Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 35, 29 August 1874 — Page 4

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Pualani Steele
This work is dedicated to:  Ululani Kumukahi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

Work For Jesus.

 

                        PURE DIAMONDS p. 62

 

1.

Ano no, a maanei no,

Ku a hana mau,

Na kanaka, na ui pu,

E hana no Iesu.

Cho.---Ano no, maanei no,

E hana no Iesu la,

Ka lima, mana, ka naau,

E hana no Iesu.

2.

Ano no, a maanei no,

Hana no Iesu,

Iesu ka Lama, Mana, Koo,

E hana makou nou.

Cho.---Ano no, maanei no, &c.,

3.

Ano no, a maanei no,

Ku a imi pu

Na kamalii maanei, mao,

A hana no Iesu.

Cho.---Ano no, maanei no, &c.,

4.

Ano no, a maanei no,

Hana ao Iesu;

Mai noho o a kuloulou,

E hana a oli pu.

Cho.---Ano no, &c.,

5.

Ano no, a maanei no,

Paio no Iesu;

E paio a lanakila pu,

A alii me ia mao.

Cho.---Ano no, &c.,

                                                HAWAII.

 

HAAWINA KULA SABATI.

 

KA HAPAHA EKOLU O 1874.

HELU 11, SABATI SEPT. 13.

KUMUHANA---Na Kausani elima i hanaiia.

            PAUKU BAIBALA.  Mareko 6: 34-44.

            34 A HELE ae la Iesu iwaho, ike mai la ia i ka ahakanaka he nui loa, haehae iho la kona aloha ia lakou; no ka mea, ua like lakou me na hipa kahu ole, a ao nui mai la oia ia lakou.

            35 I ke kokoke ana e po ka la, hele 'ku la kana poe haumana io na la, i aku la, He wahi waonaohele keia, a kokoke e po ka la;

            36 E hoihoi aku oe ia lakou, e hele lakou ma kahi mahinaai, a me na kulanakauhale, e kuai i berena na lakou; no ka mea, aole a lakou mea e paina ai.

            37 Olelo mai la oia ia lakou, E haawi aku oukou i ai na lakou.  I aku la lakou iaia, E hele anei makou e kuai lilo aku i elua haneri hapawalu, i mea e loaa mai ai ka berena e haawi aku ia lakou e ai?

            38 Ninau mai la oia ia lakou, Ehia na popo berena a oukou?  E hele e nana.  A ike lakou, hai aku la, Elima a me na ia elua.

            39 Olelo mai la oia ia lakou, E hoonoho papa i kanaka a pau ilalo ma ka weuweu. 

            40 Noho papa iho la lakou, ma na pahaueri, a ma na pakanalima.

            41 Lalau ae la ia i na popo berena elima a me na ia elua, alaila nana aku iluna i ka lani, a hoomaikai aku la, wawahi iho la i na popo berena, haawi mai la i kana mau haumana, e kau ae imua o na kanaka; a puunaue ae la ia i na ia elua na lakou a pau.

            42 Ai iho la lakou a pau, a maoaa.

            43 Hoiliili iho la lakou i ke koona ai, a me ko ka ia, piha ae la na hinai he umikumamalua.

            44 O ka poe i ai i na popo berena, elima tausani kanaka lakou.

            PAUKU ALAKAI.  "Owau no ke Kahuhipa maikai; O ke Kahuhipa maikai oia ke haawi i kona ola iho no na hipa."  Ioane 10: 11.

            MELE "Ke Kahuhipa maikai."  Hae Hoonani.

            2          Nau makou o kai aloha

                        Ma na kahawai maikai,

                        Ma na kula uliuli,

                        Kahi e moana ai.

                        E aloha, e aloha,

                        Kiai a hoomalu mai.

                        E aloha, &c.

            2          Mai haalele a kou wale

                        Ia makou na keiki nei,

                        O auwana a lilo aku

                        Ma na waonahele e.

                        E aloha, e aloha,

                        Hoopaa ma kou pa maikai.

                        E aloha, &c.

            PULE i hanaiia ka lehulehu i ka berena o ke ola mau.

NA NINAU A NA KUMU.

            P 34.  Hele Iesu iwaho.  Aia Iesu i hea a hele mai iwaho?  Ma ka moku paha, ma ka nahelehele paha.  Mataio 14:13,14.  Ma ka moku no mamua me na haumana, a hole aku mai hea aku a ihea?  Mai ke @ aku o ka loke o Galilaia, a i ka hikina, i ke kulanakauhale i kapaia Betesakia.  Luka 9:10.  Malaila aku i ka nahelehele.  A mai ka nahele i nana mai ai oia a ike i ka ahakanaka, pehea kona aloha ia lakou?  No ke aha?  Ua like lakou no ka poe hea?  Nui anei ka poe kahu ole i keia wa?  Ma ke aha i maopopo ai ko Iesu aloha?  ma ke ao wale aku no anei?  Mat. 14:14.

