Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 38, 19 September 1874 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kale Kanaeholo |
| This work is dedicated to: | Kale Kanaeholo |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
BUTLER.ENG.SF
E Pau na Pupupu Kahiko!
E pani me na Hale Laau!
PAPA, PAPA, PAPA
O KELA ME KEIA ANO,
A ME
NA LOKO KUKULU HALE
O KELA ME KEIA ANO, MA KA
PA-PAPA O S. G. WAILA MA!
KIHI O
ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA! ae like ka nui me ka makemake
LAAU NOUAIKI!
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO,
AAHO LIILII, & e
LAAU ULAULA!
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO, POU,
AAHO LIILII,
MOLINA, &e
Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,
Na Puka Hale, o na ano a pau,
Na Puka Aniani, o na ano a pau,
Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.
Pepe Hale me na Lihilihi
NA LAKA PUKA
NA AMI-PUKA,
NA AMI-PUKA LIILII.
NA KUI NAO,
PENA, AILA-PENA, VANIKI,
WAI HOOMALOO.
PAAKAI Helu 1,
O PUULOA.
E lawe wale ia no na mea i kuai a mai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.
Aia maanei ke Keena o ka
MOKUMAHU “KILAUEA,”
L. MARCHANT, Kapena.
S. G. Waila ma.
653 3m
Na Kanawai o ke Kau o 1874.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 1, o ke Kanawai e hoololi ai i ka Haawina 2, o ka Mokuna VII, o ke Kanawai Kivila i aponoia ma ka la 21 o Augate, M. H. 1860.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hole Ahaole lo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ma keia, ua hoololiia ka Pauku 1, o ke Kanawai e hoololi ai i ka Haawina 2, o ka Mokuna VII o ke Kanawai Kivila, i aponoia ma ka la 21 o Augate, M. H. 1860; ma ka hoopau ana i ka huaolelo “mau” ma ka lalani elua, a e hookomo ma ia wahi i ka huaolelo “i;” a me ka hoopau loa ana i na huaolelo, “a me ka Apana o Lahaina kekahi” ma ka lalani eha; a e hoopau loa hoi i na huaolelo, “na kanaka elua” ma kalalni elima, a e hookomo ma ia wahi i na huaolelo, “ka palapala hookahi;” a e hoopau loa hoi i na huaolelo, “a me hookahi no Lahaina” ma ka lalani elima; a e hoopau loa hoi i na huaolelo, “na kela a me keia” ma ka lalani eono, a e hookomo ma ia wahi i ka huaolelo “ka” ma ia wahi; a e hoopau loa ia hoi na huaolelo “na” a me “elua” ma ka lalani ehiku, a e hookomo ma ia wahi i na huaolelo “umikumamaono;” a e hoopau loa hoi i ka huaolelo “mau” ma ka lalani ewalu, a e hoopau hoi i na huaolelo “na” a me “elua” ma ka lalani eiwa, a e hookomo ma ia wahi i na huaolelo, “umikumamaono,” a penei e heluhelia’i:
Pauku 1. E hiki no i ke Kuhina Kalaiaina i kela manawa keia manawa, e haawi i ka palapala ae no ka hookomo ana a me ke kuai ana i ka Opiuma i na Pake, no ka makahiki hookahi, maloko o ke Apana o Honolulu, aole nae e oi aku mamua o ka palapala hookahi no Honolulu, a e haawi mua mai no ka mea i loaa ka palapala ae kuai Opiuma i na dala aole emi malalo o Umikumamaono Tausani: E kuai kudalaia kela palapala ae, a e loaa no i ka mea i oi ma ke koho ana maluna o Umikumama ono Tausani Dala.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la e hooholoia’i; a o na Kanawai a me na hapa Kanawai a pau e kua ana i keia ua hoopauia.
Aponoia i keia la 1 o Aug. M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai na Pauku 1452 a me 1453 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Poe Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia ua hooloiia no ka Pauku 1452 o ke Kanawai Kivila, a penei i heluhelu ia’i:
Pauku 1452. E manaoia kela keiki, keia keiki kamehai, he hooilina ia no kona makuahine, a e ili aku no kana waiwai iaia, o ka pau loa, a o ka hapa wale no paha, e like me ka hana ana, ina ua hanau malalo o ke Kanawai o ka mare, a ina ua ikea ka makuakane nana ua keiki kamehai nei, a ua ae maopopo mai oia, kana keiki no ia, alaila e lilo iaia ka malama, ka hanai, a me ka hoonaauao ana o ia keiki, a e loaa no i ua keiki nei i na pono a pau a ma na ano a pau e like me ka mea i hanau malalo o ke Kanawai o ka mare; a ina i make kauoha ole ka makuakane i oleloia o ke keiki kamehai, e ili aku i ua keiki ‘la na waiwai o ua makuakane nei, ke hooiaio ia imua o ka Lunakanawai Hooponopono Waiwai Hooilina no ka ae maoli ana mai o ka mea make, naua no ua keiki kamehai ʻ la.
