Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 43, 24 October 1874 — Page 4

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Walt Kekoanahenahe Bodnar
This work is dedicated to:  Halau Malamalama 'O ka Mahina

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

 Ka Nupepa Kuahoa

 

Se@ter Sm@es  as you go.

            Golden Ce@er p 82

 

1.

            Hoomaikai-maikai, i kou @we ana’e

                        ma ke ao hoolahi nei;

            Me na hua aloha e pan@ ai

                        I na hoa ke hui mai.

Cho.                            Hoomaikai-maikai,

                                    Hoomaikai i kou nauwe ana’e;

Hoomaikai-maikai, hoomaikai-maikai.

                                                2.

            Hoomaikai-maikai, mea oli no nei

                        I na hune, na luuluu;

            Hoomama a kokua aloha e

                        I na hoa nele ou.

Cho.                            Hoomaikai-maikai, &c.

                                                3.

Hoomaikai-maikai, mea olu no nei

                        I na kiai kauikau,

            Me na hua hoomaha e pane ai,

                        Ahoola i na u.

Cho.                            Hoomaikai-maikai, &c.

                                                4.

            Hoomaikai-maikai, hua lea no nei

                        I na ni auwana nei;

            Kii aloha, hoohuli i hoi mai

                        Ma ko Iesu pa maikai

Cho.                            Hoomaikai-maikai, & c.

                                                5.

            Hoomaikai-maikai, i kou naue ana’e

                        I ke ao a puni no,

            Me na lama kau mau a olino mai,

                        A ao mau mai o a o-

            Hoomaikai-maikai, & c.                      Hawaii

 

Iubilate Deo.

Pure Gold p146.

 

1.

            (repeat) O, o, oli e !  O, O, oli e !

                        I ka nauwe ae, I ka nauwe ae (repeat)

Palua   E hookaui i ka lii.

Hui      Oli e!  Oli e!

Palua   Oli e koo, koonei !

Hui      I ka nauwe ae.

Pa ha   Kau ka hana iluna’e;

            Mele a hookani ae,

            E lanakila no Iesu ke Lii.

Hui      Ola e! e ola e!

            I ka nauwe ae,

            Kami lanakila e!

            I ka nauwe ae,

            Hui koonei hoomaikai

            Me na mele maluna’e,

            Ua pono no Iese i make e.

(repeat)            Haleluia! Nani e Iesu!

                        Haleluia! Nani e Iesu!  (repeat)

                                    Nani e Iesu, Iesu no ke Lii.

2.

            O, o, oli e! O, o, oli e!

            Nani e Iesu! Iesu no ke Lii.

Palua   E hookani oli ae.

Hui      Oli e I oli e!

Palua   Mau a mau ka hoomaikai,

Hui      I ka nauwe ae.

Pa ha   Pii e pii na mele e

            Me na oli hoomaikai

            A hiki i ka lani iluna’e.

Hui      Hai ka no mai o a o,

            I ka nauwe ae,

            Iesu ke Lii a mau no,

            I ka nauwe ae,

            Make oia no ke ae,

            Ala hou i ola mau,

            Aalii oia ma ke ao ma o.

(repeat)            Nani! nani! Iesu no ke Lii,

                        Nani! nani! Iesu no ke Lii,  (repeat)

                                    Nani! nani! Iesu no ke Lii,

                                                            Hawaii.

 

HAAWINA KULA SABATI.

 

HELU 45, SABATI, NOV. 8

KUMUHANA-Na kanawai nui elua.

            PAUKU BAIBALA Mareko 12: 28-34.

            28 hele mai la kekahi o ka poe kakauolelo, a lohe i ka lakou kamailio ana, a ike i ke pono o ka Iesu olelo ana, alaila, ninau aku la oia iaia, Heaha la ke kanawai oui o na kanawai a pae?

            29 I mai la Iesa iaia, Eia ke kanawai nui e na kanawai a pau, E hoolohe mai e ke  Iseraele, o Iehova, o ko kakou Akua, o k@ kakoa Haku hookahi no ia:

30 E aloha oe ia lehova i koa Akua me koe naau a pau, a me kea uhan@ a pau, a me kou manao a pau, a me kou ikaika a pau; @ia ke kanawai i oi.

            31 A ua h@ no hoi ka lua me ia, E aloha oe i kou @koe aloha ia oe iiho.  Aole k@oo keia mau kanawai.

            32 @ aku la @M@ik@

            33 A o @

 

@

 

PAUKU GULA. p 30,31. hoopaaaaau.

MANAU NUI.  Ke Aloha Oiaio.

