Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 40, 3 October 1874 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA,ME KE AU OKOA I HUIIA

 

MA KE KAUOHA.

  Ika Alii in a Halealii 'Iolani

Ma ka bora 12 o ka nwakea Poalea ikala,ua baawi aku ke moi i anaina ike alii ia Keauke E.

Hoffmaoo,ke ka Emepera Auneturia Kaokikela ma Hawaii nei,no ka waiho ana mai iloko o ko ka moi mau lima ike Kea Nui Hoohanohano o ka Papa O Francia Joseph,a penei na plelo pane e ke Kanikela ma ia ike alii.

E ka moe - Ua loea mai nei ia'u ma ka Eko Leta hope ,he leta e hoike mai ana,ua oliolu ike Alii ka Emepera o Auseturia moi o Huaegari,e hookau mai maluna Oa e ka moi,ike kea Nui Hoohanohano o ka Papa Francise Joseph.

 Ua boonauouo ou ia mai hoi au ma ia leta,e haawi akuia makana ia Oe e ka inoi,a no ia mea,ua loea ia'u ano ka hanobado nui a kiekie ma ka haawi ana aku ia Oe e ka moi.

 A olai o ka loaa koke ana mai nei no ia o ka palapala Alii ia Oe e ka moi mai ka Emepera mai o Auseturia,-a oiai no hoi o ile kea Hoohanohano i hoounaia ,ohe a'u mea e ae pakui aku ai aka e oluolu ke 'Lii ka moi e ae mai i ko'u manao maikai io no ke ola loihi a me ka pomaikai io no ke ola loihi a me ka pomaikai.

 Ua oluolu ke Alii ka moi e pane aku

Penei:

 E Mr Lanikela :- No na makahiki he hui ua komo au i kekahi mea hoohanohano i baawiia mai Ia'u e ka moi ka Emepera o Auseturia o moi o hunegari.  O kela hoohanohano,ua lawe mai au me ka ae oluolu no na hoomanao ana aei kamanuwa Donau.oia no ka hoomaka ana o ko maua launa oluolu ana me ke Aupuni o Auseturia . A ano ua oluolu hou mai ke 'Lii ka Emepera o Austria a me ka moi o hunegari e haawi mai kona mau hoomaikai ana no Ko'u kahoia ana i moi me ka hahai ia mai e keia hoohanohano hou laulana o kona oluolu nui loa No'u. e ke ae nei an ma ke ano he lokomaikai kiekie a me ka noonoo pono aple wale No'u iho, aka, o Ko'u Lahui pu kekahi.

 Ma na Rula o ka Papa,e hoihoi aku Au i ka Insigania o ka mea hoohanohano A'u i komo ai a e hoouna aku ma kehi e hiki aku ai i ka Peresidena o ka Papa.

 Nou ponoo iho e Mr Kanikela Ko'u Aloha.

 Eia malalo iho nei ka leta e ke Kuhina o ko na aina e o Auseturia i hoomaikeikeia mai ma ka ke Kauka pane imua o ka Moi :

 E ka moi-Ua makemakemake ko'u alii,ka Emepera o Auseturia a moi Hunegari e hoike hou aku i kane aloha hoalauna ia Oe e ka moi,ma ka hookau ana aku maluna Ou i ke Kea Nui Hoonanonano o Francis Joseph.

 A no ia mea, ke awiwi aku nei au o lohe e Oe ka moi i keia,me ka waiho ana'luna Kauka Hopemana ko Austria -Hunegari Kanikela ma Honolulu e haawi aku ia Hoonanohano i manaoia Nou eka moi.

 E oluolu Oe e ae mai e ka moi ma keia wa, ika mahalo nui pau ole A'u e noho nei ma ke ano he kauwa hoolohe a haahaa nau e ka moi. Andrassy.  Terepese,Aug.3,1874.

Ua ukaliia ka moi e ke Keiki Alii Leileiohoku,Na mea Kiekie W.L.Green P.Nahaolelua,R.H.Stanley,a me Jno.O.Dominis.Na Kanela W L Moehonua,W.L Allen,C H Judd,a me mekia Boyd.