            P 35, 36.  A ane po ka la pehea na haumana? Noi ia Iesu e hookuu i ka ahakanaka e aha?  no ke aha?  Manaoio kapekepeke hou anei na haumana?  Ina aole lakou i noi ia Iesu, hoopoina anei Iesu i ka lehulehu, a waiho wale iloko o ka pololi e make?

            P 37.  Pehea la Iesu?  A pane na haumana pehea?  Denari, heaha ia?  he apana moni, ua like kona waiwai me ka hapawalu.

            P 38.  Ninau Iesu pehea?  a kena e aha?  Ninau anei oia no kona ike ole?  No ke aha hoi?  Heaha ka haina?  Nowai ia mau popo berena me na ia?  Ioane 6:9.

            P 39-40.  Kena Iesu e hoonoho pehea?  Hana anei pela?

            P 41.  Heaha ka Iesu mamua?  He mea mau ia iwaena o na Iudaio, e hoomaikai e ka haku hale mamua o ka ai ana.  Oia ka pule aina.  Poina nae paha ia i ka poe hoomaloka.  A pau ka pule pehea aku la ia i na popo berena me na ia?  Ma ka wawahi a puunaue liilii ana.  Ua'ha na apana liilii loa i ka haawi'na, ka lawe'na, i ka ai ana?

            P 42-44.  Ehia ka poe i ai?  5000 wale no anei?  Mat. 14:21.  Ua hiki aku i ka 10,000 paha.  Ua pau loa anei ka berena me ka ia i ka ai ia?  Pehea ka nui o ke koena?  Nawai i kena e hoiliili i na hakina?  Ioane 6:12.  Eha ka haumana i kakau i keia hana mana a Iesu.  Nui na hoike    Mahea kekahi mau hana mana like ma ke Kauoha Kahiko?  Pukaana 16.  I Na 'Lii 17:15,16.  Il Na'Lii 4:3-6, 42-46.  Pehea hoi o Noa ma, 8 lakou mamua, ehia i keia wa?  12 wale no haumana a Iesu mamua, ehia i keia wa?  Hoopaa Mataio 13:31,32.

            MELE Him.  208.  8-6 Leo Hooalii ana.

            1          Ke kani nei ka pu maikai.

                                    Ha olelo a Iesu.

                        Hoolohe a hauoli ae,

                                    Na kanaka a pau.

            2          Ka poe pololi, makewai,

                                    E hele mai oukou,

                        Eia ka ai a me ka wai,

                                    E ai a inu mau.

NA NINAU A KE KAHU.

            NA MAKUA.  Heaha ke kumuhana ma kela pule?  A kanuia Ioane, kena Iesu i kana poe haumana e holo pu me ia ihea?  A hiki aku lakou i kela kapa o ka loko, owai ia loko?  Hele malu Iesu ihea?  No ke aha kona hele ana i ka nahelehele?  He hana nui kana malaila; hiki anei iaia ke hana ke kokua ole mai ka Makua?  Ina he hana nui ka kakou, heaha ka pono ia mamua?  Heaha keia mau hana nui e kau mai ana maluna o Iesu?  A, heaha na hana nui e kau mai ana maluna o kakou?  Lehulehu anei ka poe mai, pololi, auwana, naaupo?  Heaha ka kakou ia lakou?  Nawai e kokua?  Heaha ka Iesu kauoha ma Ioane 21:15,16.

            NA KEIKIKANE.  Mahea ka manao nui o kela lehulehu i akoakoa imua o Iesu ma kahi nahelehele?  Elua paha manao.  E ola na mai o ke kino.  2 E lohe i na olelo e ola'i ka uhane.  Manao anei lakou i ka pololi?  Aole paha.  Nawai i manao i ko lakou pololi, a makau o pilikia a make i ka pololi?  Aia anei me lakou ka mea mana a hiki ke hanai a moana?  Owai ia mea mana?  Manao kapekepeke anei na haumana i ko Iesu mana?  Ina akoakoa oukou i ka luakini, i ke kula Sabati paha, heaha ke kumu o ia akoakoa ana?  O oukou anei kekahi i mai, a pololi?  Heaha ka pono?

