Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 44, 31 October 1874 — HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA [ARTICLE]

HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA

Unuhiia no kt " Kuokoa " mai ka Olelo Jirabia a « ka O'.eio Haole, a mai ka Oltlo Haole a i ka 01 do Haioaii. HELU l.

IKELA WA, e noho ana ma Big id \ kekahi aipuupuu ilihune, i kapaia o iiinibada, I kekahi la kukonukouu lioi 0 ka wela, hoonnaia aku la oia e lawe i kekahi haawe kaumaha. iiele aku la ia ma kahi i kipapaia o na alanui, a i iu heleleia hoi e na wai pua rose ; a no ka oiuolu o ka moani ana mai o ke ala wai rose, hookuu iho la ia i kana haawe ilalo, ma ka aoao o kekahi hale uui, a hooluolu iho la iaia. laia hoi e hoomaliaana, ua oluolu loa kona manao, i ka ma-pu mai o ke ala wai anuhea o ka r«»se ; a iaiu e nauea ana, lohe mahui aku la ia i ka iiouehone mai a na leo meie,a mahope ilio he ahaaina nui kai maiamaia. A o'ui akahi no oia a maalo ae mawaho o ia hale, nol-ii-la, aole oia i ike, nowai la ia liale ; aka, 1 kana ninau ana aku, haiia mai ana, no Siuibada ka Luina. I ka wa ime a ua Oinibadi nei e manao wale ana, he keiki aiii ia ka mea nona ua haie uaui nei a maikai, aole iio i anoninoni kona manao ia wa, oiai pela mau ke ano o ka noho ana o n i keiki alii ; aka, i kona iohe ana mahope iho, no kekahi kaiiaka ka i like pn me ia ka haahaa, ua noho alu koke iho ia ka euemi mamua o koua umauma, uolaila, unuao iho iek oia e hoihoi hope aku la i kana haawe, me ke kupilikii o koua mau iiianao lili, a uaiuunamu iho ia i kona haku naua i haawi ia Sinib «da i ke ola oluolu a hanohano, aoiai hoioia e'noho ilihune uoa me na inea o ka noho h<»oiuhi mau ia ana maialo o na hoounauua ana a kona haku.

luia īiiie e leo nui ana me keia mau olelo, hoea mai ana he elua mau kauwa

i ona la, a noi uiai la e hahai aku ia la-, ua, oiai ua makemake ko laua haku o Sinibada e kamaiiio iaia. He manao jio ko Uinibada e hoole aku i ke kono mai a kela mau kauwa, noouoo iho la hoi keia, aohe kupono o ke pakika aku ma kuhi malihini, uolaila, ua ae aku oia i ka na kau\vv», e komo iloko o ka hale, kahi a ke anaina nui e ooho ana e paina awakea. Aia ma ke poo o ke pakankau, e noho mai ana he knnaka knhikot?lemakule, me kaumiumi hina loilii. oua kanaka ia hoi, oia no 0 Stuibida. Uoolauna ia aku la hoi ua nipuupuu malihini nei ia Sinibada, anonoi ae la ia (Sinibada) i ka mahhini, e noho ma koua lima akau, me ka pauai pu ia ana aku o na mea ai a me na mea inu, e ai a inu oia e like me koua makemake, nolaila, ua hoonuu oia a maona, a ua iuu hoi a kena. A pau ae la ka lakou paina awakea, hoomaka aku la o Siuibada e kamailio i ka maliliini, me ke kapa aku iaia ma ke ano Ahibia, he pokii, ke maa ka launa nna. Me ka niuau pu akn, heaha ia ka* na mea i kamailio ai ma kapa alanui i 1 leekahi wa pokoie i hala?—uo ka mea, iaa lohe no o Sinibada i kana uamunamu ana.