Ua moonohuia ka poe malolo iho i mau Luna Auhau no na Apana O hi Auhau o na mokupuni lahulehu i kullke al me ke Kauawai Kiviia:

HAWAII- Hilo………………G.W.A.Hapai

                  Hamakua…………G Wliliama

                  North Kohala…… J.K.Akina

                  South Kohala ……..R.P.Kuikahi

                  North Kona………..D.H.Nahinu

                  South Kona………..H.Cooper

                  Kau………………..W.T.Martin

                  Puna……………….T.E.Elderts

MAUI-----Lahaina……………L.Aholo

                  Walluku…………….H.Kubeiani

                  Makawao………….C.K.Kapule

                  Haua……………….M.P.Peenahele

MOLOKAI&LANAI…………..Q.Kuplhea

OAHU----Honolulu……………..George H.Luce

                 Kwa&Walanae………..J Naone

                 Waialua……………..J.Armara

                 Koolauloa……………Paukiolani

                 Koolaupoko…………Wm.C.Lane

KAUAI---Hanalei………………A.S.Wilcok

                 Anahola………………S.Nalu

                 Uhae…………………..S.N.Wilcok

                 Koloa…………………Puhiula

                 Waimea……………….J.H.Kapualani

Niihau-----Kahu Kanoa

P.NAHAOLELUA.Kuhina waiwai

Keena waiwai,Aug 25:{74.                    865

Ke Hoikela aku nei ka:oje,ua haawiia ae nei la Hunry Richard Macfarlaxe,ka lawalawe o ka olhana Kanikela no Denemaka,mamull oke noi a ka Mea Hanohano T.C.Heuck,ke kaoikela no Denemaka a hiki i ka wa e Ike nial ai ke Alii o Denemaka a ke Halla aku nei na kanaka a a pau,e hiiinai aku i kona hana. a e mahalo aku i kona mana ma la ano.       W.L. GHEKN.

Keena o ka na aina K,Honolula,Aug 31,1874.668

  Ua oluolu i ku I H ka Moi.ka hookohu ana aku ia Ka Mea KieKie ke Kuhimea Kalalalae,ka Mea HanohanoQ,O,Wilber a me ka Mea Hanohano J.U.Kawaluui,man Komiaioa Kuikawa,e ahi,lawemai a e hoonaaka i ma mea hoikeike hana akamai,hana lima a me na mea ulu oka lepe e ke aupuei Hawaii.I kapono no ka Hoikeike Lahui,enialamala ana,nia Piialelapla .Amerika Huipula,I ka puni ana o ke Keneweila hoko o ka makahiki 1879,663

 Ke hoikela aku nei ka lohe,ala la J.C,Glade Eaq.Kala waiawe e ka Olhana Kanikela, o ka imepekaka o Geremania mamuli a ke nui a ka Mea Hanohano T.C.Hodock.Ko ka K888888 KaaKela ,a hiki i ka wa e oluolu ai ka Kmepara e ike mai ai : a nolaiia ,ke halia aku nei na kanaka a pau ma kela, e  Hilinai aku i kona mana,ma ka loua o la mupuni.             W.L. GREEN.

Keana o ko na Aina K.Honolili.Aug 31 1576 886

    Hookahi mea pauaka mawaena o na okelein Hawaii,O ka hooko ole o na hoahanaii i ka lakoa hoohiki,e kokua,ike ola ona Kahu.Ma keia hana ana a popilikia nai pei ke kakoa mea kahoapale a nele loa maoli no,E hoeho aku i ka oukou mea i hoohikai A

Ka Nupapa Kuokoa

---ME---

Ke Au Okoa     I Huiia  Published every Saturday,2a year

HONOLULU,OkATOBA 3,1874.

Ka Huakai a ke Keiki Alii.

Ma ka hora 5 ponoi o ke ahiahi Poakahi

Iho nei, ua holo ae o

    Ike ia Kaukini he lawaia mano,

    He upena kuu i ka noe o Kapokahi,

    Ua  hoopuni i ka ohu Kakikepa,

    Ke nai la i ka luna o Kaauwana

   O ka uwahi ne kapena e hei ai,

   O ka ia mano o Pnawaalii,

   O ke'lii wale no ka'u makemake,

   O ka luhi o maua me ia nei,

   O ka makou lealea no-ia

         Ua-ike-a-u-

maluna o ke Kaa Alii,i uka liia e na Kama Aliiwahine Liliu a me Likelike, a me ke Kiaaina o Oahu. Ua iho pu ae ke Alii ka Moi e ike i kka naue ana o kona Pokii Alii ma ka huakai i kali loihiia. I ka hiki ana o na Alii maluna oke Kilauea mawaena o na leo huro,na hukiia ae la ka hae kalaunu,a ia wa koke no i haawi nakulu mai ai o Poowina i kona mau pu aloha,i pakui ia mai hui e na ki pu aloha a na mauuwa Benecia me Scout.O ka makamua iho la keia o kona ki pu aloha ia ana ma ke ano he Hooilina Alii no ke aupuni.

 Ua hooluana iki na alii noho a me ke alii nana ka huakai ma ka oneki o ka moku,me ka hoolobe i na kanaenae olioli mai kekahi mau makaainana mai,a i ke kaui ana o ke oeoe hope,ua kaanaia ae na oloha hope o ke kaawale ana mawaena o la kou iho na alii ame ka poe a hele aku ana e kalokalo i ka huakai a ke Keiki'lii e hahaiia e ka nee ana aku o ka moku,alaila,ua akaka ako la ka poe i noho iho.