MLLE “A kiss for a blow.” Silver Song Ai@la.

1                     H@ ke kumu e pomaikei ai,

A poke ka hoho me ka enemi mai?

Ka Rula i pono ke hoopaaia’e,

E pai no ka ino i hoai maikai.

Cho.    I honi maikai, I honi maikai,

            ma ka nauwe ana’e ma o a maanei,

3          A kui na hoa, a kuiaina mei,

            A nou ka pohaku a ku i ka lae,

            Aloha kakou a e hoomanao ae,

            E pai no ke ino i honi maikai.

Cho.    I honi maikai, I honi maikai,

            Ma ka nauwe ana'e ma o a maanei,

            E pai no ke iao i honi maikai.

 

3          A kui na hoa, a kulaina mai,

            A nou ka pohaku a ku i ka lae,

            Aloha kakou a e hoomanae ae,

            E pai no ke ino i honi maikai.

Cho.    I honi maikai, I honi maikai, &c.

 

            PULE i hoolohe kakou a malama i na kanawai, me na olelo a pau a ke Akua.

NA NINAU A NA KUMU.

            p 28. Owai ka i hele mai? ihea? i owai la?  Kukauolelo, heaha ia? heaha ma Mataio 22:35.  Kakaolelo, kakauolelo like pu anei? aole like loa, he kakauolelo no ke kakaolelo, he kakanolelo oi nae ma ka naauao, ma ka wehewehe ana i ka ke Akua olelo.  No ka poi hea keia kakauolelo?  He Parisaio paha, no ka mea, he poe aha ka i akoakia imua o Iesu? Mat. 22:34.  Ke kamailio aha a keia kakauolelo i lohe ai? p 18-27.  Ua aha na Sadukaio ia Iesu? Mat. 22:34.  Na Sadukaio, na Parisaio, mahea ka like ole? p 18. Holole na Sadukaio, aole he ala hou ana. manao nae na ludaio he ala hou ana no.  He aha kekahi han@ a na Parisaio me ko Herode poe? p 13-17.  Pehea hoi lakou?  Paa ka waha ea.  Paa ka waha o na Parisaio mamua, paa hoi ka waha o na Sudukaio; a heaha ka ninau o keia kakauolelo, he Parisaio hoi ia?  He ninau aha? Mat.22:35.  He ninau hoohihia paha ia Iesu ke pane mai oia, i hoaikola na Parisaio iaia.  Ehia kanawai ma na papa kanawai elua?  E ninau ana ke kakauolelo ia Iesu, Owai ke kanawai i oi o lakou he 10?  P29-31.  Pehea ko Iesu pane ana? Ke kauawai nui akahi, heaha? ke kanawai elua, heaha? Heaha ka hooko ana i ke kanawai? Roma 13:10.  Mahea i kakau mua ia ai keia mau kanawai nui elua?  Kanawailua 6: 4,5. Oihanakahuna 19:18.  Ua komo poko anei na kanawai he 10 iloko o keia mau kanawai nui elua?  Heluhelu Roma. 13:8-10. Gal. 5:14. Iakabo 2:8.  Maluna o keia mau kanawi elua e kau ana ke aha?  Mat. 22L40.  Ke aloha no ka mea nui a na kanawai me ka na kaula e ae mai ana.

            P 32,33. Pehea i pane ai ke kakanolelo ia Iesu? O kona manao mua e hoohihia ia Iesu; aka, ma kona hoolohe ana i ka haina maikai a Iesu, loli kona manao, a e ae ana mamuli ona.  Nohea mai kana mau olelo? Kan. 4:39. Isaia 45:6. I Sam. 15:22. Hosea 6:6.

            P 34. Heaha ka Iesu olelo i ke kakauolelo?  Ane oia i huli mai. Mika 6:6. Ua hele a ane komo iloko o ke aupuni o ke Akua, ua komo anei?  Mai ia wa ua pau ke aha? No ke aha? Akamai loa Iesu. Aole anei lakou i hoao hou e hoohihia ia Iesu?  Aole i hoao hou keia poe, aka, nana Mat 26:63-66.

            Mele, "Jesus Comes." Silver Song.

Alaula.

 

1          Kiai pono na haipule,

            nei ke ao a luilui,

            Ku a koli i na kukui,

            Noho makaukau a mau.

Cho.    Eia Iesu mai ka lani,

            Me ka mana, me ka nani,

            Lanakila, e kookani,

                        Ke Lii.

3          Ieso no ke Kahuhipa,

            He aloha, he hookipa,

            Nee a huipu me ia,

            Hahai pu, a malu no.

