Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 42, 17 October 1874 — Ka Moi me ka Halelu 91. [ARTICLE]

Ka Moi me ka Halelu 91.

He wahi moolelo maikai keia oio Aleka- > nedero I, ka Moi o Busia. { Ekoln inoa o ke 'iii nai o Rosia ; Moi, : Zi, Emepora. Ua hoomaka A!ek*oe<Jero I | i kona aiii ana ma ka makahiki 1801. He > alii maikai, olaola, mahaloia oia. Aka, na ; hemahema oia mamua ma na mea e pili ana | ika haipule io, ika ekaleaia oiaio. No ka ekaleaia Rasia no oia ; oia hoi ka ekalesia Helene, ano hke me ko Roma. 1 kekahi manawa, na hak&haka kekahi oihaoa ekalesia, aohe mea nana e hoopiha. He wahi alii pnnahele o Galiteaioa. Olelo ka Moi, E Galitesina, ooe ke pani oo ka oihana ekaleaia i hemahema. Hoole ke a!ii opio, aole kopono ia*u, aole an i ike ike ano o ka haipule. me ke auo o keia oihana | ekaleaia. Naaupo au, aole hiki ke ao aku ia hai. Pane mai ka Moi, He mea ole ia, hiki no ia oe, Ooe no ke pani. Aole hiki ike alii opio ke hoole hon. Wikiwiki naeoiae hele ika Ake B;bopa, Plalopa, a ninau aku ia ia ia ; E kun haku, Owai ka buke raatkai nanae ao mai, a knhikuhi mai ia'u i na mea e pili ana i ka'u oihaoa ekalesia ? Pane mai ka haku ; Ka Haihala, Ka Bdibala ! Wahi a ke alii opio, aole hiki ia'u kc heluhela i ka Buibila, he mea luhi loa ia. Aole anei he buke eae ? Hoole ka haku, nohe buke e ae. A pane &ku kealii, loa pela, e mau ana kuuoaaupoi ka oihana ckalcsia oiaio. Paa man nae i kona naau i ka olelo aka Ake-bihopa. A, mahope iho, hele oia a kuai malu i Biibala nana, ahoomaka koke e heluhelu. Ma ka heluhelu 1 piuepine, na loaa ke aoo oka pono io, a hnli mai oia, a ano hou kona noho ana. Nana kona mau hoa i kona ano hou, ano haipule, a heneheoe mai la ia ia. Ma ka makehiki 181*2, ala mai Bonepate, ka alihikana nui c Farani, me kona mau puali koa, n hele aku e kaua ia Kusia. He mau haneri tausani koa lakou. Makena weliweli I A lohe ka moi o Rusia rae na kanaka, ka pihoihoi koke iho la no ia, a hoomakaukau lakou e lawe aku i ko lakon ukana i kahi e malu ai. Aka, o keia alii Galitesina, noho paa oia, e hoomaikai ana i kona hale alii, me he la, aole ona pihoihoi iki. Haohao na kanaka, aohumu, kuhi, he kumakaia paha ia, e kokua ana mamali o B >nepate. A hele lakou a hai aku i ka moi Alekanedero I i keia ano knpanaha o ke alii opio. Ke ala no ia o ka Moi a hele e ike i ke alii puoahele. A loaa «a ia e haua pihoihoi ole ana ma kona hale noho. A ninau aku ka Moi, E Galitesina, heaha kou ano? Ke hoomakaukau neinakanaka e holo aku ; Ooe wale no i koe Noho makan ole ka oe. Pane mai ke alii, E ka Moi, he wahi milu no keia. Aole paha he wahi malu e ae i oi aku ka maik&i i keia ke holo aku au. le* hova no kuu palekaua. A nioau ka Emepor i, nohea keia makau ole, keia hiiinai nui ou ? Nawai i hooia mai ? Pane ke alii, Eia noka hooia iloko o'u, a eia hoi ia iloko o keia buke na ke Akua mai. A unuhi mai oia iwahi Baiba!a uuku noloko mai o kona poli. Akahi no ka, a ike ka Moi i ka Baibala. 0 aku la oia i kona lima e lawe i ua 6aibala nei. Ua haole nae ia i lalo. Hoopaa ko alii a kaikai ia iluna, a olelo, E ae mai oe, e ka Moi, e heluheln au mailoko mai o keia buke ma kahi i we he ia mai nei. Oia hoi ka Halelu 91. Ea heluhelu no ia ooa penei, M 0 ka mea noho iho m& kahi malu oka mea kiekie loa, e moe oia ma ke aka oka mea mana loa. E olelo aku an ia lebova, Kuu Puuhonua, kun pnnkaua hei. koo Akna, e panleleaku au ia ia ; n a pela aku a pan ka Halelu. |

I ka pan aoa o ka helahelu, oielo ke alii, Eka Moi, iaa imi oe i kei» Puuhoaua, a holo ilaila, oani ka malohii».