PAUKU 2. E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 1453 o ke Kanawai Kivila, a penei i heluhelu ia’i:
Pauku 1453. Ina i make kekahi mea kamehai me ke kauoha ole, aole ana keiki, aole hoi he wahine kanemake, alaila e ili aku kana waiwai i kona makuahine; ina nae he wahine kanemake kana, alaila nana kekahi hapalua o kana waiwai, a no kona makuahine kekahi hapalua; a ina hoi ua make kona makuahine, a e ola ana kana wahine, alaila na kana wahine ka waiwai a pau loa; aka nae, ina ua loaa mai ka waiwai ma o ka makuahine o ua kamehai nei, alaila e ili aku i hookahi hapalua na ka wahine mare, ina e ola ana, a ina ua make ia, e ili aku hookahi hapalua no ka makuahine, a o kekahi hapalua i na kaikuaana, na kaikaina, a me na kaikuahine paha o kona makuakane i oleloia, a i na keiki paha o lakou ma ke kuleana i hoike ia mai; a ina aole he wahine mare, aole hoi he makuehine e ola ana, alaila e ili aku kona waiwai a pau i na kaikuaana, na kaikaina a me na kaikuahine paha o kona makuakane i oleloia, a i na keiki paha o lakou ma ke kuleana i hoike ia mai; a ina aole he wahine mare, aole hoi he makuahine e ola ana, laila e ili aku kona waiwai a pau i na kaikuaana, na kaikaina a me na kaikuahine paha o kona makuakane i oleloia, a i na keiki paha o lakou, ma ke kuleana i hoikeia mai.
PAUKU 3. E lilo keia i KAnawai mai ka la aku i aponoia'i.
Aponoia i keia la 1 o Aug. M.H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E ae ai i ka Oihana Maauaua i ka waiwai o na aina e iloko o keia Aupuni.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E haawi ke Kuhina Kalaiaina i ka mea a mau mea paha e noi mai ana ma ka palapala, i palapa ae e kuai maauaua i ka ukana, ka waiwai a me na mea kalepa i uluia a i hanaia paha ma ka aina e, ke uku mai ka mea lawe i ka palapala o ia ano, i na dala kanalima o no ka makahiki hookahi.
PAUKU 2. Aole no e ae ia ma keia Kanawai kekahi mea e hapai ana i keia oihana e hoaie a oi aku maluna o na dala elima, i ka mea kuai mai: O ka mea kue i keia, aole e hiki i kekahi Aha Hookolokolo o keia aupuni ke kokua.
PAUKU 3. Ma keia kanawai, ua papa loa ia ka hapai ana a me ka lawelawe ana o na Pake i hookupa ole ia ma keia aupuni.
PAUKU 4. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hooholoia'i.
Aponoia i keia la 28 o Iulai, M.H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E kokua ai i ka hooholo Mokumahu ana me na Aina e.
No ka mea, o ka hoomau o ka hooholo mokumahu ana mawaena o kakou nei a me na aina e, he mea nui ia no ka pomaikai o keia aupuni, a he mea hoi e holo mua ai ka waiwai o keia Pae Aina; a
No ka mea hoi i mea e hoohoihoi ai ia hooholo mokumahu ana, ua pono ke kokua aku i kekahi mau mea e lako ai; Nolaila,
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. I mea e hoohoihoi ai a e hoomau aku i ka hooholo mokumahu ana me na aina e, ke haawiia nei ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e like me kona manao he pono, ma o ke Aupuni Hawaii, e ae aku oia i kela a me keia laina mokumahu e ku mau ana ma ke awa o Honolulu, ma ka holo ana aku a me ka holo ana mai, iwaena o keia Pae Aina a me na Aina e, e komo mai i ke awa, a puka aku mawaho, e hooili a e hoolei i ka ukana a me na ee moku ma Honolulu, ma ka uku ana i na uku i kauia e ke Kanawai, koe nae na uku o ke awa, no na kukui, na mono, ka uapo a me ka wai o na hawai o ke aupuni, aole no e hooukuia no ia mau mea; aka hoi, aole e hokai wale ia ka wai, aole hoi e laweia i mea holoi no ka oneki.