Cho.    Eia Iesu mai ka lani, &c.

 

NA NINAU A KE KAHU.

 

            Ku ae ke kahu iluna, ku pololei, mai ku loulou.

            NA MAKUA.  Auhea oukou, huli mai a hoolohe pono i na ninau.

            (Pono i na kahu ke nana e mamua i na ninau a hoomakaoukaupono, i hiki ke ninau aku me ka pepa ole, a hiki hoi ke ninau i mau ninau hou paha.  Mai hoopili paa loa i na ninau wale no i paiia.)

            Mahea Iesu i ka wa i hele mai ai keia mau kakauolelo? ka poe hea ka i hoopaaia ka waha e Iesu?  No ka poe hea keia kakauolelo?  Heaha ola ma ka Mataio 22:35 Hai mai i ka like ole o na Parisaio me na Sadukaio; ka like ole o ke kakaolelo me ke kakauolelo.  Heaha ka ninau hoao a keia kakaolelo ia Iesu?  E hoao ana oia e aha ia Iesu? Ua hoopaaia na Parisaio me na Sadukaio e Iesu mamua, a e imi hou ana n@ na Lerisaio i aha? ke ano mei ia o kakahi poe e imi e hoohihia i na k@, i @, ma ka olelo ana? A @

            @ ha i ka hoala@ me ka aha?  Heaha ka mea e kau mai ana m@ o @ mau kanawai nui elua? wahi a wai?  Hoop@ Mataio 22:40.  Owai na hoalauna?  Maanei wale no a nei na hoalauna? aole a nei ma ua aina e kekahi? Na makamaka wale no anei na hoalauna?  Pehea na malihini?  Pe@ , ka poe aloha ole, a hana ino mai, e aloha aku anei ia lako@?  Hoopaa Mat. 5:44,45.

            NA POKIL He mea luhi paha i ko oukou manao, o ka hoopaanaau ana i na kanawai he umi?  Pehea Iesu i hoomamaai?  Ua hookomo oia i na kanawai he 10 iloko o na kanawai nui elua.  Ke malama nei anei oukou i keia mau hanawai elua?  Malama hapa peha; aka, aohe malama ka nui.  Aloha ole i ka hoa kula, hoa paani, hana ino, kokua ole, hoouwe aku, hoouwe mai; apo koke i ka mea maikai no'u iho, a waiho i ka mea ino no Kuu hoa.  He aha ka pono?

            KE KULA A PAU.  Ehia kanawai o na kanawai he 10 ka i komo iloko o ke kanawai nui akahi?  Ehia iloko o ke kanawai elua?  Ua like ia me na papa kanawai ehia? E wehewehe pono mai kekahi. Elua mahele.  4 kanawai i pili i ke Akua; 6 i pili i ke kanaka.  Aloha anei kakou i ke Akua ke haule kekahi o na kanawai eha?  Aloha anei kakou i ka hoalauna ke haule kekahi o na kanawai eono?  Hiki a@i ke aloha i ke Akua, a enemi i ke kanaka?  Hiki anei ke aloha i ke kanaka a enemi i ke Akua?  Nui anei ka poe ane ola, aole nae o ola ana? Hoopaa Luka 13:14. Ke ana i ke aloha o ka hoalauna hai mai. Aole anei he pono ke hooi i ke aloha ia hai mamua o ke aloha ia kakou iho?

            MELE, "Koa liilii o Iesu."  Hae Hoonani. p 32.

1          Eu na koa, koa o Iesu,

            Koa liilii o Iesu

            Eu a koa no Iesu

            Nui no na enemi,

            Paio e, a hooauhee

            Iesu no ka luna mana ke kokua.

Cho.    Ku, ku, ku a nauwe mau i ka nani,

                        i ka nani.

            Nui no na enemi, &c.

4          Eu na koa, koa o Iesu,

            Koa liilii o Iesu

            Nauwe ma ka makaukau,

            Mai pauaho, mai makau,

            Kikoo i ka home mau

            Ma na papu lani pua mau a nani.

Cho.    Ku, ku, ku a nauwe mau &c.

 

PULE  +

            Hawina no Nov. 15. Mareko 12:38-44,          HAWAII.

 

Na olelo wehwehe no na Oihana

a na Lunaolelo.

 

MOKUNA XV.