Ua ukaliia Ka Mea Kiekie ke Keiki Alii W P Lleleiohoku,e kona kaikuahine ke Kama Aliiwahine Likelike,na Mea Hanohahano Keoni Kamaki a me H A Kahanu, D Manaku Esq,Jinnie Boyd, a me Mr. a me Mrs.Haunauku,Hana Kamila a me Elizabeta Kauwa,a me 12 a 16 paha mau aipuupuu.

 He huakai hele kahiko no keia a ke Keiki Alii i manao ni a akahi no a hookoia.Ke hele aku nei Oia imua o Oukou e na makaainana me ke kino opiopio a me ka manao paa e kokua aku i ka makia o ko laua aupuni,oia ka hooulu ana i ka Lahui,a e ola Hawaii iho. Ia oukou e na makaainana aloha alii e noho ana ma na apaua kuaeina,eia mai ke alii opio ke hele aku la e hapai kino i ka hana a kona hanau mua. E apo mai oukou iaia a e hookipa aku ma ko ka Hawaii ano lokomaikai mau e kui aku nei ke kaulana i kela mau paia kaawale o ka honua.

 E kipa mua ana oia ma Kailua i Kona Akau; a malaila aku ma ka aina i Kona Hema, Kau,Puna Hilo,Homakua,Waimea a Kohala. E kau ana ma ka moku mahu i Kawaihae, a huli hoi mai Ulupalakua. Malaila ae I Kalawao,Kahi ana i manao ai e lele aku e ike i ka poe i hoopoinoia, a e haawi aku i kona aloha ponoi a me ko ke aliiaimoku nona ke aupuni.

E hala ana paha ekolu a eha hebedoma ma keia huakai kaahele a ka kakou milimili lani alii.

E Hawaii! E Hawaii! E ala e Hawaii.

E Maui! E Maui! E Maui o kama,

E hoolohe i ka leo o ka Lani,a malama,

'Ka leo o ka mamo, a na Kupuna nana i nai Ahoohui i ka aina ma ka nohona lokahi.

No Ka Huakai Hele a Ka Moi i

AMERIKA

 Me ka manao e hoike moakaka aku i ka hana a ke aupuni o ka moi,nolaila ke hai aku nei makou,ua hooholo ka Ahakukimalu he olelo hooholo e apono ana i ko ka Moi holo ana makaikai ia Amerika ma ka manawa a ka Moi i ike ai he kupono ke hele. E halawai ana ka Ahaolelo nui o Amerika i ka malama aenei o Dekemaba,a e hookuu ana ma ka la 3 o Maraki; a nolaila,ua noonoo ia he pono i ka moi ke hele e makaikai a launa aloha me Peresidena Kalani i ka wa e noho ana ka Ahaolelo i mea a ikemaka ai Oia i ka akoakoa ana o na kanaka e lawelawe kino ana i na hana o ke  aupuni. E hele ana Oia i ike kino ia mai e Presidena Kalani, a e  wehewehe kino aku iaia i ka  kakou mau mea makemake, i hiki ai iaia a me kona aupuui ke ike lea mai ia kakou,a, malia ma ia hana ana e loaa mai ai ona kuikahi paeai like nana e hookuu i ka auhau kaumahe e ohiia nei ma Amerika mai ko kakou mau ko paa ae,laiki,hulu hipa a me na mea ulu e ae E hiki auanei i ka kakou o ko Amerika, eia no ka he moi naauao ko Hawaii, a he olelo Enelani maikai a he maamaalea loa me ka noho a me ka luana ana o na lahui o Amerika a me Europa. Ke manao nei makou,e olioli loa ana lakou ke ike mai a kamailio pu me ia, meke olelo iho paha,"Ina o ka moi iho la keia o Hawaii, e ae aku kakou na Amerika e hana kuikahi hono aloha a me ke kalepa me lakou, i hoopania ae ai ka aanaa a kakou e ohi nei mai ko Hawaii mau mea ulu mai.Na ko kakou lahui no i ao aku ia lakou ika heluhelu,kekaulima i ka mahiai ko,kope laiki,a me na mea olu e ae; a ano,e kalele kakou maluna iho o kakou, a e ae aku i ko laloa lalepa ma ka hana ana i keia kuikahi mo ka pa nai aku panai mai."

  E lawe no ka moi i mau hoahela kakaikahi aole e oi aku i ka ekolu,no ka mea,he nui na lilo ke lawe aku a nui na hoahele. E hele ana no ka moi mahalo o kona mau lilo ponoi,aole ma ko ke aupuni. He manao maikai loa keia iloko ona, a e mahalo nui loa ia ana Oia e Kona lahui,nona ka puuwai imi Pomaikai ma kahi ana e hele aku nei.