PAUKU 2. No na kumu i haiia maluna, e ae aku e Aupuni Hawaii, e hookomoia mai me ke dute ole i ka lanahu, na mekini a me na lako e ae e pono ai i na laina mokumahu a mau laina paha, a o na moku a pau e lawe ana mai i ka lanahu, na mekini a me na lako e ae i laweia mai e na laina mokumahi nei, a mau laina paha, no ko lakou mau pono iho, e hookuuia kela mau moku i na uku o ke awa, no na kukui, na mono, a me ka uapo; ke ole nae he hapa piha wale no ia moku ma ia ano, a ina pela, alaila, e hookuuia na uku awa e like ka nui me ka mahele i ku like ai me ka nui o na ukana o ka laina a ua moku nei i lawe mai ai, a na ka Luna Dute Nui e hoomaopopo no ka nui o ia uku, aole hoi e hoopii hou ae mai ka mea i hooholoia e ia; a o na waiwai a pau o ia laina mokumahu, a mau laina paha, e hookuuia i na auhau aupuni a pau. Aka hoi, e hooukuia ua moku nei a mau moku paha, no na uapo, mahope o ka hoolei ana i ka lanahu, mekini, a lako e ae, ina ua pili aku i ka uapo a hala na hora he iwakaluakumamaha mahope o oia hoolei ana.
PAUKU 3. Ma keia, ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e hookaawaleia no ka pono o ia laina mokumahu a mau laina paha, i kekahi kahua a mau kahua paha ma Ainahou, i wahi e waiho aku ai ka lanahu, a pela no e ae ia e waihoia'ku i na mekini a me na lako e ae e pono ai ia laina mokumahu a mau laina paha me ka uku ole.
PAUKU 4. E lilo keia i Kanawai mai ka la i aponoia'i.
Aponoia i keia la 1 o Aug. M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoohoihoi a e kokua ai i na Poe Hui e noho nei a e hoohui ana ma keia hope aku paha, e hooili ae i na manao mamuli o ka uila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ma keia, ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e ae a e apono aku i na poe Hui ma kekahi aina e e noho nei, a e hui ana ma keia hope aku paha, maloko o keia aupuni, a maloko o kekahi aina e paha, no ka hooili ana i na manao mamuli o ka uila, e kukulu lakou i na laina Telegarapa maluna a ma kapa o na alanui o ke aupuni, a mai kekahi kapa a i kekahi kapa o na aina, na wai a me na kai o keia aupuni, me ka lawe i na laau e ulu wale ana, a me ke kukulu ana i na mea kupono no ia oihana, oia hoi na pou, na puu a me na uapo, kahi e hoomoe ai na kaula a waea paha o ia mau laina; ke ole nae ma ia kukulu ana, ua hoopilikia ia na pono o ka lehulehu ma ia alanui, a ke ole hoi i hoopilikiaia ka hooholo moku ana ma ia mau wai a me na kai.
PAUKU 2. Ma keia, ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e lawe a e hookaawale no ka pono o ia Hui Telegarapa, a mau Hui paha, i aina a i kahua, e like ka nui e lawa ai, i mau wahi e kukulu ai na Hale Telegarapa kupono no ka oihana; a e kokua ma kela ano keia ano e hiki ai ma ka hoopae ana i uka nei o na waea moana, na waea Telegarapa, na mekini a me kela ano keia ano, o na ukana a me na waiwai e pili ana a e pono ai o ia laina Telegarapa, a mau laina paha, no ka hooili ana i na manao mamuli o ka uila, a oia mau ukana a me na waiwai i haiia ae ʻ la, e lawe ia mai me ke dute oleia, a o ka moku a mau moku paha i hoolimalimaia, a e lawelawe ana paha i ka hoomoe a malania ana i ka laina Telegarapa e hookuuia i na dute awa a pau, koe ka uku o ke Pailota.