            NA KAIKAMAHINE.  I ka manao ana o na haumana ua ane pololi ka ahakanaka, ma ke aha e loaa ai ka ai i ko lakou noonoo ana?  Ma ka ae o Iesu e hookuu aku i hele lakou a kuai ma na wahi kuai, me na denari ehia?  200 denari ehia dala malaila, ina ua like ke denari me ka hapawalu?  Lawa anei i ka $25 na kausani elima?  Kuhi anei na haumana aole hiki ia Iesu ke hanai i keia lehulehu?  Ua ike pinepine lakou i ko Iesu mana, mau nae ke kanalua, ka manaoio kapekepeke.  Pela paha oukou, paulele hapa ia Iesu.

            NA POKII.  Hiki anei ia oukou ka helu a hiki i ka 5000?  Ehia halepule i piha?  ehia lalani ke hoonoho lalaniia ma ka pa 50?  hookahi haneri.  I na 10,000 ehia lalani?  Ehia popo berena?  ehia hoi ia i okiokiia, a puunauoia iwaena o lakou he 10,000?  Ai lakou a pau a maona anei?  Ma ke aha i lawa ai ka ai?  Maona lakou, a ehia hinai i piha i na hakina?  Ina he elima hapawalu kau, e Maria, pehea la e lilo ai i elima haneri, elima kausani?  Ina pololi ke kino, a pololi ka uhane, nawai e hauai a maona?

            Na Manao pili.  Nui ka poe auwana, a pololi, maanei, ma na aina e.  E hoohalike me Iesu---e kii, e ao, e hanai.

            MELE "Lei Rose Maikai," Alaula.

            1  Manao nui e i na ui oonei,

                E ulana i lei no lakou,

                Mai hookui me ia lei i na lau awa e,

                I lei rose maikai wale no,

Cho.  Lei rose maikai &c.

            2  E kii a kai e i na kamalii nei,

                I kahi omao a maemae,

                I na kula maikai kahi e loaa mai ai

                O na lau uli e no ka lei.

Cho.  Lei Rose &c---

            PULE no ka põe auwana a pololi i imiia,

a hanaiia.

                        HAAWINA kula Sabati no Sept. 20.

Mareko 7:24-30                                               HAWAII.

 

 

KULA KAHUNAPELE.

 

            E hoomaka ana ke Kula Kahunapele i ka Poakolu mea o Okatoba, oia ka la 7 o ia mahina.  Ma ia wa e hoi mai na haumana, ia manawa e komo ai ka poe komo hou.  O na mea i komo, me ka hoaponoia e na Ahahui Euanelio mokupuni e hele mai ai.  E makaala mai!  Mai lohi!!

 

Pehea la e hiki ai i ka mea make ke olelo mai? E loaa ana anei keia mana i ka poe make ma

Hawaii nei?

 

            Ma na kino lapu anei e olelo mai ai ka mea make i ka poe e ola ana?  Ma ka mana anei o na wahine kupua e like me kela wahine kupua i hoala mai ia Samuela ka mea i make, a olelo mai aia i ke Lii ia Saola?  Ma ka mana lolo anei o kekahi poe i keia wa i hoopilia'i e ka poe naaupo, e ninau lakou i na uhane o na makamaka i make, i pane mai lakou, a hai mai i ko lakou ano pomaikai, ano poino, &c.?

            Aole ma keia mau mea e olelo mai ai ka poe make ia kakou ka poe e ola nei.

            Aole i kala ka make ana o Adamu laua o Ewa.  Ke olelo mai nei no nae laua ia kakou.

            Ke hai mai nei i ka hope ino o ka  hookuli hookahi, i ka lilo loa ana o ka Paredaiso, i ka hui hou ana o ke kino i ka lepo, i na ino a pau o ka hewa, me ke ao mai ia kakou na mamo, mai hookuli.

            Aole i kale ka make ana o Abela laua o Kaina.  Ke olelo mai nei nae laua ia kakou.

            Ke hai mai nei Abela i ka hope maikai o ka manaoio.

            Ke hai mai nei Kaina i ka hope ino o ka hoomaloka, a me ka huhu.  E paipai ana Abela e hana maikai me ia.  E papa pana Kaina, mai hoomaloka, mai huhu kumu ole. 

            Aole i ka la ka make ana o Noa; aka, ke olelo mai nei oia ia kakou.  Ke paipai mai nei e hoohalike me ia, e manaoio i ke Akua, e mihi i ka hewa, e komo iloko o ka halelana i pakele me ia i ka make, a i komo ole, e pau no i ka make.

            Aole i kale ka make ana o Aberahama o Isaaka, o Isemaela, o Iakoba, o Iosepa, me kona mau hoahanau, o Mose, o Aarona o Miriama, o ka poe Iseraela ma Aigupita, ma ka waonahele, ma Kanaana, ma Babulona.  Aole e kala ka make ana o na kaula, mai Samuela a Malaki, a Ioane Bapetite.