            P. 16.   Ua laweia mai ka pauku umikumamaono me ka umikumamahiku mailoko ae o Amosa 9:11 me 13. "Mahope iho, e hoi hou mai au e kukulu hou i ka hale o Davida i ka mea i hiolo."  O keia hale o Davida, he hale lewa, aole ia he hale paa, ano like no me ka hale a na houmana i ma nao ai e hana ma ka mauna hoano, Mataio 17:4. Ua noho o Davida ma ka hale Kedera, 2 Samuela 7:2; aka, mahope mai ua ilihune loa kana poe mamo, a ua hoike ia kela ma ka olelo, ua noho iho la lakou iloko o ka hale lewa, a ua nahaha no hoi ia hale.  E kukulu hou auanei ke Akua i ua halelewa nei.  E haawi hou mai ana ia i na mamo o Davida kekahi mau pomaikai i ike ia e na kupuna o lakou; aka, aole loa e ike hou ke aupuni o Iseraela i ka nani a me ka hanohano i ike ia i ke au ia Davida.  Aole i maopopo ia'u o na ia o ka Mesia ka mea i olelo ia iloko o kela pauku. Ua hooko ia paha keia wanana i na la o Zerubabala, oia ka wa i kukulu hou ia ka luakini, Ezera 6:14.  Ua hoika mai o Dr. Henderson i kona manao no kela olelo ma Amosa 9:11, penei:"Ika wa o Amosa ua hoomaka ka emi o na oihana o ka poe Iudaio, a oiai na hoolana ia mai i kahi wa, ma ke ano nui nae ua mau ka omi hope ana, a hiki i ka wa i lawe pio ia/i i Babulona, alaila, haule ino a oki loa iho la, mahope mai nae o ko lakou hoihoi hou ia ana ua hooko ia ko kukulu hoa ia'na i olel@ ia ma keia wahi."

            P.17.  Aka, o ka hoi hou ana o na Iudaio Babuloua a@, aole ia ka mea @ ma ka noonoo ana o ke akua.  He hana hoomakaukau wale no ia no ka hai ana'ku i ka eua@elio iwaena o na luh@ka.  "I imi ai hoi ke keona o na kanaka i ka Haku."  Owai ke koena o na kanaka? Ua hai ia mai ma ka olelo mahope iho.  "Kona aina e a pau, ka poe i hea ia ko'u inoa mauna iho e lakou."-Ka poe a pau i hooiaio aku ia Iehova i Akua no lakou. Na ke Akua keia w@, ka mea "nana i hana i koia mau mea," na mea ana i wanana mua ai; nana i @ouna i ka e@lio i ko na aina e, a @lilo ia lakou i la@ no@ ponoi ma ka hoa@o @o@ a@ i ko lakou naau.  O na olelo i lawe ia mai loko ae o ka buke o Amosa, @ hoike ana ia no ka huli o ko na aina e i ka pono, aole, pili ia olelo no ka okipoepoe, a no ka malama ana i ke kanawai o mo@ i @ola'i.

            P.18.  "Mai @hi mai @ ike ia no e ke Ak@ 

i lok@ kona ekal@ia, a o keia hana ua kulike @ kona noonoo a@ mai kinohi mai.  O ka mea i ike mua a i noonoo mea i kana mea e hana ai, ke hooko nei.

            P.19.  "Nolaila hoi"-oiai ua hoapono ka Akua i ka lawa ia mai o ko na aina e iloko o ka ekalesia me ka okipoepoe ole ia, a oiai hoi na wanana mua oia i ka wa kahiko loa e huli ana lakou i ka pono, i ka i ana ia Aberahams, "Ia oe e pomaikai ai na ohana a pau o ka honua,"Kinohi 12:8. "Ke manao aku nei au, aole e hookaumaha i ko na aina e, i hoohali ia mai i ke Akua."  O ke lakoho manao, oia keia, aole e houkaumaha aka i ko @a aina e i huli i ka pono ma ka hookau ana i na oihana ano ole ma luna o lakou.

            P.20.    Oiai o ko Iakobo manao, aole e hooluhi wale i ka poe o ko na aina e i huli i ka pono, ma ka hookau ana i na kanawai o Mose maluna o lakou, na manao no nae oia. "E palapala aku ia lakou, e hookaokoa lakou i na mea haumia o na Akua e, a me ka moekolohe, a me na mea umi wale ia, a me ke koko."  Aole o ka hoomanakii wale no kana i manao e papa 'ku, aka, o na mea a pau i lili ano hoomanakii.  E haalele i ka moekolohe no ka mea, he hewa nui ia imua o na maka o ke Akua, I Korineto 6:15, 16; aole e nana wale aku i ka wahine i mea kuko hewa aku ai ia ia, Mataio 5:28.  Aole hoi e ai i na manu a me na holoholona i umi wale ia. Ua kulike keia me ka mea i papa ia ia Noa mahope mai o ke Kaiakahinalii:  "Mai ai oukou i ka io me kona ola, oia kona koko." Kinohi 9:4. Ua papa ia ka ai ana i ke koko ma Oihana Kahuna 17:10-12, 13, 14.  Ua manaoia o ka papa ia o na mea i umi ia a me ke koko, aole e ai, no ka manawa wale no ia, a mahope mai o ka hoopau ia o na mohai, a me ka hooponopono ia'na o ka ekalesia o Kristo a pau, alaila e pau no hoi ia kanawai.

