pili o ka Po@ @ ka la @ o Augate. M. H. 1874, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu, Kau oki ka ha a me kahi i k@ ao ka hoolohe ana i na @ ia a me na mea kue ke hoikia.
F. @ LYMAN.
Lunahanawai Kaaponi Apana Ekolu H P A
Hilo, Hawaii Iulei @, 1874 683 @ @63
Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, UA HOOkohua mai ka mea @ ka inoa maialo iho e ka Hon. C C Harris i Lunahooponopono no ka waiwai o KANAHA (w) no Honolulu i make kanoha oie. Noi aha ke kaheaia aku nei ka poe a pau ana i aie aku ai e hoike ko ke mai i ko hakou koina @oko o ka maama hookahi mai keia la aku i no ka poe i a@ mai kaia e hookai ko2 mai. E kela no au ma Kamanuwai, Honolulu P.KAHUHU
Augate 7, 1874 @
E IKE anonei na kanaka a pau ke nana mai i keia mau olelo papa o makou o ka poe oona no inoa nia@ iho nei ke hookapou inu aku nei makou i na ano kanaka a puu loa, aole e wawahi wale i ka makou manowai ola ka manowai e pili la i ke kuneana o Kekaha. Aole no hoi e kapulu i ku auwai a mauka aka o ke poo-wai; aole e kakula I na ano holoholona a pau ma ke kau auwai, pela e kaupu loa ai na mea ano e ae. O ka mea e koe i kela e hoopaia oia Elima Dala (43.00), no kela a me keia hewa i hanaia. Aole no e ae la kekahi hoe a mau hoa paha e pili ana po kela poowai, e noho wale iho me kenoi oie mai i kekahi o na Luna nana a mau Luna paha. Hoko o ka manawa i kaheaia ai no ke pani ana i ke poo-wai a me ka hoomaemae ana i ka anwai; a o ka mea a mau mea o na hoa e kue I keia, e hooukoia oia aole e oi aku manua o na kene@a he @ no ka la hana. A e hoomaemae mau la ka auwai i kela a me keia Puakahi hope o ka malama. Aole no hoi e aeia kekahi h@ e lawe wale i ka la wai o kekahi, o ka mea e kue i keia, e nele la i ka wai a me kona ia wai.
A e lilo keia i kanawai paa mai kona la e puka ai ma ka nupepa a mau aku. Nolalia, ke koho nei makeu ia J Nahoku, K Kaiwi, Kalaeloa a me Oieloino i mau Luua nana. No ka oiaio o keia mau mea i halia malona, ke kakau nei na inoa o niakou maiaio iho.
J Nahoka, K Kaiwi, K Kanewahine,
Kaleloa Nuole, Kuaihliahi
Oleloino Kawahaoi Hoonuu.
Moanalua-kai, Aug 5, 1874 662 41@ 655
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO OKA Mokuahi Hawaii Kilauea
Kapena Marchant!
Poakahi, Aug. 31 `5:30 pm Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Poakahi, Sept. 7 5:30 pm Hilo
Poalima, Sept. 18 5:30 Nawiliwili
Poakahi, Sept. 21 5:30 pm Kaapuniia ia Hawaii
Poakahi, Sept. 28 5:30 pm Kona me ke ku ana
ma Kaunakakai malalo aku nei a maluna mai.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai $5 00
" Lahaina, " " 6 00
" Maalaea " " 7 00
" Makena " " 8 00
" Mahukona " " 10 00
" Kawaihae, " " 10 00
" Kailua, " " 10 00
" Kaawaloa, " " 10 00
" Hilo " " 12 50
" Kau " " 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii 22 00
A hiki i ua awa o Kauai 8 00
Uku kaapuni ia Kauai 12 00
Uku ohua Hawaii oneki 2 00
Aole aie uo na uki ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ha hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kanuia ka loaa ana niai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER, (Waila) Agena
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papa a me Moiwahine.
651 3m 663
Lole Makepono ke Kuike!
E LOAA NO IA MA KAHI O KAKELA ME KUKE,
E LAA NA
AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO, LEPONALO,
Pena, Aila, Aniani, Na Mea Piula, Kopa, Aila Honua, Aila Hoomaloo,
Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho lio, Hulu-oalaki, na Polumi.