   Ke hoi mai oia,e naauao auanei oia ma kekahi mau ike hou i loea ma kana huakai hele, a e ike ana i na hana ma na aupuni e i ko lakou lahui i ho,a e ike e hoi keia i ka hana aku i ka mea hoopomaikai i kona lahui iho.No keia mau kumu, ke kokua nei makou i kona holo ana i Amerika ,a ke koi aku nei makou i ka poe e ake ana e holo mua o Hawaii, e kui lima pu mai me makou ma keia manao.

"E OLA MAU LOA KA MOI"

Kapili ana i ona Makuahi Hon.

  Ua hooholo iho nei ke aupuni o ka moi me ka a pono o ka Ahakukamalu, e kapili hou ia ona mokuahi holoholo pili aina,ke loaa mai ke dala e hapai ai. Ua hookoia e like me ke kanawai a ka ahaolelo. Ma Honolulu nei no e kukuluia ua mokuahi nei,e ko kakou mau paahana kapili moku. O kona kila,na kia,na enagini a me ka kahu-ikapaia ai he mokuahi Hawaii holookoa. O kekahi mau mea kaumaha paha o ka enegini,e kuaia aku ana mawaho. O ka nui o ua mokuahi nei e kapiliia aku ai, i 620 mau tona,i oi loa ae ka nui mamua o ke Kilauea e imi loaa nei,he elua tausani dala ka io ae mamua o na lilo ponoi iloko o ka malama hookahi.

 O ka lilo no keia mokuahi,e $120,000 ana -he puu dala nui,aka, ina kakou e kuene pono iho,o keia mau dala,e lu ia ana mawaena o na kanaka hana o kakou i ho,a e olelo mai lakou,he oi ka pono o ka hoolilo ana i ke dala maloko nei mamua o ka hele ana aku i Amerika a i Enelani paha e kokua ai i ko lakou mau paahana. Ina makemake e holomua,e aloha kakou i ko loko nei poe paahana iho. Nolaile,o na dala e hooliloia ana e noho ana no iloko nei o ka aina,aole hoi ka hoonua aku i waho. O keia  moku o kapiliia aku,he mokuahi holo e hiki ke holo mai Honolulu'ku ai lahaina i loko o na hora ewalu, a i Hilo aku hoi iloko o iwakalua kumamaha hora.E hoonuia ana kahi no na ohua a me na ukana Hawaii,a me na ano ukana e  ae a pau, a o ka uku o ka lawe ana, e emi iho ana ia i ko keia wa.

 I ka wa e paa ai keia mokuahi,he hookahi paha makahiki a io ae ka loihi e kapili ai ke paa pono a hooholoia,alaila,e hoolilo kokeia o Kilauea no ka holoholo ana i Kauai kahi a ka moku nui e hiki ole aku ai.

 He mea keia e hoohikiwewe ai i ka hele ana o na ohua,a e lawe wikiwiki mai ai i na mea ulu i Honolulu,na lakou e kuai'ku a hoi koke no i na home ponoi. Ke paa ka mokuahi hou,alaila pomaikai kakou, a e hiki mau mai na awa mai a pau o ka pae aina nei.

Rusia a ma Kina

Ma na louo waea olelo hope loa mai Europa mai,ke hoonnu oleloia mai nei e kaua ana mawnena o Rusia a me Kina.  No kekahi manawa aenei i hula,ua hoakoakoa e ke aupuni o Kina he puali koa me ka palena komohana akau loa o Asia Waena.Ke olelo ia mai nei nae,o ke kumu o keia,ua loaa he wahi knee mawaene o kina a me Kaaaga (Kashgar),a ina e komo ana o Rusia e kaua,alaila e manaoia oia he hoa kokua no Kasaga.Aia ke kulanakanhale o Kasaga ke ku nei ma ka palena komohana o Kina,aka maloko no nae o ka Empire. Ma ka palapala aina e ikeia ai,aia ke waiho nei mawaena o na latitu akau 39"a me 74"-kokoke paha e eha haneri mile ma ka hikina aku o ke kulanakauhale i ka 1873.Aohe mea kupono no Rusia ke komo wale aku no iloko o keia kaua,a ina e komo ana he alunu aina malio no ka e ake o ka pau mai o Asia Waena,a malia paha o uwalu aku no i na niho o na aina maluna aka o ke kulanakauhale o Pekina. Eia malalo iho nei ka lono hope ma ka waea:

Nu loka, Aug.12-Ke palapala mai nei kekahi mea kakau unpepa,na hiki aku i Berelina kekahi nu hou, ke nee nei o Kina i mua me 19,000 mau koa wae i na palena e Kasaga ,a i mae e kamau aku ai kela mau koa,ua waihoia kekahi poe koa ma na kaona o Bakerela, a o na koa pake keia ke hoakoakoa la ma ka akau,i Tabakati,Keldo a me Olysutia, i makaukau ai no ke kana me Kasaga,Ke makemakeia nei e lele aku maluna o Kasaga mai na welan mai elua Ma Sana Peteroboro,ina e Kana io mai, alaila e lele aku o Rusia e kokea ia,Kasaga. I ka wa i ikeia ai o Kina e hoomakaukau kaua ana,alaila,ua hoomaopopo mua ia o Rusia pu kekahi ana i manao ai e hakaka mai.