I ka lohe ana o ka maiihini i na oleio <n 3inibada, pniwa ae ia oia no keia uinau, kuiou iho la kona poo iialo, a pane aku ia, 44 Ke hoike uei aa ia oe, no ko'u malohiinhi, na namunamu io no au no kekahi mau olelo liili», a oia hoi kn'o e hai akui uei ia oe e kala mai." Pane ako o Si nibada, an i hoonna akn nei ia oo no ka huhu, aka, no kim loaa aiia aku . ia'o e namunamu iiilii aoa, no kii ioiia ana ia'a o ka pom»ikai a'u e hauoli nei; a i mea hoi uo'u t> hooman ole aku ai i ka hoiuo i ke Akua, aw \* enemi a ma ka hoho. a e hoike ako au aub ia oe i k« moolelo o ko*a ae* hele ana a loaa mai ai keia pomaik«t, A ke manno tiei oo hoi ao, oa aiiona e noho bo m vm keAaiana ilihuiw » wniwai ule, mamQ%o'koa »ke ana i om poiuo a me na pilikia a'u i hele ai a kou>aka aka. ua hoowaiwai mai nae ia mau piiw ia'i" Ka HOAKAI HOLO MOKU HUA X SunB4DA. |fa waiho mai no ia*a ko'a makuakalie, he waiw4i kapono, ua lawa n6 ia no k<fQ oU> kino, aole nae no ka muino ana *lra e kw* l>oa mai ana h* m*a pom*ii|c*d m«tiope, » bo ko'u ike ak« no hoi i ;kefealii poa keiki m e nui ka U« kou waiiwai, a o ko'a, uaeuii loa, oiamu-

Ii ona hoolilo hhauhaia ana. Ke hoomanao nei no hoi au. i kekahi manawa, lawe ae 1« au i kekahi hapa o ko'u waiwai. a hoohui aku ia ia'u me kekahi hui kalepa, Hoolimalim* iho nua makou i kekahi moku, a hoopihaia i ka waiwai kalepa, a hoouna aku la no ka piepieie ana aku.

I kekahi la, ia makou e holo ana we ua moku nei, ua loohiaia makou e ka pohu, ma kahi kokoke i kekahi wahi mokupuui uuku, me he mea la akahi no a oku ae maitfua o ka iiikai, a maluna iho nae, he limu uliuii. Kauoha koke ae la ke Kapena e kuu i na pea, aae aku 1* i kā poe e makemake ana o hele i ua wahi mokupuni nei ; mailoko ae nae o ia poe, owrtu kekahi. Aole inakou i ku loihi īho, haaluln ae la ka mokupuni, a piha- iiio la makou i ka maka'u uui. Ike mai la ka poe oluna o ka moku iko makou hooluliluliia, kahea inai ia, e hoi wikiwiki aku, no ko inakou kuhihewa he mokupuni io ia, eia ka auanei iie kua no kekahi ia nui.

Aia uae iloko o ia wa, hoi aku la kekahi poe o m ikou iluna o ka moku, a o kekahi poe, lele a maka'u aku Ia iloko o ke kai, aka owau, noho iho la no au iluua oim ia uui nei. Aka, ika luu ana aku nae o im ia nui nei, 1 »na iho la au i ka hokua o ke kni, a heaha ia ia ap ikau wale aua ae no a'u, loaa ae la ia'u he walii apana papa, a inakon no i lawe inai ai i inea waliie e ho a ai inaluna o ke kua o ka ia a niakou i kuhihewa ai, iie mokupuui, a mainna o ia watii apana p >pa au i iana ai. a ina e ole kela wahi apana papa, ina ia paiia ua holo a ia au il«>ko o ka opu o ka moana, e ukali aku ai la p ilia m iliope o ka ia iiui a makou i kulnliewa ai he mokupuni. A ia'u e lana ana, napoo aku la ka l», ao ka moku hoi keia o makon, nalowale aku la, a pau ae la ko'a manaolana no makou ia moku a me na waiwai maluua iho.

0 kela wahi apana papa, ua lilo ia i iioolaiia no'u a hiki w«ie i ke ao ana, ua iieie iho la nae au a maluhiiuhi. Aka, o ka iaki nui nae i loaa ia'u, oia no k(»'u hoopaeia aiia aku nia ke kapakahaka; o kekahi aupnni. A ia'u ikuae ai a hele aku, ike aku la au i kekahi iio waiiiiio e ai mauu ana, a heie akn la au a ko.ke iuia ; a ia wa, lohe aku Ia au i kekahi leo i ka pa-e arta mai, me he mea la mai Ulo mai oka honua. Nolaila, liuli'ae la au a nana ma o a maanei, me ke ake nui e ike aku i ka mea kino nona ka ieo, aia hoi, ike e aku ia au i ke po* aleale mai o ka puka o kekahi lua nui i eliia ilalo o ka honna, aia maloko o ua lua nei, ua piha loa i na kanaka ; a na ia poe i apo mai ia'u me na lima aloha uo ka hookipa ana akn, a h iawi mai la no iioi ia'u i na ai he nui, a hoaahuia ino ia au me n'a kapa inaloo, a o ko'u mau wahi kapa pulu, tuiki mai la no hoi kekahi, a lawe aku la e kaulai i ka la a like loa iho la au me he mea la ua pilikana i kekahi o lakou.