            Ke olelo mai nei nae lakou nei ia kakou ma ka lakou maa olelo, mau hana, mau wanana, e hai mai ana i ka pomaikai o ka poe malama i ke Akua, a me ka poino o ka poe hookuli, haalele a hana ino aku i ke Akua; e paipai mai ana e hana i ka pono; a e papa mai ana, mai hana i ka hewa o poino auanei.

            Aole e kale ka make ana o na haumana he umikumamalua a Iesu, me na lunaolelo Paulo ma.  Ke olelo mai nei no nae lakou ia kakou, ma ka lakou mau hana, ma na moolelo, na buke a lakou i kakau ai ma ka paiia'na o ua mau buke la iloko o kela a o keia olelo, ae, iloko o ka olelo Hawaii kekahi.

            Olelo mai o Petero, 2 Petero 1  15 "E hooikaika mau au i hiki ia oukou ke manao mau i keia mau mea mahope o kuu make ana."

            Heaha kana i hana'i i manao mau na hoahanau ma na mea e ola'i mahope o kona make ana?  I ka hoike pinepine ana ia mau mea i kela manawa, i keia manawa, i kela wahi i keia wahi, i ka hale, i ke alanui. i paanaau a nalowale ole i na hoahanau.  2 Ka hana mau ana i na hana maikai, ke kokua mau ana i ka poe ilihune, ka poe mai, ka poe pilikia, ka poe kaumaha, ka hoohuli ana mai i ka poe hewa, ka imi a hoihoi ana mai i ka poe auwana, &c.  3  Ke kakau ana i na palapala i na hoahanau, a me na buke elua i paiia ma ka olelo Helene paha mamua, a unuhiia iloko o ka olelo Hawaii i keia mau makahiki.  A ma ia mau buke nei, ke olelo mai nei o Petero, ka mea i make kahiko, ia kakou nei.  Ua akaka paha ke ano e ka olelo ana mai a ka poe i make, a me ka mea e hiki ai ke olelo mai.

            Ua make kekahi poe ma Hawaii nei mamua aku, a me na makahiki i hala iho nei.  Ua make kekahi mau misionari, Wini, Tatina, Binamu, Bihopa. Rikeke, Kauka, Baluina-wahine. Hikikoke, Limaikaika, Anaru, &c.

            Ke olelo mai nei nae lakou i ka poe e ola ana, ma ka lakou mau hana, ma ka poe a lakou i hoohuli mai ai, ma na kula, na aha halawai a lakou e kukala ai, ma na buke hoomanao, na buke unuhi, na buke himeni, &c. a lakou i kakau ai.

            Pela hoi kekahi poe alii, na make no mamua aku, Kaahumanu, Hoapili-kane, Hoapili-wahine, Kinau, Kekauluohi, Kauikeaouli, &c.  Aole nae i lolo ke alelo a ekemu ole.  Ke olelo mai nei no.  Ke paipai mai nei o Kaahumanu i na kanaka, na wahine, ae kamalii, e malama ia Iehova, e huli i ka palapala, e hoolohe i na misionari.  Ke olelo mai nei o Kamehameha III., ma na mea nona, "Ua mana ka olelo a Iehova, ka pono ke ea o ka aina," a ma na kanawai, na kuleana, na aina i haawi mai ai i na kanaka.

            Ua make iho nei Lunalilo, ke Alii i aloha nui ia.  Ke olelo mai nei no nae oia i na kanaka Hawaii, ma kana olelo i paa naau ia lakou, "E hoolohe oukou i na kumu mua, i na makua, i na misionari Amerika, ka poe i lawe mai i ka malamalama maanei, i ka baibala, i ka naauao, a hookiekie ae ia oukou mai ka naaupo a i ka naauao." &c.

            Ma ka hoopili ana---Ina makemake oukou e ola, e olelo mai mahope o ko oukou make ana, penei paha e hiki ai:

            1.  E hana maikai i keia wa e ola nei, e olelo maikai, e olelo oluolu, aloha, menemene, haona, hoooluolu, kokua, uwao, hookuikahi, pale, ino, hoonaauao.  E kokua na makua i na keiki i ka hoopaanaau ana i na pauku baibala, pauku himeni, me na pule.  A i ninauia ke keiki mahope.  Nawai i kokua ia oe i ka hoopaanaau ana i keia mau pauku me na pule?  A pane aku ke keiki, Na kuu makua i make iho nei.  A pela hoi e hana'i kela me keia mea o oukou, e aloha, e kokua, e hoola mailoko mai o ka lepo, ka ilihune, ka pilikia, ka naaupo, &c.