PAUKU 3. Ina i manao kekahi, ua kue i kona pono, a ua hoopoinoia paha oia, no ka hoooholo ana o ia laina a mau laina paha maluna o kona aina, a no ke kukulu ana paha i na pou, na pua a o na uapo paha, a no ka lawe ana i na laau e ku ana, e ke Kuhina Kalaiaina, no ia oihana Telegarapa, e hiki no iaia ke hoopii aku i ua Kuhina ‘la malalo o ka hoohiki, alaila, na ua Kuhina nei e hookohu aku i ekolu mau kanaka ku i ka wa, e hoohiki ia lakou mamua o ka lawelawe ana i ka oihana, he mana ko kela a me keia o lakou, e hoohiki i na hoike, e noho Komisina keia poe e ninaninau a e hooholo no ka uku kupono, e haawiia i ka mea a mau mea paha i pili, no ka lawe ana, a no ke poho paha i loaa i ka aina, mamuli o ke kukulu ana i ka laina Telegarapa, a mau laina paha.
PAUKU 4. Na kela poe Komisina, a o ka hapanui paha o lakou, e hooholo no ka uku kupono e haawiia no kela a me keia mea e koi ana a i pili, a i ka waiho ana mai i ka lakou palapala hoike no ka mea i hooholoia ma ka lima o ke Kuhina Kalaiaina, alaila, e hiki no i ua Kuhina ‘la e uku aku i ka mea a mau mea paha, nona ke kuleana, i ka puu dala i hooholoia nona e na poe Komisina, a e uku ia kela dala noloko ae o ka waihona i hookaawale ole ia no kekahi hana e ae.
PAUKU 5. Na ke Kuhina Kalaiaina, ke loaa iaia ka palapala hoike no ka mea i hooholoia, e haawi aku i ka poe Komisina, i kekahi uku no ko lakou hana, e like me kona manao he pono; he mana no hoi ko ke Kuhina e hoopiha i na hakahaka o lakou i loaa mamuli o ka make, a no kekahi kumu e ae.
PAUKU 6. O kela a me keia kanaka nana e hana me ke Kanawai ole a me ka manao kolohe, a ua hana ino ia a hooilo i mea ole paha, i kekahi o na waea, na pou, na puu a me na uapo paha e pili ana, i hai ia ae la maloko o keia Kanawai, ina i ku ka hewa iaia, alaila, e manaoia ua hana i ka mikamina, a e hoopai ia oia i ka uku hoopai, aole e oi aku i na dala elima haneri, a i ole ia, e hoopaahaoia me ka hana oolea, aole e oi aku i ka makahiki hookahi; a me ka hoopaahaoia pela, a me ka hoopai dala kekahi, aia i ka manao o ka Aha nana e hookolokolo ia hihia.
PAUKU 7. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku i aponoia’i.
Aponoia i keia la 4 o Aug. M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E haawi ana i manawa i ka poe nana i moraki aku i ka waiwai e hoihoi hou ia mai i kekahi wa.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ina ua haki ka olelo hoopaa, a ua makemake ka mea moraki mai, a o kekahi mea paha malalo ona, e komo aku a e lawelawe i ka waiwai i moraki ia, alaila, i mea e hookoia ai ka moraki, e hiki no iaia ke hana ma kekahi o na ano i haiia malalo ae nei, penei:
AKAHI. E hiki no iaia ke komo kuno a noho aku ma ua wahi la me ka ae mai ma ka palapala e ka mea nana ia i moraki aku, a o ka mea paha e noho ana malalo ona.
ALUA. E hiki no iaia ke komo kino aku me ka maluhia a me ke akea, ke ole i kue ia mai, me ka ike maka o na hoike elua, a e lawe maoli i kela wahi maloko o kona lima; a ina pela, e hana i kekahi palapala, e hoike ana ia mea i kakau inoa ia a i hoohikiia e ua mau hoike la elua, imua o kekahi Lunakanawai o kekahi Aha, a oia palapala ae i olelo mua ia, a me ka palapala hoike, e kakau kope ia ia mau mea ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope o ke Aupuni, aole hoi e manaoia, ua mana ia komo ana aku i ka waiwai, ke ole i kakau kope ia ua palapala hoike nei, a o ua palapala ae paha iloko o na la he kanakolu, mahope mai o ke komo ana aku i ka waiwai.