Ke hoike mai nei na lono hope, ma ke kaua mua i hooukaia,ua pau na koa pake i ke auhee ia Kasaga.

E Kanu nui i ke Kope.

 Ma ka iana o lava, ma ke kanawai,ua hookonokonoia kela me keia ohana e kaau i 1000 kumu kope me ka malama pu ana. mokupuni e ahi 100,000,000 paona kope i kela makahiki.Aole o makuu makemake e hooholoia na kanawai o ia ano maluna o ka kou,aka eia ko makou makemake o hooholoia na kanawai o ia ano maluna o kakou, aka,eia ko makou makemake o ka ike aku i na ohana a pau i loaa na aina kauu kope maikai e kanu ai i 1000 a oi ae kumu kope, a i ka wa e oo ai,alaila e ohi no oia i ka 300 pauna kope nona paha ke kumukuai he $400. A me me keia mau dela, e hiki ai ia poo o ka ohana ke hoouni aku i na keiki a kuai aku hoi i na maikai e ae.Nu ia mea,ke paipai aku nei makou i na kanaka no lakou ne aina kanu kope maikai e noho ana mai Hawaii a kauai e kanu me ka hakalia ole u e malama pono iho. Ke kalea e aku nei makou ma keia,na mahui wale makuu e haawi ana ke aupuni i ka poe kanu kope nui he mau makana hohoihoi.

Nu Hou Kuloko.

 Ke hoomaka e nei ke kau o ka hooilo ma Honolulu nei i keia wa.

 

 Ke loncia mai nei.ua lilo ne la o Hou.D H Nahinu i Lunakanawai Apana oo kona Hema.

Maka la 15 o keia e haalele ai ka mokuahi "Kulanakauhale o Melehona" ianei,a hoi aku no Kikane.

Ke kali loihlia nei ka lua o ka manuwa Beritenia e holo mai ai ianei,e kokua ai i ko poe ana Hoku.

Ua loaa hou mai nei na pahu kamano mai Keomolewa mai,a e loaa no ma ko kakou mau hale kuai Kukaa mea ai.

Ua ku hou mai nei ua moku lole hon no ko kakou nei makeke, a i ka poe hoohie lole ae no ka lakou imi.

Ua haiia mai ia makou mai Kaunakakai mai,ua poka he koe mailoko mai o kakahi wahine-he pakui hoi kekahi i na koe home mai.

A ka hora lo o ke kakahiaka Poakahi o hiki mai,Okatoba 5,ua makemake ia na kinre kanaka maoli e hiki ae ma ka Hale Hookolokolo.

Aia no ma ka Emma Kuea e hoonanea hou ai na keiki puhi ohe i ka lakou mau mea kani i keia ahiahi Poaono.Malaila no ka naue a na keonimana.

Ua hookohuia iho nei o Hanale A.P. Kaaka I hoa no ka Ahakokamalu o ka Moi, a ua noho ma kona ano hoa i kekahi halawai aku nei i hala.

Ke lumilumiia nei ka Loio Kuhina hou o kakou iloko o ke kio lepo o ka hoowahawahaia ma ka nupepa haole. Ke hoikeia nei kona mau kee,a ina he oiaio,aohe mea e nalo ai ke  huna iho.

Ua lohe wale ia ma keia ku ana mai o ka mokuahi " Lulanakauhale o Malehona" mai Kapalakiko mai, e haawi ana o Mademe Anna Bishope ma Honolulu nei,hookahi Aha Mele.E ike hou ia ana ka kona Kileo kani.

Ua holo kiauau kekahi lio kaulana o Amerika i ka heihei,o Hanahula Kauwa wahine i hookahi mile i loko o elua minute a me 14 sekona,no ka eke dela he $2,500 O kana holo kiauau holo loa ana ia.

AOLE I LELE I LAHAINA - Ua makaukau ke Kiaaina o Lahaina e hookipa aku i ke Keiki Alii ma ka Poalua iho nei aka,no ka lele ole ana o ka huakai i uka,ua koe no na piaa i hoomomoia ai na ke alii no ia aina Kakahiaka.