0 keia poe n<*e a pao,. he poe kahu lio wale no no ka Moi Mirage. Ia mannwa o kela a me keia makahiki, e lawe ana lakou ilaila i ua lio wahine o ka Moi, a kukulu ia Ukou ma na pou pakahi, a hik| i ka wa e poai puuiia ai lakou e na lio mai ka moana mai ; a ina e pau ka lakou hana ana pela, alaiīa, hoao lakou e pepehi i ka lio waliine, aka, hoemnia no nae me na leo u\va o ka poe kahu iio. O na lio i loaa maiioko mai o ke kai» he poe lio maikai loa, a oa hooanaokoa e wale ii uo, uo ka Moi nona ke aupuni. Ina wao e hiki mai hookahi la ka loihi, iua ka na make au, no ka inea, o ka aina knhi a'n i pae aku ai, he aina neie i na mea hou. a o ka pau ae no hoi koe 0 ko na kahu lio nohoana mulaiia« a hoi nui aku i kaiii o ka Moi ma kekahi kakahiaka ae. A hiki mai !a ua la nei, hoi aku 1a an me na kahu lio ; a 1 ko makoa hiki ana i ma kahi o oa Moi nei, aa hai kōkeia ako ! la ko'u moolelo, a i ka lohe ana hoi o ka Moi, kauoha koke ae ia oia i kona Puuku, e hooUko mai ia'u i ua mea a pau e pono «i. . Aia no me keia Moi.he walii moleopuni unku, b C »seU ka iuOa ;*a na ofelo m ti iakoa ia'o i na po a pao f e lohe uu»a ia aoa Im ieo o o» pabo maUila ; u he me » makemake io» ia ia e ka poe iuiua aukaike Uiki ihiiU* a oU no hoi k*»hi noho e Dygiala« (0 keia iooa o De2paU ma ke *»no Mahomedā, he aoo Anekariato. Eia ka Ukou o!eto nooa, £ hiki mai ana iai k» hopem* o keia ao, a e ianakiU ana oia ke hakaka m«lai>a o ko keao holookoa, koe waie no o Meea» Medinai Toro a me lera*a lema, no ka mei, e maīamaia ana ia mao wahi e na ĀneU nana e poai nei iaia). A no ko'o makemake e ike maka ia wahi, heie akola aa. A U"ttmaflte alanoi e hiki aka ai» ik« ak« U auim i* he Jtaneiri a m«Mjiaa ha«eri cobiU k* k»iht| he m »u ia uae ia e hoopoiuo ole mai

an », aka, he leie w«le nae ltkno i kn w« e iohe mai hī i kekuhi wahi hwlulo. Ua ike do hoi an i kekuhi mnu aiio in e ae, he cubita pah* ka luihi, o ko lnkou muu poo. oa like me ko ka pueo. IVu ma ke awa ku oioku niahope ilio o kuu hoi ana mai.HlawH ae la boi ko'a mau raak«,n ike iho 1h i kekahi uūhu k»kaa puiu i hoopaeiu m>vi i ka uapo, mai ka iuoku mai, o ka hiki ana mai no ia f a na'u pouoi nae, oiai no'u ka hoailona i palapalaia mawaho. A no ko'ii nnkem*ke e ike i ka oiaio, hele aku la au e huli i ke .Kapena, h e hoikē ia'u ihoimua ona. Ia maua i halawai ai, ua hoike aku au ia ? u ihoimua ona, aka, ab)e nae kela i manaoio uiai i ka'u, no ka mea, ua maopopo iaia ma kona ike maka. ua make io l i wau i ka wn o'n i kau ai maluna o ke kua o ka ia nui i kuhihewaia ai he aina.