PAUKU 2. O ka mea nana i moraki mai, a e noho aku ana hoi maluna o kahi i moraki ia, ua ae ia oia e hoolilo aku i ke dala e pono maoli ai ka waiwai i moraki ia, a e hoomau i kona ano maikai, a e kakau oia na loaa ma ka aono hookaa, a o ke koena i koe, e hoihoi ia ma ka aoao aie mai a aie aku paha o ka waiwai i moraki ia, ke manao hoi ka mea moraki aku e haawi mai ke dala i mea e hoi hou ai ka waiwai iaia.
PAUKU 3. Ina ua hookomoia a noho aku ma kahi i moraki ia, ma kekahi o na ano elua i hai ia ae la maluna, a hala ka makahiki hookahi, alaila, e lilo ia i mea e hoopau loa ai ke kuleana o ka mea moraki aku, e hoihoi hou ia iaia ua wahi nei.
Aponoia i keia la 7 o Aug. M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 237 o ke Kanawai Kivila, a e hoopau ai i ke Kanawai i kapaia “He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 237 o ke Kanawai Kivila,” i aponoia ma ka la 23 o Augate 1862.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ka Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia, ua hooloiia no ka Pauku 237 o ke Kanawai Kivila, a penei e heluhelu ia’i:
Pauku 237. Na ka Luna Pa e hoolaha ma kekahi Nupepa, ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Enelani, a i ole ia, e kapili iho i ka palapala lima ma ia mau olelo, ma na wahi akea ekolu maloko o ia Apana, i kela hebedoma keia hebedoma, a e kala hebedoma, a na hoi i olelo hoakaka ma ia mau olelo elua, no na holoholona ae iloko o ka pa, a na kela luna kela luna pa aupuni, e hai ‘ku ma ka palapala i ka lima o ka mea lawe leta o ke aupuni, i kela mea keia mea mawaho aku o kona apana, nana e waiho me ia i kope o ka hao kuni, i na holholona i kuaiia i ua hao nei, a i hookomoia ma ka pa aupuni nana e malama; a ina aole e kii mai ka mea nona ka holoholona, a e uku i na koina o ka pa, mawaena o na la he umikumamalima, mai ka la aku o ka hoopaa ia ana; ina hoi ua hoopukaia ka olelo hoolaha e like me ka mea i kauohaia maluna ae nei, alaila, e ku i ke kanawai ke kuai aku ka luna pa i ua holoholona la, ma ke kudala akea.
PAUKU 2. E lilo keia i kanawai i kona la e hoolahaia ai, a o ke Kanawai i aponoia ma ka la 23 o Augate M H 1862, e hoololi ana i keia pauku, e hoopau ia, a ma keia, e hoopau ia no.
Aponoia i keia la 4 o Augate M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoemi ai i ka manawa e hoopaahaoia’i kekahi poe.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
Na ka Makai Kiekie e kauoha aku i ka Luna o kela a me keia Hale Paahao, e malama i buke kahi e kakau ia’i no ke ano o ka noho ana o kela a me keia kanaka paahao, ka poe hoi i emi ole ko lakou manawa hoopai malalo o na mahina ekolu; a no kela a me keia mahina a ke kanaka paahao e hooko pono ana i na rula o ka Hale Paahao, me ka noho hoopono wale no, pela no e hoemi ia kona manawa hoopai; a penei ke ano e hoemiia’i: E hoolaweia i elua la hana mailoko ae o kela a me keia kanakolu la. I ka wa e noonooia’na e ka Aha Kukamalu i na palapala hoopii no ke kala ana i na hoopai, e lilo ka buke moolelo i haiia ae ‘la maluna i hoike.
Aponoia i keia la 8 o Aug. M. H 1874
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 2 o ke Kanawai i kapaia “He Kanawai e hoololi ai i na Pauku 130 a me 131 o ke Kanawai Kivila,” i aponoia ma ka la 31 o Dekemaba M. H. 1864.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia, ua hoololiia no ka Pauku 2 o ke Kanawai i kapaia “He kanawai e hoololi ai i na Pauku 130 a me 131 o ke Kanawai Kivila,” i aponoia ma ka la 31 o Dekemaba M. H. 1864. ma ke kapae ana i ka huaolelo “ekolu” ma lalani eha, a e hookomo ma ia wahi i ka huaolelo “hookahi” a e heluheluia ua Pauku la me ka hoololi penei:
Pauku 2. Ehoololiia a ma keia, ua hoololiia no ka Pauku 131 o ke Kanawai Kivila, ma ke kapae ana i na huaolelo kanaha dala, ma ka lalani ekolu a me ka hookomo ana ma ia wahi i na huaolelo hookahi haneri dala, ina no Honolulu ka palapala ae, a he kanalima dala; ina no Lahaina a no Hilo paha ka palapala ae, a mahope iho o na huaolelo Luna Awa ma ka Pauku 131, ma ka hookomo ana i na huaolelo a kokua paha ma kekahi ano e ae e kue i na Kanawai o ke Aupuni.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la i aponoia’i.