            P.21.  Ma keia pauku ua maopopo he mea pono ke nana ia ka manao o ka poe Kristiano iwaena o na Iudaio, aole o ka hoowahawaha a hoeha ia lakou.  : Noka mea, he poe no ko Mose, mai ka wa kahiko mai, ma na kuianakauhale a pau, (Kahi i noho ai na Iudaio) nana, e ao aku ma kana, na heluhelu ia no hoi kana maloko o na halehalawai, i na ia Sabati a pau." Oiai ua lohe piuepiue ka poe Iudaio ma ke kanawai o lakou, ua papa ia na mea i kaumaha ia na na kii, a me na mea i umi ia, a me ke koko, he mea hoehaeha loa i ko lakou manao ke ike aku i ka poe o ka na aina e i huli e ai ana ia mau mea;aka, o ka hana wale ana ia mau mea aohe paha ia he hewa, I Korineto 8:4-13.  Mahope o ka heluhelu ia'na o ka olelo a ke Akua iloko o na hale halawai, ua wehewehe ia ke ano o ka mea i heluhelu ia, a ua paipai ia ka poe e noho ana e malama i ka oiaio. Luke 4:21-27, a me Oihana 13:15  O ka ia Sabati oia ka la Hoomalolo, ka Sabati ia o na Iudaio, aole ka la o ka Haku.

            P22. Hooholo iho la ka aha halawai, aohe pono ke hookaumaha wale i ka poe manaoio o ko na aina e ma ka malama ana i ke kanawai o na Iudaio; alaila, eie ka mea i koe, o ka hoike aku i keia mea i hooholoia i ua poe manaoio ia o ko na aina e Ma keia mea, na lokahi ka manao o na lunaolelo, a me na lunakahiko, a me ka ekalesia holooka.  Ua koho lakou i kekahi mau kanaka elua mai waena ae o na hoahanau, a ua hoounaia laua i mau elele hele pu me Paulo laua o Birenaba i ko laua hoi ana aku i Anetioka.  Pela lakou i hookohu ai i ka mana o Paulo a me Barenaba, aole hoi i hiki i kekahi ke olelo ua hoike paewaewa laua i na mea i hanaia iloko o ka aha, oiai, eia no na hoike maoipopo, na elele elua i hele pu mai me laua.  O na mea elua i kohoia i mau elele, oia o Iuda Baresaba a me Sila.  Aohe mea e ae i ike ia no Baresaba, o na mea wale no i kakau ia iloko o keia mokuna.  O Sila, o Silauano no kona inoa maloko o na episetole, oia no ka mea i koho ia e Paulo i hoahele ma kona mau ka@hele misionari ana.

            P 23. Palapala aku ia ka poe Kariatiana iwaena o na Iudaio i ku lakou poe hoahanau o ko na aina e.  Ua manaoia na lakobo i kakau ka leta ma kona ano he kahu no ka ekalesia ma Ierusalema.  O ka manau mua iloko o keia leta he aloha; ua mea o Iakoho i ka puana mua ana i ka olelo aloha iloko o kana palapala, aole hoi pela na loanaolelo e ae.  Pela o lakoho i palapala ai iloko o ko lakou mau episetole Iakobbo 1:1  Ina na Iakobo i kakau i ka palapala, he mea maopopo ua hoounaia ua leta ia ma ka ino o na lunaolelo, a me na lunakahiko, a me na hoahanau, oiai ua kakau ia mamuli o ko lakou kauoha.  Ua kakau ia keia leta, aole i na hoahanau o ko na aina e ma Anetioka wale ao, aka, i ko Suria kekahi, a i ko Kilikia.  Ma keia mea ua maopopo ua kukuluia na ekalesia Karistiano ma ia mau aina elua, a ua hoopilikia ia l@kou e ka poe o manao e ana e alakai me ka hoomana Iudaio e like me ka ekalusia ma Anetioka.

            (Aole i pau).