Mahope iho o ko maua lo- 1 ihi ana, akahi no a ae up«i oia, o S*nibada au, nolaila, liaawi uiai la ia i ka uka- i na a pau oka moku nVu.' A m-»mufi o | na kokua «na a ka Moi, na hooliloia 'ku | keia man kukaa puiu no na kumukuai oi loa aku o ka pomaikai. Mamua ae hoi o ka haalele ana iho o ua moku la i ke awa ku inoku, hoopilia aku l i au i k'ahapanui o ua mokn la me ! na hua ono oi loa o ka aina, a hoi fcku ! la a iiiki i ka home, me*ka hikiwawe a me ka pakele, kahi a'u i hoolilo aku «i i ka'u mau waiwai no ke kumnkn «f, ho k i umi taus »iii d»ia Torefce; oia hni, eiwa aiiina no ke d »la Tiireke hookahi. Ia Wa koke no, ,kuai aku la ou i uiau kauwa kuapaa na'u o na kaniana eiua, e, kukulu mai i hale maikai nani, me ka hooholo iho, e lioopoiiia i ha poino i lo aa mua ia'u,a e hooluolū ia'u malalo iho o ka noho'na pomaikai. M lanei i hooki ai o Sinib ida i kana kaiaailio, a kena ae la i kaua poe mele, e himeni mai i ka lakou hana mau, o ka iioolealea mai iaia ma na leo nahenahe o na mele.

Ma ke ahiahi ana akn, haawi aku la ia i eke d »la he lianeri d *la Tureke, i ka aif)iiupuu, me ke kauoha aku, a kekahi la ae, e hele hou mai ai oia e hoolohe i kana huakai hnloinoku elua. Pel» i hoi aku ai o Qinib »d * i hope i kona ohana, me ka hooin »iki*i pu aku i ke Akua, no na pomaikai i loaa wale m »i iaia mai na lima mai o Sinibadi ka lianohano. Ka Sinibada Huakai Holomoku Alua. Aohe o'u manao e holo hou aku i ke kai mahope iho o ia wa, aka, no ko'n maluinluhi a me ka hiīahila i ke ola hana ole, ua hele hou au. Nolaiia, kau aku la au maluna o ka moku me kekahi poe kalepa waiwai e ae, a holo aku la maluua o ka ili o ke kai no kekahi manawa. Kaiewa ae la makou ma kekahi wahi mokupuni unku kanaka ole ; pae aku la maluna ona, a paina iho U me ka inaikai. Aohe i emo ia hoonanea ana iho, o ko'u haule «ku I* no ia i ka hiamoe nui kulipolipo, malaloihoo kekahi olulaau kohaih »i 0 ka loilii o ia moe ana a'u, aole no au i hoomaopopo, aka, i i ko'u ala ana ae mai ia hiamoe ana, aia < hoi, ua hala ka moku, a e puaiki tūii! ana na pea i kahi mamao loa ; aole no [ hoi i liniiu loa iho ia naiia ana aku a'u, t 0 ka nulowale loa aku la no ia mai ko'a ike aua aku. 0 ko'u kaumaha a me ka mihi ana i ka make ia manawa, he mea iua ole no ia, aka, i ka hoomanao ana ae, he mea hiki ole ia'u ke pale ae i na poino i ka wa pilikia, nolaila, ua hooholo iho an, e hoopau i ko'n anokaomaha a inakao no hoi. nolaiia, ua pii ae la au maluoa o ka wekiu o kekahi knmu laau kiekie e ko ! koke ana, i hiki at ia'u ke noonoo pouo ii k«»'n kolana poooi. j Ih u nae muluna oka wekiu 6 da laan ! nei, ike aka la au ma kahi kaawale loa* he mea kino nui keokeo ; a i ko'u wa i hiki aku ai, eA4 ka he mea pahee hiki ole ke pinana aku maiaoa iho oua. Ue kanalima o'u kapaai o ke kaapoui ana, «oheo'uike ijs| i ka mea e hana ako a» f Aka, ia'a nae e, iiana pono ana f heaha la ia ulia ana an* ka N, a i nanana ae ko*o h&n'a ildtfa t he mano *not laoim ole ka'u i ike aka e hoomak*okrt ana , . ;?<. A o aa akana nui K ala i ike Aka ai« qa ku no U i ka jnp ka mea f mai ka )a o'u i hanaoia » hiki i ua la uei, akahi no *u a ike malii t; Hke pela ka noi, a o ka mea emi keokeo hoi a'a i homa ai, eia oo Ka hoi he ho» nm q« nuuii nei. Leie m*t i* xso a« eaeaa oei a noho iho U malooa o k% bn*« , Wu oae hoi > ike aka ai\ ka le)# ana mal o oa miano nei, kokolo mala ako U ao a ma kahi o ka hoa, i W ai kekahi wawne o ka mmn mimoa pono lho o'o, 1 hiki ai U'u ke hopa a)ra a |mm» oioi a* like na. wmwae o ua maoe nei mm kekahi koma iaao uepooepo, Nikiikii iho ia «a U'o iho a paa i oa w*wae n»a«| oei, ioe ke kahakahaoa lole, me ka ma*