Ku pilipu iho la ka Moi a loihi. Ia wa no, ua makaukau kaoaka e haalele i ke kulaoakaoha)e t a e hui pu aoa ka Moi m« lakou. Mamua nae oka haalele ana, komo ka Moi me kaoaka iloko o ka loakini, e like me ka hana mau e hoomaaa ia lehova, a ku oo ke kahuaapuie, a heluhela i ua Halelu 91 nei. A pan ka halawai, kii koke ka Emepora i ua kahuna nei, a oiuauako; Ua hui pu anei olua me GaliUsina, a kuka pn no ko maua halawai pu aoa me kona helahele aoa īa Halelu ia'u ? Hoole oia, aole. A no ke aha kou heluhelu ana ia Htlelu t No ka mea, ua pule au ike Akua e kuhikuhi mai oia i na paeku Baibal« kupo* no ika hoolaoa ika manao oka MoL A kuhikuhl mai ke Akua ia Halelo, wahi a ke kahuna.

Ua puka ako ka Moi me kanaka iwaho o ke kulanakaohale, a hele aku la. A i ko ahiahi • ka la ritoa t koomaha lakoo, a ko> kulu i mau halelewa uwi kahi e hoomoina aoa. A no ka maha ole o ka maoao o ka Moi, kii aku ]a oia i kona kahooapnle e bo* le mal lloko o kooa haMewa. A i kooa poku ana ilaila, hoomaka oia e heluhelu i ka

•* Ok» ae» aobo tbo ma k*b» malu oka mea kiekie loa, e noe oīa ma ke aka o ka mea maaa īo*-" A!ia, wabi a kaMot ( oa> wai i olelo ia oee helohela ma ia wahi ?

Na ke Akua peoe ke kahaoa. Pehea ? nioaa hoo ka Moi, oa G&!itesiaa anei i keo» ia oe e belabelu ia mau paoku ? Hoole ke kahuo», aole, ao!e ao i ike i ke alii, aole hoi he mea i olelo m»i ta'a e helohela ia Halelo; aka» oo koo ki: aoa mai ia'a ebele mai, oa kakoli ao ilalo, a ooi aka ike Akua e hoike mai i na paoka a'u e helohe* Ia aka ai ia oe. Ava helohela au, a oo ke aha la i hooki mai ai ka Moi ? Paa ka oi naa ana a ka Moi, % helaheia hou no ke kahooa maia Halelo, ama na wahi eae hoi, a hoolohe pono ka moi me ka nooooo nui mi oa mea i heluhela ia. A hookiki oia e hoomaka e heluhelu malu oia i ka mokana hookahi ma ka Baibiia ma ke kakahiaka ame ke ahiahi ona U a pau. A ma ia la ae, hoipa ka Moi me ke alii opio, a hoohiki e heluhelu pu oo bua ma ka Baibala i kala la, i keia la. Ua hoolaha nui ia ka hopena o ko Bonepate ma hele ana e kaua ia Rusia. Ua pepehiia 125,000 koa ona. 132,000 ka i make i ka luhi, i ka pololi, i ka ke anu &.c, iko lakoa auhee ana; a 193,000 ka i lawe pio ia. He mau tansani he 20 paha ka i hoi hou i Farani. Hoomaa no ka Emepora o Rusia ika heluhela i ka Baibala. Ka pakolu o ka heInhela ana i ka Halelu 91 me ka pilipouo i ke ano pilikia o ka Moi, oia ke knmo o kona heluhelu ana, lilo oia i Moi naau hoo haahaa, a hoomana nui ia lehova ; a huipu hoi me na karistiano euanelio no na aiua e mai ma ka haipule pu aua. UNuniu e Hawaii.

B«ibal», a belobei« oi« m U Ualeln 91. | ku, pei» no hoi o Pelrro ma k« oJ«J« We!ese t lUuio 16: ia 0k« poaaa bope loa «u keit o ko Petero iooa ni k« OihiM a e* Looaoielo. "Ko ke Akoa belo *oa »ti niao* ako ne», n oii hoi, maBft oko P*nlo a <oe BiFeo»bt bti iit i k* olelo i ko oo ainft e,U vaft ?efccro i hoiolelo fti i«w» o Koreoelio ame ka poe i %ko«ko® iloko o kooa h«le f paoko 7, 8, 9. * f E ike iko oa aina e." I kabi vi o» īke ke Akoa i kanak», Q» ka lokomaikai, a i k»bi *» oa ike mai oia ma ka hoho, Kinohi 50: 24, 25 ; Oihaoa Kahuoa 18: 25. He ike aoa keia me ke aloha, ** e lawe mai i kekah; poe ka-