 

            Nani ke ul@ ana o kekahi laau ma Kalepoai.  Elua mea i kanuia i ka M.H. 1868. elima makahiki i hala ae; "Eacalyt@" ka inao e @ la.  @a@puai, a me na iniha eha ke ana puni i ko kela ka keia k@ i kaia manawa.

 

Ka misiona Bapetite mawaena o

na lepeha.

 

            Aia na Lepeha ma Sikima, he @i@ mauna ma ka akau aku o Benegla e kokoke ana i Tibeta ma Asia.  He poe noa lakou, aole i hoopaaia i na kapu e like me na Hined@. Ua like lakou me na kanaka Hawaii.  He poe noho malie, akahai, aloha ohana, aloha home.  He poe hana apaka ole, aihue ole i ka kekahi, i ka kekahi,  Waiho wale lakou i na mea @la ma na kula, ma na mahinaai, me ke kiai ole ia, @e ka makau ole o @hueia.

            He mau Akua elua ka lakou e hoomana la, he mau uhane elua; he uhane maikai, a he uhane ino.  He Moi hookahi ko lakou, he Moi mana ole nae, he inoa hanohano wale iho no. He mau loaa he 15, na lekou e hoponopono i na mea a pau, e pili ana i na kanaka.

            Ma kekahi mau mea, ua hoohalike na Lepeha me na Buda. Penei ko lakou kanawai no ka aihue;  Ina aihue ke kanaka i ka waiwai o ka maka@inana, e hoihoi palua aku oia. Ina nae ua aihue oia i ka ke Alii e hoihoi pa 16 aka.  Aole paha pela ke kanawai aihue ma Hawaii nei, ea.  He poe naaupo no na Lepeha, aka, ke hoolohe aku la no lakou i ka ke Akua olelo, a ke huli mai la kekahi ma ka pono. E pule nui kakou no lakou.  A, mai hoohalike kekahi me lakou, e hoomana i ke Akua ka uhane maikai, a i ka diabalo ka uhane ino. Aole hiki ke malama i na haku elua.

NA IESUITA.

            Ua akaka paha keia ino Iesuita i na kanaka Hawaii, aole paha. E ia ke ano.HE aha Katolika Roma lakou. Mamua loa aku, ina ua Keneturi mai ka 7-a i ka 15, ua lanakila ka ekalesia o Roma.  Aia ko lakou mana maluna o na kanaka me na lii.  No lakou ka mana o ke ole, me ka mana o ka make.  Na ia ekalesia i hoonoho, a nana i hoopau i na lii. Nana i hoopay, a nana i hoonoa i na aupuni.  Ina hookapu ka Pope i na kanaka, a papa 'ku, aole make e malama i ka na lii:ina malama i ka ke alii, e okiia ka noho ekalesia ana me ka hoomainoino ia mai hoi, makau loa kanaka i ka hoolohe i ka he alii, a hoolohe i ka ka Pope.

            Ma ke keneturi 15 (makahiki 1,500,) ua hooemi ia ka mana o ka aoao Pope.  Ua mokuahana ka ekalesia o Roma, ua huli nui mamuli o ka aoao hoole Pope, ma ke ao ana a Luters me Kalavina.  Nu ka emi ana o ka mana o ka aoao Pope, ua hoalaia ka Aha Iesuita ma ka ma.1,540.  O Igenatio Loiola ke poo. He koa maoli oia mamua, a mahope lilo oia i koa kokua i ka hoihoi mai, a me ka hoomau ana i ka mana o ka Pope.  Ma ka hoomaka ana, uuku no ka aha lesuita.  A mahope iho, ua mahnahua loa ia.  A ua hoonoho ia na lala ma na wahi a pau o Europa, a ma Asia, ma Aferika, ma Amerika Akau, ma Amerika Hema, a ma ne mokupuni no hoi.

            Ikaika lua ole lakou i ke hele i o ianei, i na wahi ino, a naaupo, a hana lakou ma na hana maalea, a hoopunipuni, a hoomaau; aohe hana maalea i koe i hoao ole ia e lakou, i mea e kukulu ai, hookupaa ai, a hoomahuahua ai i ka aoao Pope.  He mea ole ma ko lakou manao na waiwai o keia ao, ke ola o ke kino, ka hele hookahi, ka noho wahine ole.  Hookahi wale no manau o lakou, oia ka hoopaa ana i ka mana o ka Pope, a i ka hoohuli ana i na lahui kanaka a pau mamuli ona.