Aponoia i keia la 7 o Aug. M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoohaiki ai i ka lawe ana mai a me ke kuai ana o ka Opiuma.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ua kapu loa ka lawe ana mai o ka Opiuma a mea paha i hanaia me ka Opiuma, maloko o keia aupuni, koe wale no na mea i hoakakaia ma ka Pauku 2 o keia Kanawai. A o ka mea nana e hoopae, mai kuai aku, haawi a hoolako aku paha i ka Opiuma, a mea paha i hanaia me ka Opiuma, i kekahi kanaka maloko o keia aupuni, koe wale no na mea i oleloia ma ka Pauku 2 i olelo ia maluna o na maahiki elua, me ka hana oolea a hana o lea ole paha, e like me ka manao o ka Aha he pono
PAUKU 2. Ua hiki no i ka Papa Ola i kela manawa keia manawa e hoopae mai i ka Opiuma, e like ka nui me ka mea a ka Papa Ola i manao ai he pono no na hana lapaau maloko o keia Aupuni, a na ka Papa Ola no e hoolako aku ma ke kumukuai mua i na kauka a kauka oki paha i loaa iaia ka palapala hookoho, a palapala ho ke paha mai kekahi Kula Ao Kauka a Kula Kiekie paha, a na loaa hoi iaia na laikini e lawelawe i ka Oihana Lapaau ma keia Aupuni, a me ka mea iaia ka malama o na laau lapaau mai ka hale mai lepera ma Molokai, e lawelawe ia ma ke ano laau lapaau wale no, a ua hiki no hoi i ua Papa nei e hoolako aku i ke Kapena a Kauka paha o kekahi moku e holo aku ana i ka aina e, i mea lapaau maluna o ia moku.
PAUKU 3. O ka mea iaia kekahi Opiuma a mea paha i hanaia mea Opiuma, i loaa ole iaia mai ka Papa Ola mai, a mai kekahi kahuna lapaau a kauka oki paha i loaa iaia ke laikini e like me ka mea i oleloia ma ka Pauku 2 o keia Kanawai, e lilo ua Opiuma i ke Aupuni Hawaii, a e hopoia ua Opiuma nei a haawiia aku i ka Papa Ola, a e hoopaahaoia ua kanaka nei nok ka manewa aole oi aku mamua o ka makahiki hookahi me ka hana oolea hana oolea ole paha, e like me ka manao o ka Aha he pono.
PAUKU 4. O kela Kahuua lapaau keia Kunua lapaau, a Kauka Oki paha nana e kuai aku, a pauoha aku paha, a hoolako i ka Opiuma, a mea paha i haoaia me ka Opiuma i kekahi kanaka i mea i ka puhi Opiuma a lawelawe paha i ka Opiuma ma kahi ano e ae a i kekahi kanaka e ae, koe wale no ma ke ano laau i manawa mai e lilo i ke Aupuni Hawaii ka Opiuma a mea paha i hanaia me ka Opiuma e waiho ana ma kona lima, a e hopi@a ua Opiuma nei a haawiia aku i ka Papa Ola a e hoopaiia oia aole emi malalo o ua dala he iwakaluakumamalima, aole hoi e oi aku i na dala hookahi haneri, a ina ua oi aku mamua o ka hookahi kona uhaki ana i keia Kanawai, alaila, aole haawi hou ka Papa Ola iaia i ka Opiuma.
PAUKU 5. Aole e lilo kekahi mea i oleloia maloko o keia Kanawai i mea e hookuu ai i kekahi kanaka a moku paha mai na hoopai i olelo ia ma na Kanawai o keia Aupuni no ka hoopae kolohe ana i na waiwai i laweia mai me ka uku ole i ke dute.
PAUKU 6. E lilo keia i Kanawai mahope iho o ka makahiki hookahi mai kona la i hoolahaia ai a o na Kanawai a me na hapa Kanawai i kue i keia Kanawai ma keia ya hoopau loa ia.
Aponoia i keia la 8 o Aug. M. H. 1874.
KALAKAUA R.