A he Agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na
LAINAKINI-NAO, LAINAKINI-MAOLI, PALULE KALAKOA,
ALAPIA, KELEPA, KILIKA,
Na Lole kupono i ka wawae, Paule Holoholo, Na Lole Holoholo, Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipine, Lihilihi, a me ia mea'ku
A HE
MAU MEA AI KAHI
Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pi, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina,&c.
A HE
LAAU LAPAAU KASULANA LOA A Dr. Jayner
Laao Kona, Laau Hoomaemae Koko, Laau hoopau naio, Penikila, Hoaale,
A me ma Laau Hamo, a pela 'ku. 658 ly
KO KALEPONI
LAAU KUNU OLA!
A ME KA MAI HANO.
I KA LEHULEHU!
NO NA MAKAHIKI ELUA AENEI I HALA, UA LOHIA AU I KE KUNO KALEA, O KE uwa loa nae i ke kakahiaka i ke ala ana ae mai ka hiamoe. Mahope iho, loli ae @
@ ano o ka mai a koho hano ikaika @olimakou oh@. he mai mau keia i ko makou ohiai. I ka mala na o Augate akunei, 1872, oolea loa iha ia ka kona @ i ka hana kuno au a piapanahu, oo ' he @ lo e kaili ao o ia i ka hanu. Aole e hiki ia'u ke ai, mo ka eha ole na ka kaoea, ua haawiia mai au i ka Laau. a in a aole nao he ola ku inii. Kuia mai au e hele i ka aina mehana o ka noho ana, he'e no ae i San Jose, aka,aohe loia iki o ka make. Ia'u i hailele ai ie San Jose, aohe o'u manao i koe eola ani. O ko'uhuao iho ia no ia i keia la@u, ni @ hoola olu mai, a ino hope o ka hoomau ana i ka inum, o ko'a ole mai no ia. I keia wa, ae ola loa ia au, a uahi e like ino ko'u ola mua. Ua hoiaeike aku au i keaihi poe a ae ao keia la@ lapanu a na halawa@ ane no hopeaa olioli e liae ma ko'u. Ano hoi, ke anan@ ano aei au i ka lehulehu, no kia a oa@ aia io ko laau ola keia no ka hana, aohe ona i ke.
Aole au hoikeike aku nei i kela LAAU KUNO OLA AME KA MAI HANO imua o ke a@ me ka olelo aka, he ola nae wale no, o ka ieaika, o ka hoihoi ae i na mai e pili ana i ai mao piihiai o ke ake. O ka paa ana o na ohe o ka puu, oia ka mea oloaa ai i ka hina ao k@ lo@ ole @ua oh aupunihi ka mea nana e paohano aku a ola ka poe i loohia ma keia mai make. Nakeia laoa no e hooiio mui kona waiwai ke hoohema io. Ioa aople e ola ana ka mea i loaa i keia mai ke kili@ oia an, maho@ o ka hahai ana i na kuhikuhi, hoihoi hou aku no au i ke dala. O koeahi kuo o ka Kaleponi mau moa ulu. He akioma i haoholo kahiko ia iloko o na noonoo o ka hahaleau, na ae mai a @ ai ao ne lau nahelehele ka mea i hoomakaukauie e oia ai, eia waie no ka mea pilikia, o ka loia Kupoho ole o ka lau nahele e pili pono ana ia mai. O ka hano,weawelu loa io, a ui ool@ keia ou no ka pipa o na mai oia ole, a no na au he loiai oia ka mea huli nui a na kaakaa lapaoa i huli ai e ake o ke loaa. Owau no, a pela aku. FRANCIS L. SUCH
He nui na Palapala mai na Haole e ae e hooiaio mai ana i ke Ola io maoli o keia Laau Kunu a Hano.
O KEIA KA LAAU OLA A MR. F. L. SUCH NO NA MAI MA KE
Ake-Mama, ka Ha o ka Leo, Ke Anu, ke kunu kunu Kalea, Na Eha a pau ma ka Puu.
E OLA NO HOI NA MAI HANO IKAIKA, KA UMII I KA HAUPO A o ka poe Mai Ai-ake e loaa no ka oluolu nui ia lakou, ke ai i keia Laau. NO LOKO MAI O NA LAU NAHELE KEIA LAAU, AOHE MEA INO O LOKO NA KA POE E LAWE ANA E IKE I KA OLAIO.
