Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 40, 3 October 1874 — Moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina. [ARTICLE]

Moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina.

Halaw&i k& Ah«boi Euaoelio o Hawaii Hikina raa k» lu*k»ni o Hail», Hilo, Sept--10, 1674. Hora 9 a. m. Eia aa lala : £kalesia ( Koha, Eele. Kapaliiuka, J. Kaonohi. Kalapana, J. A. Kaaukai. | j Opihikao, Rev. Makoakane A. D. Alapai. | Puula (Haiolelo) J. P. Iwa, Kaui. | Haili, Rev. T. Coana, J. Koahaa. ! Ouomea, " J. H. Pahio, Polani. Haknlaa Lanikele. Laupahoehoe " J. Haoaloa, LALA MAU. KeIKI ▲ Kk Aha. Rev. D. B. LynaaD, J. Nawahi. " P. Bareoaba, Kaonehu. Dr. C. H. \Vetemore. G. W. Keahuawa. ! Ma ka balot& ana, ua kohoia o Rev. D. ! Makuakane i Lunahuomalu, a o G. W. Keahuawa i kakaoolelo. Ua apo ka Hale ia Rev. J. F. Pogue ; Rev. S. Kokahekahe, S. H. Mahok», Mr. Kaoe a me J. Makaimoko, e noho mai i mau hoa koka no keia Aha. Kohoia ke Komite Imi-Hana : Na Rev. T. Coan, J H. Pahio a one J. Kuahau. A liuliu iki, hoike mai ke Komila i keia mau kumuhana : I. £ lilo ka Aha i ka haipule i hapa hora i kela la keia la. U. Ka Hoike Kihapai. Hoike leta mai o J. Kauhane, kahu o ka ekalesia o Kapaliiuka. LTa nui k* palaka ma keia kihupai ; ua emi na halawai hooniau, koe ke S ibati. Ua mahuahua ka ona, a ua kinaiia aole i pau. Hoike mai o J. A. Kaankai be Elele no ka ekalesia kahu ole o Kalapana. Ua nawaliwali oa hnna a ka Ilaku, a he anoai ka luna i ka malama ana ī ka hana ; a ua mau no ke Kula SabHti. Hoike mai o Rev. D. Makuakane no ka ekaleaia o Opihikao ; ua mahuahua kana hana, aole i emi na halawai, aole i ulu mai na mea e keakea ai i ka haua a ka Haku. Aole mea Hoike no ka ekaleaia o Puula. Hoike mai o Rev. T. Coan no ka okalesia makua o līaili ; ua mau no na haoa. Ua mahuahua na kokua Kuloko a Kuwaho. Hoike mai o Rev. J. H. Pnhio no Ouomea. Ua nui na haua ; a ua inalama pono ia ke kahu. He mau mea keakea iki, oia ka Maremonaa me ka Pope, aole oae nui lo». Hoike mai o Lanikele he eiele no ka ekbltsia kahu ole o Hakalau. Aole o lanou kohu i keia mnuaw», noUila, waiho wale ke kihapai, a ua emi na hana. Hoike mai o Rev. J. Hanaloa no ka ekalesia o Laup »hoehoe, he hemahema loa keia kihapai, nele i ka bua ole. 111. Komite Imi Haawina. Ua koho ka Lunahoomalu ia T. Coan, J. H. Pahio a me G. W. Keahuawa i Komite imi Haawina no ka manawa e huihou ai ka Aha. IV. Heluhelu Haawina. 1 Heluhelu mai o Mr. Lyman i kona Haawina. " E noho hou mai anei o lesu ma ka honna ma ke kino ?" 2 Heluhelu mai o Mr. Coan, i kona Haawina. " £ hoopai like anei ke Akua i na lawehala ?" 6 O Mr. Pahio i kona Haawina. •• Ua pono anei i na loio e olelo aku i na laweha* la a lakou i kokua ai e hoole aku imua o na Lunakanawai, aole lakou i hana hewa ? A na pono anei i na mea i bana hewa maoli e ae aku i kela manao ?" 4 OMr. Hanaloa, "wehewehe ia loba 1:" V. Na palapala Hoopii. Waihoiamai he palapula hoopii no ka ekale3ia mai o Hakalau i keia Aha. M E noi mai ana, E hookooia lakou mai ka nobo aie aoa i ko lakou kaho, mai ka malama mai o lanuan 1874, a be oau kumu e ae;" A no ka hemahema, ua kohoia o &!r. Goan i Komite pane aku ma ka leU ia lakou. Hoopaneeia ka haoa «popo, hora 9 a. m. Poalima, Sept. 11, Hora 9 a. ae. Hoomakaia na baca. P*o ka h»pa hora i ka haipule. Heluhelu mai o Mr. Coan (he Komite) i ka palapala paoe ako i ka ekaleaia o Hakalau, e like me kooa kohoia aoa i mea pane ako ia lakoo. Hapai hou ia ke Komuhana V, oo na •* PalapaU Hoopii. M Waiho hou ia mai i keia Aha he " Palapala Hoopii" hou ooH«kaiao, E noi mai aoa, " B ae ako k«ra Aba ia Rev. S. Kokahekahe e noho lawelawei kaho iwaeeao lakou. M —-A oo ka heaahema, a me na mea • ae e keakea'i, oa hooholoia. " He poao no i* f. S« Kakahekahe • laMawe iwaena o lakoo, • h'ki hoa Bai i ka hoi hoo «na o keia Ab»." Waiha hou ia mai he mafl palap«fa boopii elua no ka ekaleaia aaai o Poula a me