            2.  E hana i mau hale aloha, he mau hale kula, he mau luakini, &c. i mau mea e hoomanaoia'i mahope o ka make.

            3.  E hooana i na keiki i na Kulahauai, a e hooolako ia lakou malaila.  E kokua i na Kulahanai i holopono na hana.

            4.  E lilo i mau kumu, i mau Kahunapule, i mau Misionari paha no na aina e.

            5.  E hooikaika mau e hoohiolo i na hana a ke diabolo, i na hale inu rama, kuai rama, na hale hookamakama, ua hale hula, hale keaka.

            6.  E hooikaika loa ma ka hoopiii paha i na Ahaolelo, e hoopauia na hana ino, na Kanawai ino, a e hakuia a kauia na Kanawai maikai.

            7.  E kakau i mau manao maikai, i buke maikai, i mau mele maikai paha, i paiia ma ka naau paha, ma ka pepa paha, &c.

            Pehea oukou?  e ola ana, e olelo ana anei mahope o ko oukou make ana?  Heaha na kia hoomanao?  Heaha na hana maikai a oukou e koe ana mahope o ko oukou make ana, i mea e olelo maikai ai oukou i ka poe e ola ana?                HAWAII.

 

Ka pono no na Makua mea Keiki.

 

            I ka wa i hanau ai ke keiki hou, he mea palupalu loa ia, a e make no ia ke malama maikai ole ia e na makua.  O ka waiu o ka makuwahine wale no ka mea ai e pono ai ia.  Aole pono ke hanai ia ke keiki hou i ka waiu kahiko o ka wahine e, o lilo ia i mea paakiki, a nahunahu, maimai nona.  O ka waiu o ka makuwahine ka mea pono, a i ole ia, o ka waiu o kekahi wahine mai ole i hanau iho nei, kekahi mea pono.  Mai haawi iki iaia i ka ai maoli, a puka na niho.  He mea pono ole ke haalele ka makua hanau iaia, a lilo na hai ka hanai i kona wa omo waiu.  A kupu na niho, alaila pono ke hanai iki iaia i ka ai paakiki ole, a hiki i ka wa hele o ke keiki, pono no e ukuhi i ka waiu.

            Aka, aole no e pau ka malama ana o ka makua i ka wa hele.  He naaupo loa ke keiki uuku, aole ia i ike i ka malama iaia iho i na mea e poino ai.  Haule wale ia i na lua, i na wahi pali, a i ka wai paha, a ua lalau wale aku i na mea hoeha, me ka manao ole i ka poino.  Na ka Makua no e kiai a e malama iaia o pilikia ia a make paha.  Mai hookuu wale aku ka makua i kana keiki e hele mamuli o kona makemake, me ka ike ole ia e ka makua kahi e hele ai.

            I mea e pono ai ko ka makua kiai ana i ke keiki uuku, e ao mau aku kela iaia e hoolohe a e malama mai ke keiki i ka olelo a ka makua.  He mea hookuli i ka naau o ke keiki.  Aole ia e hoolohe wale.  Ua oiaio ia i na keiki haole a me na Hawaii.  O ke ao ia i ka wa uuku e hoolohe ka mea e pono ai.  Ina e waiho wale i ke ao ana iaia i ka wa uuku e lilo ana ia i mea naau paakiki i ka hookuli, a nui ua keiki la, aole e hiki iki ke ao iaia e hoolohe.

            O na olelo maikai a me ka hana maikai mau imua o ke keiki, kakahi mea e pono ai.  He mea akamai ke keiki i ka haka pono mai i ka ka makua hana ana, a me ka lohe pono i kona mau manao.  Malaila kana ao ana e hana like a e manao like, mai kona wa nuku mai.  Ke hana nei na keiki, e like me ka hana ana a ka makua.  Ua hikiwawe ke ao i na hewa a pau ana i ike ai i ka makua e hana ana.  A ua lohi kana ao ana i na mea pono i hana ia e ka makua, no ka mea, ua hilinai kona naau ma ka hewa, a malaila no kona lealea.  Ina aole e hooponopono oe iaia i ke ao iaia i na mea maikai, e lilo no na mea hewa o ka naau i na mea ino oi, a lanakila ka ino maluna, a kinai iho i na mea pono i ao ia ai oia, a pio loa na mea maikai i loaa iaia.  Oia ka hana nui a ka makua, o ke kinai i na hewa, a me ka hooulu i na mea pono iloko o ka naau o kana mau keiki.  Aka, ina e hewa ka hana ana a ka makua imua o ke keiki, aole loa e hiki iaia ke hoolilo i mea hana i ka maikai me ka makua i ka hewa.