NA RULA O KA INU ANA
No Kanaka Makua - 2 puna nui, i kolu inu ana i ka la.
No Kamalii- 1 puna nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii Aiwaiu - 1 puna ti, i ekolu inu ana i ka la.
A ina e mau ana no ke koii o ke Kunu, inu iki no mawaena o na inu ana ekolu.
No ka Hano-E inu i ka wa e hiki ai ka ho, a mahope iho.
No ke Aau-Aia no i ka wa e inu ai, o ka po a me konop.
No ka Pua Eha- E hoonai a e inu pinepine a hiki i ka emi ana o ka eha.
No ka Eheehe- E inu liilii me ka hana mau nao.
No ke Kunu Kaloa-E inu no e like me ka ikauka o kke Kuna.
no ke Kaniai Eha-He pono inu no a aole e eme o ka pau no ia o ka eha, a poha maikai ka leo.
E loaa no keia laau laaau ma ka Hale Kuai o
DILLINGHAM & CO.,
644 3m Alanui Alii.
OLELO HOOLKAHA
L. MAKALE.
HE LOIO, a he kokua no wa hinia o kauaka, (koe na hihia hewa.) Aia kona keena ma ka Hale Hookolokolo. 653-6me
KE KAHEA IA AKU NEI KA POE a pau e noho hoolimalima nei malooa o na alna o ka Moi LUNALILO i make, mai Hawaii a Kauai, e hoihoi kokeniau i ka wa e pau ai ka manawa hoolimalima i na uku makahiki ia'u, ma Honolulu. A o ka poe e noho aie nei i ke, la manawa no na uku hoolimalima, e hookaa koke mai i keia manawa, no ka mea, ua hoi mai na waiwai a pau la'u o ka Moi make. CHAS. KANAINA.
Honolulu, Aug 14, 1874 663 3m
Hoolahua a ka Luna Hooponopono Waiwai.
OIAI UA HOOKIHU PONO IA MAI KA mea nona ka inoa, malolo, I Lunahooponopono no ka waiwai E KANIHA, no Honolulu, Oahu i make. Nolaila, ke kauoha aku nei au i na hoa aie a pau ona, e hoouna koke mai i na oila ale a ua Kanihina la i aie ia lakou, a o ka oe i aie iaia, e hookaa koke mai lakou o hala namalama eono, nele oukou. J> P. GREEN
Lunahooponopono Waiwai o Kanihina
Honolulu, Aug, 12, 1874 664 4@ 665
E IKE AUANEI NA MEA a pau loa, ua koho mai Hon. A. F. Judd, Lunakanawai o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae ina, i ka mea nona ka ino malalo, i LunahooPonopono Waiwai o E Kanihina i make. Nolalia, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai ku aku i kekahi mea ma ka aina o Kanihina, aole hoi e lawelawe i kekahi waiwai lewa, aoole e kii i ka ai e huhuki, pilikia ana nei i ke Kanawai. J. P.. Green,
Lunahoopononopono Waiwai o Kanihina
663 4ts 668
NA AINA MA LANAI!
OIAI, UA LILO MAI LA'U MA KA HOOLIMALIMA NA AINA O KAA A ME PAOMAI, ma ka mokupuni o Lanai, nola ila, ke papa a hookapu loa aku nei au i na mea a pau e hookuu wale ana i na holoholona a pau, Lio, Hipi, Hipa, Kao, Puaa a Palalui, e holo ana maluna iho o keia mau aina. O na komohewa a pau, e hoopilia e like me ke Kanawai. WALTER M GIBSON (Kipikona).
Awalua, Lanai, Aug 17, 1874 661 @ 656
KA HOOLIMALIMA O NA LIO
Kalo ma Kalihi.