: — — ~ Makoai ; e ooi oai ana ia J. P. Iva i k«bu : no lakoa. Ua ooi ke kokakoka ana o fea ; Aha oaa keia »ea ; a aaaia kaka ao», aa | koboia o Mr Pogae i «tha oleio no keia j Aba i lea ekaies?a o Paela ; a o Mr Lyasao i Komite paoe aka aa ka palapala ia iakoa , VI. Noke kola kaikamahine ma KohaU. ! Waikoia mai ko palapala mai a Mr. Bo- | na mri, ka Agena o oa kala !a, oo na mea ! : e pili aaa i ka H»le, a sae oa lifo oo ke ko- ; I kolo ana, na hemahema i koe, oa liio i oa-; | oaoia o imi hou oo ia mao hemahema, a me \ 1 ka okoi komo o na haamana pakahi, &c [ j Heluhela mai o Mr. Pcgoe, he palapala | | no ka ** Aha Eoaoelio o Hawaii Akaa." Ua j ! lawe lakou i ka Haawina Hooaoau o oa dtla o ke kula kaikamahine me ka manao e apo like ke»a Aha. Ua nui ke kamailioana 0 ka Aba ma keia mea, a oa hooholoia ; " He pono ke lawe keia Ahai ka haawioa hoomau no ka kola kaikamahiae o Kobala,; a ma ke kaana ana i ka Haawina o keia j Aha mai ka Agena mai, oia he ($300.) a j peoei oo ia : ! No ka Eks. Makua o Haili $150.0411 " ** Laupahoehoe 5 00 41 Hakalau... 20.00 " " Onomea 35 00 14 " Puula 30 00 " Opihikoa 10 00 " " Kalapana 20 00 " " Kapaliiuka 30.00 §300 00 No na Ekalesia i Hookaa ole, a i honkaa | ; hapa, ua hana keia Aha i olelo hooholo, 1 mamuli o ka paipai aua mai o Mr. Coan. Hoohcloi<*. Ke paipei aku nei keia Aha H. E. o Hawaii Hikina, i na ekalcsia i hookaa ole mai i na dala i aieia 'ka oo ke kula kaikamahine o Hawaii ma Kohala ; e ohi koke ia ua mau dala ia, a e hoihoi mai 1 ka lima o na makua o Mr. Lyman, a i ole, ia Mr. Coan. Ua noi mai hoi ka ngena o ke kula e kobo keia Aha i mau kahu no kela kula, a ua kohoia na Revs. T. Coan, D. B. Lyiaao, J 11. Puhio a me J. Kauhane. Hoopaneeia ka hana apopo, hora 9 a. m. Poaono, Sept. 12, Hora 9 a. m. . Hoomakaia ka hana. Lilo ka hapa bora i ka haipule. Heluhelu mai o Mr. Lyman ika palapala pane i ka Ekalesia o Puula. VIL iNo ka uupepa Kr;stiano. Ua wehewehe mai o Mr, Coao a me Mr. Pogue no keia nupepa e hoopukaia'na i ka Pule mua o lanuan 1875, a ma ke ake nui o keia Aba, e hooulo oui i na olelo naauao a kr.stiano io maloko o keia nupepa, aole o na kaao lapuwale, nolaila ; Ke hooholo nei keia Aha e apo i ka nupepa Kristiano e pai ia'na ma Houolulu, ma ka pule mua o lanuari, 1875. A e hooikaika nni e hoolaha 'ka iwaeoa o na kihapai a pau o keia Aha. VIII. No ka Ekalesia Kaha ole. Ua noi ke kamailio ana o ka Aha makeia mea, a ua hooholoia e lilo o Mr. Poguc i mea kuka pu me lakou. Noi mai o Kev. D. Makuakane e hookuo keia Aha ia ia mai ka noho kahu ana no ka EkaleBia o Opihikao.—Ua hoike waha mai o Mr. Alapai ke Komite a ka Ekalesia i koho ai, no na kumu pooo oia noi ana mai a keia kaha. A ua nui ka noonoo ana o keia Aha me ke aloha ia ia, a me ke kukakuka akahele ana ; Ua hooholo keia Aha e hookuu ia ia, a ua hookuuia* IX. No ke ola o na Kahu. Nui ke kamakamailio ana no keia Kumuhana, me ka hoikaika maoli o keia Aha e lawelawe pono ia keia haea e na ekaleeia a paa maloko o keia Aha. Ua hooili pono aku lieia Aha ia Mr. Prgue i Komite kuka po me na Ekaleaia ma Puna, a e hii pn aku ii ka Ekalesia o Opihikao, i ka hookuu ana o keia Aha i ko lakou Kahu. X. Na Hana Kuloko. 