            I mea e hoolohe ai ke keiki, pono no o hoopai ka makua i kana keiki i kona wa hookuli.  Mai huhu ino aku oe iaia i kona wa hoopai.  Me ke aloha o ka naau, a me ka minamina i ka pono e hoopai ai.  Mai minamina iaia i kona uwe ana.  A ae pono mai kela i kou manao, alaila e oki iho i ka hoopai.  Ina e haalele wale oe i ka hoopai me ka hookuu aku iaia e paakiki ana, alaila, ua lanakila kela iloko o kona hewa, a na pio kou pono.  O ka hoopai aku me ka huhu ole ka mea e ike ai ke keiki ua pono ko ka makua hoopai ana.  Aka, i hoopai oe me ka huhu, e lilo no ia hoopai i mea hoopaakiki i ka naau o ke keiki.

            O kekahi hewa nui o na keiki Hawaii, ka olelo ana a me ka hana ana ma ka hoopunipuni.  O ka olelo oiaio wale no ko ke kanaka momi maikai e pakela ana mamua o na waiwai e ae a pau.  I mea e lilo ai na keiki i poe hoopunipuni ole, e hoomau na makua i ka olelo oiaio imua o lakou.  Aole e olelo oiaio na keiki ke ike lakou i na makua e hoopunipuni ana.  O keia ino ke kumu o na poino he nui e pili ana i na keiki Hawaii.  E kinai oukou ia mea ma na waha o na keiki, ma ke ao aku, ma ka papa aku, a me ka hoopai i na olelo a me na hana hoopunipuni a pau.

            E ao aku hoi na makua i ka lakou mau keiki i na hana.  O ke ao ole ia i na hana i ka wa kamalii, ka mea e naaupo ai, a e palaualelo ai na kanaka opiopio o Hawaii nei.  Ke kumu keia i nui ai na mea ilihune ma keia pae aina, o ka hoohana ole ia o na keiki.  Ina i hoohana ia na keiki i keia la i kela la, e ike no lakou i na hana akamai, e oolea hoi na kino o lakou, a e makaukau lakou e imi a loaa pono na waiwai e lako ai na kino.  Pela hoi e ao ia ai na kaikamahine i na hana kupono i ka wahine.  O ke ao ole ia i ua hana kekahi mea e hele nei na keiki mamuli o ka lakou, a lilo loa i ka hewa. 

            E ao ia hoi na keiki i ka palapala.  E minamina nui oukou, e na makua, i ka naauao ana ma ka palapala.  O ke kumu ao palapala ka mea i hoonoho ia i mea ao.  Aka, o na makua kekahi e kokua malaila e pono ai.  Ina i naaupo na keiki i ka palapala, aole no e hiki kona naauao ana i kekahi mea e ae.  E kokua i ka uku i na kumuao.  Mai minamina i ka uka.  Ua oi ka pomaikai i ka ike mamua o ke ai a me ka lole.  A hemahema kekahi ilaila, ua hemahema hoi oia i na mea e ae a pau.  Ua hupo maoli ia kanaka.

            E malama oukou e moe kaawale na keikikane i kahi keena kaawale i na kaikamahine.  E hoopau i ka moe o oukou a pau i ke keena hookahi.  No ka paku ole o ko ou kou mau hale, ua lilo na kaikamahine i poe hilahila ole, e ao wale ana i na mea hoowalewale, a e haumia ana i ka wa uuku.  A lilo lakou i poe wahine, he poe maimai, palupalu, hua ole i na keiki, a make e ka nui i ka wa wahine hou.  E lae hoi na keikikane.  He poe aea, kuko wale palaualelo, e hana ana i na mea ino.  E kiai oukou i ka oukou mau keiki i ko lakou wa uuku, me ka hookuu ole ia lakou e hele mamuli o ko lakou makemake.

            Eia kekahi:  E ao oukou i na keiki i ka olelo a ke Akua.  O ka makau ia Iehova ke Akua, a o ka manaoio ia Iesu ka mea nui no kakou a pau.  Ina i ao ia lakou i na pono a pau no ke kino, a ike ole lakou i ka olelo a me na kanawai o ke Akua, he mea ole no kela naauao ana.  E hele io no lakou ma ka hewa, ke manaoio ole lakou i ke Akua.  E alakai ia lakou i ka halepule i na la Sabati a pau, me ka pule pu me lakou i na la a pau, e ao aku ia lakou i kona kanawai, a e hoike aku i ke ano o ka pono, a e papa aku i ka hewa, no ka mea, e huhu mai ana ke Akua i ka poe hana hewa.