Ke ka ike no o ko Molokai poe ke holoholo mau nei ka moku kuna Kapiolani mawaena o Lahaina a me  Molokai mahalo o ko ka ona mau lilo iho, hookuli no nae, a papapau i ka pilikia.

Ua laweia mai imua o makou nei he ekolu mau ano kapa Hawaii i kuku ea hooluu maikaiia me he kapa apana la kupono no ka hoikeike nui ma Amerika, i mea hoike aku i ko kakou akamai ma ia hana.

 Mea Kakau o ke Kuokoa - E loaa ana ia makou he moolelo pololei loa o ka nee ana a ka huakai a ke Keiki alii,no ka mea,aia mawaena o kona kahua oihana kekahi o ku makou mea hoonoho hua E heluhelaia kela moolelo ma ka makemake loa ia.

Holo no.- Ua loaa mai i ka moku J.A.Falkiuburg ma ka latitu akau 27'25' a ma ka loniga komohana 147'25',ka mokuahi Kikane "Kolanakauhale o Melebona" i ka la 20 o Sepatemaba, he ekolu wale no na la mahope iho o ka haalele ana ia Honolulu nei.I ka nana aku o ke kapena,e holo ana ua mokuahi la ma ka 210 maile i ka la,a ina pela ka holo, alaila e ku ana oia i Kapalakiko iloko o na la ewalu a me kekahi mau hora keu iki.O kahi mokuahi no keia i hoolahaia ai mamua iho nei no ka  holo,a ke mau io nei no kona kaulaua i ka holo.

Na Buke " Kuokoa"-Eia ke waiho nei mako makou keena na hoke 1,22 a me ke 3 o ke "Kuokoa," i humuhumuia a paa,no ke kumu kuai,he Ekolu Dela pakahi.E wiki mai!

 Pukiki kipu,- I kekehi wa i hala aku nei,ma Waikapa,i kekahi pakiki kaulana o ia wahi e hele ana i ke ki manu,aia hoi,pakika iho la la maluna o ka pohaku o kahawai, a kani ae la kana pa a ku oia make loa.O ua poino ulia wale, a laa ka pilikia la.

 Na loa ke Hoomokia ona wael - O ka Pakipika mai Kapalakiko a i kina,ma Asia me ke kipa aua ma Hawaii nei,peuei iho no ia:

Mai Kapalakiko a i Hawai,2085 mile.

Mai Hawaii a lokahama.3415 mile

Mai lokahama a kanahai (Kina) 1025 mile

Kupanaha no ka pegana.- Ikekahi moku Misionari e holoholo ana mawaena o na mokupuni pegaua o ka hema aku nei,aia hoi noi aku la na Misionari i na kanaka no ka la kou aila hookupu na ke Akua. Pana pakike mai la ka pegaua,"Kahaka aia no a hele mai ke Akua,alaila haawi aku makou,aole paha o aa haawi aku na kela moku e ai mai".Nu ka naaupo no keia pana hawawa ane,ina e ike iho ana i ka pono,he pau wale mai no i ka mihi.

HE KOLOHE MAULI PAHA,- I kekahi la o ka hehedoma i hala,ua hoopaiia kekahi kanaka no ka hana hia, a ua hoouknia he $50 me ke koina. No ka hoonaninani paha e ake o kona puka mai ia hewa,ua hoopii loa aku i ka aha maluua ae,me ka lawe mai he mau hoike hou elua i wea e ia. I ka wa i hele mai ai o ka hoike mua e hoike hou elua i wea e ia. I kawa i hele mai ai o ka hoike mua e hoike wahahee,haalulu iho la ia, a haule iho la i ka papahele maule, a lawe aku na kanaka iaia i waho o ka hale. O ke keiki mai hoi,hoike paea a hoopaiia he umi la e noho ai ma ke hana oolea.

Ua i ke i ho nei makou ma na hihia e waihoia mai ana imua o ke kiure kanaka i ka Poakahi aenei,a oia keia:

   Ke 'lii kue ia Kanio(k)-Aihue.

   Ke'lii kue ia Kimo Polapola-Aihue.

   Ke'llii kue ia J.P.Kepilino Kahualii-kipi.

   Ke'lii kue ia Kale Kahalehili-Lawe inoa.

   Ke'lii kue ia J.Wahineaua-Apuka.

  -No na Kiure hui,oia ka hihia o Elizabeth Kauwa Lipoa, ma o kona kahu malama la J.D Robinson kue ia James I. Dowsett a me kekahi poe e ae - e kipaku mai ka aina aku.

   PELA KA O BELLA MILLER E HANAIA MAI AI.- O ka pnukani hapa haole nona ka inoa maluna ae, i hele aku nei e hoomaamaa i kona kileo kani ma Kapalakiko, ke lumilumiia mai nei e kekahi nupepa Geremania i paiia ma Nu Ioka, a penei na olelo:

 "HE LEO KANI AIKANAKA.-Ke manao wale ia aku nei e hiki koke mai ana ma Milan,kekahi kaikamahine opio leo kani.