0 kekahi maa hana knloko, oia ka Hoolaha Baibala, ke kokua e lawe i na nopepa, &c. Noi mai o Mr. Coan, e hooholo keia Aha ; e koho kela a me keia eka!esia i Komite oo lakou iho, e hele ma kela a me keia hale e huli i oa mea i lako a lako ole ioa Kauoha Hou, a me na Himeni. A e kakao ibo i ka poe nele, a me ka poe lako, a e bai mai i ka Hoi Hou ana o keia Aha. A oa hoohoioia. Ua hoike waha mai ke Kaha makoa i ka loaa ana mai o kekahi paUpala Hoohoi mai ke Kuhina Kalaiaina mai, ma o kekahi komite la, oo ke koho ana imaa kahu waiwai no ka ekaleeia me ka Aha o Hilo, i mea e pono ai ka walwai paa a me ka waiwai loaa. Hapaiia ka nooooo no ke Kula S b*ti, a me oa mea e holo ai ; noi ke kamailio aoa. XI. Na Haoa Kawaho. Ua hoakaka mai ke Kahu makoa, a aa koka ka Aha ma ia mea. XIL Ka Hoomaemae Ekalesia ana. Ka b»oa hoomaemae ekaleaia, oia ka hoopao i ka ioo o ka neho ana o ka ekale•i», ka ho<kao wale o aa mea e haumia ai, a e keakea'i i ka holomfca aaa o ka ekale--Bia ma na hana pooo, &c. Ua helehelu «nai o Mr. Coan be palapala oeoa ke poo ; ** No ka malaoa pooo aoa o na Kahu Eialeaiaina hoahaoao.'* M He mea noi ke kiai aoa a «e ka mala- j ■a pono aoa o oa Kaho Ekaleaia i a» hipa | • ke kahu maikai i haawi m*i ai ma ko la. koo lima ; a he mea wel»weli hoi ka olelo a lehora ma Ezen«eU 34:2.4-16, leremia 23:1-4, i na kaho «alama ole. Nolaila,

| Hooholoi. 1. fi ala oni na kaho a paa o [ keio Ah«, a e kiai pooo iea ohaoa h«pa o lakoo. 2. E kahea oa kabo a pao i oa iooa ooa hoahaoao o kooa kihapai i kela a me keia makahiki, inoa • ke anaioa ekako'a. ! 1A i kela ame keia hea aoa; E oioao | ke kaho i k»tu e aoho ai, a me ke aao o ka j ooho aaa, o kela a me keia lala o ka ekale- ■ ai», a e hoailoo» i wa ow»a i make, a®e oa ■ hoahaoao paa. E iai ina »ea aowaoa. • i paipai i oa mea palaka, a e hoala i oa mea [ haoie iloko o ka hewa. | 4 Ina oa hele loa kekahi po«, •oa ooho | ma ko hai kihapai, m« ka houkoo ole »a ; e palapala ako keia kaho i ke kaho ma kahi i noho ai oa lala la, a mau lala paha, e kiai pono se ka oonoi mai i ke kaha poooi e ' haawi ako i palapala hookoo. 5. E huli hoi na kahu a me oa hoahanau a pau i na hoahaoao a pao e ooho m*Kbioi . ana ma ko lakou kihapai no kahi e mai, a e kiai pooo ia lakoo, me he mea la v oo ia* koo iho oo oa malihini iwaena o lakoo, a e hoike ako hoi ike kaho poooi ooa mau hoahanau maliliini !a, me ka nonoi i palapah hookuu mailaila mai. XIII. Xo ke Kula Kahuna. He pooo i keia Aha e imi i ka poe kopono e lilo i mau haumana e hooaoa aka i ka KuU Kahuaa ma Honolulu. XIV. £a hebedoma mua o lanoari a me Feberuari. Ua hooholoia e kokula i mau Halawai Hoomau ma na Ekaleaia a pau i ka hcbedoma mua o lanuari, a me ka Poaha Hope 0 Feberoari, 1875. XV. Na keiki aka Ahi. No ka hiki ole mai o ua keiki a ka Aha, a pau ka haoa, nolaila. Hooholoia. Ina elua hiki ola aoa irai o kekahi keiki a man keiki paha o keia Aha, 1 ka Hui aua, me ke kumo ole, e kapaeia oia. XVI. Ka hoi hon ana o keia Aha. Hooholoia. E hui hou ana keia Aha ma ka Poakolu ekolu o M&raki, 1875; ma ' Hoil», Ililo. Hooholoia. Ke waiho aku nei na malihini lala o keia Aha i ko lakou aloha ama halo piba ika Ekaleaia Makua o Hilo, no ko lakoa malama pono aoa mai i ka ai a ine oa mea e ae e pono ai ka malihioi i oa wa a pau a keia Aha i hui ai. Hooholoia. E hoouuaia ka moolele o keia Aha i ka " Napepa Kuokoa " Hoopaoeeia a halawai hou keia Aha ma Hilo, nei i ka Poakolu ekolu o Muraki 1375 G. W. Keahuawa. Kanauolelo. Sepetemaba 18, 1374.