            Ua haawi mai ke Akua i mau keiki na kakou, me ke kauoha, "E alakai ia lakou ma ka aoao pono," a kamaaina lakou ma ia aoao, alaila lakou e hoomau ana ia pono i ko lakou wa kanakamakua.  E malama oukou i keia mau mea, no ka mea e hiki mai ana ka la e hookolokoloia'i oukou imua o ka Haku no ko oukou malama ana i kana mau kauoha no na keiki a oukou.

            Eia ka hope.  E noi mau aku oukou i ke Akua, e kokua mai kona Uhane ia mau hana a pau, i ko ai.  He mea ole ka ke kanaka hana ke hooko ole ia e ka Uhane o ke Akua.  Ke kanu nei ke kanaka, a ke hookahe nei ia i ka wai, aka aohe on a mana e hooulu i ka mea kanu.  Na ke Akua mai ka mana e ulu ai.  Pela no iloko o na naau o na keiki:  Na ka makua e ao aku, a e papa aku, a e hoopai i na hewa a e kuhikuhi i keia pono i kela pono, aka, aole e ulu wale ka pono maloko o ka naau o ke keiki, ke kokua ole mai ka uhane o ke Akua i ka ulu ana.  E loaa mai ana keia mau pono ma ka pule e noi ana i ka Uhane e hana hou mai i na naau o na keiki a oukou, a maemae, a maikai.  Aole mea e ae e hiki ke hoopau i na mea ino o ka naau.  O ka pule mau ana o ka makua i keia la i kela la ka mea e loaa mai ai keia kokua a ka Uhane e hoolilo ana i na naau o na keiki i mau kihapai e hua mai ana i na hua maikai e pono ai i kela ola ana.

 

E Pani i ka Puka.

 

            Mai make kekahi keiki kolohe a naaupo.  Huki ae oia i ke pani o kekahi puka wai, a holo oia a kau maluna o ka huila malalo iho, i loaa iaia kekahi lealea ma ka hookaa akahele ia'na e ka huila; Oiai e kahe liilii ana ka wai maluna iho.  Kaa akahele no mamua, aka, aole emo, a kahe nui ka wai, a hoopokakaa wikiwiki ia ua keiki nei, a ane make nu.  Pakele mahunehune nae i kekahi keiki noonoo, ma kona hele ana a pani i ka puka wai maluna'e.

            Aloha ino oe, e ke keiki kolohe.  Mai make oe i kou imi naaupo ana i ka lealea.  Mai kolohe naaupo hou oe, ea.  Maikai oe, e ke keiki noonoo, aloha.  E mahalo ia oe no kou noonoo hoopakele i kou hoa i ka make.

            Ma ka hoopili ana.

            He mau puka wai me na pani, a he mau puka wai me na pani ole paha.

            1  Ka puka wai on a.  He pani no kona, oia hoi ka hoole paaloa i ka laikioi e kuai, i ke kuai ana, i ke puhi ana, i ka inu ana, &c.

            Ua huki ia nae ke pani, a ke kahe la no ka wai on a maluna o ka huila malalo iho, a nui hoi ka poe i kau maluna iho, a e pili ana i ka huila i kona pokakaa ana.

            No ke aha la ka huki ana i ka pani a holo a kau maluna iho o ka huila?

            1  No ka waiwai paha kekahi.  O ka poe i ae e haawi i ka laikini e kuai i ka wai on a, e waiwai ana lakou no na dala laikini he 30, he 50, he 100, 1000.  No ke aupuni paha ia dala.  O ka poe puhi a kuai aku i ka wai ona, e waiwai ana lakou no na dala i loaa mai, mai ka hapaha a i ke tausani paha dala.

            2  No ka laau lapaau ia kekahi.  He poe mai kekahi, he lolo, he hui, he hano, he kunu, he anu, he nawaliwali, he mai aha la hoi.  Heaha ka laau e oluolu ai?  Ka wai ona, ka waina, ka berani, ka pota, ka awa, wahi a na kauka.  A huki ia na pani, na omoki o na omole, o na pahu, a kahe liilii ka wai ona mamua; a mahope ikaika ke kahe ana, ikaika a wikiwiki loa ke kaa ana o ka huila me ka poe mai e hoao ana e pipili i ka huila---a aha?  e opili ana, e haule ana, e hakihaki liilii ia'na ke holo ole ka poe noonoo, a pani i ka puka ma ka paipai ana i ka poe mai e haalele kuke i ka wai ona, e hoohiki e haalele loa, aole loa e inu hou.

            A, ina ae ua poe minamina nei i keia paipai ana, pakele lakou i ka make mainoino.

            3  No ka lealea ka nui.  Me kela keiki kolohe i huki ae i ke pani i kahe ka wai maluna o ka huila, a kaa ka huila, a kaa pu oia me ia a me ia e loaa'i kekahi lealea.