            No ko lakou komo nui ana iloko o na eihana aupuni, a imi hoi ia mau oihana, a hooponopono i ka hookuli, i ke kipi iwaena o na kanaka, a hoole i ka hoohiki e kokua mamuli o ke aupuni; nolaila, ua kipaku pinepine ia'ka lakou mai kela a keia aina aku.  Ua kipakuia'ku lakou i Keia wa mawaho o ka nui o na aupuni ma Europa.

            Eia ka nui o na lala o keia aha i keia wa, 9,101.  Ka nui o ko lakoa mau misionari, 1,558. Aia no ko lakou mau wahi ma Amerika, ma Asia, ma Aferika, a ma Auseteralia.  A eia hoi kekahi poe ma Hawaii nei, e hooikaika ana e hoohuli i na kanaka, i na kamalii Haawaii, me na haole no hoi, ma muli o ka aoao Katolika Roma.  He poe Iesuita na kahuna Farani.  He poe noho malie no, noho maikei, aole i lilo i ke kolohe, a i ka ona.  Ake, he poe maalea iakou, he poe alakai hewa. He poe lapaau hoopunipuni i n uhane, a hoola hoopunipuni, e olelo ana. He malu, he malu, aole @ae he ma@u.

            E makaala, e ao o komo kekekahi iloko o ko lakou pahele a paa, a make. "E malama hoi ia oukou iho no ka poe kaula hoopunipuni ke hele mai io oukoa nei me ka @ahu hipa; aka, maloko, he poe ilio hihia hae lakou," wahi a Iesu.

MAHEA NA KEIKI LIILII MA NA LA SABATI ?

            Aia hoi lakou ihea? Aole ikeia iloko o na luakini me na hale ahiawai i keia wa.  He mau mak@ Ma@ me ka'u wahi@. He mau keiki liilii ai waiu ka ma@a mamuailoa aku.  Ia manawe, hele p@ mau @ keiki liilii i na halawai ma ka luakini.  Aole aoho kekahi o mana i ka hale o malama i na keiki, a hele kekahi i ka halawai. Hele piu mau no @ makua me @ keiki, Noh@ malie no na keiki ma k@ halawai.

            Pela no ka nui o @ makua ia wa@ no me na keiki liilii i ka l@kini m@ na Sabati.  Oia ka maikai.  Mea na keiki i ka luakini mai ka wa liilii lea mai. A ui aka@ , mau no ka hele ana i na kalawai.  Ua ma@, aole hiki ke noho. Paa ka makemake e hele.

            Aka, i keia wa, auhea na keiki liilii aiwaiu ma na halawai Subati? Aole lakou ilaila.  Kakaikahi loa paha.  Nana ao @a kahunapule ma na noho, i ikeia kekahi moa mokua ekaiesia paha. Aole nae i ikeia. Auhea lakou? I ka hele ana i ko lakou mau hale e ninau i ke huma o ka noho ana?  Noho ka no na keiki liilii  Aia ka na keiki liilii ma ka hale, he mau puu honua e pe@ ai na makuahine, i pakele i ka hoahewala. poo malalo ae o na eheu o na keiki.  Aole o na keiki ai waia wale no ka i lawe oleia i na halawai; o na keiki nui kekahi, mai ka makahiki 1 a i ka 4, ka 5, paha.

            Ua hewa keia, e na makuahine. E ku a hele me na keiki i ka luakini.  Mai olelo ka-kulikuli, paha-uwe-walaau-holoholo. E hoao e malama.  E hoomanawanui ne Kahunapule i kahi walaau keiki.  E aho ia i ka noho wale a naaupo o na makua ma ka hele, a mae ole na keiki i ka hele i na halawai, a lilo lakou i poe nui hihiu paha, a hele ole i ka luakini ma na Sabati.

 

            KA HULI ANA MA IEELANI.  He aina katolika Irelani. Aka, ua komo no na kumu hoole Pope malaila.  He poe i kapaia He poe heluhelu Baibala, aia lakou ma kekau wahi e kaahele ana, e komo ana iloko o kela, a o keia hale, e heluhelu i ka Baibala.  Nui ka makemake o na katolika e lohe i ka Baibala.   A ae no e kuai i ka Baibala.  A uwe no ke heluhelu ia, a noi aku i na luna heluhelu, e hele hou mai.  A iua halawai lakou me na luna ma ke alnui, kukikuhiia kahi noho o lakou , a noi i na luna e kipa i ko lakou mau hale, e heluhelu i ka Baibala.  A ke huli io mai la kekahi poe ma ka pono.  Ea, auhea na luna haluhelu Baibala, kane, wahine, kamalii, ma Hawaii nei?  E ala, e lawe i na Baibala i kau hale, e heluhelu, Malama, he Baibala no ma kekahi mau hale, aole nae i heluhelu ia.  O hele, lawe, lulu i ka lepo, wehe, heluhelu, wehewehe, paipai, pule, a hoi mai.