unoiana, i®a e lleleaii* ka m»mi. aUila» e kaikaiia aiia an, A rotili« o hookou oia ia'u ma kekahi am» e nohoi* ana e knnakn, alaila, o ko'u palekaiia no 5», **> ka paa no ia o ko'el manao ana no kw pilikia. I kekahi kakahiaka ae, paipai ae la na eheu o ua manu nei, a lete aku la me ke kaikai pu ia'u ilunA o ka lew». a ua makaikai an i ko ka honua, m»i kela a keia pea o kahi a'u i ike ako ai, ho nani na aina a me na kuianakanhale, a he olioli nui ko'n, ina 6 kau ana oia ma kekahi o ia mau aopuni, o ko'u noho no la ia ilaila, eia hoi.lele no ua manu nei e like me koha makemake, h hookuu iho la i ka 1 K)ini;i. Aia iloko oia wa, wikiwiki ae la au i na welu kahakahana i hikiikiiia ai au me ka wawae o ka manu, aohe no hoi i hemo lea ae, e lele hou akmina no kela, me ka paa nna ma kona nuku i kekahi moo noi nahu loihi. , -

0 kahi o'u i waihoia iho ai, he awa* wa hohonu, ua puni na wahi a pau i ka pali iaumania liiki ole ke hanu aku ; a o ka manao iloko o'u, aoiie au i pomaikai ma keia hoololi nna i kahi noho, inai kw mokupnni kaiiaka ole mai* aike awawa hohonn i palniuia e n» pai» pali. Lt*a J i { hble holoholo aku ai. nenelu ana ka lepo, ua p«Hpnia e ; nana iho la au mo ka o!i.»li nui, aka, ike aku la iiae au i na mea kino nana i hookan mai i ka weli 1 ko'u mau manao olioli mt?a.'" 0 keia mau tnea kino n'u i olelo ae nei. oia no na moo nahu, e hiki ai ke nle ika elepani holookoa. 0 lakon a pan, ua emi aku iloko o ko lakou mau lua, i inea e pakele ai lakou mai ko lakou enemi mai, oia hoi ka inanu a'u i lele pu mai ai; aka, aohe nae he mea nana e hoole i ko'u makau i ka po, i ka weli mai o na lua, kahi a lakou i hoi aku ai e hooiuana, no ka imi ana i mea e pakt}le ai mai ka manu akn.

Owau nae, imi koke aku la au i wahi no'u e pakele ai, a ua laki. loa au uo ka loaa ana o kahi e nalo ai.

I ke ahiahi hoi, e like me ko'u manno wale, e puka mai nna na moo mai ko lakou mau lua mai, a e hele hann mai ana la i ko'u wahi i pee ai, pela io rio. Aole nae lakou i nahu mai ia'u, aole no hoi i hoopa mai, aka, ua like nae au me he meĀ la ria makē, eiai ua hele au a hanu iki i ka ka' mea o ka maka'u, a he hiki ole ka nioe ana iho o ka po.

Ika puka ana ma| o ka la, pee ako la na moo iloko o na lnii o iakou, alaila, puka mai la au mailoko mai o ko'u ana me ka haalulu ; a ua hiki nae ia'u ke olelo oiaio ae, ua hele au malana o ke daimana, me ka pa ole iho malnna;a mahope loa, ua nawaliwali a maluhilnhi ioa ia au, e hookikina mai nna ia'u e moe, a f>ela io no. Aole no hoi au i hia* moe lea iho, halula ana ka io bipi ma o koke iho o'u ; ā ia wa no hoi, haule makawalu mai la mai na paia mai a pau o ka pali, na io bipi e ae. (Aoieipau).