            Ke kumu nui keia no ka hiki ana iluna i ke pani o ka puka wai ona, i kahe ka wai ona maluna o ka huila o ka naau, a hoomaka ka poe i inu liilii i ka pokakaa ana; he pokakaa akahele mamua, a pokakaa me ke oli a ilihia i ka lealea, a poniuniu, a hikaka, a aa no e hakaka me ua hoa.  A i ke kahe ikaika ana o ka wai ona, ikaika ke kaa ana o ka huila, a hiki ole ke pipili iho, ka hina no ia ilalo, a moe me he mea make la.  He wahi u uu, he nunulu me he puaa la iloko o ke kio lepo ka i lohe ia.  Aloha ino!

            Ea, auhea ka poe noonoo, a aloha, a holo kiki e pani i ka puka o ka wai ona.  E na aha hoole a kinai i na wai ona, e hookaakaa i na maka, e nana'ku---Aia hoi ua paa pu ka huila mawaho, maloko, mawaena, malalo maluna, i na hoa naaupo i wehe ae i ke pani, ke pani o na kiaha, o na omole, o na pahu, a ke kahe la ka wai ona iloko o ka waha, o ka puu ai, o ka puuwai, a o ka uhane.  He mau makua, he mau keiki a moopuna, he mau ui a kanaka makua, he mau wahine maikai me na keonimana, he mau alii me ka poe hanohano, he mau kiaaina, a makai nui ke kau la ma ka huila, ke kaa pu la me ka oli lealea ana.  E ala, e nana ae aia la, ke kahe ikaika la ka wai ona, ke kaa wikiwiki ana ka huila, ane hiki ole ke pipili iho---a haule iho, ka poholo no ia iloko o ka loko ahi pio ole malalo.  E holo kiki, e pani i ka puka o ka wai ona.

            Pehea la e hiki ai ke pani i ua puka nei?  E hoohalike paha me na wahine haipule ma Ohio, a Inediana, Ilinoi, Mikigana, e imi i ka mea e paniia'i na hale kuai rama, kuai bia, kuai awa; e hele e himeni, e pule, e paipai mawaho, maloko o ia mau hale.  E hoopii i ke aupuni, e hoopau i na laikini kuai rama, e pani i na hale kuai rama, na hotele kuai rama, na hale lapaau kuai malu i ka rama.

            E hoomanao no hoi, o ka poe haawi i na laikini kuai rama.  ka poe kuai hoi, me ka poe puhi paha, a lawe mai paha no na aina e mai, lakou kekahi e kaa ana ma ka huila o ka wai ona, a e hookaa aku ana na huila nei ia lakou, me ke akahele paha mamua, me ka wikiwiki loa nae mahope, a hookomo aku ia lakou iloko o ka loko ohi malalo, ke pani e ole ia ka puka mamua, a haalele ole aku lakou i keia hana make a lakou e hana nei.  E aloha ia lakou nei.  Hoao e hoola ma ka paipai ana e hooki i ka lakou hana make nei.                              HAWAII.      

 

Pilikia maoli ma Syracuse.

 

            I ke ahiahi poeleele o kekahi la iloko o Iune i hala ae nei, na akoakoa na kanaka maloko o ka rumi hookipa, ma ka luakini Bapetite, ma Sytracuse, No Ioka.  Ekolu haneri ka nui o kanaka; aia no lakou maluna---ma ka lua o ka papahele; he 40 kapuai ka haina halike o na rumi nei.  He halawai ahaaina ohelo---lau oliva.  Ma ka hora 9, a me ka hapa, iwaena konu o ko lakou hauoli ana, ua hai koke na kaula o ka papa hele, a haule lakou a pau ilalo, maluna o na kanaka i akoakoa mai me ia rumi; a haule pu na laau nui, na laau liilii, na pepa hele, a me ka puna o ka haie!  Ua hoopio ia na kukui a pau, ua make loa kekahi poe; a ua ane make kekahi poe.  Ua kani koke ia ka hele ahi, a ua hele nui mai ka Aha kinai ahi.  Aole liuliu, a he 10 paha tausani kanaka i akoakoa mai.  Nui ka haunaele.  A loaa mai he mau kukui aniani, hana lakou me ka makau, o hina mai auanei na paia o ka luakini.  Nolaila akahele ka hana ana, e hookaawale i na laau kaumaha, a loaa mai na kina make; a me ka poe aneane make.  He 13 ka nui o ka poe i make loa i kinohi; a he 16 ka poe eha nui, kokoke make; a he 70 ka poe i eha hapa.

            Aole okana mai ka uwe ana o na makua, a me na pili koko, i ko lakou ike ana i na kino make, a me ka poe anenae make.