Ua hanauia oia ma Hawaii, a mailoko mai o ka ohana aikauaka,oiai ua ai oia i ka io kanaka i kona wa uuku. Mahope iho,hoonaauaoia e na Misionari Enelaui,a ua pii kona makaukau ma na mea mele.Ua loaa iaia ka leo kani maikai, ke kaahele hikiwawe mai nei ,me ka lana o ka manao o kona mau makamaka,e pouli ana o Patte, Alboni a pela aku iaia. Okona inoa, o Kurukapakapa Ma kekahi himeni ikomo a i keia inoa naua aku lea keia inoa ke mele ia mai."

   UA HALE E AKU LA!- Ma ka Poaono,la 26 o Sepatemaba 1874.hora 4 o ke ahiahi,ua hale e aku la ka hanu ola o Kanehekaka Kamakaimoku ; Kipa mai la ka elele a ka make, a maneleia aku la ma o aku. Ua waieno mai la oia he wahine a he poe keiki hoi eu ana, a e kanikau ana,na hale ke kino i ka aina anuanu a me ke koekoe, a o ko laila la,ua like no ia me ka pouli. I ke 69 o kona mau makahiki o kona ola ana ma keia noho ana , a naue aka la oia no ka pea kapu o kukulu o kahiki,i ka pae'na kapu o Nuumealani. A I oia makou e aloha nei. kuu aku la ka luhi o keia noho ana."Ua hala kela,ua hala i hala loe." Ka pahu hopu hope o ke kanaka,keku ia ia imua o kona ohana, e u ana a e aloha ana hoi. 

Lihue,Kauai,Sept 29,1874.

PAU AHI MA KOHALA-MA Ke aumoe o ka la 21 o Sepatemoba.ua pau i ke ahi ka wiliko hou,na mikini a me na hale o Mr.R.R> Hinds o Kobala. O keia no ke kiahoomanao a kona mau lima i hana ai, a i hooikaika ai me ka luhi aui a paa.Aole wahi i keia ai o ka a ana mai e ke ahi. I ke ahiahimauna iho,ua pau na opala ma kahi pili koke mai i ka hale i ke pulumila. Ano kooa maluhiluhi ia ahiahi,ua haule aku la oia i ka maka hiamoe,a i kono puoho ana ae i ke aumoe, e lapalapaia ana kona luhi e ke ahi.Ua pau na mea laau a pau loa i ke ahi,akoe wala no na ipa-hao.He haole hana maoli o Mr,Hinds a ua Kukule oia i ka wili no ka manao e wili aku i na eka ko he haneri a oi ae e oo mai ana,aka,ua lawe e aku la ke ahi i kona ikaika a me ka manaolana. He haolo i mahaloia no ka oluolu, a ua ikeia kona ano pela mawaena o na Kanaka Hawaii a me aa haole i ike iaia.No ke aloha o na Kanaka maoli,na hoala'ae lukou i palapala hookupu aloha nuna,O kena poho paha no keia pau ahi.aia mawa ana o ka $3.000 a me$10,000

Waapa Kahuli._ Maka lokomaikai e D.Mamaki o Lahaina.ua loaa mai ia makou keia palapala malolo iho e pili ana ike kahuli ana o kekahi waapa mawaena o Molokai a we Lahaina.:

"Sept,24,-ma ke kekehiaka nui o keiala,wa haalele kekahi waapa ia Halawa me ka piha i na pai he 190 no Lahaina Ehiku ka aui o ka weepa,elima kanaka makua, a elua mae keiki opiopio. He la makani no keia,aka hookahi no kumu o ka make o ka paakiki o ke kapena. I ke ka huli ana o ka waapa,ua au aku no a pau eono,a hookahi kanaka i make,o kaululaau ka inoa, Ua huli wale ia ke kino kupapau.Aole i loaa iki".

 {He poe hookuli loa maoli no ko Molokai. Pau paha ka umi o ke ao ana.aohe hooloheia mai,a o ka poino wale no ka makua.mea e kakau nei L. H}

 

 Ka AHAAINA WAWAE LUHI -Ma ke ahiahi Poaono aku nei i hala maloko o ka paoke alii Keelikolani ma Kaakopua,uahaawi ae ke Keiki Alii Leieiohoku,he ahaaina nui no kana huakai kaapani iho nei ia oahu Ua hiki ae makana papa aina luluu i na ono i houluuluuia ai, Ka Moi, na Kama Aliiwahine Lilia a me Likelike,Na Mea Kiekie P.Nahaolelea.E.H.Boyed,H.A.Kahanu P.F Koakanu a me ka Mea e kakau nei,Ka Malama moku nui oka Benecia,he mau alii moku elua,Mrs,M.A Bush,na Misses Smithies a me Mary Rusely a me kana huakai holookoa. Ua ai,ua inu a kena ka puu "i ka wai a ka uaulu." Mahope o ka hooluana ana,ua malamaia he mau lealea Hawaii, a me na leo malo hoohonehone a ka poe pulii ohe, a kue wale ka la i ka ili kai.Ua hoi kela mea keia mea i kouuia me ka mahalo piha.