MA KA POAONO, AUGATE 29, ma ka hora 12 awakea, ma ke Keena Kuoala, mamuli o ke kauoha a E. Mikalemi, ke Kahu malama o ANNA RODRIQUEZ, e kuai Kuolaiaia aku no ka
Hoolimalima no Elima Makahiki,
o kela aina ma Kalihi, Oahu 1 ikela, Apana 3 ma Kaluaopalena. No na mea i koe, e ninau la E Mikalemi, a i ole ia
654 1@ 655 E P ADAMS, Luna Kulaia
HINA MAKAMAKA O'U O HAMAKUA, Hawaii, owau no keia o ko oukou wahi makamaka, i hoomanawanui loihi no ka "Ai@ kua ole," ke poloai a ke kahea leo nui hou aku nei no au ia oukou, e hookaa koke mai i ko oukou mea aie, kokoke mai ka manawa a ke Kanawai e hana mai ai i ka poe aie kaa ole, polaiia, e wiki mai oukou, e eleu mai ka hookaa ana i na ale, @oko o Augate a me Sepmtemaba ae nei, o ko oukou manawa la e hookaa mai ai puka aku mawaho, he mea @ ia. Pela no hoi ko Hilo nei mau makamaka, o ka poe i aie ma ka Halekua "Kalewa" e puno no e hookaa mei Hoko e Augate & Sepatemaba ae nei, no ka mea, e wehe hou aoa au he Halekuai hou no kjakou ma OPunahoe, a o ka poe e hookaa mua mai i ko lakou mau aie mua, ma ka Halekuai mua, e loaa no la lakou na ano nani hoe e ka Halekuai hou ma ke kuikem a no ka poe e hookaa pololei mai ana e io@ no ia lakou na makana he manuwahi a me ka koaie aku, aolaila e wiki ka hookaa mai i ma aie kahiko, i komo koke kakou i ke "Au hooaia lahei" o ka Moi Kalakamo me ka hooulu i na hana holoau ma o ka lahoi e pono ai, no laila, i nui ke aho e na pokii o Kanakaa Ueh@ o lilio.
Owau no nei o ko oukou makamaka hook@ heomanawanai i ka owaloha mai.
C Y Aiona (Pake)
Hilo, Aug 17, 1874. 664 2m
Kauka Lapaau mai Lepera.
(Hotel Street e pili la i ka pa Palani).
E NA MAKAAINANA MAI HAWAII O KEAWE a hiki i Niihau, aloha oukou, o@ o ko oukou makamaka aloha oialo, i noho loihi me oukou ma ke ano kauka lapaau mai-ke kahea aku nei au ia okou e ka poe a pau i kohia i ka mai pake, e noho ana ma keia apana keia apana o Hawaii nei, e ku ae oukou a o hele pololei mai e kauna pu me a'u, a na'e oukou e kapaau aku, a e hooia ae mai ka mai luo ae, i koohoia mai ano o ko oukou kino, ohai ma loma ku'a ka loan kapono, me ka makaukau pu i ka lawelawe ana e oia ai, no ka mea, aole no paha e polua au i ka'u poe i lapaao ai, @ lenalena wale iakino: a no ka oui o ka poe i koe, aole i like e hohe pono la'u, nolaila, ou piha k@ a@ i ke aloha me ka minamina i ka poe i loohia i ka mai, o ka- loaa ole o ka m@ kupono nana e hooia.
Kauka Lapaau mai Pake! Kauka Lapaau mai Pake!
ALIONA (Pake).
Aug 4, 1874 583 31 663
OLELO HOOLAHA
A. S. HARTWELL, (MAKAWELA).
LOIO!
UA MAKAUKAU AU E HANA A E HOOponopono hoi i na l'alapaia Hooilina, l'alapaia Kuai, l'alapaia Moraki a me na mea a pau e pili ana i ka Oihana Lolo. E hele nui mai ka poe pilikia, a nu'a no e wehe aka i na pilikia. 654 2m
O NA LUNA LAWEPEPA A PAU. HE KOena nie ko lakou i koe i "Ko Hawaii Ponoi." Kekauohaia aku nei lakou, e hookaa koke mai. Ua hookohula o Mr. G W Kanuha, i mea ohi mai i ha aie a pau, a ua apono la hoi kona kaku inoa ana i na hila aie. Hawiwi mai oukou i ka hookaa ana mainua ae o ka hoopuka hou ia ana aku o ka Buke II o "Ko Hawaii Ponoi."
Ma ka pole mua o Sepatemaba ma nei e hele kaapuni ana oia ia Oahu nei, no ka ohi ana mai i na ale. BLACK & AULD, Na Luna Hoopoka
Honolulu, Aug, 14, 1874 69@ 2ts 245
NIU KUA'I !
UA LOAA MAI NA NIU HE 3,000 MAI TAhiti mai, maluna mai o ka moku Luaia - Niu ouia maikai no hoi, i ike ole ia maanei mamua: a ua kupoou no ke kanu ana a po ka ai no hoi. E ninau ia. CHAS. LONG.
ma Alanui Kalepa, Helu 3 640 if
KUAINA UPENA!