            KuuBaibala, hoa poli,

            Pili mau i kuu naau,

            Nau no wau e hoohauoli

            Ma ka po a ma ke ao;

            Lilo au i ka auwana,

            Loaa kuu Baibala nei,

            Paipai mai e hoi au la,

            Lohe au a hoi mai.

            Kuu Baibala, kuu Baibala,

            Kumu o kuu ole nei.

 

            Ma ke ka ana mai nei a na mokuahi i keia pule, i loaa mai ai kekahi mau nupepea pili misionari o na aina e; @ e wae no makou a hoopuka aku ke loaa ka wa kupono.

 

NA BUKE

IHOOLAHIA E KA PAPA HAWAII

-ME KE-

KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

 

BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao       $12 00

Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula                                                             5 00

Baibala Hemolele uuka iki iho kae wai gula                                                                  8 00

Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele                                                                       4 00

Baibala Hemelele ili eleele                                                                                             2 00

Kauona Hou ili gula nanni me na kuhikuhi                                                                    3 00

Kauoha Hou ili eleele  kaekae wai guia                                                                          1 00

Kauoha Hou ili eleele                                                                                                        75

Kauoha Hou Hapa Haole                                                                                                  75

Lira Hawaii 1848 me ke kaaawai                                                                                      25

Lira Hawaii 1855                                                                                                              25

Moolelo Ekalesia                                                                                                               50

Haiao ili lahilahi                                                                                                                10

Hele Malihini ana                                                                                                              25

No ko ke akua ano.                                                                                                           25

Lira Kamalii.                                                                                                                     25

Heike Palapala Hemelele.                                                                                                 20

Moolelo o Heneri Opukahaia.                                                                                           25

Hoike Akua.                                                                                                                      15

Wehewehehala.                                                                                                                 10

Ninau Hoike ili manoanoa.                                                                                               20

Ninau Hoike ili lahilahi.                                                                                                    65

Kumumua Kula Sabati.                                                                                                     20

Buke Lawe Lima.                                                                                                             20

He Buke no ka Pope.                                                                                                        15

Ui Kula Sabati Helu 3.                                                                                                      25

Ui Kula Sabati Helu 4.                                                                                                      25

Ui Kula Sabati Helu 5.                                                                                                      25

Buke Euanelia a Ioane.                                                                                                     10

Himeni Hawaii.                                                                                                              1 05

Himeni Hawaii ili nani.                                                                                                  1.75

Kumu Leo Mele.                                                                                                               10

Kumu Leo Mele ili nani.                                                                                                   50

NA KAUOHA HOU PAKEKE.

Ili gula nani.                                                                                                                   1 50

Ili eleele kaekae nani.                                                                                                        50

Ili eleele.                                                                                                                            35

KAUOHA HOU PAKEKE ME KA HALELU

Ili gula nani.                                                                                                                   1 70

Ili eleele kaekae wai gula.                                                                                                 65

Ili eleele.                                                                                                                            50

Buka Wahewehe Haaolelo Baihala, elua ano..

Buka Wehewehe Ano malail…..

NA HALELU PAKEKE.

Ili Gula nani.                                                                                                                     50

Ili eleele kaekae wai gala.                                                                                                 30

Ili eleele.                                                                                                                            20

Ka hae hoonani (Buka Mele)                                                                                            25

EIA KA BUKE HAAWI WALE.

PALAPALA LIILII-

            Hela     4-Makemake nei oe i ke @'a?

            Helu    6-E hele i e Kriste ia.

            Helu    7-Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.

            Helu    11-No ka hoohiki wahah@ i ke Ak@.

            Helu    16-Ka @ ana o ka ahaaina a ka Haku a me ka Bapetiso ana.

            Helu 17- Mai @ i na holo@.

            Helu 18-No ka mahi @, k@ ana@ a me ka i@ ana i ka Awa.

Ka david@ Mele K@

Ka Moolelo @ Batimea Pusaiki.

            Aia ke @kuai @ ha Papa Hawaii ma ka @ o A@ me Alanui Kal@, a kokeka ana i ka H@ Leta.               J.F. POKUE.

            Kakauleta o ka papa H@ o ka akahai B@ o k@ Hawaii P@ Aina.

 

KA NUPEPA "KUOKOA!"

Hoopuka mau ia

I KELA POANO KEIA POAONO.

@

ME KA HOOKAA MUA MAI. @