 HE WAI NUI MA HEEIA - MA KA IA 25 o Sepalemaba i ho nei,ua hoomakaie ka ua liilii mai kekahi ahiahi aku a hiki i keia la a'u i olelo ae la maluna. Ua hoomaka mai Ke kahe ana o ka wai i ka hora 12 o ka Poalima ; O ka wai mai o na kahawai,he lehulehu loa.a me ka wai mai o ke kula; a i ka huiia ana o na wai a pau.aole i ka na mai ua mea he nui o ka wai. I ka wa nae o ka wai e kohe ana,e kui ana no ka hekili,olapa hoi ka uila. Aia uae iloko o ia wa a ka wai e kahe laula ana,o ka manawa no ia i lilo ai ka hale o pahia paa, a lilo pu me ka papa kui poi, ka noho Italia,he kukaa moena a me kekahi mau mea e ae. O kekahi mau mea ua loaa no,a koe aku ka papa kui poi a me ke ie loihi.O ke ko keia a keoni Make,ua hoomoe pu ia e ka wai: o kahi uapo hoi keia maluna aku o kahi o Mr.Pii,ua hapai maikai ia aku e ka wai, a ho mau kaulahao ka mamao, mai kona wahi i ku mua ai a hiki i kona wahihou ai wahi boi a ka olelo mai a ko laila poe kamaaina,aole ka he wai nui mamua i ike ia e like me keia. D.Opunui

Nu Hou o na Aina e.

O ka hihia o kela kahunapule kaulana o Amerika i hoo hihiaia mai nei no ke kolohe oia hoi o Rev Hanare W Beecher,ua ninaninuia na hoke no ka hewa i hoo hihia wale aku iaia,a a ua hookuuia ka mea hoopiiia mai ua alunu hewa'ku a ka mea hoopii I keia wa, ua apo mai no kona eka lesia mua iaia e noho kahu hou no lakou. Ua haule ino a hilahila loa ka poe imi haha, a ke manao nei e hana kanawai kahi e manauia aku nei, e oki loa ana ke hele "kuileila e imi pono ai.

 Ma ka la 2 o sept,ma ke kulanakauhale o Nu Ioka,make iho la o Agatha States kekahi o na puukani kaulana o ke ao nei. O ka mea i kame.no Dubalina,Irelani kona one hanau,aka,i ka nee ana o kona mau makua i Kapalakiko e noho ai, e kamalii loa ana oia.

   Santander,sept.6 - Ua hoi mai nei na manuwa Geremania Nautalus me Albert ross i keia awa i ke ahiahi aku nei i hala mai San Sebastin mai Ua kipu mai kekahi poe kipi ia luna mai Gentarari aku,he umi mile ma ke komohana aka o San Sebastin,aka,ua pana ia aku ia mau hoehu kana ana mai ma ke kiolaia ana ia iwakalua kumamaha mau poka pahu iloko o ke kaona,- a pela ke keiki hoonohonua i puana ae ai:-" Nome ke ahi i na hale laau,Nome ka la i la pohu o Maliko."Viena,Aug 30-Ua Hoolaha na ka nupepa Kuokoa o keia kulanakauhale,he pa lapala mai ke aupuni mai o Rusia i ka kau ia ma ka la 19 o Augate, e hooleana i kona ike ana mai ia Sepamia. Peuei ka olelo a ka palepale,aole e hiki ia Rusia ke ike aku ike aupuni aole i ikeia e kona aina iho, Aole ona makemake e keakea wale aku i na hana kuloko o Sepania. a aole no hui eia e hio ana ma kela a ma kekahi aoao. Ua launa olelo aku la oia ma ke ano aupuni me kekahi mau aupuni e me ka ma na me ka hooia e kupaa ana.Ua ku ka okoa o Geremania a me Auseturia e hana aku e like me ko luau makemake ma keia hana ikealike ai me keia hana no ko laua pomaikai poaoi.

Ladana,Aug31 - Ua hoolahaia anei he mau palapala pakui hou mawaena o ke alo alii o sepaain i ka moku kaua vireginiuaa ma ka la 9 o lulai,ua hoouna palapala mai ke elele o Enalani ma Maderida,ia