MA KEIA HOI ANA MAI NEI A KA MOKU "Hoku Ao," ua loaa mai he
3,000 PAONA KUAINA
a e kaui Wo ia aku no la e A. W. PEIRCE & Co.
660 3m
E IKE AUANEI NA MEA A pau ke nana mai lakou, mai hepa la'u, aole loa au e hookaa i kekahi Bila Aie I kakaula ma ko'u inoa, ke ole e koaa 'ku kekahi palapala i kakao inoala mai a'u aku, E liko kal i Kanawai paa, mai ka la aku o kona puka ana
CHARLES KANAINA
Honolulu, Iulai 11, 1874 639 3m
E IKE ana nei na kanaka a pau, oiai ua hoolahaia oia ka nupepa Kookoa, o ka ia 11 o Iulai 1874, e S Kanakaoie, "ua kua aia i koa hapa ma ka aina o Puuwaawaa, Kona Akau, Hawaii, ia J W Punihanie, i ka la 13 o Iune 1874." Nolaila,m ka hoike akea aku nei au, aole he mana o keia hooliio ana anie no hoi an e ae ana ia J W Punihaole, e kmo mai loko o kapa aina a me keia holimalima, no ka mea, aole i hoo@ iki o S Kanakaole i na olelo o ka hoolimalima o keia aina no kekahi dala hookahi no na makahiki he umikumamakahi i hala, na'u wale no i hana keia mea. Aole no hoi i nana ia 'ku oia e na Koaniaina Aiea L@ AM, aka owau wale no ka mea i naua ia mai, a maluna wale no o'u na lohi a me na kaumaha o ka wa i hala. O KAUKUNA
Honolulu, Iulai 15, 1874 650 3m
E IKI MAI na aho Kanaka a pau, owau oka mea nana ka inoa maiaio iho, ke papa aku nei an i ka poe waiwai, na haole, na pake a me na kanaka a pau o keia a me keia ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia MRS. KANOHOWAI AKIKA,no ka mea, ua haalele kumu oie @ oie la'u, nolaila, ale au e hookaa i kona mau aie, mai keia ia aku, a o ka poe hook'pa iaia ma ke ana e ae, e hoopii no au ma ke kanawai AKIKA(Kamana).
Hilo, Hawaii Iune 16, 1874 634 2m
E IKE auanei na mea a pau a nana oiai ana i keia, ua @lo mai la'u ma ka hooimaiima na aina Aupuni o Kupaheua, Kalapana o me Kapaahu, e walho ka ma Puna, a me ke hoeina o Maka@ a me ka aina o B Keelikolani o Huiulanai a me Kahauaiea a me na aina o Waaikii lua ai ia Loao a me ko Kaahm@makoa, ma la ohana aina o Puna. Nolaila, ke hoopaku, a ke papa kua la aku nei ka pooe kuleana ole, aole e hookua wale a ku wale i na holoholona o na aeo a pau maluna o ua mau alon la i halla ae la, ina e loaa i e'u mau Luaa, ole e Kamalom=nokiwa a me Hamaako ka poe kue, alaula, e hopu ia a hoeukoia e like me ke Kanawai. L. KAINA.
Honolulu, Iune 12, 1874 635 2m
I NA KANAKA HAWAII!
E IKI LOA NA KII maanei a makepoea loa no nei malaia iho o ko ua Hale Kuai, Ku e na o kula kaona. Aia ma ka Hale Pai Ku o KEIKI. E haawi ana ka mea nona ka inoa mahaio iho, i kona mau maiau a pau e ku ai i ko na kanaka Hawaii ana. A. G. SMITH
654 2m (Alapahi Kamika).
Mai Kela la aku!
A MAHOPE AUKU NEI, AOLE LOA AU E hookaa, ana i kekahi aie, i oie ia oowaa inoa, ke ole o kaa mai ia'u aku he palapala a no ana.
JOS. NAWAI
Honolulu, Iune 4, 1874 653 2m
FRIEL & LAINE (Aluniame Laiue.)
NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau, na mea ula, a me na @ hooaeomuma Ho. Halekuai malalo e ka Hale Mu, Alanui Papa, Honolulu. 617 ly
.